Οι οικονομικές πιέσεις και η δυσκολία να ανταποκριθούν ακόμα και στις ανάγκες στοιχειώδους επιβίωσης τυραννά πολλούς ανθρώπους στην εποχή μας. Τα ψυχολογικά προβλήματα που προκύπτουν από το πρόβλημα αυτό είναι γνωστά ενώ η ριζική του αντιμετώπιση, κοινωνικο-οικονομικής φύσης, συχνά δεν εξαρτάται από το μεμονωμένο άτομο. Ας δούμε λοιπόν τι θα μπορούσε να ανακουφίσει τις πιέσεις, τις αγωνίες και τις ανησυχίες σε ατομικό επίπεδο, εξασφαλίζοντας ίσως και καλύτερες προϋποθέσεις για αντιμετώπιση του θέματος και στο κοινωνικό πεδίο.

Ένα δυνατό ανθοΐαμα για τον άνθρωπο που δεν μπορεί να ησυχάσει την ημέρα και να κοιμηθεί τη νύχτα από την αγωνία για το τι θα απογίνει εξ αιτίας οικονομικής φύσης δυσκολιών και αδιεξόδων είναι το California Valerian (FES). Είναι αξιοθαύμαστη η ικανότητα που έχει το ανθοΐαμα αυτό να καθησυχάζει και να ηρεμεί ενώ οι εξωτερικές συνθήκες φαίνονται ή και είναι μη-αντιμετωπίσιμες.

Μια καλή επίσης υποστήριξη είναι το ανθοΐαμα Sweet Chestnut (Bach), για τη βαθιά, γενικευμένη υπαρξιακή αγωνία, τυπικό παράδειγμα της οποίας μπορεί να αποτελεί το πρόβλημα που εξετάζουμε εδώ. Ο συνδυασμός με Gorse (Bach), για την εσωτερική απελπισία και το ψυχικό ‘πλάκωμα’ που προκαλεί η αίσθηση ότι δεν υπάρχει λύση, καθώς και με το Gentian (Bach) προκειμένου να δημιουργείται και να συντηρείται ένα βασικό επίπεδο αισιοδοξίας, παρέχει βασικότατη στήριξη. Η καθησύχαση που προσφέρεται στον ψυχισμό μεταφράζεται συχνά και σε μια άμεση βελτίωση στον ύπνο, που είναι συνήθως μια από τις βασικές λειτουργίες που οι οικονομικές πιέσεις διαταράσσουν. Βοήθεια σε αυτό θα δώσει φυσικά από πλευράς του και το Rescue Remedy (Bach), το οποίο, χωρίς να είναι πανάκεια όπως τείνει να θεωρείται συνήθως, θα βοηθήσει το άτομο στην αντιμετώπιση του τρόμου, του σοκ, της γενικότερης αναστάτωσής του, της ενστικτώδους τάσης του να ‘φεύγει’ από την πραγματικότητα που του φαίνεται μη-αντιμετωπίσιμη καθώς και της δυσκολίας να αφεθεί. Το Mimulus (Bach) θα φέρει θάρρος εκεί που υπάρχουν φόβοι και ανησυχίες πρακτικού χαρακτήρα, όπου το άτομο νοιώθει να δειλιάζει.

Μια άλλη δεσμίδα συναισθημάτων που μπορεί να συνοδεύουν το στρες λόγω των οικονομικών προβλημάτων και που μοιραία υποσκάπτουν την ψυχολογία επηρεάζοντας αρνητικά την εσωτερική στάση του ατόμου είναι το αίσθημα της αδικίας, του  θυμού, του ‘γιατί να είναι έτσι τα πράγματα’, ‘γιατί σε μένα;’, ‘τι μπορώ να κάνω εγώ αφού είμαι θύμα των καταστάσεων;’ Ανθοϊάματα όπως τα Willow (Bach) και Southern Cross (Australian Bush), εκτός του ότι θα ανακουφίσουν ψυχικά από τα επώδυνα συναισθήματα της πίκρας και της αδικίας, θα ενισχύσουν επίσης τη δύναμη και την μαχητικότητα του ατόμου, κατευθύνοντας την ενέργειά του μακριά από τη μεμψιμοιρία, προς μια πρακτικά δυναμικότερη στάση ζωής. Παύει έτσι να αυτο-αναλώνεται στο να νοιώθει θύμα και ελευθερώνεται μέσα του η επιθυμία να αναλάβει δράση.

Εξαιρετικό για περιόδους όπου πρέπει να μη κάμπτεται κανείς, να μη ‘το βάζει κάτω’ αλλά να συνεχίζει να αγωνίζεται με ευκολία και σθένος είναι το Kapok Bush (Australian Bush). Θα φανεί χρήσιμο σε πολλούς που πρέπει να δείξουν επιμονή και μαχητικότητα προκειμένου να αντέξουν τις συνθήκες της ζωής και να βρουν λύσεις. Το Bottlebrush (Australian Bush) θα αποτελέσει μια υποστηρικτική ‘γέφυρα’ κατά τη διάβαση προς μια πιο βιώσιμη φάση ζωής αν το άτομο νοιώθει ότι ‘δεν μπορεί να τα βγάλει πέρα μόνο του’.

Οι οικονομικές δυσκολίες, οι στερήσεις, η αίσθηση ότι το άτομο δεν μπορεί να προσφέρει σε αυτούς που εξαρτώνται από τη φροντίδα του (πχ στα παιδιά του) όσα χρειάζονται, το αίσθημα της απόρριψης που συχνά λαμβάνει από τους άλλους ιδιαίτερα σε μια εποχή όπως η τωρινή όπου η οικονομική κατάσταση αποτελεί συχνά το μοναδικό κριτήριο κοινωνικού status και γίνεται το μέτρο της επιτυχίας ή αποτυχίας στη ζωή, συχνά πλήττουν βαριά την αυτοεκτίμηση και την αυτοπεποίθηση του ανθρώπου. Εδώ, βασικότατα ανθοϊάματα όπως το Larch (Bach), ‘χτίζουν’ αυτοπεποίθηση και βοηθούν το άτομο να νοιώθει ότι δεν υστερεί σε σχέση με τους άλλους. Από πλευράς του, το Elm (Bach) θα ‘ξαναστήσει στα πόδια του’ τον άνθρωπο που έχει χάσει την επαρκή και εδραιωμένη αυτοπεποίθηση που είχε επειδή οι συνθήκες (πχ απόλυση, ανεργία κλπ) του την στερούν. 

Οι ενοχές είναι μια ακόμη κατηγορία συναισθημάτων που μπορεί να συνοδεύουν μια οικονομικά πιεστική πραγματικότητα. Το άτομο μπορεί, κατά βάθος ή και εμφανώς, να βασανίζεται από συναισθήματα ενοχής, ότι ‘φταίει’ επειδή τα πράγματα στη ζωή του είναι όπως είναι, επειδή κάτι λάθος έκανε, ή κάτι σωστό δεν έκανε, ή γενικώς για κάποιο λόγο που μπορεί και να μη γνωρίζει. Τα Pine (Bach), Sturt Desert Rose (Australian Bush), Hyssop (Pegasus) και ότι σχετικό, έχουν φυσικά ένδειξη εδώ. 

Υπάρχουν περιπτώσεις που άνθρωποι αναγκάζονται να στερηθούν συνθήκες διαβίωσης υποβαθμίζοντας τη ζωή τους στον τομέα αυτόν ή να χάσουν πράγματα υλικά με τα οποία ήταν πολύ συνδεδεμένοι. Απελπίζονται τότε και υποφέρουν. Τα ανθοϊάματα Sagebrush (FES) και Chrysanthemum (FES) θα βοηθήσουν τη συνειδητότητά τους να διευρυνθεί, να απαλλαγεί από την τυραννία των υλικών προσκολλήσεων και να νοιώσει ελεύθερη και ανάλαφρη μέσα στην ομορφιά της καθαρής ύπαρξης.

Μια πρόσφατη συστηματική ανασκόπηση βασισμένη σε 15 μελέτες που αφορούσαν ενήλικες ασθενείς μετά από χειρουργικές επεμβάσεις κατέληξε σε εντυπωσιακά αποτελέσματα για την εισπνοή αιθέριου ελαίου λεβάντας. Η μείωση του πόνου ήταν στατιστικά σημαντική σε διαφορετικούς χρόνους μέτρησης, όπως 5′, 30′ και 60′ μετά την επέμβαση, δείχνοντας συνεπή ανακούφιση συγκριτικά με ομάδες ελέγχου.
Η ανασκόπηση κάλυψε μελέτες που κυρίως αναφέρονται σε καρδιακές και κοιλιακές επεμβάσεις, με ενδείξεις ότι σε τρεις περιπτώσεις μειώθηκε και η χρήση αναλγητικών (αν και σε άλλες τρεις δεν παρατηρήθηκε αλλαγή) . Το συμπέρασμα αναφέρει ότι, παρότι η λεβάντα μειώνει αξιόλογα τον πόνο, τα στοιχεία για μείωση στη χρήση φαρμάκων εμφανίζονται λιγότερο σταθερά, και γι’ αυτό απαιτούνται νέες, πιο μεγάλου μεγέθους τυχαιοποιημένες κλινικές δοκιμές (RCTs) με υψηλότερες μεθοδολογικές απαιτήσεις.
Τα αποτελέσματα αναδεικνύουν την εισπνοή λεβάντας ως μια απλή, ασφαλή και χαμηλού κόστους συμπληρωματική θεραπεία με επιστημονικό έρεισμα.

