Οι Πέντε Χρυσοί Κανόνες για βέλτιστη υγεία μετά τα 60
Πόσο καιρό μπορούμε να υπολογίσουμε ότι θα ζήσουμε; Νέα έρευνα δείχνει ότι οι άνθρωποι θα μπορούσαν να ζήσουν έως και 500 χρόνια - αρκεί να έχουμε σε καλή συνεργασία τις δύο κυτταρικές οδούς: IIS (σηματοδότηση ινσουλίνης) και TOR (ανίχνευση θρεπτικών ουσιών).
Μέχρι να φτάσουμε όμως σε αυτό το επίπεδο ώστε να ζούμε αυτές τις Βιβλικές σε διάρκεια ζωές, ο τρέχων στόχος είναι να φτάσουμε και ίσως να ξεπεράσουμε τα 120 χρόνια. Δεν το έχουν καταφέρει πολλοί. Το γηραιότερο άτομο του οποίου η ημερομηνία γέννησης έχει επαληθευτεί ήταν η Γαλλίδα Jeanne Calment, η οποία πέθανε το 1997 σε ηλικία 122 ετών.
Οι μεγαλύτεροι πληθυσμοί εκατονταετών ανθρώπων βρίσκονται στην Ιαπωνία, και ενώ οι αριθμοί μπορεί να έχουν διογκωθεί προκειμένου να λαμβάνουν παροχές, τα πραγματικά στοιχεία εξακολουθούν να είναι υψηλά, με περίπου 42 στους 100.000 Ιάπωνες να ζουν μέχρι τα 100 και πέραν αυτών. Εντυπωσιασμένοι από το φαινόμενο αυτό, οι ερευνητές έχουν αναλύσει τον τρόπο ζωής των ανθρώπων αυτών και έχουν βρει πέντε χρυσούς κανόνες για μακροζωία:
1.Τρώτε υγιεινά (και αποφύγετε τα επεξεργασμένα τρόφιμα)
Οι άνθρωποι που τρώνε τακτικά επεξεργασμένες τροφές υποφέρουν περισσότερο από χρόνιες ασθένειες και ζουν λιγότερο από εκείνους που ακολουθούν μια πιο υγιεινή διατροφή με τροφές ολικής άλεσης, ψάρια, φρούτα και λαχανικά.
Υπάρχει μια σημαντική διαφορά στην υγεία και τη μακροζωία των ανθρώπων σε πολλές από τις πόλεις των ΗΠΑ όπου τρώνε τακτικά πατατάκια, ζαχαρούχα ποτά, γλυκά, επεξεργασμένα δημητριακά και επεξεργασμένα προϊόντα κρέατος σε σύγκριση με εκείνες τις «υγιεινές» περιοχές, όπου οι άνθρωποι ζουν πιο συχνά έως και άνω των 100 ετών χωρίς να πάσχουν από χρόνιες ασθένειες, λένε οι ερευνητές από το Πανεπιστήμιο George Washington.1
2. Αποφύγετε το στρες
Ενώ το στρες μικρής διάρκειας μπορεί να ωφελεί, το χρόνιο στρες – συχνά το αποτέλεσμα του να νιώθει κανείς αβοήθητος ή εκτός ελέγχου – μπορεί να πυροδοτήσει πολλά προβλήματα υγείας, κυρίως σχετιζόμενα με την καρδιά. Σϋμφωνα με μελέτη, οι καρδιοπάθειες και τα εγκεφαλικά επεισόδια είναι πιο συχνά σε άτομα που υποφέρουν από μακροχρόνιο στρες.2
3. Γίνετε μέλη μίας κοινότητας
Μην απομονώνεστε και μη μένετε μόνοι. Αντίθετα, βρείτε μία κοινότητα ή μία ομάδα στην οποία μπορείτε να ενταχθείτε και να λειτουργείτε ως μέλη της – θα μπορούσε να είναι μία ερασιτεχνική ομάδα θεάτρου, η τοπική εκκλησία, ένας περιπατητικός σύλλογος κ.λπ- και αυτό θα σας βοηθήσει να ζήσετε περισσότερο. Αυτό συχνά το ονομάζουν «Roseto effect», από την μικρή πόλη στην Pennsylvania όπου εγκαταστάθηκε μία ομάδα Ιταλών μεταναστών. Όσο ήταν σχετικά φτωχοί, ζούσαν κοντά ο ένας στον άλλο και ζούσαν πολύ περισσότερο από το συνηθισμένο Αμερικανικό προσδόκιμο ζωής. Όταν όμως έγιναν πιο εύποροι και εγκαταστάθηκαν σε μεγαλύτερα σπίτια και δεν έβλεπαν τόσο συχνά τους φίλους - συντοπίτες τους, άρχισαν να πεθαίνουν στην ίδια ηλικία με το μέσο Αμερικανό.3
4. Παραμείνετε δραστήριοι
Όχι, αυτό δε σημαίνει να ιδρώνετε στα γυμναστήρια όταν είστε 70 ετών. Ωστόσο, οποιαδήποτε συνεχής δραστηριότητα, από το ποδήλατο μέχρι το περπάτημα ή την κηπουρική, μπορεί να σας βοηθήσει να ζήσετε περισσότερο.4
5. Αποκτήστε μία αίσθηση σκοπού στη ζωή
Χρειάζεστε ένα λόγο για να ξυπνάτε το πρωί. Είναι μία αίσθηση σκοπού, ή ένα συναίσθημα αξίας που έχει σημασία για τους άλλους και μπορεί να κάνει τη διαφορά. Οι Γιαπωνέζοι το ονομάζουν «ikigai», που μεταφράζεται ως «μία ζωή που αξίζει να ζεις». Οι γιατροί το ονομάζουν «ευσυνειδησία». Ερευνητές από το Πανεπιστήμιο του Ελσίνκι στη Φινλανδία ανακάλυψαν ότι οι άνθρωποι με χαμηλή «ευσυνειδησία» πεθαίνουν νωρίτερα από εκείνους που έχουν στόχους και μία αίσθηση σκοπού στη ζωή.5
Και υπάρχουν ακόμα τρεις…
Άλλοι ερευνητές μελετώντας τη μακροζωία κατέληξαν σε μερικές ακόμα ιδέες που μπορεί να προσθέσει κανείς στου 5 χρυσούς κανόνες:
- Μην τρώτε πολύ από οτιδήποτε
Το να τρώτε λιγότερο σε κάθε γεύμα, περιορίζοντας τις ώρες που τρώτε, ή ακόμα και νηστεύοντας μερικές μέρες τη βδομάδα – όπου η πρόσληψη είναι περίπου 700 θερμίδες – θα μπορούσε να σας βοηθήσει να ζήσετε περισσότερο. Μάλιστα, ο περιορισμός θερμίδων είναι ένας από τους καλύτερους τρόπους για να επιβραδύνετε όλους τους συνήθεις βιολογικούς δείκτες γήρανσης, υποστηρίζουν οι ερευνητές στο πανεπιστήμιο του Bari στην Ιταλία.6
- Αλλά όταν το κάνετε, βεβαιωθείτε ότι καταναλώνετε πολλές αντιοξειδωτικές τροφές
Υπάρχουν πολλές υγιεινές τροφές που μπορείτε να φάτε, αλλά τα αντιοξειδωτικά είναι από τις πιο σημαντικές. Τα τρόφιμα που είναι πλούσια σε αντιοξειδωτικά περιλαμβάνουν την μαύρη σοκολάτα, όλα τα είδη μούρων (μαύρα μούρα, φράουλες, μύρτιλα, γκότζι κ.α.), την αγκινάρα, το κέιλ και το σπανάκι.
