Τα φάρμακα που παράγει ο άνθρωπος έχουν μολύνει τα ποτάμια σε ολόκληρο τον κόσμο και αποτελούν "παγκόσμια απειλή για την περιβαλλοντική και την ανθρώπινη υγεία", σύμφωνα με την πιο ολοκληρωμένη μελέτη που έχει γίνει μέχρι σήμερα. 
Τα φαρμακευτικά προϊόντα και άλλες βιολογικά ενεργές ενώσεις που χρησιμοποιούνται από τον άνθρωπο είναι γνωστό ότι βλάπτουν την άγρια ζωή. Επίσης τα αντιβιοτικά στο περιβάλλον αυξάνουν τον κίνδυνο ανθεκτικότητας στα φάρμακα, μια ακόμη μεγάλη απειλή για την ανθρωπότητα.
Οι επιστήμονες μέτρησαν τη συγκέντρωση 61 δραστικών φαρμακευτικών συστατικών (Active Pharmaceutical Ingredients - APIs) σε περισσότερες από 1.000 τοποθεσίες κατά μήκος 258 ποταμών και σε 104 χώρες, καλύπτοντας όλες τις ηπείρους. Η έρευνα έδειξε ότι μόνο δύο μέρη ήταν αμόλυντα - η Ισλανδία και ένα χωριό της Βενεζουέλας, όπου οι ιθαγενείς δεν χρησιμοποιούν σύγχρονα φάρμακα.
Τα πιο συχνά ανιχνευόμενα APIs ήταν ένα αντιεπιληπτικό φάρμακο, η καρβαμαζεπίνη, η οποία διασπάται δύσκολα, το φάρμακο για τον διαβήτη μετφορμίνη και η καφεΐνη. Και οι τρεις αυτές ουσίες βρέθηκαν (τουλάχιστον) στο 50% των τοποθεσιών που ερευνήθηκαν. Στο 20% βρέθηκαν αντιβιοτικά σε επικίνδυνα επίπεδα και σε πολλές περιοχές βρέθηκε επίσης τουλάχιστον ένα API σε επίπεδα που θεωρούνται επιβλαβή για την άγρια ζωή, με επιπτώσεις όπως η θηλυκοποίηση των ψαριών.
Τα APIs καταλήγουν στα ποτάμια αφού πρώτα απορροφώνται από ανθρώπους και ζώα και στη συνέχεια αποβάλλονται στο αποχετευτικό σύστημα ή απευθείας στο περιβάλλον, αν και κάποια από αυτά μπορεί να διαρρεύσουν απευθείας από τα ίδια τα φαρμακευτικά εργοστάσια που τα παράγουν!
Στα hotspots με πολύ υψηλά επίπεδα APIs περιλαμβάνονταν η Λαχόρη στο Πακιστάν, η Λα Παζ στη Βολιβία και η Αντίς Αμπέμπα στην Αιθιοπία. Η Μαδρίτη στην Ισπανία βρισκόταν στο 10% των τόπων με τις υψηλότερες αθροιστικές συγκεντρώσεις και η Γλασκώβη στο Ηνωμένο Βασίλειο και το Ντάλας στις ΗΠΑ στο κορυφαίο 20%.

"Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας και ο ΟΗΕ και άλλοι οργανισμοί λένε ότι η μικροβιακή αντοχή είναι η μεγαλύτερη απειλή για την ανθρωπότητα - είναι η επόμενη πανδημία", δήλωσε ο John Wilkinson, στο Πανεπιστήμιο του York, στο Ηνωμένο Βασίλειο, ο οποίος ηγήθηκε της μελέτης, στην οποία συμμετείχαν 127 ερευνητές από 86 ιδρύματα. "Στο 19% του συνόλου των περιοχών που παρακολουθήσαμε, οι συγκεντρώσεις [αντιβιοτικών] υπερέβαιναν τα επίπεδα που θα περιμέναμε να ενθαρρύνουν τα βακτήρια να αναπτύξουν ανθεκτικότητα".

