Τι είναι ινομυαλγία

Η ινομυαλγία είναι μια ασθένεια που θεωρείται ως συχνή αιτία χρόνιου μυοσκελετικού πόνου και κόπωσης. Η αιτία του προβλήματος είναι ίσως όχι σε αυτούς τους ίδιους τους μύες που πονάνε, αλλά στο νευρικό σύστημα που αντιδρά σε φυσιολογικά ερεθίσματα με ασυνήθιστους τρόπους. Μαζί με τον πόνο, υπάρχει κόπωση, κακός ύπνος, πρωινή ακαμψία, πεπτικά προβλήματα και κατάθλιψη. Η ινομυαλγία συμβαίνει λιγότερο συχνά στους άνδρες. Στο άρθρο αυτό παρουσιάζουμε συμπληρώματα διατροφής που μπορούν να βοηθήσουν στην αντιμετώπιση της ινομυαλγίας.

Συμπληρώματα διατροφής

1. Μαγνήσιο

Τα χαμηλά επίπεδα μαγνησίου είναι ένα συχνό εύρημα σε ασθενείς με ινομυαλγία (1-2). Τα συμπληρώματα μαγνησίου έχουν αποδειχθεί ότι μειώνουν τα συμπτώματα της ινομυαλγίας. Αυτή η βελτίωση μπορεί να οφείλεται στη σημασία του μαγνησίου στη λειτουργία της σεροτονίνης και στην παραγωγή κυτταρικής ενέργειας. Το μαγνήσιο δρα ως φυσικό μυοχαλαρωτικό ρυθμίζοντας τα επίπεδα ασβεστίου και καλίου, τα οποία είναι απαραίτητα για τη σύσπαση και τη χαλάρωση των μυών. Μειώνει τις μυϊκές κράμπες, τους σπασμούς και την ευαισθησία, ανακουφίζοντας τον διάχυτο πόνο που σχετίζεται με την ινομυαλγία. Ερευνητές στο πανεπιστήμιο του Τέξας, στο Σαν Αντόνιο έδωσαν μαγνήσιο και μηλικό οξύ σε ασθενείς με ινομυαλγία. Λαμβάνοντας 150 με 300 mg μαγνησίου, μαζί με 600 έως 1200 mg μηλικού οξέος, δύο φορές την ημέρα, οι ασθενείς παρατήρησαν σημαντική μείωση στον πόνο και στην ευαισθησία στον πόνο (3). Σε μία κλινική δοκιμή στην οποία συμμετείχαν 80 γυναίκες (60 με ινομυαλγία και 20 υγιείς), η διάγνωση της ινομυαλγίας συνδέθηκε με επίπεδα μαγνησίου στον ορό σημαντικά χαμηλότερα στα ερυθρά αιμοσφαίρια και στον ορό του αίματος. Επιπλέον, χαμηλότερα επίπεδα μαγνησίου συνδέθηκαν με πιο σοβαρά συμπτώματα ινομυαλγίας. Η μελέτη επιχείρησε να εκτιμήσει την επίδραση 8 εβδομάδων χορήγησης συμπληρώματος κιτρικού μαγνησίου (300 mg/ημέρα) μόνου ή σε συνδυασμό με αμιτριπτυλίνη (10 mg/ημέρα) σε σοβαρές παραμέτρους της σοβαρότητας της ινομυαλγίας. Ενώ και το μαγνήσιο και η αμιτριπτυλίνη από μόνα τους βελτίωσαν αποτελεσματικά πολλές από τις παραμέτρους που αξιολογήθηκαν, ο συνδυασμός των δύο ήταν πιο αποτελεσματικός από ό, τι μόνα τους και βελτίωσαν σημαντικά τις βαθμολογίες του πόνου, των ευαίσθητων σημείων, της κατάθλιψης και του άγχους, καθώς και τις διαταραχές του ύπνου και της ευερεθιστότητας (4).

2. 5-HTP (5-υδροξυτρυπτοφάνη)

Η 5-υδροξυτρυπτοφάνη (5-HTP) μετατρέπεται στον σημαντικό νευροδιαβιβαστή σεροτονίνη. Η 5-HTP αποδεικνύεται αποτελεσματική στην αντιμετώπιση της ινομυαλγίας, και αυτό είναι φυσικό, αφού η έλλειψη της σεροτονίνης συνδέεται με την ινομυαλγία. Η 5-HTP αυξάνει τα επίπεδα σεροτονίνης, η οποία παίζει καθοριστικό ρόλο στη ρύθμιση της αντίληψης του πόνου. Η 5-HTP βοηθά στη μείωση των συμπτωμάτων άγχους και κατάθλιψης, τα οποία συνδέονται συχνά με την ινομυαλγία. Βελτιώνει την ποιότητα του ύπνου, μειώνει την αϋπνία και ενισχύει τη γενική ξεκούραση. Βελτιώνοντας τον ύπνο και μειώνοντας τον πόνο, η 5-HTP συμβάλλει στη μείωση της κόπωσης κατά τη διάρκεια της ημέρας. Σε μια διπλή-τυφλή μελέτη, σε 50 ασθενείς με ινομυαλγία δίδονταν είτε 5-HTP (100 mg) είτε εικονικό φάρμακο (placebo) τρεις φορές την ημέρα. Η ομάδα που λάμβανε το 5-HTP είχε σημαντικές βελτιώσεις στα συμπτώματά τους. Αντίθετα, η ομάδα που λάμβανε placebo δεν βελτιώθηκε τόσο. Βελτιώσεις σημειώθηκαν σε όλες τις κατηγορίες συμπτωμάτων: στον αριθμό επώδυνων περιοχών, στην πρωινή δυσκαμψία, στις συνήθειες ύπνου, στο άγχος και στην κόπωση (5).

