Η ιδέα της ζωτικής δύναμης είναι μια κεντρική έννοια της ομοιοπαθητικής, που αναπτύχθηκε από τον Hahnemann. Όντας ένας ικανότατος επιστήμονας, επεξεργάστηκε τις έννοιές του βασιζόμενος σε ενδελεχείς αντικειμενικές παρατηρήσεις. Αρνήθηκε τις αφηρημένες θεωρίες ως άχρηστες για τον σκοπό της θεραπείας. Ο Hahnemann υιοθέτησε το σύνθημα του διαφωτισμού «Aude sapere» («τολμήστε να μάθετε») για το Organon της θεραπευτικής τέχνης του. Όμως η επιστήμη υφίσταται αλλαγές: η ιδέα μιας ειδικής ζωτικής δύναμης περιφρονήθηκε από τους επιστήμονες και τους φιλοσόφους μετά τον Hahnemann. Ωστόσο, η επιστήμη του 20ού αιώνα έδειξε τα όρια του υλιστικού παραδείγματος και ανέδειξε εντελώς νέες προσεγγίσεις (μη κλασική φυσική, γενετική, φιλοσοφίες που αγκαλιάζουν την ολότητα).
Στο πλαίσιο αυτών των εξελίξεων της επιστήμης και της φιλοσοφίας, θα γίνει μια κριτική ανάλυση της ιδέας του Hahnemann, με το ερώτημα αν μπορεί να χαρακτηριστεί μυθοπλασία, κατασκευή ή πραγματικότητα. Το ενδιαφέρον επικεντρώνεται στην ειδική έννοια του Hahnemann για τη ζωτική δύναμη. Δεν θα εξομοιωθεί εκ των προτέρων με τον βιταλισμό. Οι επιδράσεις των παραγόντων της ασθένειας ή των φαρμάκων δεν εξετάζονται. Συζητείται το χάσμα μεταξύ ρητορικής και πραγματικότητας της ιδέας του Hahnemann, καθώς και οι επιπτώσεις της στην ομοιοπαθητική θεραπεία.

Σημείο εκκίνησης για συζήτηση
Ακόμα και στις πρώτες του δημοσιεύσεις σχετικά με τοn Νόμο των Ομοίων, ο Hahnemann περιέγραψε την αντίληψή του για την αόρατη εσωτερική φύση της ασθένειας και το σύνολο των συμπτωμάτων ως την εξωτερική της εικόνα (Schmidt¹). Ωστόσο, εισήγαγε την ιδέα του για τη ζωτική δύναμη μόλις από την 4η έκδοση του Organon, σε σχέση με την έρευνά του για τις χρόνιες ασθένειες και σε στενή σχέση με αυτή την έννοια (Schmidt¹). Από την 4η έως την τελική 6η έκδοση του Organon, οι αρχές της ιδέας του Hahnemann για τη ζωτική δύναμη παρέμειναν οι ίδιες (Luft και Wischner², Schmidt¹). Έτσι, μπορούμε να βασιστούμε στην 6η έκδοση του Organon ως βάση γνώσεων, που περιέχει τον εδραιωμένο ορισμό του Hahnemann.

Οι υποθέσεις του Hahnemann σχετικά με τη ζωτική δύναμη που σχετίζονται με το ερώτημά μου είναι οι ακόλουθες:

- Η ζωή πρέπει να κρίνεται από τον δικό της κανόνα, διότι οι φυσικοί νόμοι που δρουν από μόνοι τους οδηγούν στην αποσύνθεση του σώματος (Hahnemann,³ §10, σχολιασμός).

- Στην κατάσταση της υγείας, η ζωτική δύναμη είναι αυτή που διατηρεί την αρμονία και την υγιή λειτουργία του οργανισμού. Η ζωτική δύναμη είναι πνευματοειδής. (Hahnemann,³ §9).

- Ο ζωντανός οργανισμός δεν νοείται χωρίς τη ζωτική δύναμη, υπάρχει μόνο η έμψυχη μονάδα (Hahnemann,³ §15).

- Σε κατάσταση της ασθένειας, η ζωτική δύναμη παράγει συμπτώματα αντιληπτά από τις αισθήσεις. Η ίδια η ζωτική δύναμη είναι μη παρατηρήσιμη (Hahnemann,³ §11).

- Το σύνολο των αντιληπτών συμπτωμάτων αντιπροσωπεύει ολόκληρη την ασθένεια (Hahnemann,³ §6).

- Η γνώση για την αόρατη ζωτική δύναμη δεν είναι απαραίτητη για τη θεραπεία- αρκεί η γνώση των αντιληπτών συμπτωμάτων (Hahnemann,³ §17).

Επίδραση στις πεποιθήσεις της πρακτικής
Έχοντας επίγνωση των ορίων του υλιστικού παραδείγματος ως φυσικός, η ιδέα μιας ζωτικής δύναμης μου φαίνεται αποδεκτή. Ωστόσο, διαφωνώ με τον Hahnemann για δύο πτυχές:

1. Ασθενείς χωρίς συμπτώματα αντιληπτά από τις ανθρώπινες αισθήσεις μπορεί να πάσχουν από σοβαρή ασθένεια, όπως αποδεικνύει η σύγχρονη ερευνητική ιατρική.
2. Αν κάτι δεν μπορεί να παρατηρηθεί καταρχήν, δεν θα το αποκαλούσα πραγματικότητα.

Έτσι, συνέχισα να αναζητώ ευκαιρίες για να παρατηρήσω τη ζωτική δύναμη. Άλλωστε, μιλάω για τη ζωτική δύναμη όταν εξηγώ στον ασθενή την ασθένεια και τη θεραπεία του. Με τον τρόπο αυτό μπορεί να φανταστεί μια περίπτωση που σχετίζεται στενά με τον εαυτό του και που μπορεί να βιώσει ο ίδιος. Διαπίστωσα ότι η συμβουλευτική ως μέρος της θεραπευτικής διαδικασίας υποστηρίζεται με τον τρόπο αυτό.

