Κάποιες από τις συχνότερες αιτίες δυσφορίας που παρουσιάζονται κατά τους ψυχρότερους μήνες του χρόνου μπορεί να είναι διάφορες λοιμώξεις του αναπνευστικού συστήματος. Τα βότανα μπορούν να βοηθήσουν στην πρόληψη αλλά και στη θεραπεία ήπιων αλλά και σοβαρότερων αναπνευστικών λοιμώξεων, ακόμα και συνδυαστικά με φαρμακευτική αγωγή όταν αυτή κρίνεται απαραίτητη. Η βοτανοθεραπεία έχει προτάσεις με “ιδιαίτερα” αλλά και με απλά, κοινά βότανα, που συχνά έχουμε στο ντουλάπι της κουζίνας μας για κάθε είδους ενόχληση του αναπνευστικού: τη ρινική συμφόρηση, τα φλέματα, τον πονόλαιμο και τον βήχα, στα αρχικά ή και σε πιο προχωρημένα στάδια.
Σας προτείνω λοιπόν μερικές από τις αγαπημένες μου συνταγές που μπορείτε να χρησιμοποιήσετε για διαφορετικά συμπτώματα. Έχω φτιάξει κάποιους συνδυασμούς που προτιμώ γευστικά, αλλά αν θέλετε μπορείτε να κάνετε όποιους συνδυασμούς προτιμάτε. Τα περισσότερα από τα βότανα που προτείνω είναι βότανα που χρησιμοποιούνται ευρέως στη δυτική βοτανοθεραπεία ή στην παραδοσιακή πρακτική της Ευρώπης και της Ασίας.

Συνταγές Βοτανικών Σκευασμάτων για την αντιμετώπιση λοιμώξεων του Αναπνευστικού
Για λοιμώξεις του άνω και του κάτω αναπνευστικού*

Ρόφημα με μεσογειακά βότανα

Συστατικά: 1 κουτ. σούπας θυμάρι, 1 κουτ. σούπας φασκόμηλο, 2 κουτ. σούπας πεντάνευρο, 2 κουτ. σούπας φύλλα βερμπάσκου, 2 κουτ. σούπας τσουκνίδα, 4 κούπες νερό.

Τρόπος παρασκευής: Προσθέστε τα βότανα σε 2 κούπες καυτό νερό, σκεπάστε για 10 λεπτά, σουρώστε και πιείτε μέσα στην ημέρα

Δράσεις των βοτάνων: αποχρεμπτικά, αντισηπτικά, αντιφλεγμονώδη, τονωτικά και μαλακτικά του βλεννογόνου, αποσυμφορητικά, αντιπυρετικά.

Χειμερινό Ρόφημα (πολύ αγαπητό σε παιδιά)

Συστατικά: 1 κουτ. σούπας ρίζα μολόχας, 1 κουτ. γλυκού εχινάκεια, 1 ξύλο κανέλας ή 1 κουταλιά του γλυκού σκόνη,1 κουτ. σούπας άνθη σαμπούκου, ½ κουτ. γλυκού τζίντζερ, ½ κουτ. γλυκού γλυκόριζα*, φλούδα από 1 πορτοκάλι, 1 λίτρο νερό.

Τρόπος παρασκευής: Σε μια κατσαρόλα με κλειστό καπάκι βράστε για 15-20 λεπτά τη ρίζα μολόχας, την εχινάκεια, την κανέλα, το τζίντζερ και τη γλυκόριζα σε ένα λίτρο νερό. Όταν ολοκληρωθεί η διαδικασία αφαιρέστε από τη φωτιά και προσθέστε τα άνθη σαμπούκου και τη φλούδα πορτοκαλιού. Σκεπάστε για 10 λεπτά, σουρώστε και πιείτε μέσα στην ημέρα.
Αν πρόκειται να δώσετε σε παιδιά, μπορείτε να χρειαστεί να αφαιρέσετε το τζίντζερ (αν είναι πολύ πικάντικο). Η γλυκόριζα και η ρίζα μολόχας είναι από μόνα τους γλυκά, οπότε δεν είναι απαραίτητη η προσθήκη γλυκαντικής ουσίας.
Προαιρετικά μπορείτε να προσθέσετε 1 κουτ. γλυκού κουρκουμά ή/και 3 γαρύφαλλα στο αρχικό στάδιο όταν βράζετε τα βότανα.
Δράσεις των βοτάνων: αποχρεμπτικά, αντισηπτικά, αντιικά, αντιφλεγμονώδη, τονωτικά και μαλακτικά του βλεννογόνου, αποσυμφορητικά, αντιπυρετικά, τονωτικά του ανοσοποιητικού.

*η γλυκόριζα αντενδείκνυται για όσους έχουν υπέρταση

Ρόφημα με ινούλα (Inula helenium)

Συστατικά: 1 κουτ. γλυκού ρίζα ινούλας, 1 λίτρο νερό
Τρόπος παρασκευής: Αφήστε για 4-8 ώρες ή αποβραδίς την ινούλα στο νερό. Βράστε για  15 λεπτά με κλειστό καπάκι. Σουρώνετε την ινούλα μετά το βράσιμο, όταν είστε έτοιμη να την πιείτε. Πίνεται καλύτερα καυτή.
Προτείνω την ινούλα μόνη της επειδή πέρα από τις πολλαπλές τις δράσεις έχει και έντονη, μοναδική γεύση.
Δράσεις της ινούλας: αποχρεμπτικό, αντισηπτικό, αντιφλεγμονώδες του βλεννογόνου, αποσυμφορητικό, τονωτικό του ανοσοποιητικού, λεμφαγωγό, αντιπυρετικό.

⭐ H ινούλα θεωρείτο πανάκεια για το αναπνευστικό σύστημα στην αρχαία Ελλάδα αλλά και σε όλη την Ευρώπη κατά τον μεσαίωνα.

Ιγμορίτιδα/ Ρινική Συμφόρηση
Πλύσεις με αφέψημα φύλλων δάφνης
Συστατικά: 5 φύλλα δάφνης, 3-4 κούπες νερό (κατά προτίμηση φυσιολογικό ορό)
Τρόπος παρασκευής: βράστε τη δάφνη σε μια κατσαρόλα με κλειστό καπάκι στο νερό, για 20 λεπτά τουλάχιστον (αν εξατμιστεί περισσότερο από μια κούπα νερό, προσθέστε όσο νερό χρειάζεται ώστε να μείνουν 2-3 κούπες). Αφήστε να κρυώσει μέχρι να γίνει χλιαρό και κάνετε ρινικές πλύσεις με το νερό μιας κούπας 2-4 φορές τη μέρα.
Μπορείτε να φτιάξετε πιο ισχυρό αφέψημα με τη διπλή ποσότητα φύλλων και να το διατηρήσετε στο ψυγείο για μέχρι 3 μέρες. Όταν πρόκειται να το χρησιμοποιήσετε μπορείτε να το αραιώνετε με λίγο καυτό νερό, ώστε να φτάσει στην επιθυμητή θερμοκρασία για να το χρησιμοποιήσετε. Μπορείτε να κάνετε πλύσεις και με το μείγμα σε θερμοκρασία δωματίου.
Επιπλέον: Το ίδιο μείγμα μπορείτε να χρησιμοποιήσετε για να κάνετε γαργάρες και να ανακουφιστείτε από τον πονόλαιμο και τα φλεματα στην αμυγδαλίτιδα, τη φαρυγγίτιδα και τη λαρυγγίτιδα
Δράσεις της δάφνης (εξωτερικά): αντισηπτικό, αντιβακτηριακό, αντιφλεγμονώδες, επουλωτικό, στυπτικό (ξηραντικό), θερμαντικό.

