Σε προηγούμενη αρθρογραφία μου και κυρίως στο βιβλίο μου «Θανάσιμες Θεραπείες», προειδοποιούσα επίμονα για την απάτη των καινών επιδημιών όπως η γρίπη των πουλερικών και το πιο επιτυχημένο sequel της, η γρίπη των χοίρων που κατασπατάλησαν κρίσιμους πόρους για τη δημόσια υγεία (βλέπε σκάνδαλο Novartis), εξέθεσαν τον πληθυσμό σε περιττά και πιθανώς επικίνδυνα φάρμακα κι εμβόλια και πλήττοντας δοκιμασμένα επιστημονικά κριτήρια δεκαετιών κλόνισαν την εμπιστοσύνη όχι μόνο σε αρμόδιους θεσμούς αλλά και στην ίδια την επιστήμη. Επέμενα επίσης ορθότατα πως ο μεγαλύτερος και πιο απτός κίνδυνος προέρχεται όχι από τη φύση αλλά από την ανθρωπογενή παρέμβαση, η πιο επικίνδυνη μορφή της οποίας είναι η επί δεκαετίες κατάχρηση των αντιβιοτικών.
Η κατάχρηση αυτή που δεν αφορά μόνο τη χρήση στους ανθρώπους καθώς το 80% της χρήσης αντιβιοτικών γίνεται για την γρήγορη ανάπτυξη των ζώων εκτροφής, οδήγησε και συνεχίζει να οδηγεί σε όλο και πιο ανθεκτικά στα αντιβιοτικά στελέχη μικροοργανισμών.
Τώρα πια οι ειδικοί και ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας προειδοποιούν για μια μετα-αντιβιοτική εποχή, για ένα ιατρικό μεσαίωνα όπου τα φάρμακα που διαθέτουμε δεν θα είναι πια αποτελεσματικά απέναντι σε πολλά μικρόβια.
Τώρα όμως είναι αργά. Τα ανθεκτικά μικρόβια είναι μαζί μας και προκαλούν ήδη επιδημίες.
Από το 2016 έως σήμερα, 850 άνθρωποι έχουν προσβληθεί στο Πακιστάν από τον σχεδόν ξεχασμένο σε πολλές περιοχές του κόσμου τυφοειδή πυρετό. Το συγκεκριμένο στέλεχος, η Salmonela Typhi, είναι ανθεκτικό σε 5 κατηγορίες αντιβιοτικών και μόνο η αζιθρομυκίνη μπορεί να το αντιμετωπίσει. Αλλά είναι θέμα χρόνου το βακτήριο να γίνει ανθεκτικό και στο τελευταίο αποτελεσματικό φάρμακο.
Η επιδημία ξέσπασε λόγω κακών συνθηκών υγιεινής και συνωστισμού, συνθήκες που επικρατούν σε πολύ μεγαλύτερη έκταση στα λεγόμενα hotspots στην Ελλάδα. Αν το στέλεχος εισέλθει σε κάποιο απ’ αυτά, η επιδημία μπορεί να ξεσπάσει και στην Ελλάδα.
Η ανθεκτικότητα δεν αφορά μόνο το εν λόγω πολυανθεκτικό στέλεχος του βακτηρίου: 30% των υπολοίπων στελεχών στο Πακιστάν γίνονται ανθεκτικά κάθε χρόνο. Σε μερικά χρόνια από τώρα, τα περισσότερα στελέχη θα είναι ανθεκτικά.
Όσο περισσότεροι άνθρωποι προσβάλλονται, τόσο πιο εύκολη γίνεται η ανταλλαγή των γονιδίων που παρέχουν ανθεκτικότητα ανάμεσα όχι μόνο σε στελέχη του ίδιου είδους, αλλά και σε άλλους μικροοργανισμούς. Αυτό σημαίνει ότι μια επιδημία από έναν μικροοργανισμό ανθεκτικό σε αντιβιοτικά, μπορεί να οδηγήσει σε πολλαπλές επιδημίες από άλλους μικροοργανισμούς, ένα σενάριο εφιαλτικό αλλά πιθανό.
Σήμερα, 20.000 άνθρωποι πεθαίνουν μόνο στις ΗΠΑ κάθε χρόνο από ανθεκτικές λοιμώξεις οι οποίες έχουν γίνει ο φόβος και ο τρόμος των εντατικών. Σε μερικές δεκαετίες από τώρα, οι ανθεκτικές λοιμώξεις απειλούν να είναι η πρώτη αιτία θανάτου παγκοσμίως.
Για την πακιστανική επιδημία τυφοειδούς πυρετού θα ριχθεί στη μάχη ένα νέο εμβόλιο, το Typbar-TCV. Σημαντικά κομμάτια του εγχώριου πληθυσμού βλέπουν όμως τους εμβολιασμούς με πολύ κακό μάτι. Κι έχουν ένα πολύ καλό λόγο: Προκειμένου να εντοπίσει τον Bin Ladden, τo 2011 η CIA χρησιμοποίησε ως βιτρίνα μια εκστρατεία εμβολιασμού κατά της ηπατίτιδας Β, ένα μέγα σκάνδαλο που θα εξετάσουμε στο αμέσως επόμενο άρθρο μας στην έντυπη έκδοση της Holistic Life (Τεύχος 85).