Έρευνα που δημοσιεύθηκε τον Ιανουάριο εκτιμά ότι 5 εκατομμύρια άνθρωποι πέθαναν το 2019 από βακτηριακές λοιμώξεις που ήταν ανθεκτικές στα αντιβιοτικά. Οι περιοχές που υπέστησαν τις μεγαλύτερες επιπτώσεις από την ανθεκτικότητα στα αντιβιοτικά στην εν λόγω μελέτη, συνδέονται άμεσα με εκείνες της μελέτης με τη χειρότερη ρύπανση από φάρμακα, γεγονός που υποδηλώνει ότι η μόλυνση των ποταμών μπορεί να παίζει ρόλο στην αύξηση της ανθεκτικότητας. Μια περιοχή στο Μπαγκλαντές είχε επίπεδα του αντιβιοτικού μετρονιδαζόλη, 300 φορές πάνω από τα ασφαλή επίπεδα, πιθανώς λόγω διαρροών από τη φαρμακοβιομηχανία.
Η φαρμακευτική ρύπανση ήταν ήδη γνωστό ότι βλάπτει την άγρια ζωή, όπως για παράδειγμα ότι τα Ψαρόνια αναγκάζονται να τρώνε λιγότερο από όσο πρέπει, λόγω των αντικαταθλιπτικών ή πάλι ότι τα αντισυλληπτικά φάρμακα μειώνουν τους πληθυσμούς των ψαριών. "Αν ήμουν ψάρι που ζει σε κάποια από αυτά τα ποτάμια, θα ανησυχούσα αυτή τη στιγμή", δήλωσε ο Wilkinson. Ωστόσο, συνέχισε λέγοντας ότι τα επίπεδα στα περισσότερα ποτάμια δεν θα μπορούσαν να αποδώσουν υψηλές δόσεις στους ανθρώπους που κολυμπούν.
Η μελέτη, που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Proceedings of the National Academy of Sciences, είναι μακράν η μεγαλύτερη που έχει γίνει μέχρι σήμερα και αντιπροσωπεύει τον αντίκτυπο στη ρύπανση των ποταμών από 470 εκατομμύρια ανθρώπους. Οι ερευνητές κατέληξαν στο συμπέρασμα: "Η φαρμακευτική ρύπανση αποτελεί παγκόσμια απειλή για το περιβάλλον και την ανθρώπινη υγεία".
Σε προηγούμενη μελέτη, σχεδόν όλες οι μετρήσεις είχαν γίνει στη δυτική Ευρώπη και τη Βόρεια Αμερική, αλλά η τελευταία έρευνα έδειξε ότι η ρύπανση από τα APIs είναι συχνά πολύ υψηλότερη σε άλλες περιοχές. Η εργασία περιελάμβανε 36 χώρες στις οποίες μετρήθηκαν για πρώτη φορά τα APIs, ιδίως στην Αφρική και τη Νότια Αμερική.
Μεταξύ των φαρμάκων που ανιχνεύθηκαν σε όλες τις ηπείρους εκτός από την Ανταρκτική ήταν τα αντικαταθλιπτικά citalopram και venlafaxine, τα αντιισταμινικά cetirizine και fexofenadine, το αντιβιοτικό trimethoprim και η λιδοκαΐνη, ένα αναισθητικό. Ο ποταμός Kai Tak στο Χονγκ Κονγκ είχε 34 διαφορετικά APIs σε ένα μόνο σημείο, τον υψηλότερο αριθμό που έχει καταγραφεί.

"Οι οικολογικοί κίνδυνοι θα μπορούσαν κάλλιστα να είναι μεγαλύτεροι από τους προβλεπόμενους για τα μεμονωμένα APIs λόγω των τοξικολογικών αλληλεπιδράσεων αυτών των μειγμάτων", δήλωσαν οι ερευνητές. Υπάρχουν περισσότερα από 2.500 φαρμακευτικά προϊόντα σε χρήση, αλλά η τρέχουσα τεχνολογία επιτρέπει την ανάλυση μόνο 50-100 από ένα μόνο δείγμα, οπότε οι ερευνητές επικεντρώθηκαν στα πιο συχνά χρησιμοποιούμενα.