πηγή: Inhalation Aromatherapy With Lavender for Postoperative Pain Management: A Systematic Review of Randomized Controlled Trials

Τον Ιούνιο πραγματοποιήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 6^ο συνέδριο του Homeopathic Research Institute. Με τη συμμετοχή 250 συνέδρων από περισσότερες από 25 χώρες, το συνέδριο αυτό συγκέντρωσε πλήθος ερευνητών από όλο τον κόσμο.
Το Ομοιοπαθητικό Ερευνητικό Ινστιτούτο διοργανώνει αυτά τα συνέδρια κάθε δύο χρόνια και υπάρχει πάντα ένας σημαντικός αριθμός παρουσιάσεων που αναφέρουν σημαντικά νέα για την επιστήμη και την ομοιοπαθητική.
(ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Επειδή σε ερευνητικά συνέδρια όπως αυτό στην Ελλάδα συνήθως συμμετέχουν επιστήμονες που αναφέρουν ΝΕΕΣ έρευνες, πολλές από αυτές τις μελέτες δεν έχουν ακόμη δημοσιευθεί. Ως εκ τούτου, δεν παρέχονται παραπομπές για τις μελέτες που συζητούνται εδώ. Επίσης, αυτή η σύντομη περίληψη των παρουσιάσεων αντιπροσωπεύει μόνο έναν μικρό αριθμό των συνολικών ομιλιών που δόθηκαν στο συνέδριο).
Η πρώτη παρουσίαση στο συνέδριο έγινε από τον καθηγητή Ashley Ross, κοσμήτορα της Σχολής Επιστημών Υγείας του Τεχνολογικού Πανεπιστημίου του Durban (DUT), στη Νότια Αφρική. Ο Δρ Ross ανέλυσε την ιστορία 200+ ετών των «ομοιοπαθητικών δοκιμών», δηλαδή της πειραματικής μεθόδου, κατά την οποία ομοιοπαθητικές δόσεις συγκεκριμένων ουσιών δοκιμάζονται σε επαναλαμβανόμενες δόσεις για την ικανότητά τους να προκαλούν πράγματι το δικό τους μοναδικό πρότυπο συμπτωμάτων.
Εκτός από την ανασκόπηση της ιστορίας αυτών των πειραμάτων, περιέγραψε επίσης πολλά σύγχρονα «provings» και τα αποτελέσματά τους σε απλές και διπλές- τυφλές δοκιμές. Αυτή η σύντομη ανασκόπηση έκανε φανερό ότι οι σκεπτικιστές της ομοιοπαθητικής που ισχυρίζονται ότι «δεν υπάρχει επιστημονική έρευνα» για την ομοιοπαθητική είναι απόλυτα παραπληροφορημένοι, επειδή η βάση για τη συντριπτική πλειοψηφία των ομοιοπαθητικών φαρμάκων προέρχεται από αυτές τις δοκιμές.
Τελικά, η ομοιοπαθητική «materia medica» και τα 200+ χρόνια χρήσης ομοιοπαθητικών φαρμάκων έχουν επιβεβαιώσει ότι ό,τι και να προκαλεί μια ουσία σε υπερβολική δόση, η ίδια ουσία μπορεί να ξεκινήσει τη διαδικασία θεραπείας για ανθρώπους που έχουν συμπτώματα όμοια με αυτά που διαπιστώνεται ότι προκαλεί μια ουσία

Η Maria Fernanda Aguilaer Duenas, MD, γιατρός και ομοιοπαθητικός από το Μεξικό, η οποία ολοκληρώνει επί του παρόντος το διδακτορικό της στην Ανοσολογία, αναφέρθηκε στη μελέτη της, η οποία ήταν μια «φαρμακευτική δοκιμή» ενός από τα κλασικά ομοιοπαθητικά φάρμακα, της Belladonna. Παραδοσιακά, ένα proving διεξάγεται σε υγιή υποκείμενα, διότι αν το έκανε σε ανθρώπους που είναι άρρωστοι, τα συμπτώματα που βιώνουν οι συμμετέχοντες θα μολύνονταν με τα συμπτώματα των ασθενειών τους.
Σε αυτή τη μελέτη, διαπιστώθηκε ότι οι συμμετέχοντες δημιουργούσαν πολλά από τα κοινά συμπτώματα που είναι γνωστό ότι προκαλεί η Belladonna, όπως πυρετό, ξηρό δέρμα, έξαψη του προσώπου με ερυθρότητα των βλεννογόνων, σφυροκοπημένους πονοκεφάλους και πολύχρωμα όνειρα.
Αυτό που ήταν ιδιαίτερα συναρπαστικό ήταν ότι ο Dr. Duenas διαπίστωσε επίσης ότι η Belladonna όχι μόνο δημιούργησε μια ποικιλία συμπτωμάτων που είναι γνωστό ότι προκαλεί, αλλά σε αυτή τη μελέτη, εξέτασε επίσης για να αξιολογήσει τη γενετική έκφραση, συμπεριλαμβανομένης της αύξησης των προφλεγμονωδών κυτταροκινών (σημάδια φλεγμονής) καθώς και των ιντερλευκινών-6, 8, 10, 12, 18 23 και 33. Οι ερευνητές διαπίστωσαν αύξηση κατά 55% έως 94% σε αυτές τις ανοσολογικές μετρήσεις. Αυτές οι μετρήσεις επέτρεψαν στην ερευνήτρια να έχει 88% ακρίβεια στην πρόβλεψη των ασθενών στους οποίους δόθηκε το πραγματικό ομοιοπαθητικό φάρμακο και στους οποίους δόθηκε το εικονικό φάρμακο.
Ο επόμενος ομιλητής ήταν ο Thomas Ostermann, καθηγητής Μεθοδολογίας Έρευνας και Στατιστικής στην Ψυχολογία στο Πανεπιστήμιο Witten/Herdecke της Γερμανίας. Εξέτασε τις 21 μελέτες που έχουν διεξαχθεί για την αξιολόγηση της σχέσης κόστους-αποτελεσματικότητας της ομοιοπαθητικής θεραπείας, με μόνο έναν σχετικά μικρό αριθμό αυτών των μελετών να είναι αρκετά υψηλού επιπέδου. Παρόλα αυτά, οι περισσότερες από αυτές τις μελέτες έχουν δείξει οφέλη από την ομοιοπαθητική θεραπεία, όχι μόνο για γενικά θέματα υγείας αλλά και για συγκεκριμένες ασθένειες. Αυτή η παρουσίαση έδειξε την οικονομική αποτελεσματικότητα της ομοιοπαθητικής στη θεραπεία της υποτροπιάζουσας αμυγδαλίτιδας.

Κλινικές έρευνες
Υπήρξε μια μεγάλη ποικιλία παρουσιάσεων σχετικά με κλινικές δοκιμές που δοκιμάζουν την ομοιοπαθητική θεραπεία, όπως:

- Μια μελέτη συνέκρινε ομοιοπαθητική, ανθρωποσοφική και συμβατική ιατρική θεραπεία λοιμώξεων του ανώτερου αναπνευστικού συστήματος. Η μελέτη αυτή έδειξε ότι η ομοιοπαθητική θεραπεία είχε εξίσου καλά ή και καλύτερα αποτελέσματα από την ομοιοπαθητική χωρίς τη χρήση αντιβιοτικών.

- Μια διπλά τυφλή, τυχαιοποιημένη και ελεγχόμενη με εικονικό φάρμακο μελέτη σε άτομα με νευραλγία του τριδύμου.

- Η χρήση των ομοιοπαθητικών φαρμάκων ως συμπληρωματική θεραπεία στη θεραπεία ατόμων με μείζονα κατάθλιψη (αυτή η μοναδική μελέτη συνέκρινε τα αποτελέσματα κάθε υποκειμένου ενώ τους δόθηκε εικονικό φάρμακο (χωρίς να το γνωρίζουν) σε σχέση με όταν τους δόθηκε ένα πραγματικό ομοιοπαθητικό φάρμακο ατομικά επιλεγμένο).

- Η χρήση του διάσημου ομοιοπαθητικού φαρμάκου Oscillococcinum για τη γρίπη και τα σύνδρομα που μοιάζουν με γρίπη. Αυτό που ήταν επιπλέον μοναδικό σε αυτή την παρουσίαση ήταν η αξιολόγηση των τρόπων με τους οποίους αυτό το ομοιοπαθητικό φάρμακο επηρέασε τα CD4+ λεμφοκύτταρα, που ονομάζονται επίσης Τ-κύτταρα ή Τ-βοηθητικά κύτταρα.

- Ομοιοπαθητική θεραπεία γυναικών με καρκίνο του τραχήλου της μήτρας.

- Μια πολυκεντρική τυχαιοποιημένη συγκριτική δοκιμή για την ομοιοπαθητική θεραπεία των λοιμώξεων του ουροποιητικού συστήματος.

- Μια διπλά τυφλή, τυχαιοποιημένη και ελεγχόμενη με εικονικό φάρμακο δοκιμή με τη χρήση ατομικά επιλεγμένων ομοιοπαθητικών φαρμάκων ως συμπλήρωμα της συνήθους θεραπείας για τη βελτίωση των συμπτωμάτων της περιφερικής διαβητικής νευροπάθειας.

- Η αποτελεσματικότητα της ομοιοπαθητικής θεραπείας στη διαταραχή χρήσης αλκοόλ.

- Η χρήση του Eupatorium perf. στην πρόληψη του δάγκειου πυρετού.

Έρευνες σε ζώα και φυτά
Υπήρξαν πολλές παρουσιάσεις σχετικά με τις επιδράσεις των ομοιοπαθητικών φαρμάκων στα ζώα, μεταξύ των οποίων:

- Η χρήση ομοιοπαθητικών φαρμάκων για τη μείωση της μικροβιακής αντοχής σε γαλοπούλες.

- Η ομοιοπαθητική θεραπεία της διάρροιας σε βοοειδή.

- Η ομοιοπαθητική θεραπεία ορισμένων παρασιτικών ασθενειών σε ζώα, δοκιμάζοντας συνήθως ομοιοπαθητικές δόσεις μεμονωμένων παρασίτων.

- Η χρήση ομοιοπαθητικών δόσεων του Viscum album (γκι) ως αντικαρκινικού παράγοντα σε κύτταρα μελανώματος τρωκτικών.

Το φετινό συνέδριο HRI είχε πολλές αξιόλογες παρουσιάσεις σχετικά με τη χρήση ομοιοπαθητικών φαρμάκων σε φυτά, ακόμη και σε καλλιέργειες. Ο Stephen Baumgartner, PhD, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Βέρνης (Ελβετία) και στο Πανεπιστήμιο Witten/Herdecke (Γερμανία) αξιολόγησε τα 30 χρόνια έρευνας σε φυτά, τα οποία έχουν δημιουργήσει μια συλλογή 32 πρωτότυπων ερευνητικών άρθρων, συμπεριλαμβανομένων επτά δημοσιεύσεων σχετικά με δοκιμές επανάληψης που επιβεβαίωσαν προηγούμενες μελέτες.
Ο Leonardo Faedo, PhD, γεωπόνος και ερευνητής στο Πανεπιστήμιο Coventry (Αγγλία) εντυπωσίασε το συνέδριο HRI πριν από δύο χρόνια, όπου παρουσίασε τις μελέτες του για τις φράουλες, όταν έδειξε πώς τα ομοιοπαθητικά φάρμακα βοήθησαν στην αύξηση της απόδοσης των καλλιεργειών καθώς και στη θρέψη των καλλιεργειών, και μάλιστα χωρίς τη χρήση φυτοφαρμάκων. Φέτος, ο Δρ Faedo έφερε τον καθηγητή του, Pedro Boff, PhD, ο οποίος επιβλέπει τις μεταπτυχιακές και διδακτορικές εργασίες για περισσότερους από 40 φοιτητές στο Πανεπιστήμιο της Πολιτείας Santa Catarina (Βραζιλία).
Και οι δύο συζήτησαν τα σχέδιά τους να συνυπογράψουν μια συστηματική ανασκόπηση των πολλών δεκάδων μελετών που εξετάζουν τη χρήση ομοιοπαθητικών φαρμάκων στην υγεία των φυτών και τις αποδόσεις των καλλιεργειών. Οι εν λόγω ερευνητές δεν έχουν ολοκληρώσει ακόμη αυτή την ανασκόπηση, αλλά οι ίδιοι και όλο το ακροατήριο αισθάνθηκαν ότι αυτή η νέα εργασία μπορεί να οδηγήσει την ομοιοπαθητική σε ένα εντελώς νέο επίπεδο.