Λοιμώξεις του κάτω αναπνευστικού

Σκορδόμελο με πιπέρι
Η συνταγή συνδυάζει δύο αρχαίες συνταγές. Οι αρχαίοι Έλληνες συνδύαζαν μέλι με σκόρδο για τα προβλήματα του αναπνευστικού και οι Ρωμαίοι πιπέρι με μέλι
Συστατικά: 1 κεφάλι σκόρδο, πολτοποιημένο, 1 κουτ. γλυκού μαύρο πιπέρι, 5 κουτ. σούπας μέλι.
Τρόπος παρασκευής: Αναμειγνύετε το πιπέρι με το σκόρδο και τα καλύπτετε με το μέλι. Κρατάτε το μείγμα σε ένα κλειστό βάζο για τουλάχιστον μισή μέρα, αναμιγνύετε όλα τα υλικά μαζί και χρησιμοποιείτε μερικές κουταλιές του γλυκού την ημέρα σκέτο, σε ψωμί ή σε ζεστό νερό.
Αν σας φαίνεται πολύ καυτερό το μείγμα, δοκιμάστε σκέτο το σκορδόμελο. Όσο περισσέψει μπορείτε να το διατηρήσετε στο ψυγείο για λίγο καιρό και να το προσθέσετε σε dressing για σαλάτες ή στο φαγητό.
Δράσεις του σκόρδου: αντιμικροβιακό, αντιικό (ειδικά κατά της γρίπης),  ισχυρό αποχρεμπτικό, στυπτικό (ξηραντικό), θερμαντικό,  αντιπυρετικό.
Δράσεις του πιπεριού: τονωτικό της κυκλοφορίας, αντιμικροβιακό, αποχρεμπτικό, αντιφλεγμονώδες.
Έμπλαστρο σιναπιού
Το έμπλαστρο από σινάπι είναι μια παραδοσιακή μέθοδος με μακρά ιστορία που μπορεί να προσφέρει ανακούφιση από τη συμφόρηση του αναπνευστικού, και που ιστορικά έχει βοηθήσει πολλούς ανθρώπους να επιβιώσουν από σοβαρές αναπνευστικές λοιμώξεις. Η χρήση του χρειάζεται προσοχή επειδή μπορεί ερεθίσει το δέρμα.
Υλικά: 2 κουταλιές της σούπας σκόνη σιναπιού (μαύρο ή λευκό σινάπι), 4 κουταλιές της σούπας αλεύρι (για να μειώσει την ένταση της θερμότητας του σιναπιού), Ζεστό νερό (όχι καυτό), Λεπτό βαμβακερό πανί ή γάζα.

Τρόπος Παρασκευής:
Ανάμειξη συστατικών: Σε ένα μπολ, αναμιγνύετε τη σκόνη σιναπιού και το αλεύρι. Ανακατεύετε προσθέτοντας ζεστό νερό μέχρι να σχηματιστεί μια παχύρρευστη πάστα.
Ετοιμασία του επιθέματος: Απλώνετε την πάστα πάνω σε ένα βαμβακερό ύφασμα ή γάζα. Καλύπτετε την πάστα με ένα δεύτερο στρώμα υφάσματος για να αποφευχθεί η άμεση επαφή με το δέρμα. (μπορείτε να προσθέσετε επιπλέον κομμάτια υφάσματος)
Εφαρμογή: Τοποθετείτε το έμπλαστρο πάνω στο στήθος ή/και την πλάτη για 10-15 λεπτά, παρατηρώντας την περιοχή για τυχόν ερεθισμούς. Αν αισθανθείτε έντονο κάψιμο ή ερεθισμό, αφαιρέστε αμέσως το έμπλαστρο και ξεπλύνετε την περιοχή με χλιαρό νερό.
Προφυλάξεις: Μην αφήσετε το έμπλαστρο για πολλή ώρα γιατί μπορεί να προκαλέσει ερεθισμούς ή φουσκάλες. Μην το χρησιμοποιήσετε σε ευαίσθητες περιοχές ή σε ανοιχτές πληγές. Συνιστάται δοκιμή σε μικρή περιοχή του δέρματος πριν την κανονική εφαρμογή, ειδικά σε άτομα με ευαίσθητο δέρμα.
Δράσεις του Σιναπιού: τονωτικό της κυκλοφορίας, αντιμικροβιακό, αποχρεμπτικό,  βρογχοδιασταλτικό, αντιφλεγμονώδες, θερμαντικό.
Οι παραπάνω συνταγές είναι προτάσεις για δοσολογίες ενηλίκων, όχι βρεφών ή παιδιών.
Αν κάποιο βότανο αντενδείκνυται για εσάς, μην το πάρετε. Μπορείτε να το αφαιρέσετε από τη συνταγή ή να το αντικαταστήσετε με κάποιο άλλο που να σας ταιριάζει.
Οι συνταγές δεν προτείνονται ως αντικατάσταση ιατρικής αγωγής.
Σε περίπτωση εγκυμοσύνης ή σοβαρών προβλημάτων υγείας, συμβουλευτείτε ειδικό βοτανοθεραπευτή ή επαγγελματία υγείας.

Οι “Μεγάλες Δυνάμεις” του Αναπνευστικού Συστήματος

Στις πιο βαριές αναπνευστικές λοιμώξεις στη βοτανοθεραπεία μπορεί να ζητήσουμε τη βοήθεια πιο ισχυρών συμμάχων για τη θωράκιση του αναπνευστικού. Αυτά θεωρούνται τα πιο ισχυρά βότανα για τις λοιμώξεις του αναπνευστικού (κυρίως του κάτω):

Βότανα

Κύριες δράσεις στο Αναπνευστικό Σύστημα

Allium sativum - Σκόρδο

αντιικό και αποχρεμπτικό

Andrographis paniculata

τονωτικό του ανοσοποιητικού, αντιμικροβιακό

Tabebuia impetiginosa - Pau D'Arco

τονωτικό του ανοσοποιητικού, αντιμικροβιακό

Boswellia serrata - Λιβάνι

βρογχοδιασταλτικό, αποχρεμπτικό, αντιμικροβιακό

Commiphora myrrha- Μύρο

βρογχοδιασταλτικό, αποχρεμπτικό, αντιμικροβιακό

Thymus vulgaris- Θυμάρι

βρογχοδιασταλτικό,  αποχρεμπτικό, αντιμικροβιακό#

Inula helenium- Ινούλα/ Ελένιο

αποχρεμπτικό, αντιμικροβιακό, τονωτικό του ανοσοποιητικού

Glycyrrhiza glabra- Γλυκόριζα

αποχρεμπτικό, αντιμικροβιακό, τονωτικό του ανοσοποιητικού

*Λοιμώξεις του άνω αναπνευστικού θεωρούνται ιώσεις και μικροβιακές λοιμώξεις που προκαλούν ρινική συμφόρηση, ιγμορίτιδα, αμυγδαλίτιδα, φαρυγγίτιδα, λαρυγγίτιδα.
Λοιμώξεις του κάτω αναπνευστικού είναι οι ιώσεις και μικροβιακές λοιμώξεις που μπορεί να προκαλέσουν βρογχίτιδα, πνευμονία, βρογχοπνευμονία και γενικότερα παθήσεις που προσβάλλουν τους βρόγχους και τα πνευμόνια. Η γρίπη, ο Covid, η φυματίωση και ο κοκκύτης θεωρούνται λοιμώξεις που προσβάλλουν κυρίως το κατώτερο αναπνευστικό.