Από την άλλη πλευρά, λόγω του μη παρατηρήσιμου μέρους της νόσου, θα μπορούσα να συστήσω στον ασθενή να υποβληθεί σε εξέταση με τεχνικά μέσα.

Στην πραγματικότητα, η ιδέα της ζωτικής δύναμης έχει αποτελέσει το πιο αμφιλεγόμενο στοιχείο στη συζήτηση για την ομοιοπαθητική. Οι επικριτές την έχουν αποκαλέσει παρωχημένη, καθώς πρόκειται για μια προφητική φαντασίωση των βιταλιστών. Σε αυτό το πλαίσιο, ορισμένοι ομοιοπαθητικοί βλέπουν τη ζωτική δύναμη του Hahnemann ως ένα «μαύρο κουτί», το οποίο πρέπει να αντικατασταθεί από επιστημονικές έννοιες (Teut⁴). Για να κατανοήσουμε τη ζωή σε επιστημονικό επίπεδο, έχουν αναπτυχθεί οι έννοιες της «αυτορρύθμισης» για να εξηγήσουν τη διατήρηση της ακεραιότητας και της μορφής και της σκόπιμης οργάνωσης των οργανισμών. Οι προσεγγίσεις αυτές θα εξεταστούν.

Κατανόηση της αυτορρύθμισης

Μαθηματικά μοντέλα
Ορόσημο αποτέλεσε η εισαγωγή της θεωρίας συστημάτων για ανοικτά συστήματα το 1932 (Bertalanffy όπως αναφέρεται στο Teut⁴). Τα ανοικτά συστήματα μπορούν να ανταλλάσσουν ύλη και ενέργεια με το περιβάλλον τους. Με τον τρόπο αυτό, η θεωρία συστημάτων μπορεί να ξεπεράσει τον θερμοδυναμικό νόμο της αυξανόμενης εντροπίας (αταξίας) που κυριαρχεί στον κόσμο που είναι μονοσήμαντος. Επιτρέπει τη διατήρηση της μορφής και της ακεραιότητας των οργανισμών θεωρώντας τους σε δυναμική ισορροπία, που τροφοδοτείται με ενέργεια από το περιβάλλον (Teut⁴).

Τριάντα χρόνια αργότερα, η αυτορρύθμιση στα ανοικτά συστήματα μπορούσε να περιγραφεί μαθηματικά (Prigogine, όπως αναφέρεται στο Teut⁴). Με τον τρόπο αυτό, η οργάνωση αναδεικνύεται από τον «κατανεμημένο έλεγχο» των συστατικών. Για παράδειγμα, οι φωτεινοί σηµατοδότες µπορούν να ανταλλάσσουν αμοιβαία πληροφορίες σχετικά µε την πραγματική κυκλοφορία. Ελέγχονται μεταξύ τους σε ένα πολύπλοκο σύστημα ανατροφοδότησης. Το προκύπτον πιο αποτελεσµατικό πρότυπο σήµατος ονοµάζεται «αναδυόµενο» (Ivanovas⁵). (Μια κατάσταση ονομάζεται αναδυόμενη αν έχει μια ουσιαστική διατεταγμένη δομή που δεν μπορεί να προκύψει από τα συστατικά της).

Ένα χαρακτηριστικό γνώρισμα των οργανισμών, η δυναμική (εξέλιξη στο χρόνο με δυναμική ανταπόκριση στο μεταβαλλόμενο περιβάλλον) θα μπορούσε επίσης να υπολογιστεί με τη θεωρία συστημάτων (Bellavite⁶).

Η πολυπλοκότητα των οργανισμών και η ευαισθησία τους σε μικρές επιδράσεις θα μπορούσαν να ληφθούν υπόψη με την ανάπτυξη της επιστήμης της κυβερνητικής και της θεωρίας του χάους: Τα κυβερνητικά μοντέλα υπολογίζουν την ανατροφοδότηση στα ρυθμιστικά κυκλώματα (Wiener, όπως αναφέρεται στο Teut⁴).

Οι αναδρομικές συναρτήσεις για αυτούς τους μηχανισμούς ανατροφοδότησης αποκαλύπτουν τη «μη γραμμικότητα» (το αποτέλεσμα μιας διαδικασίας δεν είναι ανάλογο της εισόδου) (Ivanovas⁵). Το αποτέλεσµα αυτό είναι γνωστό για την επίδραση των θεραπειών στην οµοιοπαθητική θεραπεία. Η θεωρία του χάους, που αναπτύχθηκε από τους Poincare, Lorenz, Mandelbrot και Feigenbaum, περιγράφει πολύπλοκα ανοικτά µη γραµµικά συστήµατα µε υποκείµενα ντετερµινιστικές εξισώσεις που είναι εξαιρετικά ευαίσθητα στις αρχικές συνθήκες (Bellavite⁶). (Θυμηθείτε τη δημοφιλή ιστορία του πεταρίσματος της πεταλούδας που προκαλεί σεισμό στην απέναντι πλευρά του κόσμου). Η ευαισθησία στις αρχικές συνθήκες είναι επίσης χαρακτηριστικό γνώρισμα των οργανισμών. Για παράδειγμα, η επίδραση ενός φαρμάκου σε έναν ασθενή εξαρτάται από την κατάσταση της υγείας του.

Σε γενικές γραμμές: Για τα πολύπλοκα συστήματα το αποτέλεσμα παράγεται από μια διαδικασία προσαρμογής του συστήματος στις περιβαλλοντικές επιδράσεις, με αποτέλεσμα μια αναδυόμενη κατάσταση.