Εξερευνώντας τους μηχανισμούς δράσης των ομοιοπαθητικών νανοδόσεων
Υπήρξαν πολυάριθμες παρουσιάσεις σχετικά με πειστικές εξηγήσεις για το πώς τα ομοιοπαθητικά νανοφάρμακα μπορούν να έχουν σημαντικά φυσιολογικά και ανοσολογικά αποτελέσματα. Μεταξύ των ομιλητών ήταν και ο Alexander Tournier, συνδιευθυντής του Ομοιοπαθητικού Ερευνητικού Ινστιτούτου και του Πανεπιστημίου Witten/Herdecke της Γερμανίας που ερεύνησε διάφορες πτυχές της δομής του νερού, συμπεριλαμβανομένου του νερού της ζώνης αποκλεισμού, των νανοδομών, της χημείας και της βιοχημείας (συμπεριλαμβανομένων των μονοπατιών απόκρισης στο στρες, της γονιδιακής έκφρασης και των αντισταθμιστικών αντιδράσεων), της ορμέσεως (η διερεύνηση διαφόρων εξαιρετικά μικρών δόσεων ορισμένων ουσιών σε συγκεκριμένα βιολογικά συστήματα), των βιοφωτονίων, της ηλεκτροδυναμικής (ηλεκτρικά και μαγνητικά πεδία και η αλληλεπίδρασή τους με τα φορτία) και της κβαντικής φυσικής (η παρατήρηση ότι τα σωματίδια υπάρχουν σε πολλαπλές καταστάσεις), ακόμη και της ασθενούς κβαντικής θεωρίας (διεμπλοκή).
Σε μία εποχή που ο σκεπτικισμός κατά των μη συμβατικών θεραπειών γίνεται όλο και πιο έντονος, η διεξαγωγή τέτοιων συνεδρίων όπου παρουσιάζονται επιστημονικές μελέτες υψηλής ποιότητας για τη δράση της Ομοιοπαθητικής, αποτελεί ένα αισιόδοξο μήνυμα για την εξέλιξη των θεραπειών αυτών και τη συμβολή τους στην επίτευξη της υγείας.

Περισσότερες πληροφορίες: Homeopathy Research Institute

Και μόνο το άκουσμα της λέξης ‘καλοκαίρι’ αρκούσε κανονικά για να νοιώσει ο άνθρωπος ένα αίσθημα ευεξίας και χαλάρωσης. Η εποχή, ανεξάρτητα από τις ειδικότερες συνθήκες ζωής του καθενός και του κατά πόσον οι συνθήκες αυτές επέτρεπαν ξεκούραση και απόλαυση της ζωής, ήταν πάντα μια περίοδος μεγαλύτερης χαράς, ξεγνοιασιάς και αμεσότερης επαφής με τη φύση. Τα τελευταία χρόνια όμως, όλο και περισσότερο αυτό που είχαμε συνηθίσει σαν ‘φυσική τάξη πραγμάτων’ υφίσταται αναταράξεις πρωτόγνωρες με συνέπειες απρόβλεπτες και διαταρακτικές για τις συνήθειες και κυρίως για τον ψυχισμό μας. Ακραίες και ασυνήθιστες μεταβολές της θερμοκρασίας, ξαφνικά γεγονότα που φοβίζουν ή και απειλούν, όπως για παράδειγμα μεγάλες πυρκαγιές, δυστυχήματα, αλλεπάλληλες άγριες ειδήσεις για γεγονότα στον κόσμο ή και στην αμεσότερη κοινωνία μας, δοκιμάζουν εξακολουθητικά τα νεύρα και τον ψυχισμό μας και κάνουν συχνά την προσδοκία και την ανάγκη για ένα όμορφο και ξέγνοιαστο καλοκαιράκι να φαίνεται σαν μια υπερβολική ή και ουτοπική απαίτηση.  
Πρέπει να προστατέψουμε τον ψυχισμό μας από τις εξωτερικές αυτές συνθήκες και τις επιπτώσεις τους. Οι φίλοι των ανθοϊαμάτων μπορούν να αναζητήσουν σε αυτά σημαντικούς πιστούς συμμάχους και βοηθούς.
Καταρχήν, μέσα από τα γεγονότα και γενικά την περιρρέουσα ατμόσφαιρα που έχει πρακτικά καταστεί ‘κανονικότητα’, βρισκόμαστε συνέχεια αντιμέτωποι με συνθήκες σοκ. Το να λαμβάνει κανείς 2-4 σταγόνες από το Bach Flower Star of Bethlehem τουλάχιστον μία φορά πριν τον ύπνο έχει να προσφέρει οφέλη, ειδικά στους πιο ευαίσθητους ανθρώπους που λόγω της φύσης τους υποφέρουν συχνά ακόμη και όταν τα γεγονότα μπορεί να μη τους αφορούν προσωπικά. Το Bach Rescue Remedy, ευτυχώς γνωστό πλέον σε πολλούς, είναι επίσης μια πολύ καλή ιδέα για λήψη, ιδιαίτερα πριν τον ύπνο, όταν νοιώθουμε ταραγμένοι και τρομαγμένοι από όλα αυτά που συμβαίνουν, είτε μας αφορούν άμεσα και προσωπικά είτε ‘γενικότερα’. Επίσης, καθώς στο είδος των σύγχρονων προβλημάτων υπάρχει συχνά και ένα στοιχείο ακαθόριστου φόβου για πράγματα περίεργα και ασυνήθιστα που δεν μπορούν να προβλεφθούν, να κατανοηθούν ή να αντιμετωπιστούν (όπως π.χ. η λεγόμενη κλιματική αλλαγή κ.α.) το Bach Aspen συνεισφέρει σημαντικά στο να ηρεμεί το ταραγμένο υποσυνείδητο από φόβους τέτοιας ακαθόριστης έως και μεταφυσικής υφής. Όταν η ανησυχία παίρνει τη μορφή εσωτερικής αγωνίας και απόγνωσης, το Bach Sweet Chestnut θα βοηθήσει το υποσυνείδητό μας να γαληνέψει.  
Συχνά είναι τα συναισθήματα θυμού και αγανάκτησης και η άκρως επιβαρυντική αίσθηση του ότι είμαστε θύματα καταστάσεων που δεν έχουμε προκαλέσει και που δεν μας αξίζουν, καθώς πολλοί άνθρωποι αισθάνονται ότι η μοίρα τους βρίσκεται στα χέρια μη-φιλάνθρωπων δυνάμεων οι οποίες την ορίζουν καθοριστικά. Το ανθοΐαμα Bach Holly ανακουφίζει από αισθήματα οργής, μίσους και καχυποψίας. Ανθοϊάματα όπως το Bach Willow είναι πολύτιμα προκειμένου να αναστραφεί το βαρύ συναίσθημα του ότι είμαστε θύματα της όλης κατάστασης και αναγκαζόμαστε να υποφέρουμε χωρίς να έχουμε φταίξει.  

Το Bach Pine μπορεί να χρειάζεται συχνά όταν κανείς αισθάνεται ‘ένοχος’ βλέποντας άλλους ανθρώπους να δοκιμάζονται από αλλεπάλληλες φυσικές ή ανθρωπογενείς καταστροφές (π.χ. φωτιές, πλημμύρες, κακουργηματικές συμπεριφορές, πολέμους κ.α.) ενώ αυτός όχι μόνον δεν μπορεί να τα εμποδίσει όλα αυτά αλλά ταυτόχρονα καλείται –και έχει φυσικά και την ανάγκη- να διασκεδάσει, να ξεκουραστεί, να χαρεί το καλοκαίρι και να αναζωογονηθεί ανταποκρινόμενος στο κάλεσμα της φύσης και στις ανάγκες του.
Απαραίτητο είναι συχνά το Bach Gentian, για να διατηρήσουμε μια πιο αισιόδοξη και ευχάριστη διάθεση εν μέσω των όποιας μορφής δοκιμασιών και να μην απογοητευόμαστε εύκολα μπροστά στις αναποδιές. Να αντιμετωπίσουμε, για παράδειγμα, ευκολότερα και χωρίς μεγάλες απώλειες στην καλή μας διάθεση γεγονότα όπως ο απρόβλεπτος καιρός που μας εμποδίζει να χαρούμε τις όποιες διακοπές περιμέναμε με τόση λαχτάρα ή ξαφνικές εξελίξεις που μας αναγκάζουν να αλλάξουμε τα πρόγραμματά μας ή –το λιγότερο- να τα πραγματοποιήσουμε με αλλοιωμένη την ψυχολογία μας και με τραυματισμένη τη διάθεσή μας.
Το Bach Wild Rose θα είναι καλό να το θυμόμαστε όποτε νοιώθουμε ότι ‘το βάζουμε κάτω’, ότι δεν βρίσκουμε τη διάθεση να συνεχίσουμε να προσπαθούμε να ζήσουμε όπως θα θέλαμε και να απολαμβάνουμε τη ζωή, να συνεχίσουμε να αγωνιζόμαστε για τα όνειρα και τις αξίες μας, να θέτουμε στόχους και να χαιρόμαστε την προσήλωσή μας σ’ αυτούς και τα διαλείμματα της ξεκούρασης που μας χαρίζονται.
Και όποτε νοιώθουμε να μας καταλαμβάνει μια μελαγχολία χωρίς προφανή λόγο, που δεν μπορούμε, όσο και αν προσπαθούμε, να την διώξουμε, το Bach Mustard μπορεί να μας κάνει να νοιώθουμε ευκολότερο το να χαμογελάσουμε και να βρούμε το κέφι μας.
Υπάρχουν πολλά ακόμη όμορφα ανθοϊάματα που μπορούν να βελτιώσουν τη διάθεση καθαυτή και να βοηθήσουν στο να νοιώσουμε γενικά μεγαλύτερη ευεξία και χαρά ζωής. Τέτοια είναι για παράδειγμα τα Borage, California Wild Rose, Zinnia κ.α. της North American Flower Essences, (γνωστής κυρίως ως Flower Essence Services - FES ή και ως ‘Ανθοϊάματα της Καλιφόρνιας’) καθώς επίσης η Bougainvillea, Gardenia, Rosemary και πολλά άλλα της Pegasus, που δρουν ως φυσικά και ακίνδυνα ψυχοαναληπτικά βελτιωτικά της διάθεσης και ‘εκπαίδευσης’ του ψυχισμού σε θετικότερες ψυχολογικές δονήσεις.