Λιτσα Κων να

Η Κωνσταντίνα Λίτσα σπούδασε Βοτανοθεραπεία στη Σχολή Επιστημών Υγείας του Πανεπιστημίου Napier στο Εδιμβούργο,στη Σκωτία. Έπειτα έκανε μεταπτυχιακές σπουδές στη "Συμβουλευτική Ψυχολογία στη Δημόσια Υγεία" και εκπαιδεύτηκε στη Συμβουλευτική (Solution Focused Counseling και Προσωποκεντρική Συμβουλευτική). Από το 2007 εργάστηκε ως Φυτοθεραπεύτρια στη Βρετανία, στον δημόσιο και στον ιδιωτικό τομέα, καθώς και σε κοινοτικά προγράμματα σχεδιασμένα για ευάλωτες ομάδες, με στόχο τη βελτίωση της ποιότητας ζωής τους. Για 3 χρόνια ήταν μέλος της ομάδας Αγωγής Υγείας του Δήμου του Εδιμβούργου, όπου εργαζόταν με εφήβους σε Γυμνάσια και έλαβε μέρος σε Βρετανικά προγράμματα εκπαίδευσης που αφορούσαν στην ανάπτυξη αυτοπεποίθησης και περιβαλλοντολογικής συνείδησης σε σχολεία. Συμμετείχε για 7 χρόνια στην ομάδα Herbal Scotland, όπου προσέφερε Πρώτες Βοήθειες με Βότανα σε Διεθνή Φεστιβάλ. Από τον Αύγουστο του 2011, ζει στην Ελλάδα, όπου εργάζεται ως Βοτανοθεραπεύτρια και προωθεί τις αρχές της Αειφόρου Καλλιέργειας (Permaculture).Έχει συνεργαστεί με πολλές τοπικές ομάδες και παραδίδει σεμινάρια αυτάρκειας και πρακτικά εργαστήρια με στόχο την εκπαίδευση για την αυτοδιαχείριση της υγείας και την περιβαλλοντική ευαισθητοποίηση. 

Κατηγορία Βότανα

Στη δυτική βοτανοθεραπεία πολλά γυναικολογικά προβλήματα θεωρείται ότι σχετίζονται με ορμονική ανισορροπία. Τέτοια προβλήματα μπορεί να είναι οι διαταραχές περιόδου, η αμηνόρροια ή δυσμηνόρροια, το προεμμηνορροϊκό σύνδρομο και τα σχετικά συμπτώματα όπως οι πόνοι περιόδου, η υπερένταση, το άγχος, οι ημικρανίες, οι αϋπνίες και οι διαταραχές της διάθεσης. Επίσης επιπλοκές που ίσως εμφανίζονται στην αρχή ή και στα τελικά στάδια της εποχής της γονιμότητας, δηλαδή στην εφηβεία και τελικά στην κλιμακτήριο και στην εμμηνόπαυση. Αυτά τα συμπτώματα μπορεί να είναι από ήπια έως πιο έντονα και να επηρεάζουν σημαντικά την ποιότητα ζωής μιας γυναίκας. Προβλήματα, όπως η υπογονιμότητα, οι πολυκυστικές ωοθήκες, τα ινομυώματα, η ενδομητρίωση και οι ορμονοεξαρτώμενοι όγκοι επίσης σχετίζονται με ορμονική ανισορροπία, δηλαδή με την υπερβολή ή την έλλειψη κάποιων ορμονών.

Για την εξισορρόπηση των ορμονών αρχικά χρησιμοποιούνται βότανα που συμβάλλουν στην αποτοξίνωση του οργανισμού. Τα λεμφαγωγά βότανα, δηλαδή αυτά που ενεργοποιούν την κυκλοφορία της λέμφου, θεωρούνται από τα σημαντικότερα στην αντιμετώπιση ορμονικών προβλημάτων, επειδή η λέμφος μεταφέρει και ορμόνες. Αντίστοιχα, βότανα αποτοξινωτικά του ήπατος βοηθούν το ήπαρ να αποβάλλει την περίσσεια οιστρογόνων. Αποτοξινωτικά του ήπατος θεωρούνται το ραδίκι (Taraxacum officinale) και η αγκινάρα (Cynara scolymus), ενώ λεμφαγωγά θεωρούνται η κολλιτσίδα (Galium aparine), το κόκκινο τριφύλλι (Trifolium pratense), το τσιμένι (Trigonella foenum-graecum) και η καλέντουλα (Calendula officinalis).

Γενικότερα, η προσέγγιση της βοτανοθεραπείας είναι ότι προσπαθούμε να ισορροπήσουμε τις ορμόνες μέσω της αποτοξίνωσης, μέσω της διαχείρισης του στρες, μέσω του κατάλληλου πλάνου διατροφής και με ρυθμιστικά ορμονών.

Ας διευκρινιστεί ότι ο όρος ρυθμιστικά ορμονών προκύπτει κυρίως από το αποτέλεσμα που προκαλούν και την ανακούφιση των συμπτωμάτων μετά τη λήψη τους σε θεραπευτικές δόσεις και για αρκετό χρονικό διάστημα. Οι ακριβείς μηχανισμοί που επιδρούν στις γυναικείες ορμόνες μπορεί να είναι πολύπλοκοι. Τα βότανα που περιέχουν φυτοοιστρογόνα, θεωρούνται τα σημαντικότερα ρυθμιστικά ορμονών. Ο κυριότερος μηχανισμός δράσης τους είναι ότι θηλυκώνουν στους υποδοχείς οιστρογόνων και λειτουργούν ως ασθενέστεροι ανταγωνιστές. Αυτό σημαίνει ότι δεν επιτρέπουν περαιτέρω πρόσληψη οιστρογόνων όταν υπάρχει περίσσεια και ότι καλύπτουν την έλλειψη όταν δεν υπάρχουν αρκετά. Ωστόσο δεν φαίνεται να αλλάζουν τις συγκεντρώσεις οιστρογόνων και προγεστερόνης άμεσα στο αίμα και η δράση τους είναι πολύ ηπιότερη από αυτή των ορμονών που παράγονται στο σώμα ή σε βιοχημικά εργαστήρια.

Ας δούμε πώς χρησιμεύουν κάποια από τα πιο γνωστά ρυθμιστικά ορμονών για το γυναικολογικό σύστημα.
 

Ακταία- Black cohosh (Actaea/Cimicifuga racemosa)

Γυναικολογικές χρήσεις στη βοτανοθεραπεία: Χρησιμοποιείται ως σπασμολυτικό, εμμηναγωγό, χαλαρωτικό, αντιφλεγμονώδες, και παυσίπονο για συμπτώματα της κλιμακτηρίου (εξάψεις, οστεοπόρωση, άγχος, διαταραχές διάθεσης), τη δυσμηνόρροια (πόνοι περιόδου), την αμηνόρροια, τη φλεγμονώδη νόσο της πυέλου, το προεμμηνορροϊκό σύνδρομο, τους σπασμούς της μήτρας, τα ινομυώματα και ως βοήθημα στον τοκετό.

Πώς λειτουργεί: Ρυθμίζει τη σεροτονίνη και ανακουφίζει από το στρες. Mέσω της αντιοξειδωτικής και αντιφλεγμονώδους δράσης του επιδρά στο νευρικό, στο μυοσκελετικό αλλά και στο γυναικολογικό σύστημα. Τα φυτοοιστρογόνα που περιέχει λειτουργούν ως ρυθμιστικά ορμονών και ταιριάζουν σε ένα συγκεκριμένο είδος υποδοχέα, επιδρώντας μόνο στα κόκαλα και στον εγκέφαλο, αλλά όχι στο στήθος και στη μήτρα, που σημαίνει ότι δε φαίνεται να προκαλεί ορμονοεξαρτώμενους όγκους ή άλλες αντίστοιχες επιπλοκές.

Προφυλάξεις: Παρότι θεωρείται αρκετά ασφαλές βότανο προτείνεται να μη λαμβάνεται στο πρώτο τρίμηνο εγκυμοσύνης, ούτε παράλληλα με φάρμακα που περιέχουν προγεστερόνη ή οιστρογόνα, ούτε από γυναίκες που έχουν ορμονοεξαρτώμενους όγκους ή λαμβάνουν θεραπεία για την αντιμετώπισή τους χωρίς την έγκριση του/της ιατρού τους. Καλύτερα να μη λαμβάνεται για διάστημα μεγαλύτερο των 6 μηνών συνεχόμενα σε θεραπευτική δόση, χωρίς παρακολούθηση.