Βασιζόμενος σε αυτά τα μοντέλα, ο Bellavite⁶ προτείνει την υιοθέτηση της θεωρίας της πολυπλοκότητας για την εξήγηση της αυτορρύθμισης στην ομοιοπαθητική: Τυπικά αποτελέσματα, όπως η επίδραση μικρών δόσεων, η δυναμική της αντίδρασης και η αυτορρύθμιση, θα μπορούσαν να εξηγηθούν θεωρώντας το ανθρώπινο σώμα ως ένα πολύπλοκο σύστημα.

Αλλά το σημαντικότερο, ο Bellavite γνωρίζει ότι το μαθηματικό μοντέλο δεν πρέπει να συγχέεται με τα παρατηρούμενα φαινόμενα.

Γράφει: «πρέπει [...] να αναπτύξουμε εμπειρικές δοκιμές προκειμένου να ελέγξουμε ορισμένες υποθέσεις που έχουν αναπτυχθεί στον τομέα αυτό», (Bellavite,⁶ σ. 204).

Εμπειρική έρευνα
Η γενετική έχει αναπτύξει εμπειρικά τεκμηριωμένες θεωρίες για την εξήγηση της σκόπιμης οργάνωσης και οικοδόμησης των οργανικών μορφών. Ωστόσο, ο πρώιμος ισχυρισμός της γενετικής, ότι οι πληροφορίες για την ανάπτυξη του οργανισμού περιλαμβάνονται πλήρως στο DNA (Crick και Watson, όπως αναφέρεται στο Holdrege⁷), έπρεπε να εγκαταλειφθεί: Ο Heusser⁸ δηλώνει ότι είναι ποσοτικά αδύνατο να παραχθούν οι πληροφορίες που απαιτούνται για την πολυπλοκότητα του ανθρώπινου οργανισμού από τις μεταβολές του DNA. Προσθέτει ότι το DNA παρέχει μόνο τη δομή για την πρωτογενή πρωτεΐνη (pre-mRNA) κατά τη διαδικασία σχηματισμού πρωτεϊνών και ότι δεν προσφέρει κανόνες για το λίπος, ή τους υδατάνθρακες, ή ανώτερες δομές όπως τα κύτταρα, τα όργανα και ο οργανισμός στο σύνολό του.

Αναφέρει ότι τα ένζυμα επιλέγουν τμήματα του pre-mRNA για να σχηματίσουν το mRNA που περιλαμβάνει τις πληροφορίες για την τελική πρωτεΐνη και διερωτάται: από πού προέρχονται τα κριτήρια επιλογής; Ο Heusser υποστηρίζει τέλος ότι η πρωτεΐνη πρέπει να «διπλωθεί» για να γίνει λειτουργική. Η αναδίπλωση είναι η διαδικασία με την οποία η πρωτεΐνη οδηγείται στην τελική τρισδιάστατη δομή της. Για την τρισδιάστατη αυτή δομή απαιτούνται πληροφορίες, αλλά η πρωτεΐνη κατέχει μόνο τα υλικά συστατικά.

Για παράδειγμα, υπό διαφορετικές συνθήκες κατασκευάζονται ισομερείς πρωτεΐνες, δηλαδή πρωτεΐνες με διαφορετική χωρική δομή και ίδια συστατικά.

Με πειραματικά στοιχεία, ο Fischer (όπως αναφέρεται στο Heusser,⁸ σ. 72-73) καταλήγει στο συμπέρασμα ότι η αναδίπλωση εξαρτάται από την πρωτογενή δομή της πρωτεΐνης και τις περιβαλλοντικές συνθήκες, σύμφωνα με έναν «νόμο της διαμόρφωσης». Αυτό ονομάζεται διαδικασία αυτοοργάνωσης. Κατ' αυτόν τον τρόπο, η αναδιπλωμένη δομή πρέπει να ονομάζεται αναδυόμενη- δεν μπορεί να εξηγηθεί από τα συστατικά της. Αυτή η αυτοοργανωτική διαδικασία είναι προσανατολισµένη στο στόχο, µε στόχο την υλοποίηση ενός δοµικού νόµου υπό συγκεκριµένες συνθήκες (Heusser⁸).

Η προτεραιότητα του DNA στον σχηματισμό των οργανισμών αμφισβητείται περαιτέρω: Το DNA όχι μόνο δίνει αλλά και λαμβάνει πληροφορίες (Wirz, όπως αναφέρεται στο Heusser,⁸ σ. 76). Η σταθερότητα του DNA κατά την αναπαραγωγή είναι το αποτέλεσμα των ενζύμων που δρουν στο DNA σε μια «εξαιρετικά ενορχηστρωμένη δυναμική διαδικασία» (Fox-Keller, όπως αναφέρεται στο Heusser,⁸ σ. 79).

Οι πτυχές που επισημάνθηκαν προηγουμένως παρέχουν ισχυρές αποδείξεις ότι ο σχηματισμός οργανικών δομών δεν μπορεί να εξηγηθεί μόνο με τις πληροφορίες που περιέχονται στις χημικές δομές. Θα πρέπει να υποτεθεί μια διαδικασία προσανατολισμένη στο στόχο, εξαρτώμενη από έναν δομικό νόμο. Η διαδικασία αυτή μπορεί να γίνει αντιληπτή ως αυτοοργάνωση. Ωστόσο, θα πρέπει να αναζητήσουμε την προέλευση της διαδικασίας αυτορρύθμισης.

