Η κανναβιδιόλη (CBD), θεωρείται ως ένας από τους πιο πολλά υποσχόμενους θεραπευτικούς παράγοντες, λόγω της αποδεδειγμένης αποτελεσματικότητάς της σε κλινικές δοκιμές για πολλές ανθρώπινες ασθένειες. Εξαιτίας της επείγουσας ανάγκης για πιο αποτελεσματικές φαρμακολογικές θεραπείες για αρκετές νευρολογικές και χρόνιες ασθένειες, έχουν πραγματοποιηθεί πολλές μελέτες και κλινικές δοκιμές για τις πιθανές ευεργετικές επιδράσεις της CBD για τη νόσο του Alzheimer, την επιληψία, τη σκλήρυνση κατά πλάκας, τη σχιζοφρένεια αλλά και νευρολογικών καρκίνων. 
Η κανναβιδιόλη (CBD) είναι ένα μη ψυχοδραστικό φυτοκανναβινοειδές γνωστό για τις ευεργετικές του επιδράσεις, συμπεριλαμβανομένων των αντιοξειδωτικών και αντιφλεγμονωδών ιδιοτήτων. Επιπλέον, η CBD είναι μια ένωση με αντικαταθλιπτικά, αγχολυτικά, αντισπασμωδικά και αντιψυχωσικά αποτελέσματα. Χάρη σε όλες αυτές τις ιδιότητες, έχει αυξηθεί το ενδιαφέρον της παγκόσμιας επιστημονικής κοινότητας για τη CBD ως ενός εξαιρετικού εργαλείου για τη διαχείριση νευρολογικών παθήσεων.    
Σε ανασκόπηση Ιταλών ερευνητών τον Νοέμβριο του 2020 συνοψίστηκαν οι in vitro και οι in vivo μελέτες που δημοσιεύθηκαν τα τελευταία 15 χρόνια και περιγράφουν τους βιοχημικούς και μοριακούς μηχανισμούς που κρύβονται πίσω από τις επιδράσεις της CBD και τη θεραπευτική της εφαρμογή σε νευρολογικές ασθένειες.
Η CBD ασκεί τις νευροπροστατευτικές της επιδράσεις μέσω τριών συζευγμένων υποδοχέων G πρωτεϊνών (υποδοχέας αδενοσίνης υποτύπος 2Α, υποδοχέας σεροτονίνης υποτύπος 1Α και υποδοχέας  55 συζευγμένος με πρωτεΐνη G), ενός καναλιού συνδεδεμένων ιόντων (TRP channels- transient receptor potential vanilloid channel) και ενός πυρηνικού παράγοντα (PPRA-peroxisome proliferator-activated receptor γ).
Επιπλέον έρευνες Αμερικανών ερευνητών και επιστημόνων το Δεκέμβριο του 2021 μελετούν τη θεραπευτική σημασία των κανναβινοειδών ως πολλά υποσχόμενους παράγοντες λόγω της αγχολυτικής, αντικαταθλιπτικής ή/και αντιφλεγμονώδους δράσης της CBD. Τα αποτελέσματα των κανναβινοειδών έδειξαν ότι η CBD μπορεί να ανακουφίσει τη διέγερση ρυθμίζοντας τους νευροδιαβιβαστές, βελτιώνοντας τις συν-νοσηρότητες και τους κιρκάδιους ρυθμούς και αυξάνοντας την εγκεφαλική κυκλοφορία. 
Να πούμε πως η διέγερση είναι ένα κοινό νευροψυχιατρικό σύμπτωμα της νόσου του Alzheimer που επηρεάζει σε μεγάλο βαθμό την ποιότητα ζωής και επιβαρύνει τον πάσχοντα. Η διέγερση στη νόσο του Alzheimer μπορεί να σχετίζεται με απώλεια όγκου στον πρόσθιο φλοιό, τον οπίσθιο περικυκλικό φλοιό, τη νησίδα, την αμυγδαλή και τον μετωπιαίο φλοιό, καθώς και με εκφυλισμό της μονοαμινεργικής νευροδιαβίβασης, διαταραγμένους κιρκάδιους ρυθμούς και αδυναμία.