- Φερθείτε καλά στο έντερό σας
Υπάρχει κάτι διαφορετικό στους αιωνόβιους, πέρα από τη μεγάλη τους ηλικία. Φαίνεται να έχουν καλύτερα γονίδια και ξεχωριστό περιβαλλοντικό και πολιτιστικό υπόβαθρο, λένε οι ερευνητές στο πανεπιστήμιο της Bologna στην Ιταλία. Αλλά πάνω από όλα, έχουν ένα υγιές έντερο, με υγιές εντερικό μικροβίωμα, με μία ποικιλία βακτηρίων που φαίνεται ότι επηρεάζεται τόσο από τη θετική στάση όσο και από την υγιεινή διατροφή.7
Βιβλιογραφικές αναφορές
1 Curr Treat Options Gastroenterol, 2019; 17: 577–86
2 BMJ, 1997; 314: 553–8
3 Am J Public Health, 1992; 82: 1089–92
4 Br J Sports Med, 2015; 49: 743-8
5 J Pers, 2019 Sep 8; doi: 10.1111/jopy.12513
6 Clin Interv Aging, 2017; 12: 1887–902
7 Mech Aging Dev, 2017; 165: 180–4
Τι δείχνουν οι πιο πρόσφατες μελέτες για την Οστεοπόρωση;
Στις αρχές της δεκαετίας του 1970, ο Κιθ ΜακΚόρμικ κέρδισε το Εθνικό Πρωτάθλημα μοντέρνου πένταθλου, έναν αθλητικό διαγωνισμό που αποτελείται από πέντε αθλήματα: σκοποβολή, ξιφασκία, κολύμβηση, ιππασία, ανώμαλος δρόμος.
Το αρχαίο Ολυμπιακό πένταθλο - τρέξιμο, άλμα εις μήκος, ακοντισμός, δισκοβολία και πάλη – θεωρείται το πιο δύσκολο από όλα, αλλά και το σύγχρονο ισοδύναμό του είναι εξίσου εξαντλητικό.
Ο Κιθ ήταν ένας ισχυρός αθλητής που έκανε προπονήσεις 12 με 15 ώρες την ημέρα για χρόνια. Το 1976, ήταν αναπληρωματικό μέλος της ομάδας των ΗΠΑ στο πένταθλο για τους θερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες στο Μόντρεαλ του Καναδά. Επίσης, αγωνίστηκε και κατέλαβε τη δεύτερη και τέταρτη θέση με πολλές ομάδες του Παγκόσμιου Πρωταθλήματος.
Το πάθος του για τη φυσική κατάσταση επεκτάθηκε στην καριέρα του και το 1982 αποφοίτησε από το Εθνικό Κολέγιο Χειροπρακτικής και έγινε χειροπράκτης με κύρια ενασχόληση τους αθλητές. Συνέχισε επίσης να προπονείται τακτικά και να αγωνίζεται σε αγώνες τρίαθλου.
Και τότε, το 1999, σε ηλικία 45 ετών, άρχισε να πονάει άσχημα το ισχίο του κατά τη διάρκεια μιας προπόνησης. "Δεν μπορούσα καν να τελειώσω την προπόνηση, κάτι το οποίο ήταν πολύ περίεργο", λέει. "Το άφησα έτσι χωρίς να ασχολούμαι για μερικές εβδομάδες, και επειδή δεν γινόταν καλύτερα, πήγα σε έναν φίλο μου που είναι ορθοπεδικός χειρουργός και έβγαλε ακτινογραφίες των ισχίων μου." Δεν του άρεσε αυτό που είδε, οπότε ζήτησε σάρωση πυκνότητας οστού. Προέκυψε τιμή Τ ίση με -4,3. Ο δείκτης Τ δείχνει πόσο διαφέρει η οστική πυκνότητα ενός ατόμου από την οστική πυκνότητα ενός υγιούς 20χρονου. Μια τιμή Τ ίση με 2,5 ή χαμηλότερη διαγιγνώσκεται ως οστεοπόρωση.
Ο ΜακΚόρμικ στη συνέχεια πήγε σε έναν ενδοκρινολόγο στην περιοχή του στο Μπέλτσερτάουν της Μασαχουσέτης, αλλά ο νέος γιατρός δεν ήξερε τίποτα περισσότερο για την οστεοπόρωση από τον ασθενή του.
"Τότε, πριν από 20 χρόνια, δεν ήξερα τίποτα", λέει ο ΜακΚόρμικ. "Με κάθισε στο γραφείο του, τράβηξε το βιβλίο από το ράφι και το άνοιξε στην οστεοπόρωση με αυτήν τη λίστα με 20 πράγματα που πρέπει να ελεγχθούν και ξεκίνησε στην κορυφή της λίστας. Ήμουν απλά έντρομος."
Ο ΜακΚόρμικ δεν ταιριάζει με καμία από τις γνωστές αιτίες της οστεοπόρωσης. Δεν κάπνιζε. Δεν έπινε. Έκανε άσκηση σε όλη του τη ζωή και δεν ήταν παχύσαρκος. Κληρονομικότητα οστεοπόρωσης δεν υπήρχε στην οικογένειά του. Όταν έφτασε στο τέλος της λίστας, ο γιατρός του είπε, "Λοιπόν, φαίνεται ότι έχετε κανονική οστεοπόρωση" και του έδωσε συνταγές για διφωσφονικά (μια κατηγορία φαρμάκων που αποτρέπει την απώλεια οστικής πυκνότητας ) και ένα θειαζιδικό διουρητικό για τη μείωση της απώλειας ασβεστίου στα ούρα του.
"Είπα, γιατρέ, δεν ήρθα εδώ για ιατρική συνταγή. Θέλω απλώς να μάθω γιατί έχω οστεοπόρωση. Είμαι 45 ετών και θέλετε να πάρω αυτά τα φάρμακα για τα επόμενα 45 χρόνια; Δεν το καταλαβαίνω αυτό."
Αποφασισμένος να μην πάρει φαρμακευτική αγωγή, να κατανοήσει την ασθένειά του και να θεραπευτεί με φυσικό τρόπο, ο Κιθ ξεκίνησε μια μακρά περίοδο μελέτης και τελικά συνεργάστηκε με τον Δρ Λόρενς Ράιζ, επικεφαλής του Τμήματος Ενδοκρινολογίας και Μεταβολισμού στο Κέντρο Υγείας του Πανεπιστημίου του Κονέκτικατ, ο οποίος έκανε πειραματική έρευνα για την ασθένεια.
Με τη βοήθεια του Δρ Ράιζ, ο Κιθ βελτίωσε τη διατροφή του, προσθέτοντας περισσότερα λαχανικά πλούσια σε ασβέστιο και άρχισε να παίρνει συμπληρώματα. Όμως η διαδικασία ανάκαμψης ήταν αργή - πολύ αργή. Με τιμή Τ -4.3, τα οστά του ήταν πολύ αδύναμα για τον τρόπο ζωής του και παρόλο που μείωσε ριζικά τις αθλητικές του δραστηριότητες, μέσα στα επόμενα πέντε χρόνια έσπασε ή ράγισε τουλάχιστον 15 οστά.