Η Μαρίνα Αγγελή είναι ιατρός με ειδίκευση στην ψυχιατρική, εκπαίδευση στην Συστημική Ψυχοθεραπεία και πολυετή ενασχόληση με εναλλακτικές θεραπείες και κυρίως με τη μέθοδο των Ανθοϊαμάτων και τις θεραπευτικές εφαρμογές τους στην αντιμετώπιση ψυχολογικών προβλημάτων. Έχει γράψει πολλά άρθρα και εργασίες για τα Ανθοϊάματα καθώς και το βιβλίο 'Ανθοθεραπεία με τα Ιάματα Μπαχ'.

Η προστασία και η ενίσχυση της εγκεφαλικής λειτουργίας αποτελούν ένα από τα σημαντικότερα ζητήματα υγείας καθώς η απώλεια μνήμης, η γνωστική κόπωση και οι εκφυλιστικές ασθένειες, όπως η νόσος Alzheimer, αποτελούν αυξανόμενες προκλήσεις. Τόσο η σύγχρονη επιστήμη όσο και η παραδοσιακή ιατρική συμφωνούν στη σημασία της διατροφής και των φυσικών βοτανικών σκευασμάτων  για τη διατήρηση της εγκεφαλικής υγείας και της μακροζωίας.

Εγκέφαλος & γήρανση
Η φυσιολογική γήρανση συνοδεύεται από μείωση της νευροπλαστικότητας, οξειδωτικό στρες και φλεγμονώδεις διεργασίες που οδηγούν σταδιακά σε φθορά των νευρώνων. Ωστόσο, ολοένα και περισσότερα ερευνητικά δεδομένα αποδεικνύουν ότι η πορεία αυτή μπορεί να επιβραδυνθεί ή ακόμα και να αναστραφεί σε κάποιο βαθμό, μέσω φυσικών παρεμβάσεων όπως η κατανάλωση φυτικών εκχυλισμάτων και πολυακόρεστων λιπαρών οξέων.

Τα πολύτιμα βότανα της Ayurveda
Η αρχαία ιατρική παράδοση της Ινδίας, η Ayurveda, έχει εδώ και αιώνες αναγνωρίσει τη σημασία της υγείας του εγκεφάλου και έχει αναπτύξει ένα βοτανικών συνταγών που ενισχύουν τη νοητική λειτουργία. Ανάμεσα στα βότανα που χρησιμοποιεί, τα Tulsi, Brahmi και Ashwagandha έχουν κερδίσει σημαντική θέση και στη σύγχρονη επιστημονική βιβλιογραφία.

1. Brahmi (Bacopa monnieri): Το βότανο της μνήμης
   Το Brahmi είναι ίσως το πιο διαδεδομένο φυτό της Ayurveda για τη βελτίωση της μνήμης, της συγκέντρωσης και της ικανότητας της μάθησης. Δρα ενισχύοντας τη σύνδεση μεταξύ των νευρικών κυττάρων, ενώ ταυτόχρονα παρέχει αντιοξειδωτική προστασία. Μελέτες έχουν δείξει ότι η λήψη εκχυλίσματος Brahmi για διάστημα 8-12 εβδομάδων μπορεί να βελτιώσει τη γνωστική απόδοση σε ενήλικες αλλά και σε ηλικιωμένους, μειώνοντας ταυτόχρονα τα επίπεδα άγχους και κόπωσης.

2. Ashwagandha (Withania somnifera): Το ρίζωμα της ανθεκτικότητας
   Η Ashwagandha δρα ως προσαρμογόνο, βοηθώντας τον οργανισμό να προσαρμοστεί στο στρες. Μειώνει τα επίπεδα της κορτιζόλης και προστατεύει τα νευρικά κύτταρα από τη φλεγμονή και την οξειδωτική βλάβη. Η τακτική της χρήση έχει συσχετιστεί με βελτιωμένη μνήμη, συγκέντρωση και ανθεκτικότητα στην ψυχική κόπωση. Κλινικές μελέτες έχουν τεκμηριώσει την αποτελεσματικότητά της σε περιπτώσεις ήπιας γνωστικής έκπτωσης, καθώς και στη γενική βελτίωση της εγκεφαλικής απόδοσης σε αγχώδεις ασθενείς.

3. Tulsi (Ocimum sanctum): Η ιερή βασίλισσα των βοτάνων 
   Το Tulsi, γνωστό και ως "Ιερός Βασιλικός", είναι ένα εξαιρετικό βότανο για την πνευματική διαύγεια και τη συναισθηματική ισορροπία. Οι αντιοξειδωτικές του ιδιότητες, σε συνδυασμό με την αγχολυτική του δράση, βοηθούν στην αποκατάσταση της εγκεφαλικής ομοιόστασης και στη μείωση του στρες που σχετίζεται με την επιτάχυνση της γήρανσης. Μελέτες επιβεβαιώνουν τη θετική επίδραση του Tulsi στην εγρήγορση, στη συγκέντρωση και στη διάθεση, ιδιαίτερα σε άτομα που βιώνουν χρόνια κόπωση ή άγχος.

Ωμέγα-3 λιπαρά οξέα: Τροφή για τον εγκέφαλο
Τα ωμέγα-3 λιπαρά οξέα, ειδικά το DHA (δοκοσαεξανοϊκό οξύ) και το EPA (εικοσαπεντανοϊκό οξύ), αποτελούν βασικά δομικά συστατικά των κυτταρικών μεμβρανών στον εγκέφαλο. Παίζουν σημαντικό ρόλο στις νευρικές συνάψεις, την επικοινωνία των νευρώνων, την αντιφλεγμονώδη προστασία και τη νευρογένεση.
Η ανεπαρκής πρόσληψή τους σχετίζεται με γνωστική έκπτωση και αυξημένο κίνδυνο άνοιας. Αντίθετα, η καθημερινή κατανάλωση ωμέγα-3 μέσω λιπαρών ψαριών ή συμπληρωμάτων διατροφής έχει αποδειχθεί ότι βελτιώνει τη μνήμη, μειώνει τη φλεγμονή και προστατεύει τον εγκέφαλο από εκφυλιστικές νόσους.
Μια μετα-ανάλυση του 2020 απέδειξε ότι η λήψη DHA σχετίζεται με καλύτερη γνωστική λειτουργία σε ενήλικες άνω των 60 ετών, ενώ ο συνδυασμός EPA/DHA φαίνεται να μειώνει τα συμπτώματα ήπιας κατάθλιψης.

Ολιστική προσέγγιση στην εγκεφαλική υγεία
Η ενίσχυση της νοητικής λειτουργίας και η επιβράδυνση της γήρανσης του εγκεφάλου δεν είναι μόνο θέμα πρόληψης ασθενειών, είναι ζήτημα ποιότητας ζωής. Η Ayurveda προσφέρει φυσικά, ασφαλή και επιστημονικά τεκμηριωμένα μέσα για την τόνωση της νοητικής απόδοσης, ενώ η σύγχρονη διατροφική επιστήμη αναγνωρίζει τη σημασία των ωμέγα-3 για την πνευματική μακροζωία.
Ο συνδυασμός των δύο προσεγγίσεων μπορεί να αποτελέσει κλειδί για μια ζωή με διαύγεια, ενεργητικότητα και πνευματική ισορροπία, ακόμη και σε προχωρημένη ηλικία.

Βιβλιογραφικές αναφορές

1. The Relationship of Omega-3 Fatty Acids with Dementia and Cognitive Decline: Evidence from Prospective Cohort Studies of Supplementation, Dietary Intake, and Blood Markers. Am J Clin Nutr. 2023 Jun;117(6):1096-1109.
2. Cognitive efficacy of omega‑3 fatty acids in Alzheimer's disease: A systematic review and meta‑analysis, Biomedical Reports, 2025
3. Efficacy of an Extract of Ocimum tenuiflorum (OciBest) in the Management of General Stress: A Double-Blind, Placebo-Controlled Study, Evidence-Based Complementary and Alternative Medicine, 2012, 894509, 7 pages, 2012.
4. Efficacy and Safety of Ashwagandha Root Extract in Improving Memory and Cognitive Functions. J Diet Suppl, 14(6):599–612.
5. Effect of Bacopa monnieri Extract on Memory and Cognitive Skills in Adult Humans: A Randomized, Double-Blind, Placebo-Controlled Study. J Psychiatry Cogn Behav 8: 168.
6. Ocimum sanctum in the treatment of General Stress Syndrome. Evid Based Complement Alternat Med, 2012:894509.

Τα αντιοξειδωτικά συστατικά προστατεύουν τα κύτταρά μας από τις βλαβερές συνέπειες της γήρανσης, δηλαδή από τη φθορά που προκαλούν οι ελεύθερες ρίζες (ασταθή μόρια οξυγόνου που αποδεσμεύουν ηλεκτρόνια από τα κύτταρά μας, προκαλώντας βλάβες στο DNA, στις πρωτεΐνες και στις κυτταρικές μεμβράνες). Το φαινόμενο αυτό είναι γνωστό ως οξειδωτικό στρες και σχετίζεται με παθήσεις όπως ο καρκίνος, οι καρδιοπάθειες, ο διαβήτης και οι νευροεκφυλιστικές νόσοι (π.χ. Alzheimer και Parkinson). Οι ελεύθερες ρίζες σχηματίζονται καθημερινά στον οργανισμό μας μέσω του μεταβολισμού, της ρύπανσης, του άγχους, της μη υγιούς διατροφής ή της έκθεσης σε ακτινοβολία. Οι αντιοξειδωτικές ουσίες λειτουργούν ως ασπίδα προστασίας από κυτταρικές βλάβες, φλεγμονές και χρόνιες παθήσεις που προκαλούν οι ελεύθερες ρίζες. Παρότι ο ίδιος ο οργανισμός μας παράγει αντιοξειδωτικά, τα φυτικά αντιοξειδωτικά που καταναλώνουμε μέσω της διατροφής μας ενισχύουν την προστασία του οργανισμού. Σχεδόν όλα τα φρούτα και λαχανικά, όπως και τα περισσότερα βότανα και μπαχαρικά  έχουν κάποια μορφή αντιοξειδωτικής δράσης.