Οι θεραπευτικές ιδιότητες της CBD στο Alzheimer οφείλονται και στην GABA διαμόρφωση. Επιπλέον, από μελέτες στην Πολωνία και την Ιταλία φαίνεται πως μειώνει την υπερφωσφορυλίωση της πρωτεΐνης tau, αναστέλλει τη δραστηριότητα της ακετυλχολινεστεράσης και την εναπόθεση και έκφραση του βήτα-αμυλοειδούς. Αυτά τα φαρμακολογικά σημεία δράσης εμπλέκονται στη σύνθετη παθογένεση της νόσου του Alzheimer. Ωστόσο, οι μοριακοί μηχανισμοί της CBD σε αυτό το πεδίο μελετώνται ακόμη.
Τα Αντιεπιληπτικά Φάρμακα (AED’s) είναι η πρωταρχική επιλογή θεραπείας για διαταραχές – κρίσεις επιληψίας. Όταν οι ασθενείς με επιληπτικές κρίσεις αποτυγχάνουν να ελέγξουν τις κρίσεις τους μετά από κατάλληλη δοσολογία τουλάχιστον 2 AEDs, θεωρείται ότι έχουν «ανθεκτικότητα στο φάρμακο» ή «ανθεκτική» επιληψία. Δεδομένου ότι το 30% των επιληψιών δεν ανταποκρίνονται στις διαθέσιμες σήμερα φαρμακευτικές θεραπείες, πάνω από 20 εκατομμύρια άνθρωποι παγκοσμίως έχουν αποκτήσει ανθεκτικότητα στα φάρμακα της επιληψίας. Αυτά τα δεδομένα υπογραμμίζουν την επείγουσα ανάγκη για νέα, αποτελεσματικά AEDs.
Τα αποτελέσματα της αντιεπιληπτικής δράσης των κανναβινοειδών έχουν μελετηθεί από τα μέσα της δεκαετίας του '70. Μια επισκόπηση του Cochrane το 2012 σχετικά με τις πρώτες μελέτες με τη χρήση των φαρμάκων της κάνναβης για τη θεραπεία της επιληψίας, ήταν απόλυτα επικριτική για το σχεδιασμό και το εύρος όλων των ανθρώπινων μελετών που είχαν διεξαχθεί μέχρι σήμερα. Πρόσφατα, οι ερευνητές εστίασαν κυρίως στην CBD ως AED, με άλλα κανναβινοειδή, CBDV και THCV, σε πρώιμες δοκιμές στον άνθρωπο. Η CBD παρέχει αξιόπιστα μια σειρά αντισπασμωδικών αποτελεσμάτων με λίγα γνωστά δυσμενή αποτελέσματα και χωρίς δηλητηρίαση. Τα αποτελέσματα μιας δοκιμής που έγινε τον Δεκέμβριο του 2016, για το προϊόν που περιέχει CBD διαλυμένη σε σησαμέλαιο, έδειξαν ότι το 43% των ασθενών που έπαιρναν CBD είχαν >50% μείωση των επιληπτικών κρίσεων, συγκριτικά με το 27% των ασθενών που λάμβαναν αγωγή placebo.
Επιστήμονες στην Αμερική και στον Καναδά αλλά και σε Ευρωπαϊκά πανεπιστήμια και ερευνητικά κέντρα μετά από πρόσφατες μελέτες του 2020-2021 που πραγματοποιήθηκαν στο πλαίσιο προκλινικών και κλινικών δοκιμών κανναβινοειδών στην επιληψία υποδηλώνουν και πάλι ότι η CBD διασφαλίζει μια καλά ανεκτή και πολλά υποσχόμενη θεραπεία για την αντιμετώπιση των επιληπτικών κρίσεων. Οι κλινικές δοκιμές που αξιολογούν τον ρόλο της CBD στον έλεγχο των επιληπτικών κρίσεων είναι ακόμη σε εξέλιξη για να βγουν αποτελεσματικά αντιεεπιληπτικά φάρμακα.
Συμπερασματικά, η CBD, μέσω πολλαπλών μηχανισμών, αποτελεί ένα θεραπευτικό εργαλείο για τη διαχείριση της νόσου του Alzheimer, της επιληψίας, της σκλήρυνσης κατά πλάκας, της νόσου του Πάρκινσον αλλά και άλλων νευρολογικών εκφυλιστικών παθήσεων.