Λυγαριά (Vitex agnus-castus)

Γυναικολογικές χρήσεις στη βοτανοθεραπεία: Χρησιμοποιείται για την αντιμετώπιση του προεμμηνορροϊκού συνδρόμου, των συμπτωμάτων της εμμηνόπαυσης, την αμηνόρροια, την έντονη αιμορραγία της μήτρας (μηνορραγία), την υπογονιμότητα, τις πολυκυστικές ωοθήκες και την ακμή που σχετίζεται με τις ορμόνες. Γενικότερα ανακουφίζει από τα συμπτώματα της έλλειψης προγεστερόνης, που είναι απαραίτητη για τη γυναικεία γονιμότητα ή την υπερβολή οιστρογόνων, που σχετίζεται με την έλλειψη ερωτικής διάθεσης και από τα συμπτώματα του προεμμηνορροϊκού συνδρόμου και της εμμηνόπαυσης. Έχει χρησιμοποιηθεί για την παύση της παραγωγής γάλακτος στο θηλασμό και ενισχύει τη γονιμότητα

Πώς λειτουργεί: Ρυθμίζει τις ορμόνες μέσω της επίδρασης που έχει στον υποθάλαμο και στην υπόφυση, που συντονίζουν το ενδοκρινικό σύστημα. Αναστέλλει την υπερπαραγωγή της προλακτίνης, μιας ορμόνης που χρησιμεύει στην παραγωγή γάλακτος αλλά η οποία σε υπερβολή μπορεί να προκαλέσει υπογονιμότητα και να αυξήσει τα συμπτώματα της εμμηνόπαυσης, όπως τις εξάψεις, την ξηρότητα του κόλπου και την οστεοπενία. Επίσης μειώνει την ωοθυλακιοτρόπο ορμόνη (FSH) και αυξάνει την ωχρινοτρόπο ορμόνη (LH), μειώνοντας έτσι την παραγωγή οιστρογόνων και τεστοστερόνης και αυξάνοντας την παραγωγή προγεστερόνης. 

Προφυλάξεις: Να μη λαμβάνεται κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και του θηλασμού. Οι μεγάλες δόσεις (20 φορές μεγαλύτερες της προτεινόμενης δοσολογίας) μπορεί να δημιουργήσουν επιπλοκές στη λειτουργία της υπόφυσης, των επινεφριδίων και της μήτρας. Συνεπώς χρειάζεται να λαμβάνεται στις προτεινόμενες δοσολογίες και να διακόπτεται η χρήση αν τυχόν παρουσιαστούν παρενέργειες, όπως πονοκέφαλοι, ναυτία, στομαχικές διαταραχές και υπερένταση.

Μαυροκούκι (Nigella sativa)

Γυναικολογικές χρήσεις στη βοτανοθεραπεία: Έχει χρησιμοποιηθεί κυρίως για την αντιμετώπιση της αμηνόρροιας, της δυσμηνόρροιας και της γυναικείας υπογονιμότητας. Έχει γίνει γνωστό ως τονωτικό του νευρικού συστήματος, ρυθμιστικό των ορμονών και του σακχάρου. Έχει επίσης, αντικαρκινική, ηπατοπροστατευτική και αντιφλεγμονώδη δράση και μειώνει το οίδημα (πρήξιμο).

Πώς λειτουργεί: Έχει αντιοξειδωτική και προστατευτική δράση στους ιστούς και σε ειδικά κύτταρα του ενδοκρινικού συστήματος, χρησιμεύοντας πιθανώς στην αντιμετώπιση προβλημάτων του θυρεοειδούς αλλά και των αναπαραγωγικών ορμονών για τα δύο φύλλα. Φαίνεται να ενισχύει τη στεροειδογένεση, τη διαδικασία της δημιουργίας στεροειδών ορμονών δηλαδή ανδρογόνων, προγεστερόνης, οιστρογόνων, κορτιζόνης και αλδοστερόνης, που είναι απαραίτητες για την ομαλή λειτουργία και ανάπτυξη των ωοθηκών, των όρχεων, των επινεφριδίων και του πλακούντα. Το έλαιο επιδεικνύει οιστρογονική δράση και ίσως αυτός να είναι ο λόγος που χρησιμεύει ως τονωτικό της λίμπιντο και της γονιμότητας για τις γυναίκες.

Προφυλάξεις: Η μακροπρόθεσμη χρήση του ελαίου σε μεγάλες δόσεις υπάρχει πιθανότητα να επηρεάσει τη γονιμότητα στους άντρες. Να μη λαμβάνεται σε μεγάλες δόσεις κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Προτείνεται προσοχή όταν λαμβάνεται με αντιπηκτική αγωγή, λόγω της αντιπηκτικής του δράσης.

Ασγουαγκάντα Ashwagandha (Withania somnifera)

Γυναικολογικές χρήσεις στη βοτανοθεραπεία: Λειτουργεί κυρίως ως προσαρμογόνο, βοηθά δηλαδή ολόκληρο τον οργανισμό να ανταπεξέλθει στο στρες. Ειδικά για το γυναικολογικό σύστημα χρησιμοποιείται για την υπογονιμότητα και ανακουφίζει από συμπτώματα που σχετίζονται με το προεμμηνορροϊκό σύνδρομο και την εμμηνόπαυση. Τονώνει τη λίμπιντο, μειώνει την όρεξη, ειδικά για υδατάνθρακες, και ανακουφίζει από την αϋπνία, το άγχος και την ευερεθιστότητα, τις εξάψεις, την ξηρότητα του κόλπου, την τριχόπτωση, τη σωματική και τη νοητική εξάντληση. Χρησιμοποιείται ως ρυθμιστικό του κύκλου περιόδου στην ενδομητρίωση και στις πολυκυστικές ωοθήκες.

Πώς λειτουργεί: Φαίνεται πως κατά την εμμηνόπαυση βοηθά στη διατήρηση των οιστρογόνων και τη μείωση της ωοθυλακιοτρόπου ορμόνης (FSH), δηλαδή καθυστερεί και μειώνει την εμφάνιση των συμπτωμάτων που σχετίζονται με την εμμηνόπαυση. Μειώνει τα επίπεδα του σακχάρου και της ινσουλίνης, που επηρεάζει την όρεξη ειδικά για γλυκά. Φαίνεται πως περιορίζει την παραγωγή κορτιζόλης, που παράγεται σε καταστάσεις στρες και η οποία όταν βρίσκεται σε υπερβολή επηρεάζει τον ρυθμό του ύπνου και τα επίπεδα ενέργειας και αναστέλλει την παραγωγή προγεστερόνης, που συμβάλλει στη γονιμότητα. Με αυτόν τον τρόπο ανακουφίζει από το άγχος και τις  έντονες εναλλαγές της διάθεσης.

Προφυλάξεις: Σε σπάνιες περιπτώσεις μπορεί να προκαλέσει ευαισθησία στο στομάχι και δυσπεψία. Να μη λαμβάνεται κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης.

Μάκα (Lepidium meyenii)

Γυναικολογικές χρήσεις στη βοτανοθεραπεία: Χρησιμοποιείται ως γενικότερο τονωτικό ολόκληρου του οργανισμού που επίσης βελτιώνει τη γονιμότητα, τονώνει τη λίμπιντο, ανακουφίζει από τα συμπτώματα της εμμηνόπαυσης και τη δυσμηνόρροια. Χρησιμεύει επίσης ως τονωτικό της μήτρας, ρυθμίζει τον κύκλο περιόδου και ανακουφίζει από την εξάντληση, τη χρόνια κόπωση και την κατάθλιψη. Είναι αντιφλεγμονώδες και χρησιμοποιείται για τη μαστίτιδα και τις φλεγμονές του μυοσκελετικού. Χρησιμοποιείται επίσης προληπτικά κατά του καρκίνου του μαστού και άλλων μορφών καρκίνου και έχει ηπατοπροστατευτική δράση.