Πώς λειτουργούν λοιπόν τα αντιοξειδωτικά; Παρέχουν πολυεπίπεδη κυτταρική άμυνα είτε άμεσα είτε έμμεσα. Βότανα και μπαχαρικά, όπως η ρίγανη και το δεντρολίβανο δεσμεύουν απευθείας τις ελεύθερες ρίζες πριν προκαλέσουν βλάβη. Ο κουρκουμάς, το γαρύφαλλο, το μελισσόχορτο και ο βασιλικός ενισχύουν ένζυμα που προστατεύουν από τις φλεγμονές και το κυτταρικό στρες. Η κανέλα αναστέλλει μια βλαβερή διαδικασία ένωσης σακχάρων και πρωτεϊνών, προστατεύοντας έτσι από επιπλοκές του διαβήτη. Η προσθήκη έστω μιας κουταλιάς αρωματικών βοτάνων ή μπαχαρικών στο μαγειρεμένο φαγητό μας διπλασιάζει την ικανότητα καταστροφής ελεύθερων ριζών και αποτρέπει την υπεροξείδωση των λιπών και την καταστροφή των κυτταρικών μεμβρανών. Ορισμένα από τα βότανα που χρησιμοποιούμε στην κουζίνα μας (η ρίγανη, το γαρύφαλλο και το δεντρολίβανο) έχουν δέκα έως πενήντα φορές μεγαλύτερη αντιοξειδωτική δράση από ότι τα περισσότερα λαχανικά. Πολλά από τα βότανα που χρησιμοποιούνται στη βοτανοθεραπεία, οφείλουν τις δράσεις τους στις αντιοξειδωτικές ιδιότητες των συστατικών τους. Τα αντιοξειδωτικά προστατεύουν ειδικούς ιστούς και όργανα (πχ την καρδιά, τους νευρώνες, τον εγκέφαλο, το δέρμα,) ή μπορεί να προφυλάσσουν ολόκληρο τον οργανισμό σε κυτταρικό επίπεδο.
Κάποια από τα πλέον αναγνωρισμένα βότανα για την αντιοξειδωτική τους δράση τα συναντάμε στην Ελλάδα.  Θα μιλήσουμε λοιπόν κυρίως για μεσογειακά και ότι εξωτικά φυτά με αντιοξειδωτική δράση. Ας δούμε πώς λειτουργούν:

Δεντρολίβανο (Rosmarinus officinalis)
Δρα στο δέρμα, στους μύες, στο ήπαρ και στον εγκέφαλο. περιέχει ροσμαρινικό και καφεϊκό οξύ. Προστατεύει τα κύτταρα του δέρματος και του εγκεφάλου. Ενισχύει τον μεταβολισμό, βελτιώνει τη λειτουργία του ήπατος και μειώνει το λιπιδαιμικό στρες. Ενισχύει τη μνήμη, έχει αντικαρκινική, αντιφλεγμονώδη και νευροπροστατευτική δράση (προστατεύει από το Alzheimer). Εμποδίζει την αποδόμηση του κολλαγόνου στο δέρμα και στις αρθρώσεις και μειώνει τις βλάβες και φλεγμονές των μυϊκών τραυματισμών.

Φασκόμηλο (Salvia officinalis/ Salvia fruticosa)
Περιέχει φλαβονοειδή και φαινολικά συστατικά με αντιφλεγμονώδη δράση. Επιβραδύνει την αποδόμηση του κολλαγόνου, της ελαστίνης και του υαλουρονικού οξέος. Προστατεύει τα κύτταρα από φλεγμονές που σχετίζονται με τη γήρανση και καθυστερεί την εξέλιξη νευροεκφυλιστικών νόσων

Βασιλικός (Ocimum basilicum)
Περιέχει ευγενόλη και άλλα συστατικα με αντιφλεγμονώδη και νευροπροστατευτική δράση. Λειτουργεί ως βελτιωτικό της διάθεσης και ως χαλαρωτικό, βελτιώνει την πλαστικότητα των συνάψεων και την υγεία των νευρώνων, βελτιώνει τη μνήμη και τις γνωστικές λειτουργίες (και σε ασθενείς με Alzheimer) και ενισχύει την πέψη και την κυκλοφορία του αίματος. Προστατεύει επίσης το DNA δημιουργώντας μια αντιοξειδωτική ασπίδα στα κύτταρα.

Τσάι του βουνού (Sideritis scardica)
Περιέχει ανθοκυανίνες, φλαβονοειδή και αιθέρια έλαια που προστατεύουν τους νευρώνες και ρυθμίζουν τους νευροδιαβιβαστές σεροτονίνη και ντοπαμίνη. Μπορεί επίσης να επιβραδύνει την απώλεια μνήμης στο Alzheimer.Επιδρά στον ιππόκαμπο του εγκεφάλου, ο οποίος σχετίζεται με τη μνήμη και τη διάθεση. Βελτιώνει την ψυχική διάθεση, ως φυσικό αντικαταθλιπτικό και ενισχύει τις γνωστικές λειτουργίες (νοητικές δεξιότητες). Είναι από τα πιο ασφαλή βότανα για καθημερινή χρήση και η αντιοξειδωτική του δράση είναι ισοδύναμη με του πράσινου τσαγιού.

Μελισσόχορτο (Melissa officinalis)
Περιέχει ροσμαρινικό οξύ και φαινολικά οξέα που ενεργοποιούν αντιοξειδωτικά ένζυμα. Έχει χαλαρωτική και αντιγηραντική δράση ειδικά στον εγκέφαλο και στο νευρικό σύστημα. Προστατεύει το δέρμα από τη δημιουργία αγγειώσεων και τα εγκεφαλικά και καρδιακά κύτταρα από φλεγμονώδη και οξειδωτική βλάβη, Ενισχύει τη διάθεση και δρα ως φυσικό ηρεμιστικό. Παράλληλα, μειώνει τις τρανσαμινάσες και προστατεύει το ήπαρ.

Τα φύλλα της λαδανιάς (Cistus incanus/ Cistus creticus) έχουν προστατευτική δράση στο νευρικό σύστημα και παράλληλα αντιγηραντική και αναπλαστική δράση στο δέρμα και αντιφλεγμονώδη δράση στο έντερο. Προστατεύουν τα αιμοφόρα αγγεία και τα κύτταρα σε ολόκληρο το σώμα.

Αυτά είναι μόνο μερικά από τα πιο γνωστά αντιοξειδωτικά βότανα που βρίσκονται στην Ελλάδα. Η κουζίνα μας περιλαμβάνει βότανα και μπαχαρικά που κατατάσσουν την ελληνική διατροφή στα πιο υγιεινά μοντέλα διατροφής του κόσμου. Ένας βασικός παράγοντας της ένταξής των αντιοξειδωτικών βοτάνων στη ζωή μας είναι η χρήση τους ως καρυκεύματα και ως απολαυστικά ροφήματα. Ωστόσο, όσο ισχυρή κι αν είναι η δράση των αντιοξειδωτικών, λειτουργούν αποτελεσματικότερα όταν συνδυάζονται με υγιεινή διατροφή (προτείνεται να αποφεύγονται οι οξειδωτικές τροφές, όπως τα επεξεργασμένα κρέατα, τα τηγανητά, η ζάχαρη και τα ραφιναρισμένα άλευρα). Τα αντιοξειδωτικά βρίσκονται σε μεγάλη ποσότητα σε όλες τις φυτικές, φρέσκιες τροφές του τόπου μας και είναι εύκολο να τα βρούμε και να τα χρησιμοποιήσουμε. Αναλογιστείτε πόσο μπορεί να βοηθήσει την υγεία σας μακροπρόθεσμα, μια δίαιτα πλούσια σε αντιοξειδωτικά. Η καθημερινή τους χρήση δεν έχει μόνο γευστικό όφελος, αλλά αποτελεί μια βιοχημική επένδυση στην υγεία του νευρικού μας συστήματος, στην κυτταρική άμυνα και στη μακροζωία μας.

**Οι παραπάνω προτάσεις και το παρόν άρθρο, σκοπό έχουν την ενημέρωση και δεν αντικαθιστούν την θεραπεία. Εφόσον θέλετε να χρησιμοποιήσετε βότανα θεραπευτικά, συμβουλευτείτε τον γιατρό σας ή ειδικό επαγγελματία βοτανοθεραπευτή.

Η Κωνσταντίνα Λίτσα σπούδασε Βοτανοθεραπεία στη Σχολή Επιστημών Υγείας του Πανεπιστημίου Napier στο Εδιμβούργο,στη Σκωτία. Έπειτα έκανε μεταπτυχιακές σπουδές στη "Συμβουλευτική Ψυχολογία στη Δημόσια Υγεία" και εκπαιδεύτηκε στη Συμβουλευτική (Solution Focused Counseling και Προσωποκεντρική Συμβουλευτική). Από το 2007 εργάστηκε ως Φυτοθεραπεύτρια στη Βρετανία, στον δημόσιο και στον ιδιωτικό τομέα, καθώς και σε κοινοτικά προγράμματα σχεδιασμένα για ευάλωτες ομάδες, με στόχο τη βελτίωση της ποιότητας ζωής τους. Για 3 χρόνια ήταν μέλος της ομάδας Αγωγής Υγείας του Δήμου του Εδιμβούργου, όπου εργαζόταν με εφήβους σε Γυμνάσια και έλαβε μέρος σε Βρετανικά προγράμματα εκπαίδευσης που αφορούσαν στην ανάπτυξη αυτοπεποίθησης και περιβαλλοντολογικής συνείδησης σε σχολεία. Συμμετείχε για 7 χρόνια στην ομάδα Herbal Scotland, όπου προσέφερε Πρώτες Βοήθειες με Βότανα σε Διεθνή Φεστιβάλ. Από τον Αύγουστο του 2011, ζει στην Ελλάδα, όπου εργάζεται ως Βοτανοθεραπεύτρια και προωθεί τις αρχές της Αειφόρου Καλλιέργειας (Permaculture).Έχει συνεργαστεί με πολλές τοπικές ομάδες και παραδίδει σεμινάρια αυτάρκειας και πρακτικά εργαστήρια με στόχο την εκπαίδευση για την αυτοδιαχείριση της υγείας και την περιβαλλοντική ευαισθητοποίηση. 