Πού είναι ο «εαυτός» στη ρύθμιση;
Τα μαθηματικά μοντέλα και οι γενετικές θεωρίες της αυτορρύθμισης καταλήγουν στην περιγραφή των διαδικασιών ρύθμισης στους οργανισμούς, που δημιουργούν αναδυόμενες δομές σε επαφή με το περιβάλλον τους.
Το ερώτημα παραμένει: πού βρίσκεται ο «εαυτός» της ρύθμισης; Η συνήθης άποψη: Υπάρχουν υλικά συστατικά που μοιράζονται πληροφορίες μέσω αμοιβαίας αλληλεπίδρασης, καταλήγοντας σε μια σκόπιμη προσαρμοσμένη κατάσταση (Teut⁴- Ivanovas⁵). Ωστόσο, αυτή είναι μια αδικαιολόγητη υπόθεση, που υπονοεί ότι οι υλικές ουσίες και οι φυσικοί νόμοι είναι η προέλευση των πάντων. Στην πραγµατικότητα, µέχρι σήµερα κάθε ισχυρισµός ότι βρέθηκε η υλική προέλευση της ζωής έπρεπε να διορθωθεί λόγω των ευρηµάτων που έδειχναν ότι η υποτιθέµενη υλική προέλευση είναι η ίδια προϊόν µιας ρυθµιστικής διαδικασίας. Ακόµη και η βραβευµένη µε Νόµπελ εξήγηση της µορφογένεσης (διαδικασία σχηµατισµού) της δροσόφιλας µε παθητικές φυσικοχηµικές διεργασίες έπρεπε να αποσυρθεί. Οι Gregor et al (όπως αναφέρεται στο Heusser,⁸ σ. 88) µπόρεσαν να δείξουν ότι η οργανωτική δοµή (η «µορφογενετική κλίση», µια δοµή που αποτελείται από µια µείωση της συγκέντρωσης των µορίων) εξαρτάται η ίδια από την οργανωτική δραστηριότητα ολόκληρου του οργανισμού.

Στην πραγματικότητα, παρά τις αυξανόμενες και ολοένα και πιο περίπλοκες προσπάθειες, η οργανωτική ιδέα φαίνεται ότι υπήρχε ήδη. Είναι σαν την ιστορία του Γκριμ «Ο λαγός και ο σκαντζόχοιρος».

Πέρα από το υλιστικό παράδειγμα
Λαμβάνοντας σοβαρά υπόψη τη διαρκή προΰπαρξη μιας οργανωτικής ιδέας, μπορούν να δοθούν εναλλακτικές ερμηνείες των εμπειρικών ευρημάτων στη γενετική: Ο Steiner⁹ εισήγαγε τον αντικειμενικό ιδεαλισμό στην εναρκτήρια διατριβή του. Με την προσέγγιση αυτή οι ιδέες θεωρούνται ως παρατηρήσιµες πραγµατικότητες. Οι κύριες θέσεις του είναι οι εξής: «Οι ιδέες δεν είναι μόνο οι ιδέες, αλλά και οι αντιλήψεις: Η νοητική δραστηριότητα της σκέψης μπορεί να θεωρηθεί ως όργανο αντίληψης των ιδεών, συγκρίσιμο με το μάτι που αντιλαμβάνεται το φως- η εμφάνιση της ιδέας στο μυαλό του παρατηρητή εξαρτάται από τη δραστηριότητά του/της, αλλά η ίδια η ιδέα είναι ανεξάρτητη από τις υποκειμενικές συνθήκες (π.χ. το άθροισμα των γωνιών ενός τριγώνου)- η πραγματικότητα περιλαμβάνει την ιδέα στην εμφάνιση που γίνεται αντιληπτή μαζί με την εμφάνιση.

Ο Steiner¹⁰ εφάρμοσε επίσης τον αντικειμενικό ιδεαλισμό στην άποψη του Γκαίτε για τους οργανισμούς, δείχνοντας ότι η οργανωτική ιδέα στους οργανισμούς, ο «τύπος» του Γκαίτε, μπορεί να βρεθεί αντικειμενικά από τη νοητική δραστηριότητα στην αισθητηριακή αντίληψη. Για τον οργανικό κόσμο ο τύπος αναλαμβάνει το ρόλο που οι φυσικοί νόμοι εκπληρώνουν για τον ομόφωνο κόσμο.

Ο Heusser⁸ εφαρμόζει τον αντικειμενικό ιδεαλισμό για την κατανόηση των ευρημάτων των επιστημών της ζωής. Υποστηρίζει ότι η αιτία (ο «εαυτός») της ρύθμισης στους οργανισμούς είναι η ίδια η οργανωτική ιδέα. Περιλαµβάνει το σύνολο της χωρικής και χρονικής δοµής τους, τον γονότυπο (γενετική συγκρότηση) καθώς και τον φαινότυπο (πραγµατική εµφάνιση). Θεωρεί τον γονότυπο ως ειδικό φαινότυπο και αποκαλεί την οργανωτική ιδέα «ιδεότυπο». Σε αντίθεση µε την ιδέα της λειτουργίας µιας µηχανής, η οποία υπάρχει εκτός της µηχανής στο µυαλό του σχεδιαστή της, η ιδέα ενός οργανισµού είναι συστατικό στοιχείο του ίδιου του οργανισµού, το οποίο επηρεάζει την ανάπτυξή του- ιδέα και δρώσα δύναµη συµπίπτουν στους οργανισµούς (Heusser⁸). Σημαντικό να σημειωθεί: η ιδέα στον αντικειμενικό ιδεαλισμό δεν είναι μια σταθερή έννοια, είναι ευέλικτη από μόνη της, επιτρέποντας τις μεταμορφώσεις και την εξέλιξη στο χρόνo.