3. Μελατονίνη

Οι έρευνες υποδεικνύουν ότι η λήψη συμπληρωμάτων μελατονίνης μπορεί να είναι ιδιαίτερα ευεργετική για τα άτομα με ινομυαλγία λόγω της επίδρασής της στην ποιότητα του ύπνου, στην αντίληψη του πόνου και στη γενική ευεξία. Η μελατονίνη ρυθμίζει τον κύκλο ύπνου-αφύπνισης, προάγοντας έναν πιο βαθύ και ξεκούραστο ύπνο. Η μελατονίνη έχει αναλγητικές ιδιότητες και ρυθμίζει την αντίληψη του πόνου μέσω της επίδρασής της στις οδούς σεροτονίνης και οπιοειδών. Βελτιώνοντας την ποιότητα του ύπνου και μειώνοντας τον πόνο, η μελατονίνη συμβάλλει στην αποκατάσταση των επιπέδων ενέργειας. Κλινικές μελέτες έχουν δείξει ότι μερικοί ασθενείς με ινομυαλγία συχνά έχουν χαμηλά επίπεδα κυκλοφορούσης μελατονίνης, η οποία μπορεί να οδηγήσει σε διαταραχές του κύκλου του ύπνου (6). Επιπλέον, οι ασθενείς με ινομυαλγία φαίνεται να εκκρίνουν λιγότερη μελατονίνη κατά τη διάρκεια της νύχτας από ό,τι τα υγιή άτομα (7). Σε αυτούς τους ασθενείς η λήψη συμπληρωμάτων μελατονίνης έχει αποδειχθεί ότι μειώνει τα συμπτώματα της ινομυαλγίας (8).

4. SAMe (S-αδενοσυλ-L-μεθειονίνη)

Οι έρευνες υποδεικνύουν ότι η SAMe μπορεί να είναι ιδιαίτερα ευεργετική για τα άτομα με ινομυαλγία λόγω των επιδράσεών της στη διάθεση, στην αντίληψη του πόνου και στη γενική ευεξία. Η SAMe αυξάνει την παραγωγή σεροτονίνης και ντοπαμίνης, οι οποίες παίζουν καθοριστικό ρόλο στη ρύθμιση του πόνου. Δρα ως φυσικό αντικαταθλιπτικό, ενισχύοντας τα επίπεδα σεροτονίνης και ντοπαμίνης. Ενισχύει τη σύνθεση της γλουταθειόνης, ενός ισχυρού αντιοξειδωτικού, μειώνοντας το οξειδωτικό στρες και τη φλεγμονή. Έτσι, μειώνει τους δείκτες φλεγμονής, μειώνοντας τον πόνο και τη δυσκαμψία των μυών. Βελτιώνει τη διανοητική διαύγεια, τη συγκέντρωση και τη γνωστική λειτουργία, βοηθώντας στη μείωση της ομίχλης εγκεφάλου που σχετίζεται με την ινομυαλγία. Η λήψη συμπληρωμάτων SAMe έχει συνδεθεί με βελτιώσεις στην πρωινή δυσκαμψία, στην κόπωση, στην ποιότητα του ύπνου και στην κλινική δραστηριότητα της νόσου σε ασθενείς με ινομυαλγία (9).

5. D-ριβόζη

Η D-ριβόζη είναι ένα φυσικώς απαντώμενο σάκχαρο που παίζει καθοριστικό ρόλο στην παραγωγή ενέργειας μέσα στα κύτταρα. Αποτελεί βασικό συστατικό του ATP (τριφωσφορική αδενοσίνη), που είναι η κύρια πηγή ενέργειας για τις κυτταρικές λειτουργίες. Οι έρευνες υποδεικνύουν ότι η λήψη συμπληρωμάτων D-ριβόζης μπορεί να είναι ιδιαίτερα ευεργετική για τα άτομα με ινομυαλγία λόγω των επιδράσεών της στην παραγωγή ενέργειας, στην ανακούφιση του πόνου και στη γενική ευεξία. Αυξάνοντας την παραγωγή ATP, η D-ριβόζη βελτιώνει τη λειτουργία των μυών και μειώνει τον μυϊκό πόνο. Η D-ριβόζη αναπληρώνει τα ενεργειακά αποθέματα γρηγορότερα, μειώνοντας την κόπωση των μυών και τον πόνο μετά από σωματική δραστηριότητα. Ενισχύοντας την κυτταρική ενέργεια στον εγκέφαλο, η D-ριβόζη βελτιώνει τη γνωστική λειτουργία. Μια δοκιμή που περιέλαβε 41 ασθενείς με ινομυαλγία διαπίστωσε ότι 5 γραμμάρια D-ριβόζης τρεις φορές ημερησίως βελτίωσε σημαντικά την ενέργεια, τον ύπνο, την πνευματική διαύγεια, την ένταση του πόνου και τη γενική ευημερία (10). Μια έκθεση περίπτωσης μιας 37χρονης γυναίκας με ινομυαλγία έδειξε ότι 5 γραμμάρια D-ριβόζης δύο φορές την ημέρα βελτίωσε τα συμπτώματά της (11).

6. Συνένζυμο Q10 (CoQ10)

Οι έρευνες υποδεικνύουν ότι η λήψη συμπληρωμάτων CoQ10 μπορεί να είναι ιδιαίτερα ευεργετική για τα άτομα με ινομυαλγία λόγω των επιδράσεών του στην παραγωγή ενέργειας, στην ανακούφιση του πόνου και στη γενική ευεξία. Το CoQ10 παίζει καθοριστικό ρόλο στην παραγωγή ενέργειας στα μιτοχόνδρια, ενισχύοντας τη σύνθεση του ATP. Μειώνει σημαντικά την κόπωση και βελτιώνει τα συνολικά επίπεδα ενέργειας, βοηθώντας στην αντιμετώπιση της χρόνιας κόπωσης που σχετίζεται με την ινομυαλγία. Μειώνει το οξειδωτικό στρες και τη φλεγμονή, που συνδέονται με τον πόνο και την ευαισθησία των μυών στην ινομυαλγία. Ενισχύοντας τη λειτουργία των μιτοχονδρίων στα εγκεφαλικά κύτταρα, το CoQ10 βελτιώνει τη δραστηριότητα των νευροδιαβιβαστών και τη γνωστική λειτουργία. Βελτιώνει τη διανοητική διαύγεια, τη συγκέντρωση και τις γνωστικές επιδόσεις, μειώνοντας την ομίχλη εγκεφάλου που συχνά αντιμετωπίζουν οι ασθενείς με ινομυαλγία. Το CoQ10 έχει βρεθεί ότι λείπει μέσα στα κύτταρα του αίματος πολλών ασθενών με ινομυαλγία. Η λήψη CoQ10 συνδέεται με σημαντική βελτίωση στα συμπτώματα σε μια μικρή δοκιμή (12).