"Χωρίς να κάνω τίποτα, έσπαγα ένα πλευρό», λέει. «Ήμουν πραγματικά εύθραυστος και δεν ήξερα τι στο καλό έκανα. Ήταν τρομερό. Παγιδεύεσαι τόσο πολύ στον εαυτό σου και ανησυχείς και νομίζεις ότι είσαι αυτό το εύθραυστο τρομερό άτομο που δεν φρόντισε τον εαυτό του. Ποτέ δεν έπαιρνα φάρμακα στη ζωή μου. Ποτέ δεν έπινα αλκοόλ. Δεν έκανα ποτέ τίποτα κακό. Αλλά η οστεοπόρωση αφήνει αυτή την τεράστια ενοχή ότι δεν φρόντισες τον εαυτό σου. Ψυχολογικά, είναι τραυματικό."
Μετά το δέκατο πέμπτο σπασμένο οστό, συμβιβάστηκε και ξεκίνησε αγωγή με Forteo (τεριπαρατίδη), μια ενέσιμη ορμόνη που διεγείρει τη δραστηριότητα των κυττάρων οστικής ανάπτυξης (οστεοβλάστες και οστεοκλάστες) στη μήτρα των οστών. Σε δύο χρόνια, πήγε από T -4,3 σε Τ -3,3, οπότε σταμάτησαν τα κατάγματα και σταμάτησε το φάρμακο, ενισχύοντας τη δική του φυσική θεραπευτική προσέγγιση.
Είχε μάθει πολλά τα προηγούμενα χρόνια - ειδικά για τη σχέση μεταξύ της υγείας του εντέρου, του ανοσοποιητικού συστήματος και της οστεοπόρωσης. Ανακάλυψε ότι είχε δείκτες που υποδηλώνουν αλλεργία στη γλουτένη και σταμάτησε την κατανάλωση γλουτένης. Άρχισε να παίρνει άλφα-λιποϊκό οξύ επειδή η έρευνά του έδειξε ότι είναι ένα από τα πιο σημαντικά συμπληρώματα για την οστεοπόρωση, μαζί με Ν-ακετυλο κυστεΐνη (NAC), το ασβέστιο, το μαγνήσιο, ιχνοστοιχεία και βιταμίνες D και K και προβιοτικά στη διατροφή του.
Μέχρι το 2010, επέστρεψε σε αγώνες διεθνούς επιπέδου, που τον κατέταξαν έβδομο στην ηλικιακή του ομάδα στο Παγκόσμιο Πρωτάθλημα Τρίαθλου Ironman στη Χαβάη. Το 2011, κατέλαβε την ένατη θέση. Σήμερα εξακολουθεί να είναι ανταγωνιστικός αθλητής και παγκοσμίως γνωστός ειδικός που βοηθά ανθρώπους να ανακάμψουν από την οστεοπόρωση.
"Όταν δουλεύω με ασθενείς, στοχεύω να κερδίσω αυτό το παιχνίδι", λέει. "Δεν με νοιάζει πώς πρέπει να το κερδίσω εκτός από το να μην βλάψω το άτομο μέσα από τη διαδικασία. Δεν σκοπεύω να τους αφήνω υπό φαρμακευτική αγωγή για μεγάλο χρονικό διάστημα, και αν δεν χρειάζεται να πάρουν φάρμακα τότε δεν τα συμπεριλαμβάνω. Απλώς προσαρμόζουμε τη διατροφή, τη δίαιτα και την άσκηση, τέτοια πράγματα.
Οι άνθρωποι έρχονται σε μένα με τιμές T συνήθως κάτω από -4,5, και αυτό είναι κάτι επείγον. Πρέπει να απαλλάξουμε γρήγορα αυτούς τους ανθρώπους από το πρόβλημα. Εάν έχουν μόνο -2.8 ή -3.0, αυτό δεν είναι δύσκολη υπόθεση. Συνήθως μπορούμε να το χειριστούμε με μόνο διατροφή. Ωστόσο καθένας είναι μια διαφορετική περίπτωση."
Φτάνοντας στην αιτία
Η οστεοπόρωση δεν συμβαίνει απλώς ξαφνικά. Ο καθιστικός τρόπος ζωής, η παχυσαρκία, η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ και μια διατροφή πολύ πλούσια σε πρωτεΐνη αναφέρονται συνήθως ως παράγοντες και το κάπνισμα αυξάνει τον κίνδυνο κατάγματος των οστών κατά 15 τοις εκατό.1 Το χρόνιο ψυχολογικό στρες αυξάνει επίσης τον κίνδυνο για οστεοπόρωση.2
Πολλά φάρμακα μπορεί να αυξήσουν την απώλεια οστού και τον κίνδυνο κατάγματος. Κάποια από αυτά είναι τα αντιπηκτικά ηπαρίνη και βαρφαρίνη, τα διουρητικά, τα ανοσοκατασταλτικά κυκλοσπορίνη και κορτιζόνη, τα αντικαταθλιπτικά SSRI (εκλεκτικοί αναστολείς επαναπρόσληψης σεροτονίνης), η μεδροξυπρογεστερόνη (χρησιμοποιείται για αντισύλληψη), τα φάρμακα για τον διαβήτη, η ορμόνη του θυρεοειδή, φάρμακα χημειοθεραπείας και φάρμακα όπως οι αναστολείς αντλίας πρωτονίων που μειώνουν την ποσότητα οξέος στο στομάχι.3
Ένα χαρακτηριστικό πολλών από αυτές τις κατηγορίες φαρμάκων είναι ότι παρεμβαίνουν, άμεσα ή έμμεσα, στον μεταβολισμό του φωσφόρου και του ασβεστίου στο σώμα.
Αλλά ο κοινός παρονομαστής στις περισσότερες, αν όχι όλες οι "αιτίες" της οστεοπόρωσης που αναφέρονται παραπάνω είναι το γεγονός ότι επηρεάζουν αρνητικά την υγεία του εντέρου και προκαλούν φλεγμονώδεις αντιδράσεις που επηρεάζουν δυσμενώς το ανοσοποιητικό σύστημα.
"Οτιδήποτε αυξάνει το ανοσοποιητικό σύστημα θα επηρεάσει τα οστά σας, επειδή οι οστεοκλάστες που διαλύον τα οστά είναι μια μορφή λευκών αιμοσφαιρίων", λέει ο ΜακΚόρμικ. "Άρα σχετίζονται στενά με το ανοσοποιητικό σας σύστημα."
Ο μυελός των οστών περιέχει δύο είδη βλαστικών κυττάρων, των «αρχικών» δηλαδή κυττάρων που αναπτύσσονται σε όλα τα κύτταρα του σώματος: αιμοποιητικά και μεσεγχυματικά. Τα μεσεγχυματικά γίνονται, μεταξύ άλλων, οστεοβλάστες, τα κύτταρα που χτίζουν οστά, ενώ οι οστεοκλάστες που διασπούν τα οστά είναι ένας από τους τύπους κυττάρων που προέρχονται από αιμοποιητικά κύτταρα.4
Κανονικά, οι οστεοβλάστες και οι οστεοκλάστες συνεργάζονται για να διαλύσουν τους παλαιότερους, πιο αδύναμους οστικούς ιστούς και να τους ξαναχτίσουν ισχυρότερους από πριν. Όμως, όπως εξηγεί ο ΜακΚόρμικ, εάν υπάρχει διαταραχή στον τρόπο με τον οποίο διαφοροποιούνται τα αιμοποιητικά και τα μεσεγχυματικά κύτταρα, μπορεί να δημιουργηθεί αυξημένη δραστηριότητα οστεοκλαστών και μειωμένη δραστηριότητα οστεοβλαστών.