Ο van der Bie11 παρουσίασε τα ακόλουθα βήματα για την παρατήρηση της οργανωτικής ιδέας στα φυτά σύμφωνα με τις προδιαγραφές του Γκαίτε και του Στάινερ:

1. Πλήρης αισθητηριακή αντίληψη του συγκεκριμένου οργανισμού χωρίς την εφαρμογή νοητικών εννοιών.
2. Επαναδημιουργία της αντίληψης στο μυαλό, σύγκριση του αποτελέσματος με το αρχικό.
3. Επανάληψη των βημάτων 1 και 2 με αποτέλεσμα τη βελτίωση της αντικειμενικότητας.
4. Επέκταση της παρατήρησης σε διαδοχικές φάσεις στο χρόνο: αναδημιουργία των αισθητηριακών αντιλήψεων στο νου, αφήνοντας τις φάσεις να εκπορεύονται η μία από την άλλη με συγκέντρωση.

Στο βήμα 4 ο εξασκημένος παρατηρητής αντιλαμβάνεται στο νου του το νόμο του σχηματισμού του οργανισμού μαζί με την αισθητηριακή του εμφάνιση. Τώρα η ιδέα δεν είναι πλέον προϋπάρχουσα, επειδή ο παρατηρητής συμβαδίζει με αυτήν στο νου του/της. Είναι μια ιδέα (ο «εαυτός» στη ρύθμιση) που φέρνει τον οργανισμό και που εμφανίζεται στο νου του παρατηρητή.

Επομένως, η ιδέα μπορεί να θεωρηθεί ως μια πραγματικότητα ανεξάρτητη από τον παρατηρητή. Στο πλαίσιο αυτών των αποτελεσμάτων, η ιδέα του Hahnemann μπορεί να επανεξεταστεί.

Ρητορική και πραγματικότητα στη Ζωτική Δύναμη του Hahnemann
Το ερώτημα αν υπάρχει χάσμα μεταξύ ρητορικής και πραγματικότητας χρειάζεται κάποια διαφοροποίηση. Σε αντίθεση με αφελείς βιταλιστές όπως ο Mesmer, ο Hahnemann ανέπτυξε ένα κατανοητό σύστημα βασισμένο στη συστηματική εμπειρική παρατήρηση και στο Νόμο των Ομοίων. Έτσι, ήταν σε θέση να επιλέξει εκ των προτέρων ένα φάρμακο, σύμφωνα με γνωστούς λόγους, βασιζόμενος στα αποτελέσματα των δοκιμασιών. Η αντίληψή του είναι καλά θεμελιωμένη στην επιστήμη της εποχής του, βασισμένη στη φιλοσοφία του συγχρόνου του, Καντ.

Ο Καντ ήταν από τους πρώτους που εισήγαγε την ιδέα της «αυτορρύθμισης» στους οργανισμούς (Fox Keller¹²). Δηλώνει: «[...] κάθε μέρος είναι αμοιβαία και σκοπός και μέσο, [...] τίποτα δεν είναι μάταιο, χωρίς σκοπό ή να αποδίδεται σε έναν τυφλό μηχανισμό». Τονίζει αυτή την ιδιαίτερη αιτιότητα στους οργανισμούς, η οποία διαφέρει από την αλληλεπίδραση των συστατικών και απουσιάζει από την άψυχη ύλη. Δηλώνει ότι μόνο η εσωτερική δυναμική του ίδιου του όντος είναι υπεύθυνη για την οργάνωσή του (Kant, όπως αναφέρεται στο Fox Keller,¹² σ. 107). Ο Καντ υποστηρίζει επιπλέον τη μη παρατηρησιμότητα του «πράγματος καθ' εαυτόν», την προέλευση των αντιληπτών φαινομένων (Καντ, όπως αναφέρεται στον Fräntzki¹³).

Έτσι, οι υποθέσεις του Hahnemann ότι η ζωή πρέπει να κρίνεται από τον ίδιο της τον κανόνα, ότι υπάρχει μια οργανωτική δυναμική στους οργανισμούς (η ζωτική δύναμη), ότι ο οργανισμός είναι μια έμψυχη μονάδα, που δεν αποτελείται από υλικά και πνευματικά μέρη και ότι η ζωτική δύναμη δεν είναι παρατηρήσιμη, στηρίζονται στον Καντ.

Μέχρι σήμερα, οι προσπάθειες απόδειξης της υλικής προέλευσης της ζωής έχουν αποτύχει, όπως παρουσιάστηκε προηγουμένως. Ως εκ τούτου, η υπόθεση του Hahnemann ότι τα φαινόμενα της ζωής δεν μπορούν να συναχθούν από υλικούς νόμους μπορεί ακόμη να θεωρηθεί λογική. Οι σύγχρονοι φυσικοί υποστηρίζουν αυτή την υπόθεση: Ο διάσημος νομπελίστας Bohr¹⁴ υποστήριξε ότι η ζωή πρέπει να θεωρηθεί ως ένα στοιχειώδες φαινόμενο από μόνο του, συγκρίσιμο με το κβάντο δράσης στη φυσική. Η ύπαρξη ρυθμιστικών αρχών που διατηρούν την αρμονία και την υγιή λειτουργία των οργανισμών γίνεται αποδεκτή από τις σύγχρονες επιστήμες της ζωής. Η ιδέα του Hahnemann επιβεβαιώνεται περαιτέρω από την προσέγγιση του Steiner: Σύµφωνα µε την αντίληψη αυτή, ο οργανισµός θεωρείται ως µια ζωντανή µονάδα που παρουσιάζει µια παρατηρήσιµη ιδέα στον ανθρώπινο νου.

Η παρατηρήσιµη ιδέα είναι η προέλευση και ο οργανωτικός νόµος της λειτουργίας του οργανισµού. Η ιδέα είναι πνευµατοειδής, επιβεβαιώνοντας έτσι τον ισχυρισµό του Hahnemann για τη φύση της ζωτικής δύναµης.