Οι υψηλότερες συγκεντρώσεις φαρμάκων βρέθηκαν σε χώρες με χαμηλό έως μεσαίο εισόδημα, συμπεριλαμβανομένης της Ινδίας και της Νιγηρίας. Οι ερευνητές πιστεύουν ότι αυτό μπορεί να οφείλεται στο γεγονός ότι οι άνθρωποι σε αυτά τα έθνη έχουν αρκετό εισόδημα για να αγοράζουν φαρμακευτικά προϊόντα, αλλά ζουν σε μέρη χωρίς καλά συστήματα αποχέτευσης, τα οποία μπορούν να απομονώσουν και να απομακρύνουν τα φάρμακα, αλλά είναι ακριβά.
Η μελέτη δεν περιελάμβανε μετρήσεις παράνομων ναρκωτικών όπως η κοκαΐνη και το MDMA, τα οποία έχουν ανιχνευθεί σε ποτάμια σε επίπεδα επιβλαβή για την άγρια ζωή, αν και μια μελλοντική ανάλυση των δειγμάτων μπορεί να τα ανιχνεύσει.
Οι επιστήμονες ελπίζουν ότι η έρευνα θα βοηθήσει να επικεντρωθούν οι προσπάθειες καθαρισμού των φαρμακευτικών ουσιών στις περιοχές που διατρέχουν τον μεγαλύτερο κίνδυνο. "Γνωρίζουμε ότι η σωστή διοχέτευση και η επεξεργασία των λυμάτων είναι το κλειδί για την ελαχιστοποίηση, αν και όχι απαραίτητα για την εξάλειψη, των συγκεντρώσεων φαρμακευτικών ουσιών", δήλωσε ο Wilkinson. "Ωστόσο, αυτό είναι εξαιρετικά δαπανηρό, καθώς απαιτούνται πολλές υποδομές". 
Η πιο προσεκτική χρήση των φαρμάκων είναι ένας άλλος τρόπος για τη μείωση της ρύπανσης, είπε, ιδίως των αντιβιοτικών, τα οποία είναι πολύ φθηνά και διατίθενται σε πολλές χώρες χωρίς συνταγή (και λαμβάνονται ευρέως χωρίς ιδιαίτερο λόγο), για παράδειγμα για τη θεραπεία του κρυολογήματος.

"Τα φαρμακευτικά προϊόντα βρίσκονται σχεδόν σε όλο το κόσμο, μέσω των ποταμών", δήλωσε ο καθηγητής Joakim Larsson, του Πανεπιστημίου του Γκέτεμποργκ της Σουηδίας, ο οποίος δεν συμμετείχε στην ομάδα μελέτης. "Η μελέτη δείχνει ότι ένα αρκετά μεγάλο σύνολο φαρμακευτικών ουσιών υπερβαίνει τα "ασφαλή επίπεδα", και συχνά σε πολύ μεγάλο αριθμό περιοχών. Τα βακτήρια δεν εμποδίζονται από τα εθνικά σύνορα, οπότε αν ένα νέο ανθεκτικό βακτήριο αναπτυχθεί σε μια πλευρά του πλανήτη μας, σύντομα γίνεται κίνδυνος για όλους".

Οι ερευνητές επιδιώκουν να επεκτείνουν τον αριθμό των χωρών που καλύπτονται, καθώς η πανδημία Covid-19 σταμάτησε τις έρευνές τους. Αυξάνουν επίσης τον αριθμό των φαρμάκων που μετρήθηκαν και ελπίζουν να αξιολογήσουν τα επίπεδα στα ποτάμια καθ' όλη τη διάρκεια του έτους, προκειμένου να εξετάσουν τις εποχικές τάσεις.

Το νερό είναι ένα υγρό που υπάρχει παντού και εμφανίζει πολλές εξαιρετικά μοναδικές ιδιότητες. Ο τρόπος με τον οποίο ανταποκρίνεται σε αλλαγές στην πίεση και τη θερμοκρασία μπορεί να είναι εντελώς διαφορετικός από άλλα υγρά, και αυτές οι ιδιότητες είναι απαραίτητες για πολλές πρακτικές εφαρμογές και ιδιαίτερα για τη ζωή όπως τη γνωρίζουμε. Το τι προκαλεί αυτές τις ανωμαλίες υπήρξε για χρόνια πηγή επιστημονικής εξερεύνησης, αλλά τώρα, μια διεθνής ομάδα ερευνητών που περιλαμβάνει τον Nicolas Giovambattista, καθηγητή στο CUNY, απέδειξε ότι το νερό μπορεί να υπάρχει σε δύο διαφορετικές υγρές καταστάσεις - ένα εύρημα που μπορεί να εξηγήσει πολλές "ανώμαλες" ιδιότητες του νερού. Η έρευνά τους δημοσιεύθηκε στο τεύχος 20 του περιοδικού Science, τον Νοέμβριο.

"Η πιθανότητα να υπάρχει το νερό σε δύο διαφορετικές υγρές καταστάσεις προτάθηκε πριν από περίπου 30 χρόνια, με βάση τα αποτελέσματα που προέκυψαν από προσομοιώσεις υπολογιστών", δήλωσε ο Giovambattista. "Αυτή η παράξενη υπόθεση ήταν ένα από τα πιο σημαντικά ερωτήματα στη χημεία και τη φυσική του νερού αλλά και ένα αμφιλεγόμενο σενάριο εξαρχής. Αυτό συμβαίνει επειδή τα πειράματα που μπορούν να προσεγγίσουν τις δύο υγρές καταστάσεις στο νερό ήταν πολύ δύσκολα λόγω του φαινομενικά αναπόφευκτου σχηματισμού πάγου στις συνθήκες όπου μπορούν να υπάρχουν τα δύο υγρά."