Αυτό σημαίνει ότι, με την πάροδο του χρόνου, όλο και περισσότερα κύτταρα καταστρέφουν τα οστά και όλο και λιγότερα κύτταρα δημιουργούν, με αποτέλεσμα την απώλεια οστού.
"Οτιδήποτε προκαλεί το ανοσοποιητικό σας σύστημα, όπως τα προβλήματα του εντέρου, προκαλεί στα κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος να στείλουν αυτό που ονομάζεται προφλεγμονώδεις κυτοκίνες όπως οι ιντερλευκίνες και ο παράγοντας νέκρωσης όγκων και όλοι αυτοί οι διαφορετικοί χημικοί αγγελιοφόροι αυξάνουν το σύστημα ανοσολογικής απόκρισης", λέει ο ΜακΚόρμικ. "Οι οστεοκλάστες ανταποκρίνονται σε αυτήν την φλεγμονώδη απόκριση στο έντερο και εντείνουν τη δράση τους."
Επειδή είναι ουσιαστικά εξειδικευμένα λευκά αιμοσφαίρια, οι οστεοκλάστες είναι εξαιρετικά ευαίσθητοι στις φλεγμονώδεις κυτοκίνες. Η χρόνια φλεγμονή σε οποιαδήποτε περιοχή του σώματος μπορεί να τους υποκινήσει να επιταχύνουν την αποδόμηση των οστών.1
Η οστεοπόρωση σχετίζεται επίσης πολύ με το κολλαγόνο. "Τα οστά σας αποτελούνται από μέταλλα, οστεοβλάστες, οστεοκλάστες και κολλαγόνο, το οποίο αποτελείται από πολλούς τύπους πρωτεϊνών, οι οποίοι με τη σειρά τους αποτελούνται από διάφορα αμινοξέα", λέει ο Δρ Γιουτζίν Ζαμπιέρον, φυσικοπαθητικός και ειδικός στην οστεοπόρωση από του Γούντμπερι του Κονέκτικατ.
"Τα αμινοξέα είναι το μικρότερα μέρη της πρωτεΐνης και χωρίς το σωστό υδροχλωρικό οξύ στο στομάχι δεν μπορείτε να αφομοιώσετε αμινοξέα όπως η γλυκίνη, η λυσίνη, η θειαμίνη, η γλουταμίνη και η προλίνη. Και όλα αυτά είναι πολύ σημαντικά αμινοξέα που δημιουργούν κολλαγόνο.
"Αν δεν έχετε τις πρώτες ύλες για το σώμα ώστε να δημιουργήσει αρχικά κολλαγόνο, τότε δεν θα μπορείτε ποτέ να το ξαναφτιάχνετε. Έτσι η οστεοπόρωση θεωρείται μια ασθένεια του κολλαγόνου."
Ο Ζαμπιέρον έχει βοηθήσει με επιτυχία πολλούς ασθενείς με σοβαρή οστεοπόρωση χωρίς φαρμακευτική αγωγή και λέει ότι εξαρτάται πραγματικά από το πόσο αφοσιωμένο είναι ένα άτομο στο να βρει την υποκείμενη αιτία, αναζητώντας τα πράγματα που οι συμβατικοί γιατροί δεν λαμβάνουν υπόψη, και στη συνέχεια, μένοντας συνεπείς σε ένα πρόγραμμα θεραπείας.
"Μπορεί να χρειαστεί λίγος χρόνος και ερευνητική δουλειά, αλλά πρέπει να το κάνετε με τη δέουσα επιμέλεια", λέει. "Είχα μία ασθενή που είχε οστεοπόρωση για χρόνια. Δοκίμασε μεταλλικά στοιχεία και άλλαξε εντελώς τη διατροφή της, και δεν είχε καμία επίδραση. Τελικά ήρθε σε μένα και έκανα μια ανάλυση κοπράνων αναζητώντας δείκτες δυσαπορρόφησης.
"Κοίταξα τις τροφές που έτρωγε, και σίγουρα, ήταν πολύ ευαίσθητη στη γλουτένη σίτου που της δημιούργησε σχεδόν μια υποκλινική κοιλιοκάκη. Έτσι, ανεξάρτητα από το πόσα μέταλλα θα έπαιρνε, δεν μπορούσε να τα απορροφήσει. Διέκοψε αυτές τις φλεγμονώδεις τροφές, τα επίπεδα αμινοξέων της αυξήθηκαν και τώρα επιτέλους σημειώνουμε πρόοδο."
Η επιστήμη μόλις τώρα αρχίζει να προχωρά στις λεπτές και συστημικές αιτίες της οστεοπόρωσης. Μετά από 20 χρόνια εργασίας και μελέτης, μέχρι σήμερα ο ΜακΚόρμικ δεν είναι σίγουρος τι προκάλεσε την οστεοπόρωση σε αυτόν.
"Νομίζω ότι συνήθως είναι ένας συνδυασμός πραγμάτων", λέει. "Για μένα, η γλουτένη ήταν ένα σημαντικός λόγος. Αλλά νομίζω ότι ένα μεγάλο μέρος ήταν ότι καταπονήθηκα από τις σκληρές προπονήσεις όταν ήμουν στους Ολυμπιακούς Αγώνες του76. Έχω πάει σε επτά ομάδες παγκόσμιου πρωταθλήματος. Έχω πάρει μέρος σε πέντε Ironmans. Έκανα ποδήλατο πέντε ωρών και δεν θα έπαιρνα καθόλου τροφή μαζί μου.
"Νομίζω ότι όλα αυτά συνδυάστηκαν. Νόμιζα ότι ήμουν άφθαρτος. Αλλά η πραγματικότητα είναι ότι είμαι λίγο ευάλωτος. Όλοι είμαστε."
Τεστ οστεοπόρωσης
Η μέτρηση οστικής πυκνότητας είναι το μόνο τεστ που χρησιμοποιείται για τη διάγνωση της οστεοπόρωσης επειδή σας λέει εάν έχετε φυσιολογική οστική πυκνότητα, χαμηλή οστική πυκνότητα (οστεοπενία) ή οστεοπόρωση.
Ωστόσο, όπως προειδοποιεί ο Δρ Γιουτζίν Ζαμπιέρον, "Μια σάρωση οστών δείχνει ότι υπάρχει οστεοπόρωση, αλλά δεν δείχνει την αιτία. Πρέπει πραγματικά να κάνετε εργαστηριακή ανάλυση που θα καθορίσει τον τρόπο με τον οποίο πρέπει να προχωρήσει ο επαγγελματίας υγείας την συγκεκριμένη κατάσταση."
Ο Δρ Κι ΜακΚόρμακ συμφωνεί. Λέει ότι δύο από τους πιο σημαντικούς ελέγχους που πρέπει να γίνουν είναι αυτοί για δείκτες επαναρρόφησης οστών και σχηματισμού οστών. Οι δείκτες επαναρρόφησης οστών περιλαμβάνουν την ανθεκτική σε τρυγικό οξύ φωσφατάση (TRAP) και προϊόντα διάσπασης κολλαγόνου (όπως συνδέσεις πυριδινίου, γαλακτοζυλ-υδροξυλυσίνη και τελοπεπτίδια CTx και NTx.)
Εάν αυτοί οι δείκτες είναι υψηλοί, αυτό δείχνει ότι οι οστεοκλάστες αυξάνονται και εάν οι οστεοκλάστες πολλαπλασιάζονται, αυτός είναι ένας ισχυρός δείκτης ότι μπορεί να εμπλέκεται κάποιο είδος φλεγμονής.