Πώς λειτουργεί: Ως προσαρμογόνο, έχει γενικευμένη επίδραση στον οργανισμό. Έχει αντιοξειδωτικές και αντιφλεγμονώδεις δράσεις στο νευρικό, στο πεπτικό, στο κυκλοφορικό, στο μυοσκελετικό αλλά και στο γυναικολογικό σύστημα. Εξισορροπεί τις ορμόνες επιδρώντας ως προστατευτικό στις διαδικασίες του αναπαραγωγικού άξονα (υποθαλάμου-υπόφυσης-ωοθηκών) και φαίνεται ένα πολλά υποσχόμενο φυτικό φάρμακο για την αντιμετώπιση των συμπτωμάτων της εμμηνόπαυσης. Μεταξύ άλλων αυξάνει τους δείκτες οστικής πυκνότητας στην οστεοπόρωση.

Προφυλάξεις: Δεν υπάρχουν έρευνες που να υποστηρίζουν ότι η χρήση της Μάκα μπορεί να προκαλέσει παρενέργειες σε θεραπευτική δοσολογία ή στη διατροφή. Προτείνεται ωστόσο να μη λαμβάνεται κατά τη διάρκεια θεραπειών που επηρεάζουν τις ορμόνες (όπως θεραπείες για τον καρκίνο του μαστού ή θεραπεία για τον υποθυρεοειδισμό) λόγω της επίδρασης που μπορεί να έχει στο ενδοκρινικό σύστημα.

Τσουκνίδα (Urtica dioica)

Γυναικολογικές χρήσεις στη βοτανοθεραπεία: Χρησιμοποιείται για την αντιμετώπιση των πολυκυστικών ωοθηκών, της αμηνόρροιας, της δυσμηνόρροιας, της υπογονιμότητας και των συμπτωμάτων της εμμηνόπαυσης. Έχει επίσης υπογλυκαιμική δράση και ανακουφίζει από το οίδημα ως διουρητικό.

Πώς λειτουργεί: Περιέχει φυτοοιστρογόνα με ήπια οιστρογονική και αντι-οιστρογονική δράση, που φαίνεται να ενισχύουν το μεταβολισμό των οιστρογόνων, τη διαδικασία δηλαδή της διάσπασης και τελικά αποβολής τους. Ενδέχεται να λειτουργεί προληπτικά κατά ορμονοεξαρτώμενων όγκων και προβλημάτων που προκαλούνται λόγω της υπερβολής οιστρογόνων. Έχει αντιοξειδωτική και αντιφλεγμονώδη δράση και μπορεί να συμβάλλει στην αντιμετώπιση φλεγμονωδών καταστάσεων που σχετίζονται με ορμονική ανισορροπία, όπως η ενδομητρίωση.

Προφυλάξεις: Μπορεί να προκαλέσει αλλεργική αντίδραση σε ανθρώπους που έχουν αλλεργία ή ευαισθησία στο φυτό. Προς αποφυγή αυτής της πιθανότητας, καλύτερα να λαμβάνεται αρχικά σε μικρότερες δόσεις.


Λιτσα Κων να

Η Κωνσταντίνα Λίτσα σπούδασε Βοτανοθεραπεία στη Σχολή Επιστημών Υγείας του Πανεπιστημίου Napier στο Εδιμβούργο,στη Σκωτία. Έπειτα έκανε μεταπτυχιακές σπουδές στη "Συμβουλευτική Ψυχολογία στη Δημόσια Υγεία" και εκπαιδεύτηκε στη Συμβουλευτική (Solution Focused Counseling και Προσωποκεντρική Συμβουλευτική). Από το 2007 εργάστηκε ως Φυτοθεραπεύτρια στη Βρετανία, στον δημόσιο και στον ιδιωτικό τομέα, καθώς και σε κοινοτικά προγράμματα σχεδιασμένα για ευάλωτες ομάδες, με στόχο τη βελτίωση της ποιότητας ζωής τους. Για 3 χρόνια ήταν μέλος της ομάδας Αγωγής Υγείας του Δήμου του Εδιμβούργου, όπου εργαζόταν με εφήβους σε Γυμνάσια και έλαβε μέρος σε Βρετανικά προγράμματα εκπαίδευσης που αφορούσαν στην ανάπτυξη αυτοπεποίθησης και περιβαλλοντολογικής συνείδησης σε σχολεία. Συμμετείχε για 7 χρόνια στην ομάδα Herbal Scotland, όπου προσέφερε Πρώτες Βοήθειες με Βότανα σε Διεθνή Φεστιβάλ. Από τον Αύγουστο του 2011, ζει στην Ελλάδα, όπου εργάζεται ως Βοτανοθεραπεύτρια και προωθεί τις αρχές της Αειφόρου Καλλιέργειας (Permaculture).Έχει συνεργαστεί με πολλές τοπικές ομάδες και παραδίδει σεμινάρια αυτάρκειας και πρακτικά εργαστήρια με στόχο την εκπαίδευση για την αυτοδιαχείριση της υγείας και την περιβαλλοντική ευαισθητοποίηση.

Κατηγορία Βότανα

Στο άρθρο αυτό θα παρουσιάσουμε μελέτες που δείχνουν πως διάφορα συμπληρώματα διατροφής και βότανα είναι αποτελεσματικά για την αντιμετώπιση της υπέρτασης.

Συνένζυμο Q10
Μια δοκιμή που περιλάμβανε 109 συμπτωματικούς υπερτασικούς ασθενείς που λάμβαναν συμπλήρωμα CoQ10 (75–360mg/ημέρα) ανέφερε σημαντική μείωση στη μέση συστολική (από 159 σε 147mmHg) και διαστολική (από 94 σε 85mmHg) αρτηριακή πίεση. Μετά από 4,4 μήνες κατά μέσο όρο, το 37% των ασθενών μπόρεσε να διακόψει ένα αντιυπερτασικό φάρμακο, το 11% διέκοψε δύο φάρμακα και το 4% διέκοψε τρία φάρμακα. Μόνο το 3% απαιτούσε την προσθήκη ενός αντιυπερτασικού φαρμάκου και κανένα δεν χρειάστηκε την προσθήκη περισσότερων από ένα φαρμάκων. Είναι σημαντικό ότι το 25% όλων των ασθενών ήταν σε θέση να ελέγξουν την αρτηριακή τους πίεση μόνο με συμπλήρωμα CoQ10 (1). Σε ασθενείς που δίδονταν 60mg/ημέρα CoQ10 για 12 εβδομάδες μειώθηκε η συστολική τους πίεση 18mmHg, κάτι που δείχνει ότι «το CoQ10 μπορεί να προσφέρεται με ασφάλεια σε υπερτασικούς ασθενείς ως μια εναλλακτική θεραπευτική επιλογή» (2). Μια μελέτη σε ασθενείς με υπέρταση και στεφανιαία αρτηριακή νόσο που λάμβαναν 60mg CoQ10 δυο φορές την ημέρα αποκάλυψε ότι «το συνένζυμο Q10 μείωσε την αρτηριακή πίεση πιθανώς μειώνοντας το οξειδωτικό στρες και την απόκριση ινσουλίνης σε ασθενείς που λάμβαναν αντιυπερτασικά φάρμακα» (3). Μια σε βάθος ανασκόπηση εξέτασε τυχαιοποιημένες ελεγχόμενες δοκιμές που χρησιμοποίησαν συμπληρώματα CoQ10, για τουλάχιστον τρεις εβδομάδες, για τη θεραπεία της πρωτοπαθούς υπέρτασης. Η θεραπεία με CoQ10 είχε ως αποτέλεσμα τη μέση μείωση της συστολικής αρτηριακής πίεσης 11mmHg και τη μέση μείωση της διαστολικής αρτηριακής πίεσης 7mmHg (4). Μια μετα-ανάλυση 12 κλινικών δοκιμών κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η συμπλήρωση CoQ10 σε υπερτασικούς ασθενείς μπορεί να μειώσει τη συστολική αρτηριακή πίεση έως και 17mmHg και τη διαστολική αρτηριακή πίεση έως και 10mmHg χωρίς σημαντικές παρενέργειες. Αυτή η μετα-ανάλυση σημείωσε ότι σε πολλές από τις μελέτες που συμπεριλήφθηκαν, οι ασθενείς ήταν σε θέση να διακόψουν τη φαρμακευτική αγωγή (5).