Το μεγαλύτερο σκάνδαλο όμως είναι η κατάχρηση των αντιβιοτικών για δεκαετίες προς χάριν της αισχροκέρδειας.
Το φαινόμενο της μικροβιακής ανθεκτικότητας (ή αντίστασης) δεν είναι καινούριο. Ο εφευρέτης της πενικιλίνης, Αλέξανδρος Φλέμινγκ, το είχε ήδη περιγράψει από τη δεκαετία του 1940. Όπως ο ίδιος περιέγραφε τότε: «Δεν είναι δύσκολο να κάνει κάποιος μικρόβια ανθεκτικά στην πενικιλίνη στο εργαστήριο με το να τα εκθέτει σε συγκεντρώσεις που δεν αρκούν για να τα σκοτώσεις και το ίδιο έχει συμβεί και στο ανθρώπινο σώμα. Μπορεί να έρθει ο καιρός που η πενικιλίνη θα μπορεί να αγοραστεί από οποιονδήποτε στα καταστήματα. Τότε, υπάρχει ο κίνδυνος ο αδαής άνθρωπος να μπορεί εύκολα να δώσει στον εαυτό του μικρότερη δόση και εκθέτοντας τα μικρόβιά του σε μη φονικές δόσεις να τα κάνει ανθεκτικά» .
Ο Φλέμινγκ δεν μπόρεσε να φανταστεί ότι οι φόβοι του θα γινόταν πραγματικότητα μέσω της αντίθετης οδού: οι αδαείς άνθρωποι κι οι άπληστοι γιατροί έκαναν τα μικρόβια ανθεκτικά γράφοντας και παίρνοντας αντιβιοτικά για ψήλου πήδημα με τις χούφτες για δεκαετίες… Κι οι βιομήχανοι του κρέατος έκαναν τα πράγματα ακόμη χειρότερα.
Οι άνθρωποι έπαιρναν και συνεχίζουν να παίρνουν αντιβιοτικά δια πάσα νόσο. Οι βιομήχανοι του κρέατος πήζουν τα ζώα τους στα αντιβιοτικά. Έτσι οι άνθρωποι τρώνε μαζί με το κρέας αντιβιοτικά και ανθεκτικά βακτήρια, τα περισσότερα από τα οποία καταστρέφονται ευτυχώς με το μαγείρεμα. Δεν ισχύει όμως υποχρεωτικά το ίδιο για τα γονίδιά τους.
Έπειτα, όπως είδαμε και στο αμέσως προηγούμενο άρθρο με τίτλο «Φαρμακευτική ρύπανση», άνθρωποι και ζώα αφοδεύουν αντιβιοτικά και ανθεκτικά μικρόβια και ένα μέρος τους φθάνει στο φυσικό νερό από όπου ξαναγυρνάει σε εμάς μέσα από τις βρύσες μας.
Επιπρόσθετα, άνθρωποι και κρέατα ταξιδεύουν από χώρα σε χώρα συχνότερα και μαζικότερα από ποτέ, μια πραγματική παγκοσμιοποίηση πιθανόν λοιμωδών νόσων. Αυτός είναι ένας φαύλος κύκλος που διαρκώς διευρύνεται και τα επόμενα χρόνια απειλεί να μας καταπιεί.
Αυτό είναι ένα από τα πολλά τιμήματα της ιατρικής απληστίας και της αισχροκέρδειας των φαρμακευτικών και της βιομηχανίας κρέατος. Δεν πληρώνεται άμα τη εμφανίσει, αλλά όταν έρχεται ο λογαριασμός μαζεμένος το κόστος του είναι ασύλληπτο.
Και μόλις έχουμε αρχίσει να το πληρώνουμε.
(Ο Πέτρος Αργυρίου είναι ένας ξεχωριστός λογοτέχνης κι ένας από τους κορυφαίους Έλληνες αναλυτές, ιδιαιτέρως στο πεδίο του παρασκηνίου των παγκόσμιων πολιτικών δημόσιας υγείας. Είναι επίσης μέλος της ένωσης δημοσιογραφίας της επιστήμης Science View και μόνιμος συνεργάτης του Holistic Life. Από τις εκδόσεις ETRA κυκλοφορούν τα σχετικά βιβλία του: "Τι δεν σας λένε οι γιατροί", 2009, "Θανάσιμες Θεραπείες", 2011 και "Παρά Φύση", 2014, όλα τους μοναδικά στο είδος τους στην ελληνική εκδοτική πραγματικότητα και όχι μόνο. Το προσωπικό του blog είναι το agriazwa.blogspot.com).