Ένα τεστ για το P1nP (ολικό προκολαγόνο τύπου 1 Ν-τερματικό προπεπτίδιο) είναι ο προτιμώμενος δείκτης για το σχηματισμό οστού και μια ένδειξη για το πόση δραστηριότητα οστεοβλαστών υπάρχει. Χαμηλή τιμή, σημαίνει ότι το σώμα δεν φτιάχνει οστά.
Ένα 24ωρο τεστ ασβεστίου ούρων ελέγχει την απώλεια ασβεστίου από τον ορό του αίματος. Εάν αυτό είναι υψηλό, αυτό δείχνει ότι ενδέχεται να έχετε πρόβλημα παραθυρεοειδούς. Υπάρχει ένα τεστ PTH για να δείτε εάν οι παραθυρεοειδικές ορμόνες είναι αυξημένες.
Ο πρωτοπαθής υπερπαραθυρεοειδισμός (PHPT) θεωρείται αιτία δευτερογενούς οστεοπόρωσης επειδή η πάθηση αυτή προάγει τη δραστηριότητα των οστεοκλαστών και την επαναρρόφηση των οστών.5
Ένα τεστ αίματος για κυτοκίνες μετρά κυτοκίνες- μικρές πρωτεΐνες που χρησιμοποιούν τα ανοσοκύτταρα για επικοινωνία - συμπεριλαμβανομένων της ιντερλευκίνης (IL) -1 βήτα, IL-6, IL-8 και του παράγοντα νέκρωσης όγκου άλφα, που εμπλέκονται στη φλεγμονή και μπορούν να προκαλέσουν βλάβη όταν αυξάνονται.
Ο Δρ Ζαμπιέρον συνιστά τεστ για το αμινοξύ ομοκυστεΐνη, επειδή η υψηλή συγκέντρωση ομοκυστεΐνης μπορεί να αποδυναμώσει το οστό παρεμβαίνοντας στις δομές κολλαγόνου, αυξάνοντας έτσι τον κίνδυνο οστεοπορωτικού κατάγματος.6
Εάν χρησιμοποιείτε φαρμακευτική αγωγή
Όπως επισημαίνει ο Δρ Ζαμπιέρον, οι ασθενείς που λαμβάνουν συγκεκριμένα φαρμακευτικά σκευάσματα μακροπρόθεσμα είναι πιθανώς υποψήφιοι για οστεοπόρωση.
Εάν χρησιμοποιείτε για προβλήματα του στομάχου αναστολείς αντλίας πρωτονίων ή H2 αποκλειστές, αυτά τα φάρμακα θα εμποδίσουν την ικανότητά σας να απορροφάτε αμινοξέα και δημιουργείται μια γενική δυσαπορρόφηση θρεπτικών ουσιών ζωτικής σημασίας για την οικοδόμηση και διατήρηση των οστών.
Εάν παίρνετε τέτοια φάρμακα, προτείνει να κάνετε τεστ για να εξετάσετε τα επίπεδα ασβεστίου, μαγγανίου, μαγνησίου, στροντίου, βορίου, ψευδαργύρου και άλλων θρεπτικών συστατικών στον οργανισμό.
Ο Δρ Ζαμπιέρον συνιστά επίσης τον έλεγχο για ανεπάρκειες βιταμίνης D και βιταμίνης Κ, ειδικά για άτομα που λαμβάνουν αντιπηκτικά φάρμακα.
Το πρόβλημα με το DXA
Το χρυσό πρότυπο για τον έλεγχο των οστών είναι η «διπλής ενέργειας απορροφησιομετρία ακτίνων Χ» ή αλλιώς DXA (dual energy x-ray absorptiometry) μία τεχνική ακτίνων Χ. Γίνεται ένεση με ένα ραδιενεργό υγρό εκ των προτέρων, στη συνέχεια ζητείται να ξαπλώσετε σε οριζόντια επιφάνεια, ενώ γίνεται σάρωση για μισή ώρα έως μια ώρα, ή ακόμη περισσότερο εάν απαιτείται πλήρης τρισδιάστατη προβολή. Οι μετρήσεις λαμβάνονται συνήθως από τη σπονδυλική στήλη, το ισχίο, τη φτέρνα και το αντιβράχιο.
Όμως, η ακρίβεια αυτού του τύπου σάρωσης μπορεί εύκολα να αποσυντονιστεί. ‘Μια βόλτα γύρω από το δωμάτιο προκαλεί αλλαγές στη μέτρηση μέχρι και 6 τοις εκατό (στο ισχίο), το οποίο αντιστοιχεί σε έξι έτη απώλειας οστών, σύμφωνα με τα συνήθη ποσοστά’, αναφέρει η Σούζαν Οτ, καθηγήτρια ιατρικής στο Πανεπιστήμιο της Ουάσιγκτον στο Σιάτλ.1
Η κακή ποιότητα του μηχανήματος ελέγχου και το υψηλό ποσοστό σφάλματος του χειριστή μπορούν επίσης να επηρεάσουν τα αποτελέσματα. Η τεχνική αυτή μετρά πολλές διαφορετικές περιοχές ταυτόχρονα, αλλά αυξάνει επίσης τον κίνδυνο ψευδών θετικών αποτελεσμάτων.
‘Προφανώς μπορούν να ληφθούν μεγάλες αλλαγές ως ένδειξη βελτίωσης ή δραματικής απώλειας οστικής μάζας, αλλά μπορεί απλώς να οφείλονται στην μειωμένη ακρίβεια των μετρήσεων και την κακή τεχνική’, έγραψε ο Ντέιβιντ Ρέιντ, ρευματολόγος στο Νοσοκομείο του Αμπερντίν, στη Σκοτία, μαζί με τους συνεργάτες του.2
Οι μελέτες δείχνουν ότι τα τεστ DXA δεν είναι απαραίτητα πολύ ακριβή. Σε μια μελέτη, οι σαρώσεις απέτυχαν να ανιχνεύσουν οστεονέκρωση στο ένα έκτο των επιβεβαιωμένων περιπτώσεων.3
Τα προβλήματα βάρους (είτε λιποβαρή είτε υπέρβαρα άτομα), η ηλικία (άνω των 60) και ακόμη και η αρθρίτιδα μπορεί να επηρεάσουν πολύ τα αποτελέσματα. Στην πραγματικότητα, ολόκληρη η προσπάθεια μέτρησης οστικής μάζας μπορεί να είναι άχρηστη, καθώς η οστική μάζα δεν έχει απαραίτητα τίποτα να κάνει με την αντοχή των οστών. Το φθόριο, για παράδειγμα, προκαλεί μεγάλη αύξηση της οστικής μάζας, αλλά μειώνει τη δύναμή της. Αυτός είναι ο λόγος που ηλικιωμένοι πληθυσμοί σε κοινότητες που ακολουθούν φθορίωση δείχνουν αυξημένη οστεοπόρωση.
Επίσης, κάποια φάρμακα μπορούν να αυξήσουν την οστική μάζα κατά 5 τοις εκατό, αλλά επειδή η δομή των οστών έχει καταστραφεί, τα φάρμακα δεν τα κάνουν πιο δυνατά.