Μαγνήσιο
Σε μια μετα-ανάλυση επτά μελετών στις οποίες συμμετείχαν ασθενείς με συστολική αρτηριακή πίεση άνω των 155mmHg που είχαν λάβει αντιϋπερτασική φαρμακευτική αγωγή για τουλάχιστον έξι μήνες, η λήψη μαγνησίου έδειξε ότι μειώνει σημαντικά την συστολική και διαστολική αρτηριακή πίεση κατά μέσο όρο 18,7mmHg και 10,9mmHg αντίστοιχα (6).
Σε μια κλινική δοκιμή συμμετείχαν 48 ασθενείς με ήπια χωρίς επιπλοκή υπέρταση και τυχαιοποιήθηκαν σε 600mg/ημέρα από του στόματος πιδολικού μαγνησίου και συστάσεις για τρόπο ζωής ή συστάσεις τρόπου ζωής ως ομάδα ελέγχου για 12 εβδομάδες. Οι μέσες συστολικές πιέσεις 24 ωρών μειώθηκαν κατά 5,6±2,7mmHg και οι διαστολικές πιέσεις μειώθηκαν κατά 2,8±1,8mmHg σε σύγκριση με τα άτομα της ομάδας ελέγχου (7).
Σε 82 διαβητικούς υπερτασικούς ενήλικες με τεκμηριωμένη υπομαγνησιαιμία που λάμβαναν καπτοπρίλη (αναστολέας του μετατρεπτικού ενζύμου της αγγειοτασίνης) αλλά όχι διουρητικά, η συμπλήρωση με 2,5 g χλωριούχου μαγνησίου σε διάστημα 4 μηνών μείωσε τη συστολική πίεση κατά 20,4±15,9mmHg σε σύγκριση με 4,7±12,7mmHg με εικονικό φάρμακο. Η παρέμβαση με μαγνήσιο μείωσε τη διαστολική πίεση κατά 8,7±16,3mmHg έναντι 1,2±12,6mmHg στην ομάδα του εικονικού φαρμάκου (8).

Κουερσετίνη
Μια δοκιμή σε 93 υπέρβαρους ή παχύσαρκους ανθρώπους έδειξε ότι 150mg κουερσετίνης ημερησίως για έξι εβδομάδες μείωσε τη συστολική αρτηριακή πίεση κατά 2,6mmHg (9). Σε μια ξεχωριστή τυχαιοποιημένη ελεγχόμενη δοκιμή, 49 άντρες κατανάλωναν 150mg κουερσετίνης ή εικονικό φάρμακο κάθε μέρα για οκτώ εβδομάδες. Τα άτομα που λάμβαναν κουερσετίνη εμφάνισαν μείωση 5,7mmHg στην 4ωρη μεταγευματική αρτηριακή πίεση, ενώ η αρτηριακή πίεση των αποδεκτών του εικονικού φαρμάκου δεν άλλαξε σημαντικά (10). Μια τυχαιοποιημένη ελεγχόμενη δοκιμή του 2015 διαπίστωσε ότι σε υπερτασικούς ασθενείς έξι εβδομάδες θεραπείας με 162mg κουερσετίνης καθημερινά μείωσαν την 24ωρη περιπατητική αρτηριακή πίεση κατά 3,6mmHg σε σύγκριση με το εικονικό φάρμακο (11). Άλλες δοκιμές που χρησιμοποίησαν διαφορετικές δόσεις κουερσετίνης και διάρκεια θεραπείας έδειξαν επίσης ότι αυτό το φλαβονοειδές μειώνει αποτελεσματικά την αρτηριακή πίεση (12-13).

Μελατονίνη
Η μη ελεγχόμενη νυχτερινή υπέρταση είναι ένα σοβαρό πρόβλημα. Η αύξηση της αρτηριακής πίεσης τη νύχτα συμβάλλει σε καρδιαγγειακή νόσο και θνησιμότητα και είναι ιδιαίτερα διαδεδομένη σε άτομα με υπνική άπνοια. Σε μία μετα-ανάλυση των δεδομένων από επτά μελέτες, 2-3mg μελατονίνης ελεγχόμενης απελευθέρωσης κατά την κατάκλιση μείωσαν τη νυχτερινή συστολική αρτηριακή πίεση κατά 6mmHg και τη νυχτερινή διαστολική πίεση κατά 3,5mmHg (14).

Ιχθυέλαιο
Μια ανασκόπηση σε 36 διαφορετικές δοκιμές που χρησιμοποίησαν συμπληρώματα ιχθυελαίου για τη θεραπεία της υπέρτασης διαπίστωσε ότι το ιχθυέλαιο μειώνει τόσο τη συστολική όσο και τη διαστολική αρτηριακή πίεση. Η μέση δόση ιχθυελαίου που χρησιμοποιήθηκε σε αυτές τις δοκιμές ήταν 3,7 γραμμάρια ανά ημέρα (15). Μια ανάλυση 70 τυχαιοποιημένων ελεγχόμενων δοκιμών διαπίστωσε ότι τα συμπληρώματα ιχθυελαίου μείωσαν τόσο την συστολική όσο και τη διαστολική αρτηριακή πίεση, με τα ισχυρότερα αποτελέσματα σε εκείνους με μη θεραπευμένη υπέρταση. Απαιτήθηκαν ποσά άνω των 2000mg για τη μείωση της διαστολικής αρτηριακής πίεσης (16).

Σκόρδο
Δύο ξεχωριστές μετα-αναλύσεις κατέδειξαν σημαντικές επιδράσεις του σκόρδου στη μείωση της αρτηριακής πίεσης σε άτομα με υπέρταση. Η πρώτη μετα-ανάλυση έδειξε μέση μείωση στην υπερτασική υποομάδα κατά 8,4±2,8mmHg για συστολική πίεση και 7,3±1,5mmHg για διαστολική πίεση (17). Στη δεύτερη μετα-ανάλυση για τους υπερτασικούς συμμετέχοντες, οι παρεμβάσεις με σκόρδο μείωσαν τη συστολική πίεση κατά μέσο όρο 16,3mmHg και τη διαστολική πίεση κατά μέσο όρο 9,3mmHg σε σύγκριση με το εικονικό φάρμακο (18).

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
1. Mol Aspects Med. 1994;15 Suppl:S265-72.
2. South Med J. 2001 Nov;94(11):1112-7.
3. J Hum Hypertens. 1999 Mar;13(3):203-8.
4. Cochrane Database Syst Rev. 2009 Oct 7;(4):CD007435.
5. J Hum Hypertens. 2007 Apr;21(4):297-306.
6. Magnes Res. 2013 Jul-Sep;26(3):93-9.
7. Am J Hypertens. 2009 Oct;22(10):1070-5.
8. J Hum Hypertens. 2009 Apr;23(4):245-51.
9. Br J Nutr. 2009 Oct;102(7):1065-74.
10. Nutr Metab Cardiovasc Dis. 2013 May;23(5):403-9.
11. Br J Nutr. 2015 Oct 28;114(8):1263-77.
12. J Nutr. 2007 Nov;137(11):2405-11.
13. Int J Prev Med. 2013 Jul;4(7):777-85.
14. Vasc Health Risk Manag. 2011;7:577-84.
15. J Hypertens. 2002 Aug;20(8):1493-9.
16. Am J Hypertens. 2014 Jul;27(7):885-96.
17. BMC Cardiovasc Disord. 2008 Jun 16;8:13.
18. Ann Pharmacother. 2008 Dec;42(12):1766-71.