Τα τελευταία αρκετά χρόνια γινόμαστε μάρτυρες μιας αυξανόμενης έντασης, θυμού, γενικευμένης αντιπαλότητας, καχυποψίας και έλλειψης διάθεσης κατανόησης και συνεργατικότητας στις ευρύτερες κοινωνικές διεργασίες, συζητήσεις και επαφές, που μοιραία εντείνεται, επεκτείνεται και απειλεί ακόμη και τις στενότερες και τις πιο οικείες ανθρώπινες σχέσεις. Ιδιαίτερα στους χώρους επικοινωνίας όπου συναντώνται άτομα με διαφορετικές αντιλήψεις και επιλογές, όπως είναι για παράδειγμα τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, το φαινόμενο φαίνεται να λαμβάνει μεγάλες και εξαιρετικά ανησυχητικές διαστάσεις. Είτε μέσω θυμού και μισαλλοδοξίας εκ μέρους ορισμένων ατόμων, είτε μέσω φανατισμού, είτε μέσω ελλιπούς πληροφόρησης πολλών, το μεγάλο δώρο της δυνατότητας επικοινωνίας και ανταλλαγής πληροφοριών, απόψεων, θέσεων και εμπειριών καθίσταται συχνά στην πράξη ένας βίαιος πόλεμος με στόχο την υπερίσχυση, τον εξευτελισμό και την κατατρόπωση του αντιπάλου. Πρόκειται για ένα φαινόμενο λυπηρό, που όλο και περισσότερο ‘κλείνει’ τις καρδιές και απομακρύνει από την κουλτούρα του σεβασμού, του έστω και για λόγους ‘κοινωνικής ευπρέπειας’ επιβαλλόμενου, γενικεύοντας ένα πνεύμα που διαποτίζει και απειλεί να συμπαρασύρει ακόμη και τους πιο συνεργατικούς και καλοπροαίρετους ανθρώπους.
Είναι ένα ‘τραχύ’ και δύσκολο θέμα σε μια δύσκολη ψυχικά και πνευματικά εποχή.
Τα ανθοϊάματα μπορούν ασφαλώς να κάνουν πολλά για να προστατέψουν τον ευαίσθητο ψυχικό μας χώρο από τέτοιες επιδράσεις και να συνδράμουν στη διατήρηση της συναισθηματικής μας ταυτότητας, των αξιών και της ψυχικής μας ακεραιότητας. Το ανθοΐαμα του Μπαχ HOLLY βεβαίως πρωταγωνιστεί σαν ανθοϊαματικός αρωγός αυτή την εποχή. Τα αισθήματα θυμού και οργής, αντιπαλότητας, καχυποψίας και δυσπιστίας, η αίσθηση ότι το άτομο περιβάλλεται από εχθρούς, εκούσιους ή ακούσιους, οι οποίοι απειλούν, φανερά ή συγκαλυμμένα, στοχευμένα ή λόγω άγνοιας, φανατισμού ή για οποιονδήποτε άλλο λόγο, να βλάψουν την υλική ή την ψυχική του υπόσταση, η πληθώρα των ψευδών πληροφοριών που διαδίδονται ταχύτατα και ανεξέλεγκτα, φαινόμενα βίας, ανθρώπινης απαξίωσης, ηλεκτρονικής ή άλλης εξαπάτησης, παραποιημένες ειδήσεις για λόγους εκμετάλλευσης, άμεσης ή μέσω δημιουργίας αρνητικών εντυπώσεων, κλπ., κάνουν τον άνθρωπο συχνά να μη ξέρει τι να πιστέψει και ποιον να εμπιστευτεί. Το ανθοΐαμα HOLLY θα μετριάσει και θα απαλύνει το θυμό και την οργή που προκαλεί στο άτομο η αίσθηση του ότι περιβάλλεται από κακόβουλους αντιπάλους και εχθρούς. Ο άνθρωπος θα νοιώσει πολύ καλύτερα, πιο ευχάριστα και γαλήνια και η αντίληψή του θα γίνει διαυγέστερη χωρίς ωστόσο να χάσει την ικανότητα να διακρίνει το τι συμβαίνει πραγματικά στη ζωή γύρω, με τις όποιες ‘κακοτοπιές’ της.
Το HOLLY βεβαίως θα επιδράσει ανάλογα και στα συναισθήματα αντιπαλότητας, καχυποψίας, εχθρότητας και δυσπιστίας στις στενές διαπροσωπικές σχέσεις. Αν τα αρνητικά αυτά συναισθήματα είναι δικαιολογημένα και αποτελούν συνέπειες της στάσης του άλλου/των άλλων, η βοήθεια του HOLLY θα είναι καθοριστική και επαρκής και το πρόβλημα θα αντιμετωπιστεί πρακτικά στο σύνολό του. Αν η καχυποψία και το αίσθημα αντιπαλότητας οφείλονται σε μια ‘ενδογενή’ τάση του ατόμου να παρεξηγεί και να παρερμηνεύει τη στάση των άλλων χωρίς λόγο, η επίδραση του ανθοϊάματος δεν είναι συνήθως αρκετή στο να αναστρέψει πλήρως την κατάσταση, θα βοηθήσει όμως και πάλι και θα ανακουφίσει το άτομο αρκετά.
Το ανθοΐαμα Μπαχ WILLOW αποτελεί έναν καλό συνεργάτη του HOLLY στις συνθήκες αυτές, επειδή μας απαλλάσσει από την πικρία και το θυμό που προκαλεί η αγανάκτηση και η αίσθηση ότι είμαστε θύματα των καταστάσεων. Το WILLOW αποδεικνύεται και αυτό ένας από τους ‘πρωταγωνιστές’ των ανθοϊαμάτων που απαιτούνται στις συνθήκες του παρόντος. Σταδιακά θα αναστρέψει την ‘κακή διάθεση’ και τον αρνητισμό που κάνει τα πάντα να φαίνονται ‘μαύρα’, ώστε να διαφυλάξουμε μέσα μας τη διάθεση να παραμείνουμε στη φωτεινή πλευρά της ζωής και να μη ‘βουλιάξουμε’ στη μιζέρια, στην αγανάκτηση και στον αρνητισμό.
Το WILD ROSE του Μπαχ θα μας στηρίξει αποφασιστικά αν νοιώθουμε τη διάθεση να ‘τα παρατήσουμε’ και να βυθιστούμε στην απάθεια, μη βλέποντας κατά βάθος το λόγο να θέλουμε να ζούμε σε συνθήκες που μας φαίνονται ανούσιες και αδιάφορες. Το WILD ROSE επαναφέρει τη φυσιολογική διάθεση για ζωή και για απόλαυσή της στον μεγαλύτερο δυνατό βαθμό που οι συνθήκες επιτρέπουν.
Το ανθοΐαμα GENTIAN του Μπαχ θα μας κάνει να νοιώθουμε πιο αισιόδοξοι για το ότι τα πράγματα μπορούν να ‘πάνε καλά τελικά’ και επίσης στο να ανακαλύπτουμε θετικά και ευχάριστα στοιχεία στην καθημερινότητά μας έτσι όπως είναι.
Το WALNUT του Μπαχ όπως και η σειρά των YARROWS της FES και του Pegasus μπορεί να χρειάζονται όταν νοιώθουμε ότι επηρεαζόμαστε αρνητικά από τις ιδέες και την ενέργεια του περιβάλλοντος. Πολύτιμο όπως πάντα το CERATO (Μπαχ), όταν κανείς αισθάνεται τελικά μπερδεμένος και σε σύγχυση, μη ξέροντας τι να πιστέψει και τι να σκεφθεί, αμφιβάλλοντας για την ικανότητά του να κρίνει σωστά.
Ανθοϊάματα όπως το BEECH (Μπαχ) θα απαλύνει τα αισθήματα απόρριψης προς τους άλλους λόγω του θυμού που μπορεί να μας προκαλεί η συμπεριφορά τους, ενώ η CALENDULA (FES) και το YELLOW STAR TULIP (FES) θα μας βοηθήσουν να εκφραζόμαστε με γλυκύτητα και ευγένεια και με ένα πνεύμα σεβασμού προς τον συνάνθρωπο, κάτι τόσο απαραίτητο στις συνθήκες αυτές.

Η Μαρίνα Αγγελή είναι ιατρός με ειδίκευση στην ψυχιατρική, εκπαίδευση στην Συστημική Ψυχοθεραπεία και πολυετή ενασχόληση με εναλλακτικές θεραπείες και κυρίως με τη μέθοδο των Ανθοϊαμάτων και τις θεραπευτικές εφαρμογές τους στην αντιμετώπιση ψυχολογικών προβλημάτων. Έχει γράψει πολλά άρθρα και εργασίες για τα Ανθοϊάματα καθώς και το βιβλίο 'Ανθοθεραπεία με τα Ιάματα Μπαχ'.

Τι είναι ουλίτιδα και ποια είναι η θεραπεία της
Είναι μια φλεγμονώδης αντίδραση των ούλων που οφείλεται κυρίως σε τοπικά ερεθιστικά αίτια. Τα συνήθη αίτια αυτά είναι η συσσώρευση της οδοντικής πλάκας και πέτρας (τρυγίας) στην επιφάνεια των δοντιών. Οδοντική πλάκα είναι το πρoϊόν ζύμωσης των τροφών από τα μικρόβια της στοματικής κοιλότητας. Όταν η οδοντική πλάκα ενασβεστιωθεί από τα άλατα του σάλιου μετατρέπεται σε οδοντική πέτρα ή τρυγία. Ιατρογενείς παράγοντες μπορούν επίσης να προκαλέσουν ουλίτιδα, όπως γέφυρες με κακή εφαρμογή και κακοφτιαγμένα σφραγίσματα. Τα ούλα που έχουν ουλίτιδα αιμορραγούν, είναι επώδυνα στο βούρτσισμα και μπορεί να εμφανίσουν οίδημα. Η αναπνοή είναι κάποιες φορές δύσοσμη εξαιτίας της συσσώρευσης υπολειμμάτων τροφών στα μεσοδόντια διαστήματα.

Ποιες είναι οι αιτίες της ουλίτιδας
Η ουλίτιδα είναι μια συχνά εμφανιζόμενη νόσος της στοματικής κοιλότητας που προσβάλει τα ούλα που περιβάλλουν τα δόντια και το οστό των γνάθων που τα στηρίζει. Οι βασικοί λόγοι εκδήλωσής της είναι η γενετική προδιάθεση του ασθενούς, η έλλειψη καλής στοματικής υγιεινής, το κάπνισμα, η κακή διατροφή, η εγκυμοσύνη, ο πολυμεταλλισμός της στοματικής κοιλότητας (π.χ. παρουσία μαύρων σφραγισμάτων και μεταλλικών γεφυρών στο στόμα), η κακή σύγκλειση-τρίξιμο των δοντιών (βλ homeodentist.gr- η ολιστική θεραπεία του τριξίματος των δοντιών) και παθολογικές καταστάσεις όπως έντονο στρες, σακχαρώδης διαβήτης, νεφρική και ηπατική ανεπάρκεια και χρόνια λήψη φαρμάκων όπως αντιεπιληπτικά (υπερτροφική ουλίτιδα) και διφωσφονικά.

Πώς μπορούμε με τη βοήθεια της φύσης να βελτιώσουμε την υγεία των ούλων μας
Οι άνθρωποι εδώ και αιώνες χρησιμοποιούν τα παρακάτω δώρα της φύσης για να μετριάσουν τη φλεγμονή των ούλων:

1. Το πράσινο τσαι
   Περιέχει κατεχίνες που είναι γνωστές για τις αντιοξειδωτικές και αντιφλεγμονώδεις ιδιοτητές τους. Έρευνες δείχνουν ότι όταν πίνουμε 2 κούπες τσάι την ημέρα έχουμε πιο υγιή ούλα. Μπορούμε εάν θέλουμε να το χρησιμοποιήσουμε και σε στοματοπλύσεις. Είναι ένα οικονομικό προϊόν με ωραία γεύση που το βρίσκεις εύκολα.