Η συνήθης «υγρή» κατάσταση του νερού, την οποία όλοι γνωρίζουμε αντιστοιχεί σε υγρό νερό σε κανονικές θερμοκρασίες (περίπου 25^οC). Ωστόσο, η μελέτη δείχνει ότι το νερό σε χαμηλές θερμοκρασίες (περίπου -63^οC) υπάρχει σε δύο διαφορετικές υγρές καταστάσεις, ένα υγρό χαμηλής πυκνότητας σε χαμηλές πιέσεις και ένα υγρό υψηλής πυκνότητας σε υψηλές πιέσεις. Αυτά τα δύο υγρά έχουν αισθητά διαφορετικές ιδιότητες και διαφέρουν κατά 20% σε πυκνότητα. Τα αποτελέσματα υπονοούν ότι σε κατάλληλες συνθήκες, το νερό πρέπει να υπάρχει ως δύο υγρά που δεν αναμιγνύονται και διαχωρίζονται από μια λεπτή διεπαφή, παρόμοια με τη συνύπαρξη λαδιού και νερού.

Επειδή το νερό είναι μια από τις πιο σημαντικές ουσίες στη Γη - ο διαλύτης της ζωής όπως λέγεται - η φάση συμπεριφοράς του παίζει θεμελιώδη ρόλο σε διάφορους τομείς, όπως η βιοχημεία, το κλίμα, η κρυοσυντήρηση, η κρυοβιολογία, η επιστήμη των υλικών και σε πολλές βιομηχανικές διεργασίες όπου το νερό δρα ως διαλύτης, προϊόν, αντιδραστήριο ή ρύπος. Συνεπώς, τα ασυνήθιστα χαρακτηριστικά στη φάση συμπεριφοράς του νερού, όπως η παρουσία δύο υγρών καταστάσεων, μπορούν να επηρεάσουν πολλές επιστημονικές και μηχανικές εφαρμογές.

"Παραμένει το ερώτημα πώς η παρουσία δύο υγρών μπορεί να επηρεάσει τη συμπεριφορά των υδατικών διαλυμάτων εν γένει, και συγκεκριμένα, πώς τα δύο υγρά μπορούν να επηρεάσουν τα βιομόρια σε υδατικά περιβάλλοντα", δήλωσε ο Giovambattista. "Αυτό ενθαρρύνει περαιτέρω μελέτες στην αναζήτηση πιθανών εφαρμογών."

Ο Giovambattista είναι μέλος της Φυσικής και Χημείας Ph.D. προγράμματα στο CUNY. Η διεθνής ομάδα, με επικεφαλής τον Anders Nilsson, καθηγητή χημείας-φυσικής στο Πανεπιστήμιο της Στοκχόλμης, χρησιμοποίησε σύνθετα πειράματα και προσομοιώσεις υπολογιστών για να αποδείξει αυτή τη θεωρία. Τα πειράματα, που περιγράφονται ως «επιστημονικής φαντασίας» από τον Giovambattista, πραγματοποιήθηκαν από συναδέλφους στο Πανεπιστήμιο της Στοκχόλμης στη Σουηδία, στο Πανεπιστήμιο POSTECH στην Κορέα, στο PAL-XFEL στην Κορέα και στο εθνικό εργαστήριο επιταχυντών SLAC στην Καλιφόρνια. Οι προσομοιώσεις υπολογιστών πραγματοποιήθηκαν από τον Giovambattista και τον Peter H. Poole, καθηγητή στο Πανεπιστήμιο St. Francis Xavier στον Καναδά. Οι προσομοιώσεις υπολογιστών έπαιξαν σημαντικό ρόλο στην ερμηνεία των πειραμάτων, καθώς αυτά τα πειράματα είναι εξαιρετικά περίπλοκα και κάποιες παρατηρήσεις δεν είναι προσβάσιμες κατά τη διάρκεια των πειραμάτων.

Περισσότερες πληροφορίες:
Experimental observation of the liquid-liquid transition in bulk supercooled water under pressure (Science 2020)
CUNY Advanced Science Research Center 

Άσχημα νέα για τα νεαρά υπέρβαρα άτομα που ζουν σε περιοχές που είναι πολύ μολυσμένες: Η μακροχρόνια έκθεση σε μολυσμένη ατμόσφαιρα ενδέχεται να αυξήσει τον κίνδυνο εμφάνισης διαβήτη, σύμφωνα με μελέτη που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Lancet Planetary Health. Στη διατομεακή μελέτη, που χαρακτηρίστηκε από τους ερευνητές ως η "μεγαλύτερη επιδημιολογική μελέτη σχετικά με τις συνδέσεις της ατμοσφαιρικής ρύπανσης με το διαβήτη", παρατηρήθηκαν περισσότεροι από 15.000 συμμετέχοντες για να κατανοηθεί ο τρόπος που η ατμοσφαιρική ρύπανση - ιδιαίτερα η ατμοσφαιρική σωματιδιακή ύλη και τα ρυπογόνα αέρια - μπορεί να επηρεάσει την συχνότητα εμφάνισης διαβήτη.