7. Ακετυλο-L-καρνιτίνη

Η ακετυλο-L-καρνιτίνη είναι ένα παράγωγο αμινοξέος που παίζει καθοριστικό ρόλο στην παραγωγή ενέργειας μεταφέροντας τα λιπαρά οξέα στα μιτοχόνδρια, όπου καίγονται για την παραγωγή ενέργειας. Υποστηρίζει επίσης τη λειτουργία των νευροδιαβιβαστών και έχει ισχυρές αντιοξειδωτικές ιδιότητες. Οι έρευνες υποδεικνύουν ότι η λήψη συμπληρωμάτων ακετυλο-L-καρνιτίνης μπορεί να είναι ιδιαίτερα ευεργετική για τα άτομα με ινομυαλγία λόγω των επιδράσεών της στην παραγωγή ενέργειας, στην ανακούφιση του πόνου, στη γνωστική λειτουργία και στη γενική ευεξία. Η ακετυλο-L-καρνιτίνη μειώνει το οξειδωτικό στρες και τη φλεγμονή, που συνδέονται με τον πόνο και την ευαισθησία των μυών στην ινομυαλγία. Διαπερνά τον αιματοεγκεφαλικό φραγμό και ενισχύει τη δραστηριότητα των νευροδιαβιβαστών, ιδιαίτερα της ακετυλοχολίνης, που είναι απαραίτητη για τη μνήμη και τη μάθηση. Βελτιώνει τη διανοητική διαύγεια, τη συγκέντρωση και τις γνωστικές επιδόσεις, μειώνοντας την ομίχλη εγκεφάλου που συχνά αντιμετωπίζουν οι ασθενείς με ινομυαλγία. Επηρεάζει την παραγωγή σεροτονίνης και ντοπαμίνης, οι οποίες ρυθμίζουν τη διάθεση και την συναισθηματική ευεξία. Δρα ως φυσικό αντικαταθλιπτικό, μειώνοντας τα συμπτώματα κατάθλιψης και άγχους που συνδέονται με την ινομυαλγία. Σε μία διπλή-τυφλή, τυχαιοποιημένη, ελεγχόμενη με εικονικό φάρμακο (placebo) δοκιμή που περιέλαβε 102 ασθενείς με ινομυαλγία, 1000 mg (από του στόματος) και 500 mg (με ενδομυϊκή ένεση) ακετυλο-L-καρνιτίνης ημερησίως βελτίωσαν σημαντικά τον πόνο και τα γνωστικά συμπτώματα περισσότερο από το εικονικό φάρμακο (13).

8. Ωμέγα-3 λιπαρά οξέα ιχθυελαίου

Οι έρευνες υποδεικνύουν ότι η λήψη συμπληρωμάτων ωμέγα-3 μπορεί να είναι ιδιαίτερα ευεργετική για τα άτομα με ινομυαλγία λόγω των επιδράσεών τους στη φλεγμονή, στην ανακούφιση του πόνου, στη γνωστική λειτουργία και στη γενική ευεξία. Τα λιπαρά οξέα ωμέγα-3 μειώνουν την παραγωγή προφλεγμονωδών κυτοκινών και προσταγλανδινών. Μειώνουν τη χρόνια φλεγμονή, μειώνοντας τον μυϊκό πόνο, τη δυσκαμψία των αρθρώσεων και την ευαισθησία που σχετίζονται με την ινομυαλγία. Το DHA αποτελεί κύριο συστατικό των μεμβρανών των εγκεφαλικών κυττάρων και ενισχύει τη λειτουργία των νευροδιαβιβαστών. Βελτιώνει τη διανοητική διαύγεια, τη συγκέντρωση και τις γνωστικές επιδόσεις, μειώνοντας την ομίχλη εγκεφάλου που συχνά αντιμετωπίζουν οι ασθενείς με ινομυαλγία. Τα ωμέγα-3 επηρεάζουν τις οδούς της σεροτονίνης και της ντοπαμίνης, οι οποίες ρυθμίζουν τη διάθεση και τη συναισθηματική ευεξία. Δρουν ως φυσικό αντικαταθλιπτικό, μειώνοντας τα συμπτώματα κατάθλιψης και άγχους που συνδέονται με την ινομυαλγία. Τα ωμέγα-3 υποστηρίζουν τη λειτουργία των μιτοχονδρίων και τον ενεργειακό μεταβολισμό. Αυξάνουν τα επίπεδα ενέργειας και μειώνουν τη χρόνια κόπωση, βελτιώνοντας τη συνολική ζωτικότητα. Στους ασθενείς με ινομυαλγία, τα συμπληρώματα ωμέγα-3 λιπαρών οξέων έχουν συνδεθεί με σημαντικές βελτιώσεις στην σοβαρότητα του πόνου, στις μετρήσεις των σημείων ευαισθησίας, στην κόπωση και στην κατάθλιψη (14).