Βιβλιογραφία:

1. Int J Mol Sci. 2021;22(9):4294. Published 2021 Apr 21. doi:10.3390/ijms22094294Am J Geriatr Psychiatry 2021 Dec;29(12):1253-1263.
2. Epilepsia. 2021 Sep;62(9):2274-2282. doi: 10.1111/epi.16973. Epub 2021 Jul 12. PMID: 34251027.
3. Acta Pharm Sin B. 2021 Jul;11(7):2031-2047. doi: 10.1016/j.apsb.2021.01.014. Epub 2021 Jan 24. PMID: 34386336; PMCID: PMC8343172.
4. Neurological Sciencesvolume 41, pages3085–3098 (2020)
5. Brain Sci. 2021 Sep 14;11(9):1211. doi: 10.3390/brainsci11091211. PMID: 34573232; PMCID: PMC8472755.
6. Molecules. 2020 Nov 7;25(21):5186. doi: 10.3390/molecules25215186. PMID: 33171772; PMCID: PMC7664437.
7. Pharmacol Ther. 2021 Oct;226:107878. doi: 10.1016/j.pharmthera.2021.107878. Epub 2021 Apr 22. PMID: 33895189.
8. Int J Mol Sci. 2021 Aug 18;22(16):8920. doi: 10.3390/ijms22168920. PMID: 34445626; PMCID: PMC8396349.
9. Pharmacol Rep. 2021 Dec;73(6):1680-1693. doi: 10.1007/s43440-021-00301-8. Epub 2021 Jul 3. PMID: 34218397; PMCID: PMC8254454.
10. Neurosci Biobehav Rev. 2022 Jan;132:1214-1228. doi: 10.1016/j.neubiorev.2020.09.027. Epub 2020 Oct 5. PMID: 33031814.
11. Biomed Pharmacother. 2021 Oct;142:112057. doi: 10.1016/j.biopha.2021.112057. Epub 2021 Aug 19. PMID: 34435590.
12. Neurotherapeutics. 2021 Dec 13. doi: 10.1007/s13311-021-01164-w. Epub ahead of print. PMID: 34904193.
13. Pharmacol Res. 2021 Dec;174:105938. doi: 10.1016/j.phrs.2021.105938. Epub 2021 Oct 14. PMID: 34655773.
14. Evid Based Complement Alternat Med. 2022 Mar 22;2022:1525113. doi: 10.1155/2022/1525113. PMID: 35360659; PMCID: PMC8964161.

Η έρευνα σχετικά με τα προϊόντα που περιέχουν CBD και κανναβινοειδή γενικότερα για τη διαχείριση του πόνου είναι πολλά υποσχόμενη.
Αναρίθμητες μελέτες έχουν πλέον γίνει ή είναι σε εξέλιξη σχετικά με την δράση της CBD αλλά και των υπολοίπων κανναβινοειδών για την ελαχιστοποίηση και τη διαχείριση του χρόνιου κυρίως πόνου. Πλέον είναι γνωστή η δράση των υποδοχέων και ο μηχανισμός δράσης των κανναβινοειδών στον πόνο, όμως η δοσολογία κυμαίνεται σε διάφορα επίπεδα καθώς ο κάθε ανθρώπινος οργανισμός διαχειρίζεται με τελείως διαφορετικό τρόπο την αίσθηση του πόνου ακόμα και αν αφορά το ίδιο πρόβλημα υγείας. Όπως έχουμε πει και αυτό που σωστό να γίνεται, είναι να ξεκινάει ο πάσχων ή η πάσχουσα, με κάποια συντηρητική δόση και να την αυξάνει ανά 4-5 ημέρες, παρατηρώντας την ελαχιστοποίηση και την βελτίωση των συμπτωμάτων του. Επειδή μιλάμε για το ενδοκανναβινοειδές σύστημα, ο μηχανισμός του οποίου είναι άκρως περίπλοκος, δεν θα πρέπει να υπερβούμε την δοσολογία γιατί τότε υπάρχει περίπτωση να έχουμε τα αντίθετα αποτελέσματα και να χειροτερέψουμε ξανά. Προτείνονται, ωστόσο, κάποιες δοσολογίες μετά από μελέτες και πειράματα που έχουν πραγματοποιηθεί τόσο in vitro όσο και in vivo, και έχουν δείξει κάποιο αποτέλεσμα στις συγκεκριμένες δοσολογίες.  