2. Aloe Vera
   Η Αλόη περιέχει μέταλλα, υδατοδιαλυτές και λιποδιαλυτές βιταμίνες, ένζυμα, φαινολικά παράγωγα και οργανικά οξέα. Οι αρχαίοι Αιγύπτιοι τη χρησιμοποιούσαν εδώ και χιλιάδες χρόνια και την ονόμαζαν φυτό της αθανασίας. Μπορεί να ανακουφίσει τα φλεγμονώδη και πρησμένα ούλα. Μπορούμε να τρίβουμε τα ούλα μας με gel Αλόης 2 φορές την ημέρα για 30 δευτερόλεπτα. Το ελαφρύ αυτό μασάζ των ούλων είναι καλό να γίνεται μετά το βούρτσισμα.

3. Λάδι καρύδας
   Το λάδι καρύδας χρησιμοποιείται από την Αγιουρβεδική Ιατρική εδώ και αιώνες. Περιέχει λαυρικό οξύ, έναν ισχυρό αντιμικροβιακό παράγοντα ο οποίος έχει την ιδιότητα να σκοτώνει τα βακτήρια του στόματος που προκαλούν την ουλίτιδα και να μειώνει τη συσσώρευση οδοντικής πλάκας. Βάλτε μια κουταλιά της σούπας από το λάδι αυτό, αφήστε το 15-20 λεπτά μέχρι να υγροποιηθεί. Προσοχή μην το καταπιείτε διότι περιέχει βακτήρια. Φτύστε το και ξεπλύντε το στόμα σας καλά με χλιαρό νερό για ένα λεπτό.

4. Ελαιόλαδο
   Το ελαιόλαδο είναι πλούσιο σε υγιή μονοακόρεστα λίπη και περιέχει μεγάλες ποσότητες αντιοξειδωτικών. Περιέχει τριακυλογλυκερόλες που έχουν έντονη αντιφλεγμονώδη δράση. Ο τρόπος χρήσης είναι όμοιος με το λάδι καρύδας παραπάνω.

5. Φρούτα και λαχανικα πλούσια σε βιταμίνη C
   Καταναλώνοντας πορτοκάλια φράουλες ακτινίδια, μάνγκο, ανανά, παπάγια, βατόμουρα καθώς και πιπεριές και λαχανάκια βρυξελλων κλπ, αυξάνουμε την ποσότητα της βιταμίνης αυτής στον οργανισμό η οποία είναι απαραίτητη για τη σύνθεση κολλαγόνου στο σώμα. Η βιταμίνη C είναι ένα φυσικό αντιοξειδωτικό που καταστρέφει τις ελεύθερες ρίζες και θεραπεύει τις χρόνιες φλεγμονές. Δυστυχώς ο οργανισμός μας ούτε παράγει ούτε αποθηκεύει τη βιταμίνη C, γι’ αυτό πρέπει να του παρέχουμε εμείς καθημερινά τις απαραίτητες ποσότητες μέσω της διατροφής μας. Οι ενήλικες άντρες χρειάζονται περίπου 90mg βιταμίνης C ημερησίως, ενώ οι γυναίκες 75mg. Η έλλειψη της βιταμίνης C προκαλεί λέπτυνση και αιμορραγία των ούλων. Αν τα ούλα σας αιμορραγούν αρκετά πάρτε για 15 μέρες 1000mg ασκορβικού οξέως τη μέρα για 2-3 εβδομάδες.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ
Ο ομοιοπαθητικός οδοντίατρος μπορεί να θεραπεύσει τον ασθενή του με τις κλασικές οδοντιατρικές πρακτικές (απόξεση- αποτρύγωση) και να ενδυναμώσει τον οργανισμό του με τη χρήση ομοιοπαθητικών - φυτοθεραπευτικών φαρμάκων και την βελτίωση των διατροφικών του συνήθειων.
Η ουλίτιδα πρέπει να παρακολουθείται μέσα σε βάθος του χρόνου ώστε ο θεράπων ιατρός να αξιολογεί αν το πρόβλημα οφείλεται σε μια τοπική ή γενική διαταραχή της υγείας του ασθενή του.
Μπορεί ακόμα ο ομοιοπαθητικός οδοντίατρος – βασιζόμενος στην ολιστική αντιμετώπιση της νόσου σύμφωνα με τον Χάνεμαν- να διακρίνει μήπως η νόσος των ούλων δεν οφείλεται σε τοπικούς παράγοντες (μικρόβια της οδοντικής πλάκας – πέτρας) αλλά είναι η καταπίεση μιας γενικής νόσου του οργανισμού σε κάποιο άλλο επίπεδο (πχ μιας δερματοπάθειας) ή οφείλεται σε δηλητηρίαση του οργανισμού από κακές διατροφικές συνήθειες που τον τοξινώνουν παράγοντας ελεύθερες ρίζες.

Το στομάχι θεωρείται ο προμηθευτής ενέργειας για τις λειτουργίες του σώματος. Μοιάζει με ασκό, ο οποίος δέχεται την τροφή που εισέρχεται σε αυτόν, από τον οισοφάγο, μέσω του καρδιακού στομίου. Κατόπιν, η τροφή περνάει στο λεπτό έντερο μέσω του πυλωρικού στομίου.
Στις λειτουργίες του στομάχου έγκειται η αποθήκευση και ανάμειξη της τροφής, η διάσπαση της τροφής (μηχανικά και χημικά), η έκκριση γαστρικών ορμονών και ενζύμων, η παραγωγή βλέννης και γαστρικού οξέος, η έκκριση του «ενδογενή παράγοντα» απαραίτητου για την απορρόφηση της βιταμίνης Β12, η απορρόφηση θρεπτικών ουσιών όπως μαγνήσιο, ασβέστιο, σίδηρος, ψευδάργυρος, φολικό οξύ.
Επίσης, το στομάχι είναι το όργανο πρώτης γραμμής για το ανοσοποιητικό σύστημα λόγω του υδροχλωρικού οξέος που περιέχει το γαστρικό υγρό. Το υδροχλωρικό οξύ, προστατεύει τον οργανισμό από λοιμώξεις, αφού σκοτώνει τους παθογόνους μικροοργανισμούς. Όταν δεν εκκρίνεται αρκετό υδροχλωρικό οξύ, παθογόνοι μικροοργανισμοί μπορούν να αναπτυχθούν στα τοιχώματα του γαστρεντερικού συστήματος, όπως το ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού, εντεροβακτήρια, στρεπτόκοκκοι, σαλμονέλλα, κάντιντα. Αυτό μπορεί να προκαλέσει γαστρίτιδα, γαστρεντερίτιδα ακόμα και πνευμονία.
Η ποσότητα του υδροχλωρικού οξέος βρίσκεται σε άμεση συσχέτιση με την λειτουργία του ορμονικού συστήματος. Ο υποθυρεοειδισμός μπορεί να προκαλέσει μειωμένη παραγωγή υδροχλωρικού οξέος καθώς και μειωμένη απορρόφηση σιδήρου. Άλλα πιθανά αίτια μειωμένης έκκρισης υδροχλωρικού οξέος είναι:

• Δίαιτα με υψηλή περιεκτικότητα σε κρέας (ιδιαίτερα κόκκινο κρέας), γαλακτοκομικά προϊόντα, επεξεργασμένα τρόφιμα και φαγητό τύπου φαστ φουντ.
• Κατάποση χλωριωμένου νερού, κρύων ή/και ανθρακούχων ποτών.
• Στρες, ειδικά το χρόνιο παρατεταμένο.
• Η κατάχρηση καφέ και το κάπνισμα (η νικοτίνη αυξάνει την ταχύτητα που η τροφή φεύγει από το στομάχι).
• Αφυδάτωση / μειωμένη κατάποση νερού.
• Φάρμακα (πραζόλες όπως Losec, Pariet, Zurcazol, Laprazol, Nexium).

Το στομάχι διασπά τις πρωτεΐνες και το λίπος, ενώ το λεπτό έντερο απορροφά τους υδατάνθρακες, τα αμινοξέα, τα λίπη, το νερό, βιταμίνες και ιχνοστοιχεία. Εάν οι διάφορες θρεπτικές ουσίες δεν απορροφώνται σωστά, τότε η έλλειψή τους θα προκαλέσει διάφορες διαταραχές, από κόπωση έως νευρολογικά προβλήματα. Επίσης, η δυσαπορρόφηση ιχνοστοιχείων όπως ιωδίου, σεληνίου, ψευδαργύρου, σιδήρου επηρεάζει αρνητικά την λειτουργία του θυρεοειδή αδένα. Ως εκ τούτου, το πεπτικό σύστημα συσχετίζεται άμεσα με όλες τις χρόνιες παθήσεις.
Εάν η τροφή δεν έχει διασπαστεί σωστά και οι πρωτεΐνες περνάνε στο έντερο ως πρωτεϊνούχα μόρια κι όχι αμινοξέα (μικρότερα τμήματα), αυτό μπορεί να προκαλέσει βλάβες στο εντερικό επιθήλιο και οι ουσίες αυτές να περάσουν στην κυκλοφορία του αίματος. Αυτό αφορά κυρίως τις λεκτίνες, οι οποίες είναι γλυκοπρωτεΐνες, ενώσεις πρωτεϊνών και σακχάρων, οι οποίες βρίσκονται στην επιφάνεια των κυτταρικών μεμβρανών.
Οι λεκτίνες περιλαμβάνονται στα κύτταρα των φυτών και των ζώων, και αναπόφευκτα βρίσκονται και στις τροφές μας. Η πιο γνωστή λεκτίνη είναι η γλουτένη, που βρίσκεται στους σπόρους πολλών δημητριακών.
Υπάρχουν 119 διαφορετικές λεκτίνες στα τρόφιμα. Εκτιμάται ότι περίπου το 30% των τροφών περιέχουν λεκτίνη, ενώ περίπου το 5% των προσλαμβανόμενων λεκτινών θα εισέλθουν στην κυκλοφορία του αίματος.
Όταν οι τροφικές λεκτίνες έρθουν σε επαφή με το ανθρώπινο αίμα, αυτό προκαλεί αντίδραση του ανοσοποιητικού συστήματος, με αποτέλεσμα να αναγνωρίζει κάθε ξένη πρωτεΐνη στο αίμα ως αντιγόνο. Άλλες πάλι λεκτίνες προκαλούν τη συγκόλληση των ερυθρών κυττάρων και των αιμοπεταλίων (πήξη του αίματος).
Προϊόντα πλούσια σε λεκτίνες είναι τα δημητριακά, τα φασόλια, η σόγια, το αγελαδινό γάλα, τα λαχανικά και ζαρζαβατικά, όπως πατάτες και ντομάτες, οι ξηροί καρποί και τα θαλασσινά.
Όταν οι λεκτίνες των τροφών διεισδύσουν στην κυκλοφορία του αίματος αυτές μπορούν να μεταφερθούν οπουδήποτε (π.χ. θυρεοειδή αδένα, πάγκρεας, αρθρώσεις, κλπ.). Κάθε μια από τις λεκτίνες φέρει συγκεκριμένη γενετική πληροφορία που σαν ειδικό κλειδί δηλώνει συγγένεια ως προς συγκεκριμένα κύτταρα ιστών. Η συγχώνευση αυτών των "ελεύθερων" λεκτινών με λεκτίνες στην επιφάνεια των κυττάρων (αντιγόνα ιστοσυμβατότητας) δημιουργεί ψευδείς πληροφορίες για το ανοσοποιητικό σύστημα που αναγνωρίζει αυτά τα κύτταρα σαν αντιγόνα και τους επιτίθεται με τα λευκοκύτταρα. Προκαλείται έτσι η λεγόμενη αυτοάνοση αντίδραση.
Οι λεκτίνες εμπλέκονται, μεταξύ άλλων, στην δημιουργία αλλεργιών / δυσανεξιών, φλεγμονωδών και αυτοάνοσων νοσημάτων. Για παράδειγμα, συνδέονται με την κοιλιοκάκη, αλλά και με την αύξηση βάρους και την έλλειψη ενέργειας. Η λεκτίνη του σιταριού (γλουτένη) συνδέεται ιδιαίτερα με τη ρευματοειδή αρθρίτιδα καθώς και με νευροπάθειες.
Παραταύτα, πολλοί άνθρωποι δεν έχουν σαφή αίσθηση επιβάρυνσης από την κατανάλωση κάποιων τροφών και για αυτό, στην συμπληρωματική ιατρική, αναφερόμαστε σε αυτές ως κρυφές αλλεργίες. Όταν, όμως, αποκλείσουν από τη διατροφή τους τα γαλακτοκομικά ή τα σιτηρά, αισθάνονται αύξηση της ενέργειας τους και χάνουν βάρος.