Παρόλο που έχουν γίνει πολλές μελέτες σχετικά με τις επιβλαβείς επιπτώσεις της ατμοσφαιρικής ρύπανσης στην υγεία ενός ατόμου, η ομάδα δήλωσε ότι αυτές διεξήχθησαν σε ιδιαίτερα ανεπτυγμένες περιοχές όπως η Βόρεια Αμερική και η Ευρώπη, γεγονός που δεν αποτελεί ένδειξη για τις περισσότερες περιοχές όπου η ατμοσφαιρική ρύπανση είναι ανεξέλεγκτη. "Τα δεδομένα είναι σπάνια για τις αναπτυσσόμενες χώρες, όπου η επιβάρυνση του διαβήτη είναι μεγαλύτερη και η ατμοσφαιρική ρύπανση είναι σοβαρή, όπως η Κίνα", γράφουν οι ερευνητές. Επιπλέον, ο επιπολασμός, η συχνότητα εμφάνισης και η θνησιμότητα για τον διαβήτη στις περισσότερες δημοσιευμένες μελέτες βασίστηκαν σε αυτοαναφορές, διοικητικές βάσεις δεδομένων ή αρχεία καταγραφών νοσοκομειακής περίθαλψης, τα οποία δεν επικυρώθηκαν από τους γιατρούς».

Για τη μελέτη αυτή, οι ερευνητές ήθελαν να εξετάσουν κατά πόσο η μακροχρόνια έκθεση στην ατμοσφαιρική ρύπανση συνδέεται με την αυξανόμενη συχνότητα εμφάνισης διαβήτη στην Κίνα. Για το σκοπό αυτό, η ομάδα χρησιμοποίησε στοιχεία από τη μελέτη 33 Κινέζικων Κοινωνικών Υπηρεσιών (33 Communities Chinese Health Study ή 33 CCHS), μια μεγάλη διατομεακή μελέτη που διεξήχθη στην επαρχία Liaoning στη βορειοανατολική Κίνα, η οποία είχε υψηλά επίπεδα εκπομπών λόγω της εκτεταμένης καύσης ορυκτών καυσίμων. Επιπλέον, οι συχνότητες των καρδιαγγειακών παθήσεων και των παραγόντων κινδύνου τους ήταν επίσης υψηλές στην περιοχή. Αυτοί οι παράγοντες παρείχαν στην ομάδα το περιβάλλον να διεξάγουν εμπεριστατωμένη έρευνα σχετικά με τους ατμοσφαιρικούς ρύπους και την ομοιόσταση της γλυκόζης.

Με βάση τα δεδομένα της ατμοσφαιρικής ρύπανσης από το 2006 έως το 2008, επιλέχθηκαν οι πόλεις Shenyang, Anshan και Jinzhou. Έπειτα επικεντρώθηκαν σε τυχαία επιλεγμένες περιοχές εντός αυτών των πόλεων όπου επιλέχθηκαν 33 κοινότητες για τη μελέτη. Στη συνέχεια επιλέχθηκαν συμμετέχοντες από έως και 1.000 νοικοκυριά και συλλέχθηκαν κατάλληλα δεδομένα, συμπεριλαμβανομένων των κοινωνικο-δημογραφικών δεδομένων, της κοινωνικοοικονομικής κατάστασης, των συνηθειών συμπεριφοράς και άλλων πληροφοριών για την υγεία, χρησιμοποιώντας ένα ερωτηματολόγιο. Οι παράγοντες συμπεριφοράς περιελάμβαναν την κατανάλωση αλκοόλ, τις τρέχουσες συνήθειες καπνίσματος και την κατάσταση άσκησης, μεταξύ άλλων.

Στους συμμετέχοντες στη συνέχεια ζητήθηκε να μη φάνε το βράδυ, και οι ερευνητές διεξήγαγαν τεστ γλυκόζης το επόμενο πρωί. Τα δεδομένα που συλλέχθηκαν από αυτή τη μέθοδο περιελάμβαναν δεδομένα νηστείας και δύο ωρών για τη συγκέντρωση ινσουλίνης και γλυκόζης, καθώς και αξιολόγηση του μοντέλου ομοιόστασης του δείκτη αντοχής στην ινσουλίνη και της λειτουργίας των β-κυττάρων, τα οποία χρησιμοποιήθηκαν ως δείκτες ομοιόστασης γλυκόζης.