Η κανναβιδιόλη (CBD) μπορεί να μειώσει:

• Τον πόνο
• Τη φλεγμονή
• Τη συνολική δυσλειτουργία που σχετίζεται με τη γενικότερη κατάστασης της υγείας

Μερικοί άνθρωποι με χρόνιο πόνο χρησιμοποιούν με τοπική εφαρμογή ή εσωτερική λήψη προϊόντα με CBD όπως κρέμες και ιδίως το έλαιο CBD, για τη διαχείριση των συμπτωμάτων τους.
Η CBD μπορεί να προσφέρει μια εναλλακτική λύση για άτομα που αντιμετωπίζουν χρόνιο πόνο και βασίζονται σε φάρμακα, όπως τα οπιοειδή, που μπορεί να έχουν αποκτήσει ανθεκτικότητα αλλά και ανεπιθύμητες παρενέργειες.

Ας γνωρίσουμε κάποια πράγματα παραπάνω για την αντιμετώπιση του πόνου : 

CBD για ανακούφιση χρόνιου πόνου

Ο καθένας έχει ένα κυτταρικό σύστημα σηματοδότησης γνωστό ως το ενδοκανναβινοειδές σύστημα (ECS).
Μερικοί ερευνητές πιστεύουν ότι η CBD αλληλοεπιδρά με ένα βασικό συστατικό των υποδοχέων ECC-ενδοκανναβινοειδών στον εγκέφαλο και στο ανοσοποιητικό σύστημα. Οι υποδοχείς είναι μικροσκοπικές πρωτεΐνες που συνδέονται με τα κύτταρα μας. Λαμβάνουν σήματα, κυρίως χημικά, από διαφορετικά ερεθίσματα και βοηθούν τα κύτταρα μας να ανταποκριθούν. Αυτή η απόκριση προκαλεί αντιφλεγμονώδες και ανακουφιστικό αποτέλεσμα για την αντιμετώπιση του πόνου. Αυτό σημαίνει ότι το έλαιο CBD και άλλα προϊόντα με CBD, μπορούν να ωφελήσουν τους ανθρώπους με χρόνιο πόνο, όπως είναι ο χρόνιος πόνος στην πλάτη. Μια επισκόπηση του 2018 αξιολόγησε πόσο καλά λειτουργεί η CBD για την ανακούφιση του χρόνιου πόνου. Η ανασκόπηση εξέτασε μελέτες που διεξήχθησαν μεταξύ 1975 και 2018. Αυτές οι μελέτες εξέτασαν διάφορους τύπους πόνου, όπως:

• πόνο από καρκίνο
• νευροπαθητικός πόνος
• ινομυαλγία

Με βάση αυτές τις μελέτες, οι ερευνητές κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι η CBD ήταν αποτελεσματική στη γενική διαχείριση του πόνου και δεν προκάλεσε αρνητικές παρενέργειες. Μια μελέτη, το 2016 από το Εθνικό Ινστιτούτο Καρκίνου (NCI) εξέτασε τη χρήση της CBD σε πειραματόζωα με αρθρίτιδα. Οι ερευνητές εφάρμοσαν τοπικά στις πάσχουσες περιοχές Gel με CBD σε αρουραίους για τέσσερις (4) συνεχόμενες ημέρες. Οι αρουραίοι έλαβαν είτε 0,6, 3,1, 6,2, ή 62,3 mg την ημέρα. Οι ερευνητές διαπίστωσαν μείωση της φλεγμονής και του συνολικού πόνου στα πειραματόζωα που έπασχαν στις αρθρώσεις. Δεν υπήρχαν προφανείς παρενέργειες.
Τα πειραματόζωα που έλαβαν χαμηλές δόσεις των 0,6 mg ή 3,1 mg δεν βελτίωσαν τις βαθμολογίες τους κατά του πόνου. Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι 6,2 mg / ημέρα ήταν μια αρκετά υψηλή δόση για να μειώσει τον πόνο και το πρήξιμο των αρθρώσεων των πειραματοζώων. Ορισμένα άτομα με καρκίνο χρησιμοποιούν επίσης την CBD. Έρευνα σε πειραματόζωα έχει δείξει ότι η CBD μπορεί να οδηγήσει στη συρρίκνωση καρκινικών όγκων. Ωστόσο, οι περισσότερες μελέτες σε ανθρώπους έχουν διερευνήσει το ρόλο της CBD στη διαχείριση του πόνου που σχετίζεται με τον καρκίνο και τη θεραπεία του καρκίνου. Το Εθνικό Ινστιτούτο Καρκίνου (NCI) επεσήμανε ότι η CBD αποτελεί πιθανή επιλογή για τη μείωση των παρενεργειών της χημειοθεραπείας, όπως:

• πόνος
• έμετος
• Έλλειψη όρεξης

Ημικρανία: Οι μελέτες σχετικά με την CBD και την ημικρανία είναι σε εξέλιξη και τα μέχρι τώρα αποτελέσματα δείχνουν ότι μπορεί να μειώσει την ένταση του πόνου σε άτομα με ημικρανία. Θα πρέπει να λάβουμε υπόψιν πως υπάρχουν δύο (2) προσεγγίσεις για τη δοσολογία κάνναβης για την ημικρανία: προφυλακτική και συμπτωματική. Η προφύλαξη αποσκοπεί στη μείωση της συχνότητας και της έντασης των πονοκεφάλων. Η συμπτωματική προσέγγιση ανακουφίζει τον πόνο και τη ναυτία που σχετίζονται με την ημικρανία μετά την εμφάνισή της. Όλα τα παραπάνω, αφορούν μελέτες του 2017- 2019 που είναι σε εξέλιξη μέχρι σήμερα και φαίνεται να υποστηρίζουν, πως πολύ συγκεκριμένα τερπενοειδή της κάνναβης συνδυασμένα με CBD, έχουν δράση και στον πονοκέφαλο και όταν ορίσουν την κατάλληλη δοσολογία για τους ίδιους, τότε δεν υπάρχει περίπτωση να έχουν ανεπιθύμητο πονοκέφαλο, παρά μόνο αν υπερβούν την κατάλληλη για αυτούς δοσολογία. 
Τα φάρμακα με βάση την κάνναβη δε στοχεύουν τους υποδοχείς των οπιοειδών, όπως πολλά παυσίπονα – γεγονός που καθιστά την κάνναβη πολύ απίθανο να οδηγήσει σε εθισμό, κατάχρηση ή υπερβολική δόση. Επίσης, δεν είναι NSAIDs (μη-στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα), όπως η ασπιρίνη ή η ιβουπροφαίνη, τα οποία μπορεί να οδηγήσουν σε επικίνδυνες επιπλοκές όταν λαμβάνονται από έγκυες γυναίκες ή άτομα που χρησιμοποιούν αραιωτικά αίματος όπως η βαρφαρίνη. Συμπερασματικά, τα φάρμακα που κατασκευάζει ο άνθρωπος έρχονται με κινδύνους μερικές φορές, σημαντικούς. Ενώ η κάνναβη μας δίνει εντυπωσιακά αποτελέσματα και ανεπιθύμητες ενέργειες που ωχριούν σε σύγκριση με τις παρενέργειες της μακροχρόνιας χρήσης των κλασικών παυσίπονων.