Η έρευνα δείχνει ότι μόνο το 50 τοις εκατό των ανθρώπων που θεωρείται ότι βρίσκονται σε κίνδυνο κατάγματος εξαιτίας της μειωμένης οστικής του πυκνότητας, τελικά θα υποστούν ένα τέτοιο κάταγμα.4
Βιβλιογραφικές αναφορές
- 1. BMJ, 1994; 308: 931-2
- 2. BMJ, 1994; 308: 1567
- 3. Παρουσίαση στην 66οετήσια συνάντηση της Αμερικανικής Ακαδημίας Ορθοπεδικών Χειρουργών, 1999, Καλιφόρνια
- 4. BMJ, 1996; 312: 296-7
Ο μύθος του γάλακτος
Το ασβέστιο έχει πολλές λειτουργίες στο σώμα, όπως στην ανάπτυξη και συντήρηση των οστών, στη ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης, στην πήξη του αίματος και την επούλωση πληγών. Ωστόσο, παρά τη συνεχιζόμενη επιμονή της βιομηχανίας γάλακτος ότι το ασβέστιο από γαλακτοκομικά προϊόντα χτίζει ισχυρά οστά, η έλλειψη ασβεστίου δεν θεωρείται πλέον ο ένοχος πίσω από την οστεοπόρωση.
Μελέτες τώρα δείχνουν ότι η διατροφική πρόσληψη ασβεστίου δεν σχετίζεται με κίνδυνο κατάγματος. Και δεν υπάρχουν κλινικά στοιχεία που να δείχνουν ότι η αύξηση του ασβεστίου από τις πηγές τροφίμων αποτρέπει τα κατάγματα.7
Στην πραγματικότητα, μελέτες δείχνουν ότι οι γυναίκες που πίνουν μεγάλες ποσότητες γάλακτος έχουν υψηλότερη συχνότητα καταγμάτων οστού από εκείνες που δεν το κάνουν. 8 Και τα κατάγματα του ισχίου είναι πιο συχνά σε άτομα που καταναλώνουν περισσότερα γαλακτοκομικά προϊόντα και λαμβάνουν μεγάλες ποσότητες ασβεστίου.9
Τι πρέπει να κάνετε
"Η οστεοπόρωση είναι κάτι παραπάνω από έλλειψη ασβεστίου", λέει ο φυσικοπαθητικός Γιουτζίν Ζαμπιέρον. "Και δεν πρόκειται για αυτά που τρώτε, αλλά για αυτά που απορροφάτε. Όσον αφορά τη διατροφή, μπορείτε να βρείτε πολύ κακή οστεοπόρωση σε χορτοφάγους και πραγματικά κακή οστεοπόρωση σεκρεατοφάγους. Δεν υπάρχει πραγματικά μία βέλτιστη διατροφή. Εξαρτάται από το άτομο."
Ωστόσο, εδώ παρατίθενται μερικές προτάσεις για την πρόληψη της οστεοπόρωσης εξαρχής.
Συμπληρώματα διατροφής
Ασβέστιο (προτεινόμενη μορφή: Calcium malate chelate). Συνιστώμενη ημερήσια δόση: 500-700 mg/μέρα.
Μαγνήσιο (προτεινόμενη μορφή: Magnesium malate chelate). Συνιστώμενη ημερήσια δόση: 300-400mg/μέρα.
Συμπύκνωμα μικροκρυσταλλικού υδροξυαπατίτη. Συνιστώμενη ημερήσια δόση: 500mg/μέρα.
Βιταμίνη K. (σε μορφή MK4). Συνιστώμενη ημερήσια δόση: 50-90 micrograms/μέρα.
Βιταμίνη D. Κάντε εξέταση για να δείτε πόση ποσότητα χρειάζεστε. "Κάποιοι ασθενείς μου παίρνουν 7.000 mg τη μέρα, και κάποιοι παίρνουν 1,000," λέει ο ΜακΚόρμικ. "Κάνετε τον έλεγχο τον Μάρτιο ή τον Απρίλιο γιατί τότε είναι το τέλος του χειμώνα. Αν είστε στο 50 [ng/mL] τότε πάρτε 1,000mg τη μέρα. Αν είστε στο 20 [ng/mL], τότε ανεβάστε τη δοσολογία στα 5,000 mg τη μέρα."
Βότανα
Rehmannia: Πρόκειται για ένα βότανο που χρησιμοποιείται στην κινεζική ιατρική και βοηθά τους οστεοβλάστες να δημιουργήσουν νέα οστά ενώ μειώνει το ρυθμό που οι οστεοκλάστες καταστρέφουν τα οστά. Το Rehmannia μπορεί να μειώσει τη γλυκόζη στο αίμα. Μην το πάρετε εάν λαμβάνετε φάρμακα για διαβήτη.
Προτεινόμενη ημερήσια δόση: ως βάμμα, χρησιμοποιήστε 4-12mL/μέρα. αποξηραμένο βότανο, 10-30g/μέρα
Black cohosh (Σιμισιφούγκα): Το βότανο αυτό είναι ένας εκλεκτικός διαμορφωτής υποδοχέα οιστρογόνων που έχει αποδειχθεί ότι έχει καλές επιδράσεις στα οστά. Μπορεί όμως να μην είναι ασφαλές για γυναίκες που είναι έγκυες, είχαν καρκίνο του μαστού ή που έχουν ενδομητρίωση. Μην πάρετε εάν διατρέχετε κίνδυνο επιληπτικών κρίσεων, εγκεφαλικού επεισοδίου, θρόμβων στο αίμα ή έχετε ηπατική νόσο ή αν χρησιμοποιείτε αντισυληπτικά χάπια, θεραπεία ορμονικής υποκατάστασης, φάρμακα αρτηριακής πίεσης ή ηρεμιστικά.
Προτεινόμενη ημερήσια δόση: 20-40 mg δισκία εκχυλίσματος δύο φορές/μέρα. Δεν συνιστάται η λήψη του για χρονικό διάστημα πάνω από έξι μήνες.
Drynaria fortunei (Gu-Sui-Bu): Πρόκειται για ένα κινέζικο φυτικό φάρμακο, ωφέλιμο για τραύμα στα οστά και πιθανώς οστεοπόρωση.
Προτεινόμενη ημερήσια δόση: 1mL/μέρα.
Άσκηση
Περπατήστε, παίξτε τένις ή τρέξτε. Σκούντημα. Εάν παίζετε γκολφ, περπατήστε αντί να χρησιμοποιήσετε αμαξίδιο και μεταφέρετε τη δική σας τσάντα. Πάρτε τις σκάλες αντί για τον ανελκυστήρα. Η προπόνηση δύναμης και η άσκηση με αντιστάσεις είναι γνωστό ότι είναι εξαιρετικά ευεργετική για τη διατήρηση της οστικής και μυϊκής μάζας. Εάν δεν μπορείτε να κινηθείτε, χρησιμοποιήστε μια μηχανή δόνησης ολόκληρου του σώματος όπως αυτή που ανέπτυξε η NASA για να διατηρήσει την οστική μάζα στους αστροναύτες.