Αυτό στη συνέχεια συγκρίθηκε με τα δεδομένα σχετικά με τους ατμοσφαιρικούς ρύπους από τους σταθμούς παρακολούθησης, τα οποία περιελάμβαναν PM10 - δηλαδή σωματιδιακή ύλη που έχει διάμετρο 10 μικρόμετρα ή λιγότερο, διοξείδιο του θείου, διοξείδιο του αζώτου και όζον. Χρησιμοποιήθηκε επίσης ένα χωρικό στατιστικό μοντέλο για την πρόβλεψη δεδομένων για PM2.5 και PM1.

Τα αποτελέσματα αποκάλυψαν ότι όλοι οι μελετημένοι ρύποι ταυτοποιήθηκαν θετικά με τον διαβήτη, ενώ ήταν ισχυρότερος ο συνδυασμός με PM10 και οξείδιο του αζώτου. Η σχέση αυτή παρατηρήθηκε και σε άτομα ηλικίας κάτω των 50 ετών, αφού τα αποτελέσματα καταχωρήθηκαν κατά ηλικία, καθώς και σε άτομα υπέρβαρα ή παχύσαρκα. Βρήκαν επίσης υψηλότερες συγκεντρώσεις γλυκόζης νηστείας, γλυκόζης δύο ωρών και ινσουλίνης δύο ωρών.

Τα αποτελέσματα της μελέτης αυτής – όπως και των προηγούμενων - σύμφωνα με τους συγγραφείς, υπογραμμίζουν την ανάγκη διερεύνησης της σχέσης μεταξύ του διαβήτη και της ατμοσφαιρικής ρύπανσης. "Στο μέλλον, πρόσθετες μελέτες θα πρέπει να διερευνήσουν τις επιπτώσεις των αλληλεπιδράσεων πολλαπλών ρύπων και να διαφοροποιήσουν τις πηγές της ατμοσφαιρικής ρύπανσης και τα χημικά συστατικά, ιδίως στις χώρες μεσαίου εισοδήματος και χαμηλού εισοδήματος", κατέληξαν οι ερευνητές.

Απηύθυναν επίσης έκκληση στους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής των αντίστοιχων χωρών να επιταχύνουν τα μέτρα για την παρέμβαση στην ατμοσφαιρική ρύπανση.

Πηγές: Science.news, TheLancet

Ο μόλυβδος είναι ένα βαρύ μέταλλο που υπάρχει στη φύση και βρίσκεται στο φλοιό της γης. Η υψηλή του πυκνότητα, το χαμηλό σημείο τήξης, η ευκαμψία και το χαμηλό κόστος το κατέστησαν ένα μεταλλικό στοιχείο επιλογής για πολλές εφαρμογές, από σφαίρες έως μπαταρίες. Όμως είναι επίσης πολύ τοξικό και η ευρεία χρήση του σημαίνει ότι βρίσκεται συνήθως στο περιβάλλον και στα σπίτια μας.

Πού το βρίσκει κανείς;

Παρόλο που η χρήση μολύβδου έχει σταματήσει από πολλές εφαρμογές από τα τέλη του δέκατου ένατου αιώνα, όταν εμφανίστηκαν για πρώτη φορά στο φως ενδείξεις για τις τοξικές επιδράσεις του, η έκθεση στο μόλυβδο εξακολουθεί να αποτελεί πρόβλημα - και όχι μόνο για τους ανθρώπους που δουλεύουν με το μέταλλο. Εάν ζείτε σε παλιό σπίτι, πιθανότατα θα έχετε μόλυβδο στα παλαιά στρώματα χρώματος ή βερνικιού (η απαγόρευση του μολύβδου στις μπογιές τέθηκε σε ισχύ το 1978 στις ΗΠΑ και το 1992 στο Ηνωμένο Βασίλειο) και οι σωλήνες νερού μπορεί να είναι κατασκευασμένοι από μολύβδου (που σημαίνει ότι πιθανότατα να υπάρχει μόλυβδος και στην παροχή νερού). Βαμμένα ή βερνικωμένα vintage έπιπλα, τζάμια κεραμικά, καλλυντικά, χώμα και υλικά στέγης μπορεί επίσης να περιέχουν μόλυβδο. Η οικιακή σκόνη μπορεί να περιέχει μόλυβδο από διάφορες πηγές.