 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/28983880 - Cannabis and Cannabinoids for Chronic Pain
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6277878/ - Cannabinoids and Pain: New Insights From Old Molecules
https://ascpt.onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.1038/clpt.2011.188 - Cannabinoid–Opioid Interaction in Chronic Pain
The Effectiveness of Cannabinoids in the Management of Chronic Nonmalignant Neuropathic Pain: A Systematic Review
https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0968089615000838?via%3Dihub - Cannabidiol (CBD) and its analogs: a review of their effects on inflammation
https://insights.ovid.com/article/00006396-200204000-00005 - CB1 and CB2 cannabinoid receptors are implicated in inflammatory pain
https://journals.sagepub.com/doi/10.1177/2049463717710042 - Sativex oromucosal spray as adjunctive therapy in advanced cancer patients with chronic pain unalleviated by optimized opioid therapy: two double-blind, randomized, placebo-controlled phase 3 studies
https://insights.ovid.com/article/00006396-200105000-00011 - The role of central and peripheral Cannabinoid1 receptors in the antihyperalgesic activity of cannabinoids in a model of neuropathic pain
https://bmcmusculoskeletdisord.biomedcentral.com/articles/10.1186/1471-2474-15-275 - Cannabinoid receptor 2 as a potential therapeutic target in rheumatoid arthritis
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed?Db=pubmed&Cmd=ShowDetailView&TermToSearch=20880025 - Central and peripheral sites of action for CB₂ receptor mediated analgesic activity in chronic inflammatory and neuropathic pain models in rats.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed?Db=pubmed&Cmd=ShowDetailView&TermToSearch=24085618 - A systematic review of pharmacological pain management in multiple sclerosis.
https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0885392412004393 - An Open-Label Extension Study to Investigate the Long-Term Safety and Tolerability of THC/CBD Oromucosal Spray and Oromucosal THC Spray in Patients With Terminal Cancer-Related Pain Refractory to Strong Opioid Analgesics
https://insights.ovid.com/crossref?an=00008877-201109000-00028 - CB1 and CB2 receptor agonists promote analgesia through synergy in a murine model of tumor pain
https://www.jneurosci.org/content/32/20/7091-Cannabinoid Type-1 Receptor Reduces Pain and Neurotoxicity Produced by Chemotherapy
https://www.jneurosci.org/content/28/44/11141-A Decrease in Anandamide Signaling Contributes to the Maintenance of Cutaneous Mechanical Hyperalgesia in a Model of Bone Cancer Pain
https://www.nature.com/articles/nri1602- Cannabinoid-based drugs as anti-inflammatory therapeutics
https://insights.ovid.com/crossref?an=00006396-201510000-00019-Role of the endocannabinoid system in the emotional manifestations of osteoarthritis pain
https://www.nature.com/articles/npp2014198- Therapeutic Potential of Inhibitors of Endocannabinoid Degradation for the Treatment of Stress-Related Hyperalgesia in an Animal Model of Chronic Pain
https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0955395917300130?via%3Dihub - Medical cannabis access, use, and substitution for prescription opioids and other substances: A survey of authorized medical cannabis patients
https://www.frontiersin.org/articles/10.3389/fphar.2016.00257/ful l- Dual-Acting Compounds Targeting Endocannabinoid and Endovanilloid Systems—A Novel Treatment Option for Chronic Pain Management
https://insights.ovid.com/crossref?an=00000539-201711000-00032 - Selective Cannabinoids for Chronic Neuropathic Pain: A Systematic Review and Meta-analysis
http://pharmrev.aspetjournals.org/content/64/3/722-Human Experimental Pain Models for Assessing the Therapeutic Efficacy of Analgesic Drugs
https://www.forskningsdatabasen.dk/en/catalog/2256899529- A proof-of-concept (POC) study including experimental pain models (EPMs) to assess the effects of a CB2 agonist (LY2828360) in the treatment of patients with osteoarthritic (OA) knee pain
https://journals.sagepub.com/doi/10.1177/0269881117699616 - Substitution of medical cannabis for pharmaceutical agents for pain, anxiety, and sleep
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3371734 -Cannabinoids suppress inflammatory and neuropathic pain by targeting α3 glycine receptors