Εποµένως, η άποψη του Hahnemann για τον οργανισµό ως µια κινούµενη µονάδα, που κυβερνάται από µια εγγενή οργανωτική αρχή που µοιάζει µε πνεύµα, τη ζωτική δύναµη, φαίνεται να είναι αποδεκτή και από την άποψη της σηµερινής επιστήµης και φιλοσοφίας.

Ωστόσο, η σύγχρονη επιστήμη απαιτεί τον προσδιορισμό μιας παρατηρήσιμης προέλευσης μιας δύναμης. Ο Hahnemann αποτυγχάνει να το πράξει.

Ο Hahnemann αποτυγχάνει επίσης να παράσχει αποδείξεις για την υποτιθέμενη πραγματικότητα της ζωτικής δύναμης. Ο ισχυρισµός του Hahnemann για τη µη παρατηρησιµότητα της ζωτικής δύναµης µπορεί να καταρριφθεί, λόγω των δυνατοτήτων που παρέχει η µέθοδος του Steiner που βασίζεται στον αντικειµενικό ιδεαλισµό.

Ο ισχυρισµός του Hahnemann ότι τα αντιληπτά συµπτώµατα αντιπροσωπεύουν ολόκληρη την ασθένεια και ότι η γνώση για το αόρατο δεν έχει σηµασία πρέπει επίσης να καταρριφθεί, λόγω των δυνατοτήτων της σύγχρονης ερευνητικής ιατρικής.

Επιπλέον, η επιμονή του Hahnemann στην ορατότητα των συμπτωμάτων σε μια ασθένεια, που αναδύονται από την ασυντόνιστη ζωτική δύναμη, μπορεί να τον παραπλάνησε στην έρευνά του για τις χρόνιες ασθένειες. Η ιδέα του για τις χρόνιες ασθένειες βασίζεται στην ανίχνευση ορατού εκζέµατος που υποδηλώνει την παρουσία «ψώρας», την υποστηριζόµενη προέλευση των περισσότερων χρόνιων ασθενειών (Hahnemann¹⁵). Παρ' όλα αυτά, η θεωρία αυτή μπορεί να αμφισβητηθεί, λόγω αδικαιολόγητων παραδοχών. Για παράδειγμα, ο Hahnemann υποστηρίζει ότι ένα άτομο που πάσχει από μια μη φλεγμονώδη χρόνια ασθένεια πρέπει να είχε μια φορά στη ζωή του ένα κνησμώδες δερματικό εξάνθημα, ακόμη και αν κανείς δεν μπορεί να το αναφέρει (Hahnemann¹⁵).

Ωστόσο, με την εισαγωγή της χρονιότητας, ο Hahnemann υπήρξε πρωτοπόρος, επιτρέποντας την εξέταση της χρονικής εξέλιξης και των μεταμορφώσεων (αλλαγή της εμφάνισης με την πάροδο του χρόνου) των ασθενειών.

Δυστυχώς, δεν συνειδητοποίησε τη μέθοδο του σύγχρονου του Γκαίτε να παρατηρεί την οργανωτική ιδέα στους οργανισμούς, με χαρακτηριστικό της τη νόμιμη χρονική εξέλιξη.

Αν ο Hahnemann είχε καταφέρει να παρατηρήσει την πνευματοειδή ζωτική δύναμη, θα είχε οδηγήσει σε μια συνεπή κατανόηση της σχέσης μεταξύ της ζωτικής δύναμης, των συμπτωμάτων της νόσου και της προέλευσης των χρόνιων ασθενειών;

Επίδραση των αποτελεσμάτων στην πρακτική
Η έρευνα για την ομοιοπαθητική με βάση τη θεωρία της πολυπλοκότητας και τη γενετική παρέχει μια ατμόσφαιρα αναγνώρισης της ομοιοπαθητικής στο κοινό, αλλά δεν με ικανοποιεί στη θεραπεία των ασθενών μου. Ως εκ τούτου, υιοθέτησα την πρακτική της παρατήρησης με βάση τη μέθοδο του αντικειμενικού ιδεαλισμού του Steiner για τη βελτίωση της κατανόησης των ασθενών και των φαρμάκων. (Βλέπε τα προηγουμένως αναφερόμενα βήματα 1-4.) Αυτά είναι τα οφέλη (van der Bie¹¹):

- Η απομάκρυνση των νοητικών εννοιών από την πράξη της αντίληψης βοηθά να γίνω ένας «αμερόληπτος παρατηρητής», όπως διατύπωσε ο Hahnemann. (Βήμα 1)

- Όντας μια συμμετοχική πρακτική, η μέθοδος βοηθά στη βελτίωση της ενσυναίσθησης και της επικοινωνίας με τους ασθενείς. (Βήμα 2-3)

- Επιτρέπει στον ασκούμενο να αντιληφθεί το νόμο των χρονικών διαδικασιών, όπως η ανάπτυξη των ασθενειών. (Βήμα 4).

Αυτές οι τρεις πτυχές ευθύνονται για τη βελτίωση των διαγνωστικών δεξιοτήτων που δεν μπορούν να υποκατασταθούν από τεχνικές συσκευές. Τέλος, η μέθοδος αυτή προδιαθέτει τον θεραπευτή να αντιληφθεί τη «ζωτική δύναμη» στον ανθρώπινο οργανισμό, την οποία ο Hahnemann είχε αποκαλέσει αόρατη.