Τι μπορούμε να κάνουμε για αυτό;

Όλα τα σπίτια πιθανώς να περιέχουν μόλυβδο, είτε από εσωτερικές είτε από εξωτερικές πηγές. Σύμφωνα με αμερικανική έρευνα, 24 εκατομμύρια αμερικανικά σπίτια περιέχουν παλιά χρώματα με μόλυβδο και αυξημένα επίπεδα μολυσμένης οικιακής σκόνης.⁶ Τα καλά νέα είναι ότι υπάρχουν πολλά που μπορείτε να κάνετε για να γίνει το σπίτι σας ασφαλές. Δείτε παρακάτω τις κορυφαίες συμβουλές μας.

Ποιο είναι το πρόβλημα;

Κανένα ανθρώπινο όργανο δεν έχει ανοσία στην τοξικότητα του μολύβδου, πράγμα που σημαίνει ότι ο μόλυβδος μπορεί να προκαλέσει ένα ευρύ φάσμα προβλημάτων υγείας - από καρδιακά προβλήματα και ορμονικές διαταραχές μέχρι εγκεφαλικές βλάβες και νευρολογικές διαταραχές - ακόμη και σε χαμηλά επίπεδα έκθεσης.¹

Πράγματι, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας δηλώνει ότι δεν είναι γνωστό το επίπεδο έκθεσης μολύβδου που θεωρείται ασφαλές.²

Τα παιδιά είναι ιδιαίτερα ευάλωτα στις συνέπειες του μολύβδου. Μπορούν εύκολα να εισπνεύσουν ή να καταπιούν σκόνη που περιέχει μόλυβδο ή να βάλουν στο στόμα τους αντικείμενα που έχουν μόλυβδο. Τα αναπτυσσόμενα σώματα των παιδιών απορροφούν περισσότερο μόλυβδο από τους ενήλικες Προβλήματα όπως το χαμηλό IQ, τα προβλήματα συμπεριφοράς, η εξασθενημένη ακοή και το μειωμένο ύψος έχουν όλα συνδεθεί με την χαμηλού επιπέδου έκθεση σε μόλυβδο σε παιδιά.³

Οι έγκυες γυναίκες είναι επίσης ιδιαίτερα εκτεθειμένες σε κίνδυνο. Αυξημένα επίπεδα μολύβδου στο αίμα κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης έχουν συσχετιστεί με υψηλή αρτηριακή πίεση, αποβολή, πρόωρο τοκετό, χαμηλό βάρος γέννησης και αναπτυξιακές αναπηρίες σε προσβεβλημένα μωρά.⁴

Ο μόλυβδος έχει συνδεθεί επίσης με μειωμένα ποσοστά γονιμότητας.⁵

Πώς να μειώσετε την έκθεσή σας σε μόλυβδο

Ελέγξτε για ίχνη μόλυβδου. Μπορείτε να ελέγξετε για την ύπαρξη μόλυβδου σε παλαιά χρώματα, έπιπλα και άλλα αντικείμενα στο σπίτι σας με ένα κιτ δοκιμής μολύβδου όπως αυτά που προσφέρονται από την 3M και την Abotex, διαθέσιμα στο διαδίκτυο από το Amazon και σε άλλους ιστότοπους. Εναλλακτικά, ζητήστε συμβουλές από την τοπική υπηρεσία δημόσιας υγείας σχετικά με τον τρόπο επαγγελματικής εξέτασης του σπιτιού σας. Εάν ζείτε σε σπίτι που χτίστηκε πριν από τη δεκαετία του 1960, είναι πολύ πιθανό να υπάρχει μόλυβδος στο χρώμα του σπιτιού σας.

Αποτοξινωθείτε. Αν νομίζετε ότι εσείς ή κάποιο μέλος της οικογένειάς σας πιθανώς να έχετε εκτεθεί σε ανησυχητικά επίπεδα μολύβδου, ζητήστε από το γιατρό σας να σας παραπέμψει για εξέταση αίματος. Εάν αποδειχθεί ότι τα επίπεδα είναι ανησυχητικά, υπάρχουν πολλοί τρόποι για να αποτοξινωθεί το σώμα φυσικά, όπως για παράδειγμα η λήψη συμπληρωμάτων όπως το chlorella και η σπιρουλίνα. Για περισσότερες πληροφορίες συμβουλευτείτε ένα εξειδικευμένο φυσικοπαθητικό που μπορεί να σχεδιάσει ένα εξατομικευμένο ολιστικό πρόγραμμα αποτοξίνωσης.