9. Κοκτέιλ μιτοχονδριακών θρεπτικών συστατικών

Σε έκθεση περιστατικού, μια 41χρονη γυναίκα που διαγνώστηκε με ινομυαλγία, αλλά δεν βρήκε αποτέλεσμα από μια ποικιλία συμβατικών θεραπειών, βρέθηκε αργότερα ότι είχε σημαντική μιτοχονδριακή δυσλειτουργία. Τα συμπτώματά της βελτιώθηκαν σημαντικά όταν έκανε θεραπεία τέσσερεις φορές την ημέρα με ένα κοκτέιλ μιτοχονδριακών θρεπτικών συστατικών, όπως συνένζυμο Q10 (200 mg), κρεατίνη (1000 mg), L-καρνιτίνη (200 mg) και φολικό οξύ (1.000 mcg) (15).

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
1. Romano T.J., Stiller J.W., Magnesium deficiency in fibromyalgia syndrome, J Nutr & Environ Med. 1994, 4(2):165-167.
2. Sendur OF, Tastaban E, Turan Y, Ulman C. The relationship between serum trace element levels and clinical parameters in patients with fibromyalgia. Rheumatol Int. 2008;28(11):1117-1121.
3. Russell IJ, Michalek JE, Flechas JD, Abraham GE. Treatment of fibromyalgia syndrome with Super Malic: a randomized, double blind, placebo controlled, crossover pilot study. J Rheumatol. 1995 May;22(5):953-8.
4. Bagis S, Karabiber M, As I, Tamer L, Erdogan C, Atalay A. Is magnesium citrate treatment effective on pain, clinical parameters and functional status in patients with fibromyalgia? Rheumatol Int. 2013 Jan;33(1):167-72.
5. Caruso I, Sarzi Puttini P, Cazzola M, Azzolini V. Double-blind study of 5-hydroxytryptophan versus placebo in the treatment of primary fibromyalgia syndrome. J Int Med Res. 1990 May-Jun;18(3):201-9.
6. Hussain SA, Al K, II, Jasim NA, Gorial FI. Adjuvant use of melatonin for treatment of fibromyalgia. J Pineal Res. 2011;50(3):267-271.
7. Mahdi AA, et al. Abnormality of circadian rhythm of serum melatonin and other biochemical parameters in fibromyalgia syndrome. Indian J Biochem Biophys. 2011 Apr;48(2):82-7.
8. Reiter RJ, Acuna-Castroviejio D, Tan DX. Melatonin therapy in fibromyalgia. Curr Pain Headache Rep 2007; 11:339–342.
9. Jacobsen S, et al. Oral S-adenosylmethionine in primary fibromyalgia. Double-blind clinical evaluation. Scand J Rheumatol. 1991;20(4):294-302.
10. Teitelbaum JE, Johnson C, St Cyr J. The use of D-ribose in chronic fatigue syndrome and fibromyalgia: a pilot study. J Altern Complement Med. 2006;12(9):857-862.
11. Gebhart B, Jorgenson JA. Benefit of ribose in a patient with fibromyalgia. Pharmacotherapy. 2004 Nov;24(11):1646-8.
12. Cordero MD, Alcocer-Gómez E, de Miguel M, Culic O, Carrión AM, Alvarez-Suarez JM, Bullón P, Battino M, Fernández-Rodríguez A, Sánchez-Alcazar JA. Can coenzyme q10 improve clinical and molecular parameters in fibromyalgia? Antioxid Redox Signal. 2013 Oct 20;19(12):1356-61.
13. Rossini M, Di Munno O, Valentini G, et al. Double-blind, multicenter trial comparing acetyl l-carnitine with placebo in the treatment of fibromyalgia patients. Clin Exp Rheumatol. 2007;25(2):182-188.
14. Ozgocmen S, Catal SA, Ardicoglu O, Kamanli A. Effect of omega-3 fatty acids in the management of fibromyalgia syndrome: Int J Clin Pharmacol Ther. 2000 Jul;38(7):362-3.
15. Abdullah M, Vishwanath S, Elbalkhi A, Ambrus JL Jr. Mitochondrial myopathy presenting as fibromyalgia: a case report. J Med Case Rep. 2012 Feb 10;6:55.

Οι ηλικιωμένοι των οποίων η όραση αρχίζει να εξασθενεί θα πρέπει να αρχίσουν να λαμβάνουν συμπληρώματα διατροφής.
Τα αντιοξειδωτικά συμπληρώματα και τα μέταλλα μπορούν να επιβραδύνουν την πρόοδο της ηλικιακής εκφύλισης της ωχράς κηλίδας, ενός κοινού προβλήματος όρασης καθώς μεγαλώνουμε.
Ερευνητές από το Εθνικό Ινστιτούτο Οφθαλμολογίας αξιολόγησαν τα αποτελέσματα των καθημερινών συμπληρωμάτων διατροφής σε 1.209 πάσχοντες από ηλικιακή εκφύλιση ωχράς κηλίδας και ανακάλυψαν ότι επιβράδυναν την πρόοδο της νόσου στο 55% των περιπτώσεων.

Ophthalmology, 2024; doi: 10.1016/j.ophtha.2024.07.014

Όλοι μας χρειαζόμαστε μερικές φορές μια μικρή γνωστική ώθηση, από τον φοιτητή που χρειάζεται να βγάλει την εξεταστική μέχρι τον ηλικιωμένο που περιστασιακά ξεχνάει πράγματα και θέλει να οξύνει τη μνήμη του.

Ενίσχυση της λειτουργίας του εγκεφάλου προσφέρει η καλή διατροφή. Μπορεί ο καφές να μας δίνει αυτή τη στιγμιαία ώθηση, αλλά τα αβγά είναι επίσης σημαντικά για την πνευματική συγκέντρωση. Περιέχουν βιταμίνες του συμπλέγματος Β, όπως το φυλλικό οξύ, που βοηθούν στην παραγωγή σεροτονίνης και άλλων νευροδιαβιβαστών που ρυθμίζουν τη διάθεση. Τα αβγά είναι επίσης γεμάτα χολίνη, ένα σημαντικό θρεπτικό συστατικό για τη μνήμη, τη μάθηση και την εστίαση- χολίνη υπάρχει επίσης στα κόκκινα κρέατα και το συκώτι, καθώς και σε λιπαρά ψάρια όπως ο σολομός. Η μαύρη σοκολάτα και τα βατόμουρα είναι επίσης καλά για την υγεία του εγκεφάλου μας.