Συμπέρασμα
Επιστρέφοντας στις αρχικές ερωτήσεις: Πρέπει η ζωτική δύναμη του Hahnemann να αποκαλείται μυθοπλασία; Η σύγχρονη επιστήμη, ιδίως τα ευρήματα της φυσικής και της γενετικής, παρέχει καλούς λόγους, ότι η ζωή μπορεί να κριθεί μόνο με τους δικούς της κανόνες. Δεν υπάρχουν λόγοι για να αποκαλείται η ιδέα του Hahnemann μυθοπλασία. Πρέπει η ζωτική δύναμη του Hahnemann να αποκαλείται κατασκεύασμα; Η ιδέα του Hahnemann είναι πράγματι ένα «μαύρο κουτί», σχεδιασμένο για να εξηγήσει τις παρατηρήσεις του. Έτσι, θα μπορούσε να θεωρηθεί ως ένα κατασκεύασμα τουλάχιστον στην αρχική της μορφή, η οποίο αρνείται τη δυνατότητα παρατήρησης.

Θα έπρεπε η ζωτική δύναμη του Hahnemann να αποκαλείται πραγματικότητα; Από τη σκοπιά του αντικειμενικού ιδεαλισμού, μια ζωτική δύναμη που διατηρεί την αρμονία του οργανισμού μπορεί να ονομαστεί πραγματικότητα, παρατηρήσιμη με τη μέθοδο του Γκαίτε, όπως την επεξεργάστηκε ο Στάινερ. Οι ιδιότητες που έχει αποδώσει ο Χάνεμαν στην υγιή ζωτική δύναμη μπορούν να επιβεβαιωθούν με αυτόν τον τρόπο. Εξάλλου, η εφαρμογή της μεθοδολογίας του Γκαίτε του Στάινερ έχει μεγάλη αξία για τους ομοιοπαθητικούς, διότι συμβάλλει στη βελτίωση της κατανόησης των ασθενών, των ασθενειών και της θεραπευτικής διαδικασίας. Η πρόοδος αυτής της μεθόδου μπορεί να είναι χρήσιμη για την περαιτέρω έρευνα σχετικά με τη μη συντονισμένη ζωτική δύναμη και τις χρόνιες ασθένειες, τις οποίες ο Hahnemann άφησε ως ένα ανεπαρκώς λυμένο ζήτημα.

Βιβλιογραφικές αναφορές

1 Schmidt JM. Das Organon der Rationellen Heilkunde. Kataloge des Deutschen Medizinhistorischen Museums. Vol. 34. Ingolstadt, Germany: Deutsches

2 Luft B, Wischner M. Organon-Synopse. Stuttgart, Germany: Haug; 2000

3 Hahnemann S. Organon of Medicine. 6th ed. New Delhi, India: B. Jain Publishers; 1970. , original work published 1842

4 Teut M. Homöopathie zwischen Lebenskraft und Selbstorganisation. F Komplmed u Kl NHk 2001; 8: 162-167

5 Ivanovas G. Abschied von der Lebenskraft—über die Organisation des Lebendigen. Homöopathie Konkret 2008; 3: 97-102

6 Bellavite P. Complexity science and homeopathy: a synthetic overview. Homeopathy 2003; 92 (4) 203-212

7 Holdrege C . (1999). Der vergessene Kontext: Entwurf einer ganzheitlichen Genetik. Stuttgart, Germany: Verlag Freies Geistesleben; 1999

8 Heusser P. Anthroposophische Medizin und Wissenschaft. Stuttgart, Germany: Schattauer; 2011

9 Steiner R. Truth and Knowledge. West Nyack, NY: Rudolf Steiner Publications; 1963, original work published 1893

10 Steiner R. The Science of Knowing: Outline of an Epistemology Implicit in the Goethean World View. Spring Valley, NY: Mercury Press; 1988. , original work published 1886

11 van der Bie G. Wholeness in Science: A Methodology for Pattern Recognition and Clinical Intuition. Driebergen, The Netherlands: Louis Bolk Institute; 2012

12 Fox Keller E. The Century of the Gene. Cambridge, MA: Harvard University Press; 2000: 106-107

13 Fräntzki E. Die Idee der Wissenschaft bei Samuel Hahnemann. Glees, Germany: Wunnibald Gypser Verlag; 2005: 19-20

14 Bohr N. Light and life (part 2). Nature 1933; 133: 457-459

15 Hahnemann S. The Chronic Diseases: Their Peculiar Nature and Their Homeopathic Cure; 2008, original work published 1835.

---

Δες την έρευνα εδώ: 

Οι θάνατοι από κοινώς συνταγογραφούμενα φαρμακευτικά προϊόντα ξεπερνούν αυτούς από την ηρωίνη και την κοκαΐνη μαζί, ανακάλυψε μια νέα μελέτη. Τα συνταγογραφούμενα φάρμακα προκαλούν περίπου 16.000 θανάτους ετησίως μόνο στις ΗΠΑ - και αυτοί είναι μόνο αυτοί που αναφέρονται.
Ο αριθμός των θανάτων από συνταγογραφούμενα φάρμακα αυξάνεται κάθε χρόνο και οι ερευνητές από το Πανεπιστήμιο McGill θέλησαν να μάθουν το γιατί.
Ο συνήθης λόγος της υπερβολικής δόσης ήταν μόνο μία αιτία, διαπίστωσαν. Το πιο ανησυχητικό είναι ότι οφειλόταν απλώς στο γεγονός ότι γράφονται περισσότερες συνταγές, γεγονός που δείχνει τη θανατηφόρα φύση ορισμένων φαρμάκων, και ιδίως των οπιοειδών μακράς δράσης όπως το Oxycontin. Εν ολίγοις, υποστηρίζουν ότι πρόκειται για μια περίπλοκη επιδημία υπερβολικής συνταγογράφησης, και είναι μια προειδοποίηση προς τα κράτη να μην ακολουθήσουν την Αμερική σε μια παρόμοια πορεία υπερβολικής χρήσης συνταγογραφούμενων φαρμάκων.