Κρατήστε το χρώμα σε καλή κατάσταση. Ο μόλυβδος που είναι καλά καλυμμένος κάτω από στρώματα σύγχρονης βαφής χωρίς μόλυβδο δεν αποτελεί πρόβλημα, αλλά εάν υπάρχουν ρωγμές ή ξεφλουδίσματα χρειάζεται να διορθωθούν αμέσως, καθώς μπορεί να δημιουργήσουν σκόνη μολύβδου. Επίσης, εξετάστε εάν το χρώμα έχει πιθανώς χτυπηθεί, γδαρθεί ή υποστεί ζημιά από παιδιά ή κατοικίδια ζώα ή εάν βρίσκεται σε σημείο που καταπονείται πολύ, όπως γύρω από παράθυρα, πόρτες ή σκάλες.

Ανακαινίστε με ασφάλεια. Ο απλούστερος τρόπος αντιμετώπισης ενός χρώματος με μόλυβδο, αν είναι σε καλή κατάσταση, είναι να το «σφραγίσετε» με μια επικάλυψη σύγχρονου χρώματος χωρίς μόλυβδο. Αλλά εάν είναι σε κακή κατάσταση και πρέπει να αφαιρεθεί, βεβαιωθείτε ότι δεν χρησιμοποιείτε μεθόδους που δημιουργούν σκόνη ή καπνούς, όπως η ξηρή αμμοβολή ή μηχανήματα που δημιουργούν σκόνη από το παλιό χρώμα. Δοκιμάστε ένα ξεβαφτικό χρώματος με βάση το νερό χωρίς διαλύτες, ή καλέστε έναν έμπειρο επαγγελματία. Εάν το κάνετε μόνοι σας, φοράτε πάντα προστατευτικά ρούχα, γάντια και μάσκα προσώπου (κατάλληλα για σωματίδια μολύβδου), θυμηθείτε να πετάξετε το χρώμα που αφαιρέθηκε σε σφραγισμένο δοχείο και να καθαρίσετε πολύ προσεκτικά την περιοχή από υπολείμματα.

Προσοχή στα καλλυντικά. Μόλυβδος έχει βρεθεί ότι υπάρχει σε ορισμένα καλλυντικά συμπεριλαμβανομένων των κραγιόν και των eyeliner, έτσι θα πρέπει να επιμένουμε σε αξιόπιστες φυσικές μάρκες που είναι ξεκάθαρες για τα συστατικά τους και δεσμεύονται για αυστηρά πρότυπα όσον αφορά τα βαρέα μέταλλα και άλλους ρύπους. Σε περίπτωση αμφιβολίας, επικοινωνήστε με την εταιρεία καλλυντικών και ρωτήστε σχετικά με τη σύνθεσή τους.

Ελέγξτε τις σωληνώσεις σας. Ο μόλυβδος είναι γκρίζος, συνήθως παχύτερος από τους πλαστικούς ή χάλκινους σωλήνες και παράγει θόρυβο σαν «γδούπο» όταν τον χτυπάει ένα μεταλλικό αντικείμενο (και όχι έναν σαφή τόνο κουδουνίσματος). Ένας υδραυλικός μπορεί να επιβεβαιώσει εάν οι σωλήνες σας είναι κατασκευασμένοι από μόλυβδο. Αν είναι, σκεφτείτε να τους αντικαταστήσετε ή να πάρετε ένα φίλτρο νερού που αφαιρεί το μόλυβδο. Επικοινωνήστε με την τοπική εταιρεία ύδρευσης για συμβουλές.

Καθαρίστε με ηλεκτρική σκούπα τακτικά. Η εισπνοή σκόνης οικιακής χρήσης που περιέχει μόλυβδο είναι ο βασικός τρόπος έκθεσης στα βαρέα μέταλλα, οπότε κρατήστε τις επιφάνειες χωρίς σκόνη με συχνό σκούπισμα και ξεσκόνισμα. Επίσης, αποφύγετε να φοράτε στο σπίτι σας τα παπούτσια που φοράτε έξω, για να αποφύγετε την σκόνη που περιέχει μόλυβδο ή το χώμα με μόλυβδο από εξωτερικούς χώρους να μεταφερθούν στο σπίτι σας.

Βιβλιογραφία

1 National Research Council (US) Committee on Measuring Lead in Critical Populations, Measuring Lead Exposure in Infants, Children, and Other Sensitive Populations. 1993
2 WHO, Lead Poisoning and Health. 2018
3 Environ Res, 1994; 65: 42-55; Salud Publica Mex, 2003; 45 Suppl 2: S220-4
4 Matern Child Health J, 2013; 17: 172-9
5 National Bureau of Economic Research, NBER Working Paper No. 24607. 2018
6 Environ Health Perspect, 2008; 116: 1285-93