Αλλά η ιδέα των τροφίμων και των συμπληρωμάτων που ενισχύουν τον εγκέφαλο άρχισε να αποκτά επιστημονική χροιά όταν τους δόθηκε ένα όνομα: νοοτροπικά ή έξυπνα φάρμακα. Ο όρος επινοήθηκε από τον Ρουμάνο ψυχολόγο και χημικό Corneliu E. Giurgea το 1972.

Οκτώ χρόνια νωρίτερα, είχε συνθέσει την πιρακετάμη μία ένωση για τη βελτίωση της μάθησης και της μνήμης. Δεν έχει εγκριθεί ποτέ από την αμερικανική ρυθμιστική αρχή φαρμάκων, τον Οργανισμό Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA), για τον σκοπό αυτό και διατίθεται στο Ηνωμένο Βασίλειο μόνο με ιατρική συνταγή ως θεραπεία για τον μυοκλονισμό ή τις ακούσιες συσπάσεις.

Η πιρακετάμη έχει ερευνηθεί ανεπαρκώς. Οι μελέτες που υπάρχουν την έχουν δοκιμάσει σε οξείες και χρόνιες καταστάσεις που δεν έχουν καμία σχέση με τη νοητική οξύτητα, όπως το εγκεφαλικό επεισόδιο, η άνοια, η εμβρυϊκή δυσφορία κατά τον τοκετό, η δρεπανοκυτταρική νόσος, η αφασία μετά το εγκεφαλικό επεισόδιο (δυσκολία κατανόησης ή έκφρασης λόγου) κ.α. Η μία μελέτη που εξέτασε τις ικανότητες για τον εγκέφαλο κατέληξε στο συμπέρασμα ότι δεν βοήθησε 25 παιδιά με σύνδρομο Down να βελτιώσουν τη συμπεριφορά ή τη νόησή τους, αλλά αντίθετα τα έκανε πιο επιθετικά, ταραγμένα και ευερέθιστα.¹

Εκτός από τα φάρμακα και νοοτροπικά συμπληρώματα διατροφής, κυκλοφορούν επίσης "έξυπνα" ποτά που περιέχουν αμινοξέα και βιταμίνες και, σε αντίθεση με τα ενεργειακά ποτά, δεν προκαλούν νευρικότητα. Αλλά είτε πρόκειται για κάψουλα είτε για ποτό, τα νοοτροπικά μας κάνουν πνευματικά πιο οξυδερκείς και βοηθούν τη μνήμη, τη συγκέντρωσή μας, τη διάθεση, ακόμα και την ποιότητα του ύπνου μας.

Βότανα με νοοτροπική δράση

Ερευνητές από το Ινστιτούτο Ερευνών Τροφίμων IMDEA στην Ισπανία ανακάλυψαν 256 εργασίες από τρεις ιατρικές βάσεις δεδομένων που είχαν ερευνήσει τον αντίκτυπο των νοοτροπικών στη μνήμη και τη νοητική εστίαση. Υπήρχαν ξεκάθαροι τέσσερις νικητές, συμπεριλαμβανομένης της παλιάς καλής καφεΐνης:

• • Το τζίνγκο (Gingko biloba) είναι το καλύτερο για τη βελτίωση των αντιληπτικών και κινητικών λειτουργιών.
• • Το μπακόπα (Bacopa monnieri) είναι ο καλύτερος για τη βελτίωση της γλώσσας, της μάθησης και της μνήμης.
• • Η ασβαγκάντα (Withania somnifera) είναι το πιο αποτελεσματικό για ηρεμία και διαχείριση του άγχους.
• • Η καφεΐνη είναι η καλύτερη για τη βελτίωση της προσοχής και των εκτελεστικών λειτουργιών.

Ερευνητές από το Τσεχικό Πανεπιστήμιο Επιστημών Ζωής συμφωνούν ότι το τζίνγκο, η ασβαγκάντα και το μπακόπα είναι αποτελεσματικά νοοτροπικά και πρόσθεσαν άλλα επτά που θα μπορούσαν επίσης να βελτιώσουν την εστίαση και τη μνήμη:

• • Το τζίνσενγκ (Panax ginseng) έχει αποδειχθεί ότι βελτιώνει τη σωματική και πνευματική ανθεκτικότητα και εξαλείφει την κούραση και 200mg μπορούν να ληφθούν με ασφάλεια κάθε μέρα, ωστόσο τα άτομα με άσθμα και υπέρταση πρέπει να το αποφεύγουν.
• • Το gotu kola (Centella asiatica) φαίνεται να ανακουφίζει από το άγχος και βελτιώνει τον ύπνο.
• • Το γκουαράνα (Paullinia cupana) περιλαμβάνει περίπου 12% καφεΐνη και μπορούν να ληφθούν 75mgμε ασφάλεια. Όμως άτομα που έχουν καρδιακά προβλήματα, λαμβάνουν ορισμένα φάρμακα για το άσθμα ή υποφέρουν από χρόνιους πονοκεφάλους, διαβήτη, αϋπνία ή έλκη θα πρέπει να το αποφεύγουν. Μελέτες έχουν δείξει ότι έχει σημαντικά νοοτροπικά αποτελέσματα, συμπεριλαμβανομένης της βελτίωσης της μνήμης, και μπορεί ακόμη και να βοηθήσει τους πάσχοντες από αλτσχάιμερ και πάρκινσον.
• • Ο ελευθερόκοκκος (Eleutherococcus senticosus) μειώνει το στρες και βελτιώνει τη μνήμη, αν και αυτά είναι τα ευρήματα από μελέτες σε πειραματόζωα. Στους ανθρώπους, έχει άλλα οφέλη, όπως η βελτίωση της κυτταρικής υγείας, και έχει χρησιμοποιηθεί για την αποτοξίνωση των εργαζομένων σε ορυχεία με δηλητηρίαση από μόλυβδο. Η συνιστώμενη ημερήσια ποσότητα είναι 2-3g αποξηραμένης ρίζας. Δεν πρέπει να χρησιμοποιείται από άτομα με υπέρταση.
• • Η ροντιόλα (Rhodiola rosea) μειώνει το στρες και το άγχος και βελτιώνει τη γνωστική λειτουργία, τουλάχιστον σύμφωνα με μια μελέτη που το εξέτασε σε μια ομάδα μαθητών, σε ορισμένους από τους οποίους χορηγήθηκε εικονικό φάρμακο.
• • Η σισάνδρα (Schisandra chinensis) λειτουργεί ως αντιοξειδωτικό και αντιφλεγμονώδες για την προστασία από νευροεκφυλιστικές ασθένειες και βοηθά στη βελτίωση των διαταραχών των νευροδιαβιβαστών.
• • Η ρίζα maca (Lepidium meyenii) μπορεί να βελτιώσει τη γνωστική λειτουργία, τον κινητικό συντονισμό και την αντοχή, σύμφωνα με μελέτη. Θα μπορούσε να είναι «μια αποτελεσματική λειτουργική τροφή για να επιβραδύνει τη γνωστική έκπτωση που σχετίζεται με την ηλικία», προτείνουν οι ερευνητές.

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι τα νοοτροπικά φάρμακα μπορούν να βελτιώσουν τη μνήμη, τη γνώση και την εστίαση, αλλά οι περισσότεροι άνθρωποι δεν βλέπουν αποτελέσματα άμεσα, από την πρώτη χρήση, αλλά μετά από μέρες. Στιγμιαία δράση φαίνεται να έχει η καφεΐνη.

Αντίθετα, τα νοοτροπικά φάρμακα έχουν αθροιστική επίδραση, αν και τα προβλήματα υγείας από τη μακροχρόνια χρήση δεν έχουν ποτέ ερευνηθεί. Οι ερευνητές αμφιβάλλουν ότι θα δουν κάτι, κρίνοντας από την ασφάλεια αυτών που έχουν δοκιμαστεί.

Τα νοοτροπικά φάρμακα δεν είναι πανάκεια για γνωστικά προβλήματα. Αντίθετα, θα πρέπει να αποτελούν μέρος ενός υγιεινού τρόπου ζωής που περιλαμβάνει επίσης άσκηση, καλή διατροφή χαμηλή σε επεξεργασμένα τρόφιμα, μείωση του στρες, κοινωνική αλληλεπίδραση και ποιοτικό ύπνο. Αυτά θα έχουν τόσο μεγάλο αντίκτυπο στις γνωστικές σας ικανότητες όσο κάθε χάπι που έχει σχεδιαστεί για να κάνει την ίδια δουλειά.

Άλλοι τρόποι για να παραμείνετε σε εγρήγορση

Επίλυση παζλ και παιχνίδια με λέξεις. Οι τακτικές προπονήσεις του εγκεφάλου σας βοηθούν να τον διατηρήσετε σε ευκρίνεια. Το BrainHQ, το οποίο συγκεντρώνει εγκεφαλικά παιχνίδια και παζλ σε μια εφαρμογή smartphone, συζητήθηκε σε περισσότερες από 60 επιστημονικές εργασίες πέρυσι, συμπεριλαμβανομένων περισσότερων από 30 ερευνητικών μελετών, και έχει επιβραδύνει τη γνωστική έκπτωση στους ασθενείς με Αλτσχάιμερ.

Φωτοθεραπεία. Γνωστή ως φωτοβιοτροποποίηση, η θεραπεία με φως έχει επίσης αποδειχθεί ότι βελτιώνει τη λειτουργία του εγκεφάλου. Το κόκκινο φως και το κοντινό υπέρυθρο φως «τροφοδοτούν» τους νευρώνες στον εγκέφαλο, μειώνοντας τη φλεγμονή και βοηθώντας τα εγκεφαλικά κύτταρα να επισκευαστούν.

Σε μια ανασκόπηση, οι ερευνητές εξέτασαν 10 μελέτες των επιπτώσεων της θεραπείας φωτοβιοτροποποίησης σε ασθενείς με Αλτσχάιμερ. Βρήκαν ότι επανόρθωνε τις βλάβες που προκλήθηκαν από αμυλοειδείς πλάκες που είναι χαρακτηριστικές της νόσου, όπως η φλεγμονή, το οξειδωτικό στρες και ο κυτταρικός θάνατος (απόπτωση).

Βιβλιογραφικές αναφορές

1. Nutrients, 2022; 14(16): 3367
2. Fitoterapia, 2000: 71(suppl 1): 51–65
3. Phytother Res, 2016; 30(4): 671–80
4. J Ethnopharmacol, 1997; 55(3): 223–29
5. Phytother Res, 2015; 29(12): 1934–39
6. Metab Brain Dis, 2016; 31: 653–66
7. Evid Based Complement Alternat Med, 2016; 2016: 4394261
8. J Lasers Med Sci, 2020; 11(suppl 1): S16–S22.

Στο άρθρο αυτό θα παρουσιάσουμε μελέτες που δείχνουν πως διάφορα συμπληρώματα διατροφής και βότανα είναι αποτελεσματικά για την αντιμετώπιση της υπέρτασης.