Πηγές
Dr Keith McCormick, DC: www.mccormickdc.com
Dr Eugene Zampieron, ND: www.drznaturally.com
Βιβλιογραφικές αναφορές
1 Clin Cases Miner Bone Metab, 2015; 12: 111-5
2 J UOEH, 2015; 37: 245-53
3 Mayo Clin Proc, 2011; 86: 338-43; Osteoporos Int, 2017; 28: 2741-6
4 Exp Hematol, 1997; 25: 19-25
5 Aging (Milano), 1998; 10: 225-31
6 N Engl J Med, 2004; 350: 2042-9
7 BMJ, 2015; 351: h4580
8 Am J Public Health, 1997; 87: 992-7
9 J Nutr, 1986; 116: 2316-9
Μνήμη και μικροβίωμα: Οι επιστήμονες ανακαλύπτουν νέους τρόπους με τους οποίους η υγεία του εντέρου σχετίζεται με την υγεία του εγκεφάλου
Μεταξύ των συμμετεχόντων σε ψυχιατρικές και νευρολογικές μελέτες, δεν έχει εξεταστεί ποτέ αρκετά η πιθανή σχέση μεταξύ κεντρικού νευρικού συστήματος και μικροοργανισμών. Και αυτό, παρά τις πληροφορίες δεκαετιών, που περιλαμβάνουν μια πιθανή σχέση μεταξύ του μικροβιώματος του εντέρου και των συμπεριφορών και των ασθενειών του εγκεφάλου. Όμως έρευνα που παρουσιάστηκε το 2018 στην ετήσια συνάντηση της Αμερικανικής Ένωσης για την Προώθηση της Επιστήμης (Αmerican Association for the Advancement of Science -AAAS) μπορεί να βοηθήσει να αλλάξει αυτό.
Η Janet Jansson, διευθύντρια βιολογικών επιστημών στο Εθνικό Εργαστήριο Βορειοδυτικού Ειρηνικού και οι συνεργάτες της ανακάλυψαν ότι η μεταμόσχευση του Lactobacillus (ένα προβιοτικό βακτήριο που πιστεύεται ότι είναι ευεργετικό για τη γενική υγεία) σε ποντίκια χωρίς καθόλου μικροβίωμα, βελτίωσε τη λειτουργία της μνήμης τους. Σε σύγκριση με παρόμοια ποντίκια που είχαν εκτραφεί χωρίς μικρόβια, αυτά τα ζώα έδειξαν σημάδια ότι είχαν αναπτύξει "πολύ καλύτερη μνήμη". Επιπλέον, τα ποντίκια με ενισχυμένη μνήμη φάνηκαν επίσης να υποβάλλονται σε θετικές μεταβολικές αλλαγές που προκλήθηκαν από το Lactobacillus.
"Βρίσκουμε ισχυρές ενδείξεις συσχετίσεων μεταξύ του εγκεφάλου και του μικροβιώματος. Τώρα προσπαθούμε να ανακαλύψουμε τους υπεύθυνους βιοχημικούς και γενετικούς παράγοντες. Έχουμε μερικά συναρπαστικά προκαταρκτικά ευρήματα, αλλά δεν έχουν ακόμη δημοσιευθεί", δήλωσε η Jansson στους Financial Times
Η υγεία του εντέρου και ο νους
Το έργο της Jansson υποστηρίζει προηγούμενη ανασκόπηση της βιβλιογραφίας από το 2014. Η πολύ-πολιτισμική διεθνής ομάδα πίσω από αυτή ανέφερε πολυάριθμες μελέτες όπου ζώα χωρίς μικροβίωμα έδειξαν ενισχυμένες συμπεριφορές σε απόκριση σε εξωτερικά ερεθίσματα. Η εργασία που προηγήθηκε όλων των άλλων, μια μελέτη του 2004 από την Ιαπωνία, έδειξε ότι αποκαθιστώντας την έλλειψη μικροβιώματος στις κοιλιές ποντικών, με ένα συγκεκριμένο είδος βακτηρίων (Bifidobacterium), μετριάστηκε σε μεγάλο βαθμό η «υπερβολική απόκριση του άξονα υποθαλάμου-υπόφυσης-επινεφριδίων στον περιορισμό του άγχους». Έκτοτε, διάφορες άλλες έρευνες έχουν βρει ότι εκθέτοντας ποντίκια απαλλαγμένα από μικρόβια σε νέα και δυσάρεστα περιβάλλοντα, προκάλεσαν την εμφάνιση συμπεριφορών ενδεικτικών άγχους και στρες. Εντούτοις, η εισαγωγή βακτηρίων ή προβιοτικών εντέρου σε αυτά τα ζώα μείωσε ή και αντέστρεψε αυτές τις συμπεριφορές.
Οι ερευνητές σημείωσαν ότι μελέτες με ζωικά μοντέλα έχουν δείξει ότι τα Lactobacillus και Bifidobacterium επηρεάζουν θετικά τις συμπεριφορές που σχετίζονται με το άγχος και την κατάθλιψη. Αυτά συμπεριελάμβαναν συγκεκριμένα τα Bifidobacterium longum που ρυθμίζουν συμπεριφορές όμοιες με άγχος σε μοντέλα τρωκτικών και tο συνδυασμό Lactobacillus rhamnosus και Lactobacillus helveticus που αναστρέφει προβλήματα μνήμης που προκαλούνται από άγχος σε ποντικούς μολυσμένους με Citrobacter rodentium.
Όσον αφορά τις επιδράσεις του μικροβιώματος του εντέρου στους ανθρώπινους εγκεφάλους, υπήρξαν κάποιες μικρής κλίμακας μελέτες που υποδεικνύουν μια σύνδεση αλλά δεν την καθορίζουν πλήρως. Μια μελέτη του 2009 που επικεντρώθηκε σε ασθενείς που πάσχουν από σύνδρομο χρόνιας κόπωσης παρατήρησε ότι η λήψη ενός προβιοτικού που περιέχει Lactobacillus θα μπορούσε να μειώσει το άγχος αλλά όχι την κατάθλιψη. Μια προηγούμενη μελέτη του 2007 που χρησιμοποίησε ένα παρόμοιο προβιοτικό βρήκε ότι αυτό το προβιοτικό δεν είχε σημαντική επιρροή στη συνολική διάθεση των συμμετεχόντων. Ωστόσο, υπήρξε μια μικρή αλλαγή στη διάθεση μεταξύ των υποκειμένων της μελέτης που βρίσκονταν στο χαμηλότερο επίπεδο ψυχικής κατάστασης. Αν και αυτές οι μελέτες υπονοούν τα προβιοτικά που ωφελούν τη διάθεση και συμπεριφορά στον άνθρωπο, θα ήταν αναγκαίες περισσότερες κλινικές δοκιμές σε μεγαλύτερους πληθυσμούς.
Μία πιο ξεκάθαρη σύνδεση είναι αυτή που έχει καθιερωθεί μεταξύ του μικροβιώματος του εντέρου και της διαταραχής του φάσματος του αυτισμού. "Μεταβολές στην επικοινωνία μεταξύ του μικροβιώματος του εντέρου και του εγκεφάλου, συμπεριλαμβανομένων μεταβολών στη σύνθεση και τα μεταβολικά προϊόντα του μικροβιώματος του εντέρου, έχουν εμπλακεί στη σύνθετη παθοφυσιολογία της διαταραχής του φάσματος του αυτισμού", ανέφεραν οι ερευνητές, σημειώνοντας ότι ποντίκια χωρίς μικροβίωμα έχει παρατηρηθεί ότι δείχνουν χαμηλότερη κοινωνικότητα και ελλείψεις στις ικανότητες κοινωνικής νοημοσύνης τους. Ενώ είναι απίθανο όλες οι περιπτώσεις διαταραχής του φάσματος του αυτισμού να αποδοθούν στην κακή υγεία του εντέρου, ωστόσο παραμένει μια ενδιαφέρουσα πιθανότητα.