Δημόπουλος Μάριος
Ο Μάριος Δημόπουλος γεννήθηκε το 1975 στον Πειραιά. Σπούδασε αρχικά φιλολογία με ειδικότητα στη γλωσσολογία στη Φιλοσοφική Σχολή του Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Στη συνέχεια λόγω του ενδιαφέροντός του στις φυσικές και εναλλακτικές θεραπείες σπούδασε στο εξωτερικό διατροφολογία και φυσικοπαθητική (naturopathy). Έχει ειδικευθεί στη χρήση διατροφικών συμπληρωμάτων και εστιάζει την έρευνά του στην πρόληψη των ασθενειών με σωστή διατροφή, με χορήγηση βιταμινών, μετάλλων και αντιοξειδωτικών ουσιών υπό μορφή διατροφικών συμπληρωμάτων και με χορήγηση φαρμακευτικών φυτών και βοτάνων. Είναι καθηγητής διατροφολογίας στη σχολή Natural Health Science (Ελλάδα), όπου διδάσκει για τα διατροφικά συμπληρώματα σε φαρμακοποιούς, διαιτολόγους, διατροφολόγους και εναλλακτικούς θεραπευτές. Ο Μάριος Δημόπουλος έχει γράψει 36 βιβλία για θέματα υγείας. Εδώ το πλήρες βιογραφικό του.

Κατηγορία Natural Medicine

Πολλές φορές έχω ακούσει την ερώτηση: “τι βότανο να πάρω για να αδυνατίσω;”. Υπάρχουν αρκετές απαντήσεις σε σχέση με το πώς θα μπορούσε να βοηθήσει η βοτανοθεραπεία και σε αυτό χρησιμεύει να γνωρίζουμε την αιτία που υπάρχουν αυτά τα παραπάνω κιλά που μπορεί να επηρεάζουν την αυτοπεποίθησή μας ή και την υγεία μας. Οι βασικότερες αιτίες της παχυσαρκίας σύμφωνα με έρευνες είναι: η γενετική προδιάθεση, οι επιρροές από το οικογενειακό και κοινωνικό περιβάλλον, η υπερφαγία (που θεωρείται διατροφική διαταραχή ή εθιστική συμπεριφορά και αντιμετωπίζεται με ειδική ψυχολογική υποστήριξη), η έλλειψη άσκησης (ειδικά σε σχέση με την ποσότητα φαγητού που καταναλώνεται) και η έλλειψη ύπνου (επειδή κατά τη διάρκεια του ύπνου παράγεται μια ορμόνη, η λεπτίνη, που συμβάλλει στη διαχείριση της ενέργειας και τη διατήρηση υγιούς βάρους). Υπάρχουν βέβαια και προβλήματα υγείας ή φάρμακα που μπορεί να προκαλέσουν παχυσαρκία είτε άμεσα, επηρεάζοντας τις ορμόνες και τη λειτουργία του μεταβολισμού, είτε έμμεσα, προκαλώντας τις συναισθηματικές συνθήκες που μπορεί να οδηγήσουν κάποιον στην υπερφαγία και στον καθιστικό τρόπο ζωής.

Η βοτανοθεραπεία μπορεί να στηρίξει τους θεραπευόμενους που έχουν ανάγκη να χάσουν βάρος με ολιστικό τρόπο, εστιάζοντας στο να αντιμετωπιστούν οι αιτίες που επηρεάζουν την υγεία. Η υπερβαρία και η παχυσαρκία θεωρούνται σύμπτωμα των αιτιών που αναφέραμε παραπάνω, συνεπώς μια συμπτωματική αντιμετώπιση ειδικά για την απώλεια βάρους με εστίαση στη γρήγορη απομάκρυνση των κιλών με “θαυματουργά” βότανα δεν θα εξυπηρετούσε το σκοπό της θεραπείας. Υπάρχουν ωστόσο πολλές προσεγγίσεις για την απώλεια βάρους που μπορούν να φανούν ωφέλιμες σε οποιονδήποτε θέλει να αποκτήσει υγιές για το σωματότυπό του βάρος.

Η συναισθηματική ισορροπία και η ψυχική υγεία είναι πολύ σημαντικοί παράγοντες για τη διατήρηση υγιούς βάρους, ενώ η έλλειψη αυτών μπορεί να οδηγήσουν στην υπερφαγία και στη νωθρότητα. Σε ένα πλάνο θεραπείας που συνδυάζει αλλαγές στον τρόπο ζωής και κατάλληλη ψυχολογική υποστήριξη, τα βότανα συμβάλλουν στη διαχείριση στρες στηρίζοντας το νευρικό σύστημα. Υπάρχουν βότανα με προσαρμογόνο δράση, που ενισχύουν τον οργανισμό και τον βοηθούν να ανταπεξέλθει καλύτερα στο στρες (αναλυτικά στον πίνακα). Πολλά βότανα που επιδρούν ως βελτιωτικά της διάθεσης και βότανα με χαλαρωτική δράση μπορούν να βοηθήσουν κάποιον να βρει κίνητρο ή να ενισχύσει την επιθυμία του για αυτοφροντίδα.

Για την απώλεια βάρους είναι επίσης χρήσιμα τα βότανα με αποτοξινωτική δράση. Στην κατηγορία αυτή ανήκουν βότανα με τις παρακάτω ιδιότητες:

Πικρά βότανα, τα οποία ενισχύουν τη διαδικασία της πέψης και της αποτοξίνωσης του ήπατος. Το ήπαρ συμμετέχει σχεδόν σε κάθε μεταβολική διαδικασία του σώματος. Όταν το ήπαρ επιβαρύνεται (με τοξικές ουσίες, φάρμακα, αλκοόλ κ.α) η καύση λίπους επιβραδύνεται και συσσωρεύεται λίπος στην περιοχή της κοιλιάς. Τα αποτοξινωτικά βότανα επιταχύνουν το μεταβολισμό ενισχύοντας τη λειτουργία του ήπατος.

Χολαγωγά, τα οποία ενισχύουν την παραγωγή και την έκκριση χολής. Η χολή περιέχει οξέα, τα οποία όχι μόνο διασπούν τα λίπη, αλλά και μεταλλάσσουν το λιπώδη ιστό. Υπάρχουν 3 είδη λίπους, το λευκό, το οποίο αποθηκεύει ενέργεια, το καφέ, το οποίο έχει διαθέσιμη ενέργεια προς καύση, και το μπεζ, που μοιάζει στη λειτουργία του με το καφέ λίπος. Η χολή, λοιπόν, μετατρέπει το λευκό λίπος σε μπεζ, που, όπως και το καφέ λίπος, ενεργοποιεί τη μεταβολική διαδικασία της θερμογένεσης, δηλαδή μετατρέπει το λίπος που προκαλεί πάχος σε λίπος που τροφοδοτεί τον οργανισμό με ενέργεια.

Λεμφαγωγά, δηλαδή βότανα που ενισχύουν την κυκλοφορία της λέμφου. Η λέμφος απορροφά λίπη και λιποδιαλυτές βιταμίνες από το λεπτό έντερο και τα μεταφέρει στο υπόλοιπο σώμα, μέσω του αίματος για να αξιοποιηθούν ή για να αποβληθούν. Όταν υπάρχει συμφόρηση στο λεμφικό σύστημα τα λίπη εναποτίθενται σε ιστούς και μακροπρόθεσμα παρατηρείται αύξηση βάρους ή δυσκολία στην απώλεια βάρους.