Συνένζυμο Q10
Μια δοκιμή που περιλάμβανε 109 συμπτωματικούς υπερτασικούς ασθενείς που λάμβαναν συμπλήρωμα CoQ10 (75–360mg/ημέρα) ανέφερε σημαντική μείωση στη μέση συστολική (από 159 σε 147mmHg) και διαστολική (από 94 σε 85mmHg) αρτηριακή πίεση. Μετά από 4,4 μήνες κατά μέσο όρο, το 37% των ασθενών μπόρεσε να διακόψει ένα αντιυπερτασικό φάρμακο, το 11% διέκοψε δύο φάρμακα και το 4% διέκοψε τρία φάρμακα. Μόνο το 3% απαιτούσε την προσθήκη ενός αντιυπερτασικού φαρμάκου και κανένα δεν χρειάστηκε την προσθήκη περισσότερων από ένα φαρμάκων. Είναι σημαντικό ότι το 25% όλων των ασθενών ήταν σε θέση να ελέγξουν την αρτηριακή τους πίεση μόνο με συμπλήρωμα CoQ10 (1). Σε ασθενείς που δίδονταν 60mg/ημέρα CoQ10 για 12 εβδομάδες μειώθηκε η συστολική τους πίεση 18mmHg, κάτι που δείχνει ότι «το CoQ10 μπορεί να προσφέρεται με ασφάλεια σε υπερτασικούς ασθενείς ως μια εναλλακτική θεραπευτική επιλογή» (2). Μια μελέτη σε ασθενείς με υπέρταση και στεφανιαία αρτηριακή νόσο που λάμβαναν 60mg CoQ10 δυο φορές την ημέρα αποκάλυψε ότι «το συνένζυμο Q10 μείωσε την αρτηριακή πίεση πιθανώς μειώνοντας το οξειδωτικό στρες και την απόκριση ινσουλίνης σε ασθενείς που λάμβαναν αντιυπερτασικά φάρμακα» (3). Μια σε βάθος ανασκόπηση εξέτασε τυχαιοποιημένες ελεγχόμενες δοκιμές που χρησιμοποίησαν συμπληρώματα CoQ10, για τουλάχιστον τρεις εβδομάδες, για τη θεραπεία της πρωτοπαθούς υπέρτασης. Η θεραπεία με CoQ10 είχε ως αποτέλεσμα τη μέση μείωση της συστολικής αρτηριακής πίεσης 11mmHg και τη μέση μείωση της διαστολικής αρτηριακής πίεσης 7mmHg (4). Μια μετα-ανάλυση 12 κλινικών δοκιμών κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η συμπλήρωση CoQ10 σε υπερτασικούς ασθενείς μπορεί να μειώσει τη συστολική αρτηριακή πίεση έως και 17mmHg και τη διαστολική αρτηριακή πίεση έως και 10mmHg χωρίς σημαντικές παρενέργειες. Αυτή η μετα-ανάλυση σημείωσε ότι σε πολλές από τις μελέτες που συμπεριλήφθηκαν, οι ασθενείς ήταν σε θέση να διακόψουν τη φαρμακευτική αγωγή (5).

Μαγνήσιο
Σε μια μετα-ανάλυση επτά μελετών στις οποίες συμμετείχαν ασθενείς με συστολική αρτηριακή πίεση άνω των 155mmHg που είχαν λάβει αντιϋπερτασική φαρμακευτική αγωγή για τουλάχιστον έξι μήνες, η λήψη μαγνησίου έδειξε ότι μειώνει σημαντικά την συστολική και διαστολική αρτηριακή πίεση κατά μέσο όρο 18,7mmHg και 10,9mmHg αντίστοιχα (6).
Σε μια κλινική δοκιμή συμμετείχαν 48 ασθενείς με ήπια χωρίς επιπλοκή υπέρταση και τυχαιοποιήθηκαν σε 600mg/ημέρα από του στόματος πιδολικού μαγνησίου και συστάσεις για τρόπο ζωής ή συστάσεις τρόπου ζωής ως ομάδα ελέγχου για 12 εβδομάδες. Οι μέσες συστολικές πιέσεις 24 ωρών μειώθηκαν κατά 5,6±2,7mmHg και οι διαστολικές πιέσεις μειώθηκαν κατά 2,8±1,8mmHg σε σύγκριση με τα άτομα της ομάδας ελέγχου (7).
Σε 82 διαβητικούς υπερτασικούς ενήλικες με τεκμηριωμένη υπομαγνησιαιμία που λάμβαναν καπτοπρίλη (αναστολέας του μετατρεπτικού ενζύμου της αγγειοτασίνης) αλλά όχι διουρητικά, η συμπλήρωση με 2,5 g χλωριούχου μαγνησίου σε διάστημα 4 μηνών μείωσε τη συστολική πίεση κατά 20,4±15,9mmHg σε σύγκριση με 4,7±12,7mmHg με εικονικό φάρμακο. Η παρέμβαση με μαγνήσιο μείωσε τη διαστολική πίεση κατά 8,7±16,3mmHg έναντι 1,2±12,6mmHg στην ομάδα του εικονικού φαρμάκου (8).

Κουερσετίνη
Μια δοκιμή σε 93 υπέρβαρους ή παχύσαρκους ανθρώπους έδειξε ότι 150mg κουερσετίνης ημερησίως για έξι εβδομάδες μείωσε τη συστολική αρτηριακή πίεση κατά 2,6mmHg (9). Σε μια ξεχωριστή τυχαιοποιημένη ελεγχόμενη δοκιμή, 49 άντρες κατανάλωναν 150mg κουερσετίνης ή εικονικό φάρμακο κάθε μέρα για οκτώ εβδομάδες. Τα άτομα που λάμβαναν κουερσετίνη εμφάνισαν μείωση 5,7mmHg στην 4ωρη μεταγευματική αρτηριακή πίεση, ενώ η αρτηριακή πίεση των αποδεκτών του εικονικού φαρμάκου δεν άλλαξε σημαντικά (10). Μια τυχαιοποιημένη ελεγχόμενη δοκιμή του 2015 διαπίστωσε ότι σε υπερτασικούς ασθενείς έξι εβδομάδες θεραπείας με 162mg κουερσετίνης καθημερινά μείωσαν την 24ωρη περιπατητική αρτηριακή πίεση κατά 3,6mmHg σε σύγκριση με το εικονικό φάρμακο (11). Άλλες δοκιμές που χρησιμοποίησαν διαφορετικές δόσεις κουερσετίνης και διάρκεια θεραπείας έδειξαν επίσης ότι αυτό το φλαβονοειδές μειώνει αποτελεσματικά την αρτηριακή πίεση (12-13).