Πηγές: NCBI.NLM.NIH, AAAS.Confex, Financial Times
Τα αντιβιοτικά που σκοτώνουν τα βακτήρια του εντέρου σταματούν επίσης την ανάπτυξη νέων εγκεφαλικών κυττάρων
Όπως αναφέρει μια μελέτη που δημοσιεύθηκε στο Cell Reports, τα αντιβιοτικά που είναι αρκετά ισχυρά για να εξαλείψουν τα βακτήρια του εντέρου μπορούν επίσης να σταματήσουν την ανάπτυξη νέων εγκεφαλικών κυττάρων στον ιππόκαμπο, ένα τμήμα του εγκεφάλου που σχετίζεται με τη μνήμη. Οι ερευνητές αποκάλυψαν επίσης μια ένδειξη για το γιατί ένας τύπος λευκών αιμοσφαιρίων φαίνεται να δρα ως επικοινωνιακός παράγοντας μεταξύ του εγκεφάλου, του ανοσοποιητικού συστήματος και του εντέρου.
«Βρήκαμε ότι η παρατεταμένη θεραπεία με αντιβιοτικά μπορεί να επηρεάσει τη λειτουργία του εγκεφάλου», αναφέρει η επικεφαλής της μελέτης, Susanne Asu Wolf από το Κέντρο Μοριακής Ιατρικής Max-Delbrueck στο Βερολίνο της Γερμανίας. «Όμως τα προβιοτικά και η άσκηση μπορούν να εξισορροπήσουν την πλαστικότητα του εγκεφάλου και πρέπει να θεωρηθούν ως μια πραγματική επιλογή θεραπείας.»
Η Wolf αρχικά είδε στοιχεία ότι το ανοσοποιητικό σύστημα θα μπορούσε να επηρεάσει την υγεία και την ανάπτυξη των εγκεφαλικών κυττάρων μέσω της έρευνας σε κύτταρα Τα, σχεδόν πριν από 10 χρόνια. Αλλά υπήρξαν λίγες μελέτες που έβρισκαν σύνδεση από τον εγκέφαλο στο ανοσοποιητικό σύστημα και πίσω στο έντερο.
Στη νέα μελέτη, οι ερευνητές έδωσαν σε μια ομάδα ποντικών αρκετά αντιβιοτικά για να απαλλαγούν σχεδόν από εντερικά μικρόβια. Σε σύγκριση με τα ποντίκια που δεν είχαν πάρει αντιβιοτική αγωγή, τα ποντίκια που έχασαν τα φιλικά βακτήρια του εντέρου τους παρουσίασαν χειρότερα τεστ μνήμης και έδειξαν απώλεια νευρογένεσης (νέα εγκεφαλικά κύτταρα) σε ένα τμήμα του ιππόκαμπού τους που τυπικά παράγει νέα εγκεφαλικά κύτταρα καθ’ όλη τη διάρκεια ζωής ενός ατόμου. Την ίδια στιγμή που οι ποντικοί παρουσίαζαν απώλεια μνήμης και νευρογένεσης, η ερευνητική ομάδα ανίχνευσε χαμηλότερο επίπεδο λευκών αιμοσφαιρίων (ειδικά μονοκύτταρα) που επισημάνθηκαν με Ly6Chi μακροφάγα στον εγκέφαλο, στο αίμα και στο μυελό των οστών. Έτσι, οι ερευνητές εξέτασαν αν ήταν πράγματι τα μονοκύτταρα Ly6Chi πίσω από τις αλλαγές στην νευρογένεση και τη μνήμη.
Σε ένα άλλο πείραμα, η ερευνητική ομάδα συνέκρινε τα ποντίκια που δεν είχαν πάρει αγωγή με ποντίκια που είχαν υγιή επίπεδα βακτηρίων εντέρου αλλά χαμηλά επίπεδα Ly6Chi είτε λόγω γενετικής είτε λόγω θεραπείας με αντισώματα που στοχεύουν κύτταρα Ly6Chi. Και στις δύο περιπτώσεις, τα ποντίκια με χαμηλά επίπεδα Ly6Chi εμφάνισαν τα ίδια προβλήματα μνήμης και νευρογένεσης όπως τα ποντίκια στο άλλο πείραμα που είχαν χάσει τα βακτήρια του εντέρου. Επιπλέον, όταν οι ερευνητές υποκατέστησαν τα επίπεδα Ly6Chi σε ποντίκια που έλαβαν αντιβιοτικά, τότε η μνήμη και η νευρογένεση βελτιώθηκαν.
«Για μας ήταν εντυπωσιακό ότι βρήκαμε αυτά τα κύτταρα Ly6Chi που ταξιδεύουν από την περιφέρεια στον εγκέφαλο και αν υπάρχει κάτι κακό στο μικροβίωμα, τα Ly6Chi λειτουργούν ως κύτταρα επικοινωνίας», λέει η Wolf.
Ευτυχώς, οι δυσμενείς παρενέργειες των αντιβιοτικών θα μπορούσαν να διορθωθούν. Τα ποντίκια που έλαβαν προβιοτικά ή που ασκούνταν σε τροχό μετά τη λήψη αντιβιοτικών ανέκτησαν μνήμη και νευρογένεση. «Το μέγεθος της δράσης των προβιοτικών στα κύτταρα Ly6Chi, τη νευρογένεση και τη γνωστική ικανότητα με εντυπωσίασαν», λέει.
Όμως ένα αποτέλεσμα στο πείραμα έθεσε περισσότερες ερωτήσεις σχετικά με τα βακτήρια του εντέρου και τη σχέση μεταξύ Ly6Chi και εγκεφάλου. Ενώ τα προβιοτικά βοήθησαν τα ποντίκια να ανακτήσουν τη μνήμη, οι μεταμοσχεύσεις κοπράνων για την αποκατάσταση ενός υγιούς μικροβιώματος του εντέρου δεν είχαν αποτέλεσμα.
«Ήταν έκπληξη το γεγονός ότι το φυσιολογικό μόσχευμα κοπράνων αποκαθιστούσε ευρέως τα βακτήρια του εντέρου, αλλά δεν ανακτούσε τη δυνατότητα νευρογένεσης», λέει η Wolf. «Αυτό μπορεί να είναι υπαινιγμός για την άμεση επίδραση των αντιβιοτικών στη νευρογένεση χωρίς να χρησιμοποιηθεί η παράκαμψη μέσω του εντέρου. Για να το αποκρυπτογραφήσουμε αυτό μπορούμε να δώσουμε αντιβιοτικά σε απαλλαγμένα από βακτήρια ποντίκια χωρίς χλωρίδα του εντέρου και να δούμε τι είναι διαφορετικό».
Στο μέλλον, οι ερευνητές ελπίζουν επίσης να δουν περισσότερες κλινικές δοκιμές που θα διερευνήσουν εάν οι προβιοτικές θεραπείες βελτιώνουν τα συμπτώματα σε ασθενείς με νευροεκφυλιστικές και ψυχιατρικές διαταραχές. «Θα μπορούσαμε να μετρήσουμε το αποτέλεσμα στη διάθεση, τα ψυχιατρικά συμπτώματα, τη σύνθεση του μικροβιώματος και τη λειτουργία των ανοσοκυττάρων πριν και μετά την προβιοτική θεραπεία», αναφέρει η Wolf.
Πηγή: Cell Press.
Βιβλιογραφία μελέτης:
Möhle, Mattei, and Heimesaat et al. Ly6Chi Monocytes Provide a Link between Antibiotic-Induced Changes in Gut Microbiota and Adult Hippocampal Neurogenesis. Cell Reports, 2016 DOI: 10.1016/j.celrep.2016.04.074