Τα διουρητικά βότανα, παρότι βοηθούν στη διαδικασία της αποτοξίνωσης, δεν προτείνεται να λαμβάνονται με σκοπό την απώλεια βάρους. Μπορεί να ανακουφίσουν προσωρινά από την αίσθηση “πρηξίματος” και να βοηθήσουν στην αποβολή υγρών, ωστόσο η απώλεια υγρών δε συνιστά απώλεια λίπους, που είναι το ζητούμενο στο αδυνάτισμα. Η κατακράτηση υγρών μπορεί να σχετίζεται με προβλήματα των νεφρών, του ήπατος και του καρδιαγγειακού συστήματος, με ορμονικές διαταραχές και με χρόνιες φλεγμονές, οπότε είναι σημαντικότερο να διερευνηθεί και να αντιμετωπιστεί η πιθανή αιτία.

Το ίδιο ισχύει φυσικά και για τα καθαρτικά βότανα, που δεν είναι ασφαλής ούτε αποτελεσματική μέθοδος απώλειας βάρους, ειδικά αν περιέχουν ανθρακινόνες, όπως η Σένα (από την οποία προέρχονται τα φύλλα Αλεξανδρείας και η σιναμική) που μακροπρόθεσμα μπορεί να προκαλέσει εξάρτηση και να οδηγήσουν σε ατονία του σφιγκτήρα. Η μακροπρόθεσμη λήψη καθαρτικών μπορεί να έχει επιπλέον βλαβερές επιπτώσεις, όπως αφυδάτωση και απώλεια ηλεκτρολυτών. Ωστόσο, όταν υπάρχει δυσκοιλιότητα ή προβλήματα με το έντερο, τα βότανα με ήπια καθαρτική δράση (υπακτικά), όπως το ψύλλιο και ο λιναρόσπορος, μπορούν να φανούν πολύτιμα και στην απώλεια βάρους.
Herbs pinakas 1

Στην παγκόσμια αγορά κυκλοφορούν πολλά “αδυνατιστικά” συμπληρώματα διατροφής. Μερικά από αυτά περιέχουν φυτά με αποτοξινωτικές δράσεις, όπως αυτά που αναφέραμε παραπάνω. Κάποια περιέχουν φυτά που έχουν λιποδιαλυτική δράση ή που φαίνεται να ενεργοποιούν τον μεταβολισμό. Λιποδιαλύτες θεωρούνται τα περισσότερα εσπεριδοειδή, ειδικά το γκρέιπφρουτ, το λεμόνι, το περγαμόντο και το νεράντζι. Ένα ποτήρι χυμός εσπεριδοειδών τη μέρα ή η φλούδα από ένα ολόκληρο φρούτο αρκεί για να λάβει κάποιος τα οφέλη τους.

Πολλά βότανα που ενεργοποιούν τον μεταβολισμό και επιταχύνουν την καύση λίπους και την καύση θερμίδων έχουν διεγερτική δράση στο κεντρικό νευρικό σύστημα. Αρκετά από αυτά περιέχουν καφεΐνη, η οποία παράλληλα μειώνει την όρεξη. Αυτός είναι ο λόγος που στα περισσότερα συμπληρώματα αδυνατίσματος περιέχονται εκχυλίσματα από καφεϊνούχα φυτά, όπως ο καφές, το πράσινο, το λευκό, το μαύρο τσάι, το γκουαράνα και το μάτε. Διεγερτικό του μεταβολισμού είναι και η καυτερή πιπεριά, που είναι επίσης διεγερτικό του κεντρικού νευρικού συστήματος. Η καθημερινή χρήση διεγερτικών μπορεί να εξαντλήσει το νευρικό σύστημα και να έχει τελικά αρνητική επίδραση στην απώλεια βάρους. Η υπερδιέγερση του νευρικού συστήματος συνδέεται μεταξύ άλλων με την αύξηση της επιθυμίας για ζάχαρη, την αϋπνία και την αγχώδη διαταραχή, παράγοντες που σίγουρα δε συμβάλλουν στη διατήρηση ενός επιτυχημένου προγράμματος διατροφής, που είναι και ο πιο αποτελεσματικός τρόπος απώλειας βάρους. Πολλά μπαχαρικά και θερμά τονωτικά της πέψης, όπως η κανέλα, το τζίντζερ, το τσιμένι, ο κουρκουμάς, το μαύρο πιπέρι, η ρίγανη, το κύμινο και το κάρδαμο έχουν ενεργά συστατικά που επιταχύνουν την καύση λίπους και βοηθούν στο αδυνάτισμα, οπότε θα μπορούσαν να συμπεριληφθούν σε ένα πρόγραμμα διατροφής και υγείας.

Επειδή η βιομηχανία των συμπληρωμάτων διατροφής έχει επενδύσει μεγάλα ποσά στην έρευνα θαυματουργών, αποτελεσματικών φυτών, έχουμε την τύχη να γνωρίζουμε τα οφέλη πολλών εξωτικών φυτών, που πέρα από τις υπόλοιπες θεραπευτικές τους ιδιότητες, βοηθούν και στην απώλεια βάρους.
Herbs pin 2

Όποιες κι αν είναι οι αιτίες που θέλετε να χάσετε βάρος, τα βότανα μπορούν να βοηθήσουν σε ένα ευρύτερο πλαίσιο, που περιλαμβάνει διατροφή και άσκηση. Η μυστική συνταγή είναι: “αργά και σταθερά”, μακροπρόθεσμα αντί για βραχυπρόθεσμα, να δεχθείτε βοήθεια και ψυχολογική υποστήριξη και να στοχεύσετε στην υγεία και στην ευεξία.


Λιτσα Κων να

Η Κωνσταντίνα Λίτσα σπούδασε Βοτανοθεραπεία στη Σχολή Επιστημών Υγείας του Πανεπιστημίου Napier στο Εδιμβούργο,στη Σκωτία. Έπειτα έκανε μεταπτυχιακές σπουδές στη "Συμβουλευτική Ψυχολογία στη Δημόσια Υγεία" και εκπαιδεύτηκε στη Συμβουλευτική (Solution Focused Counseling και Προσωποκεντρική Συμβουλευτική). Από το 2007 εργάστηκε ως Φυτοθεραπεύτρια στη Βρετανία, στον δημόσιο και στον ιδιωτικό τομέα, καθώς και σε κοινοτικά προγράμματα σχεδιασμένα για ευάλωτες ομάδες, με στόχο τη βελτίωση της ποιότητας ζωής τους. Για 3 χρόνια ήταν μέλος της ομάδας Αγωγής Υγείας του Δήμου του Εδιμβούργου, όπου εργαζόταν με εφήβους σε Γυμνάσια και έλαβε μέρος σε Βρετανικά προγράμματα εκπαίδευσης που αφορούσαν στην ανάπτυξη αυτοπεποίθησης και περιβαλλοντολογικής συνείδησης σε σχολεία. Συμμετείχε για 7 χρόνια στην ομάδα Herbal Scotland, όπου προσέφερε Πρώτες Βοήθειες με Βότανα σε Διεθνή Φεστιβάλ. Από τον Αύγουστο του 2011, ζει στην Ελλάδα, όπου εργάζεται ως Βοτανοθεραπεύτρια και προωθεί τις αρχές της Αειφόρου Καλλιέργειας (Permaculture).Έχει συνεργαστεί με πολλές τοπικές ομάδες και παραδίδει σεμινάρια αυτάρκειας και πρακτικά εργαστήρια με στόχο την εκπαίδευση για την αυτοδιαχείριση της υγείας και την περιβαλλοντική ευαισθητοποίηση.

Κατηγορία Βότανα
Σελίδα 1 από 8