Μελατονίνη
Η μη ελεγχόμενη νυχτερινή υπέρταση είναι ένα σοβαρό πρόβλημα. Η αύξηση της αρτηριακής πίεσης τη νύχτα συμβάλλει σε καρδιαγγειακή νόσο και θνησιμότητα και είναι ιδιαίτερα διαδεδομένη σε άτομα με υπνική άπνοια. Σε μία μετα-ανάλυση των δεδομένων από επτά μελέτες, 2-3mg μελατονίνης ελεγχόμενης απελευθέρωσης κατά την κατάκλιση μείωσαν τη νυχτερινή συστολική αρτηριακή πίεση κατά 6mmHg και τη νυχτερινή διαστολική πίεση κατά 3,5mmHg (14).

Ιχθυέλαιο
Μια ανασκόπηση σε 36 διαφορετικές δοκιμές που χρησιμοποίησαν συμπληρώματα ιχθυελαίου για τη θεραπεία της υπέρτασης διαπίστωσε ότι το ιχθυέλαιο μειώνει τόσο τη συστολική όσο και τη διαστολική αρτηριακή πίεση. Η μέση δόση ιχθυελαίου που χρησιμοποιήθηκε σε αυτές τις δοκιμές ήταν 3,7 γραμμάρια ανά ημέρα (15). Μια ανάλυση 70 τυχαιοποιημένων ελεγχόμενων δοκιμών διαπίστωσε ότι τα συμπληρώματα ιχθυελαίου μείωσαν τόσο την συστολική όσο και τη διαστολική αρτηριακή πίεση, με τα ισχυρότερα αποτελέσματα σε εκείνους με μη θεραπευμένη υπέρταση. Απαιτήθηκαν ποσά άνω των 2000mg για τη μείωση της διαστολικής αρτηριακής πίεσης (16).

Σκόρδο
Δύο ξεχωριστές μετα-αναλύσεις κατέδειξαν σημαντικές επιδράσεις του σκόρδου στη μείωση της αρτηριακής πίεσης σε άτομα με υπέρταση. Η πρώτη μετα-ανάλυση έδειξε μέση μείωση στην υπερτασική υποομάδα κατά 8,4±2,8mmHg για συστολική πίεση και 7,3±1,5mmHg για διαστολική πίεση (17). Στη δεύτερη μετα-ανάλυση για τους υπερτασικούς συμμετέχοντες, οι παρεμβάσεις με σκόρδο μείωσαν τη συστολική πίεση κατά μέσο όρο 16,3mmHg και τη διαστολική πίεση κατά μέσο όρο 9,3mmHg σε σύγκριση με το εικονικό φάρμακο (18).

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
1. Mol Aspects Med. 1994;15 Suppl:S265-72.
2. South Med J. 2001 Nov;94(11):1112-7.
3. J Hum Hypertens. 1999 Mar;13(3):203-8.
4. Cochrane Database Syst Rev. 2009 Oct 7;(4):CD007435.
5. J Hum Hypertens. 2007 Apr;21(4):297-306.
6. Magnes Res. 2013 Jul-Sep;26(3):93-9.
7. Am J Hypertens. 2009 Oct;22(10):1070-5.
8. J Hum Hypertens. 2009 Apr;23(4):245-51.
9. Br J Nutr. 2009 Oct;102(7):1065-74.
10. Nutr Metab Cardiovasc Dis. 2013 May;23(5):403-9.
11. Br J Nutr. 2015 Oct 28;114(8):1263-77.
12. J Nutr. 2007 Nov;137(11):2405-11.
13. Int J Prev Med. 2013 Jul;4(7):777-85.
14. Vasc Health Risk Manag. 2011;7:577-84.
15. J Hypertens. 2002 Aug;20(8):1493-9.
16. Am J Hypertens. 2014 Jul;27(7):885-96.
17. BMC Cardiovasc Disord. 2008 Jun 16;8:13.
18. Ann Pharmacother. 2008 Dec;42(12):1766-71.

Ο Μάριος Δημόπουλος γεννήθηκε το 1975 στον Πειραιά. Σπούδασε αρχικά φιλολογία με ειδικότητα στη γλωσσολογία στη Φιλοσοφική Σχολή του Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Στη συνέχεια λόγω του ενδιαφέροντός του στις φυσικές και εναλλακτικές θεραπείες σπούδασε στο εξωτερικό διατροφολογία και φυσικοπαθητική (naturopathy). Έχει ειδικευθεί στη χρήση διατροφικών συμπληρωμάτων και εστιάζει την έρευνά του στην πρόληψη των ασθενειών με σωστή διατροφή, με χορήγηση βιταμινών, μετάλλων και αντιοξειδωτικών ουσιών υπό μορφή διατροφικών συμπληρωμάτων και με χορήγηση φαρμακευτικών φυτών και βοτάνων. Είναι καθηγητής διατροφολογίας στη σχολή Natural Health Science (Ελλάδα), όπου διδάσκει για τα διατροφικά συμπληρώματα σε φαρμακοποιούς, διαιτολόγους, διατροφολόγους και εναλλακτικούς θεραπευτές. Ο Μάριος Δημόπουλος έχει γράψει 36 βιβλία για θέματα υγείας. Εδώ το πλήρες βιογραφικό του.