Πηγή: American Journal of Public Health, 2014; e1; doi: 10.2105/AJPH.2014.301966

Τα προγράμματα αποζημιώσεων δεν πληρώνουν σε όσους έχουν πληγεί μόνιμα από κάποιον από τους εμβολιασμούς Covid-19.
Στο Ηνωμένο Βασίλειο, περίπου 17.500 άτομα έχουν υποβάλει αίτηση αποζημίωσης στο Πρόγραμμα Πληρωμής Ζημιών από Εμβόλια (Vaccine Damage Payment Scheme - VDPS), αλλά μόλις 188 έχουν λάβει αποζημιώσεις. Ακόμη και εκείνοι των οποίων οι αιτήσεις γίνονται δεκτές, πρέπει να αποδείξουν τουλάχιστον 60% αναπηρία από το εμβόλιο.
Το πρόγραμμα αποζημιώσεων CICP (Countermeasures Injury Compensation Program) των ΗΠΑ, που ανήκει στο Εθνικό Συμβούλιο Αποζημίωσης Βλαβών από Εμβόλια, αναφέρει ότι λιγότερο από το 3% των αιτήσεων είναι καν επιλέξιμες, γεγονός που υποδηλώνει ότι η συντριπτική πλειοψηφία απορρίπτεται στα αρχικά στάδια της εξέτασης. Έχει παρατηρηθεί αύξηση των αιτήσεων κατά 27 φορές, κυρίως από το εμβόλιο κατά του Covid και τα εμβόλια γρίπης Η1Ν1, αλλά από τις 13.333 αιτήσεις βλάβης που έλαβε, το συμβούλιο έχει καταβάλει πληρωμές μόνο για 92 από αυτές.
Η νωχελική έρευνα του Ηνωμένου Βασιλείου για τον Covid ασχολήθηκε πρόσφατα με θύματα των εμβολιασμών -κυρίως του εμβολίου της AstraZeneca. Η Kelly Hatfield, η οποία ίδρυσε την ομάδα εκστρατείας Vaccine Injured and Bereaved UK (VIBUK) μετά τον θάνατο του πατέρα της από αντίδραση σε εμβόλιο για τον Covid, δήλωσε στην έρευνα: «Εμπιστευτήκαμε την κυβέρνηση, εμπιστευτήκαμε την επιστήμη και έχουμε υποστεί καταστροφικές συνέπειες».
Ο υπουργός Υγείας του Ηνωμένου Βασιλείου Wes Streeting θέλει να χαμηλώσει τον πήχη των αποζημιώσεων και να τις ρίξει πολύ κάτω από το σημερινό επίπεδο. Σε επιστολή του προς την Kate Scott, τη σύζυγο ενός άνδρα που έμεινε με μόνιμη εγκεφαλική βλάβη μετά τη χορήγηση του εμβολίου της AstraZeneca, ο Streeting δήλωσε ότι σχεδιάζει επείγουσα επανεξέταση του συστήματος αποζημίωσης. Δεν υπάρχει άλλη λέξη γι' αυτό από το γελοίο. Εάν η βλάβη σας ισοδυναμεί με αλλαγή μόλις 10%, αυτό είναι κάτι που αλλάζει τη ζωή σας.  Μπορεί να σημαίνει ότι δεν μπορείτε πλέον να εργαστείτε», έγραψε.

Πηγή: 
University of Minnesota, December 19, 2024; https://www.cidrap.umn.edu/covid-19/review-us-vaccine-injury-reimbursement-program-shows-less-3-claims-eligible-compensation

Η άνοια βρίσκεται σε έξαρση στις ΗΠΑ και ο κίνδυνος είναι διπλάσιος από ό,τι πίστευε η ιατρική.
Οι άνθρωποι έχουν 42% κίνδυνο άνοιας μόλις φτάσουν τα 55, λένε ερευνητές του Πανεπιστημίου Langone Health της Νέας Υόρκης.
Ο κίνδυνος αυτός -διπλάσιος από τις εκτιμήσεις που είχαν προβλέψει προηγούμενες μελέτες- μεταφράζεται σε περίπου 500.000 νέες περιπτώσεις άνοιας κάθε χρόνο στις ΗΠΑ, και αναμένεται να αυξηθεί σε περισσότερες από 1 εκατομμύριο νέες περιπτώσεις μεταξύ των ατόμων άνω των 55 ετών έως το 2060. Μέχρι την ηλικία των 75 ετών, ένας στους δύο ανθρώπους θα εμφανίσει άνοια.
Οι ερευνητές εντόπισαν το ποσοστό της άνοιας από τη μελέτη Atherosclerosis Risk in Communities Neurocognitive Study (ARIC-NCS), η οποία, από το 1987, παρακολουθεί την αγγειακή υγεία και τη γνωστική λειτουργία σχεδόν 16.000 συμμετεχόντων καθώς γερνούν.
Από το 1987 έως το 2020, υπήρχαν 3.252 συμμετέχοντες στη μελέτη που εμφάνισαν άνοια, γεγονός που μεταφράζεται σε κίνδυνο ζωής 42%, με μέσο όρο κινδύνου 35% στους άνδρες και 48% στις γυναίκες, οι οποίες τείνουν να ζουν περισσότερο και έτσι αυξάνουν τις πιθανότητες άνοιας.
Υπήρχε επίσης υψηλότερος κίνδυνος μεταξύ των μαύρων ενηλίκων και σε όσους έφεραν μια παραλλαγή του γονιδίου APOE4, το οποίο κωδικοποιεί μια πρωτεΐνη που μεταφέρει τη χοληστερόλη και άλλα λιπίδια στην κυκλοφορία του αίματος. Η ύπαρξη μιας συγκεκριμένης εκδοχής του APOE4 θεωρείται ότι είναι ο μεγαλύτερος γενετικός παράγοντας κινδύνου για την εμφάνιση της νόσου Alzheimer σε προχωρημένη ηλικία.

Nature Medicine, 2025; DOI: 10.1038/s41591-024-03340-9