Βιοφυσική αντιμετώπιση
Η βιοφυσική θεραπεία είναι μια ολιστική ενεργειακή μέθοδος που γίνεται με τη βοήθεια της ιατρικής συσκευής BICOM. Η συσκευή καταγράφει τις αντιδράσεις του ηλεκτρομαγνητικού πεδίου του οργανισμού, κι έτσι ελέγχεται η λειτουργία του στομάχου ως προς την πέψη των πρωτεϊνών, η παραγωγή και έκκριση του υδροχλωρικού οξέος, η επιβάρυνση από παθογόνους μικροοργανισμούς (ελικοβακτηρίδιο, κάντιντα κ.α.), αξιολογείται η χλωρίδα του εντέρου καθώς και η αντίδραση του σώματος ως προς τις διάφορες λεκτίνες (γαλακτοκομικά, δημητριακά, αβγά, ψάρια, κρέατα, όσπρια, ξηροί καρποί, στρυχνοειδή φυτά όπως τομάτα, πατάτα, μελιτζάνα) και άλλες ουσίες (σαλικυλικό οξύ, ισταμίνη, σορβικό οξύ, κιτρικό οξύ, κ.α.), που περιέχονται στις τροφές.
Επίσης, ελέγχεται η λειτουργία του θυρεοειδή και των επινεφριδίων, καθώς και η επίδραση του στρες και των βιωμάτων του εκάστοτε ανθρώπου, τα οποία επιβαρύνουν τη λειτουργία του γαστρεντερικού συστήματος. 
Η αντιμετώπιση βασίζεται στην χρήση των πληροφοριών που δίνει το ίδιο το σώμα μέσω του ηλεκτρομαγνητικού του πεδίου. Τα λαμβάνοντα διαταραγμένα σήματα αποστέλλονται πίσω στο σώμα με την αντεστραμμένη τους φάση έτσι ώστε να προκαλέσουν την ακύρωσή τους. Αυτό οδηγεί στην εξουδετέρωση της φλεγμονώδους επίδρασης τροφών και παθογόνων μικροοργανισμών, την εξισορρόπηση ενεργειακών μπλοκαρισμάτων στον μεσημβρινό του στομάχου (κανάλι ροής ενέργειας σύμφωνα με την Παραδοσιακή Κινέζικη Ιατρική) και στο ενεργειακό κέντρο του ηλιακού πλέγματος, που βρίσκεται στην περιοχή του στομάχου. Επίσης, ελέγχονται και εξισορροπούνται τυχόν συσχετίσεις μεταξύ του στομάχου και των ενδοκρινών αδένων (θυρεοειδής, επινεφρίδια) ή/και με το αυτόνομο νευρικό σύστημα.
Με φυσικό τρόπο, και χωρίς παρενέργειες, οι διαταραχές υποχωρούν (βάρος στο στομάχι, καούρα, φούσκωμα, κολίτιδα, έλλειψη ενέργειας, διαταραχές της εντερικής λειτουργίας, πονοκέφαλος, κακή συγκέντρωση, πόνοι σε μύες και αρθρώσεις κ.α.) καθώς η ικανότητα του οργανισμού για αυτορύθμιση αποκαθίσταται.

Κάποιες από τις συχνότερες αιτίες δυσφορίας που παρουσιάζονται κατά τους ψυχρότερους μήνες του χρόνου μπορεί να είναι διάφορες λοιμώξεις του αναπνευστικού συστήματος. Τα βότανα μπορούν να βοηθήσουν στην πρόληψη αλλά και στη θεραπεία ήπιων αλλά και σοβαρότερων αναπνευστικών λοιμώξεων, ακόμα και συνδυαστικά με φαρμακευτική αγωγή όταν αυτή κρίνεται απαραίτητη. Η βοτανοθεραπεία έχει προτάσεις με “ιδιαίτερα” αλλά και με απλά, κοινά βότανα, που συχνά έχουμε στο ντουλάπι της κουζίνας μας για κάθε είδους ενόχληση του αναπνευστικού: τη ρινική συμφόρηση, τα φλέματα, τον πονόλαιμο και τον βήχα, στα αρχικά ή και σε πιο προχωρημένα στάδια.
Σας προτείνω λοιπόν μερικές από τις αγαπημένες μου συνταγές που μπορείτε να χρησιμοποιήσετε για διαφορετικά συμπτώματα. Έχω φτιάξει κάποιους συνδυασμούς που προτιμώ γευστικά, αλλά αν θέλετε μπορείτε να κάνετε όποιους συνδυασμούς προτιμάτε. Τα περισσότερα από τα βότανα που προτείνω είναι βότανα που χρησιμοποιούνται ευρέως στη δυτική βοτανοθεραπεία ή στην παραδοσιακή πρακτική της Ευρώπης και της Ασίας.

Συνταγές Βοτανικών Σκευασμάτων για την αντιμετώπιση λοιμώξεων του Αναπνευστικού
Για λοιμώξεις του άνω και του κάτω αναπνευστικού*

Ρόφημα με μεσογειακά βότανα

Συστατικά: 1 κουτ. σούπας θυμάρι, 1 κουτ. σούπας φασκόμηλο, 2 κουτ. σούπας πεντάνευρο, 2 κουτ. σούπας φύλλα βερμπάσκου, 2 κουτ. σούπας τσουκνίδα, 4 κούπες νερό.

Τρόπος παρασκευής: Προσθέστε τα βότανα σε 2 κούπες καυτό νερό, σκεπάστε για 10 λεπτά, σουρώστε και πιείτε μέσα στην ημέρα

Δράσεις των βοτάνων: αποχρεμπτικά, αντισηπτικά, αντιφλεγμονώδη, τονωτικά και μαλακτικά του βλεννογόνου, αποσυμφορητικά, αντιπυρετικά.

Χειμερινό Ρόφημα (πολύ αγαπητό σε παιδιά)

Συστατικά: 1 κουτ. σούπας ρίζα μολόχας, 1 κουτ. γλυκού εχινάκεια, 1 ξύλο κανέλας ή 1 κουταλιά του γλυκού σκόνη,1 κουτ. σούπας άνθη σαμπούκου, ½ κουτ. γλυκού τζίντζερ, ½ κουτ. γλυκού γλυκόριζα*, φλούδα από 1 πορτοκάλι, 1 λίτρο νερό.

Τρόπος παρασκευής: Σε μια κατσαρόλα με κλειστό καπάκι βράστε για 15-20 λεπτά τη ρίζα μολόχας, την εχινάκεια, την κανέλα, το τζίντζερ και τη γλυκόριζα σε ένα λίτρο νερό. Όταν ολοκληρωθεί η διαδικασία αφαιρέστε από τη φωτιά και προσθέστε τα άνθη σαμπούκου και τη φλούδα πορτοκαλιού. Σκεπάστε για 10 λεπτά, σουρώστε και πιείτε μέσα στην ημέρα.
Αν πρόκειται να δώσετε σε παιδιά, μπορείτε να χρειαστεί να αφαιρέσετε το τζίντζερ (αν είναι πολύ πικάντικο). Η γλυκόριζα και η ρίζα μολόχας είναι από μόνα τους γλυκά, οπότε δεν είναι απαραίτητη η προσθήκη γλυκαντικής ουσίας.
Προαιρετικά μπορείτε να προσθέσετε 1 κουτ. γλυκού κουρκουμά ή/και 3 γαρύφαλλα στο αρχικό στάδιο όταν βράζετε τα βότανα.
Δράσεις των βοτάνων: αποχρεμπτικά, αντισηπτικά, αντιικά, αντιφλεγμονώδη, τονωτικά και μαλακτικά του βλεννογόνου, αποσυμφορητικά, αντιπυρετικά, τονωτικά του ανοσοποιητικού.

*η γλυκόριζα αντενδείκνυται για όσους έχουν υπέρταση

Ρόφημα με ινούλα (Inula helenium)

Συστατικά: 1 κουτ. γλυκού ρίζα ινούλας, 1 λίτρο νερό
Τρόπος παρασκευής: Αφήστε για 4-8 ώρες ή αποβραδίς την ινούλα στο νερό. Βράστε για  15 λεπτά με κλειστό καπάκι. Σουρώνετε την ινούλα μετά το βράσιμο, όταν είστε έτοιμη να την πιείτε. Πίνεται καλύτερα καυτή.
Προτείνω την ινούλα μόνη της επειδή πέρα από τις πολλαπλές τις δράσεις έχει και έντονη, μοναδική γεύση.
Δράσεις της ινούλας: αποχρεμπτικό, αντισηπτικό, αντιφλεγμονώδες του βλεννογόνου, αποσυμφορητικό, τονωτικό του ανοσοποιητικού, λεμφαγωγό, αντιπυρετικό.

⭐ H ινούλα θεωρείτο πανάκεια για το αναπνευστικό σύστημα στην αρχαία Ελλάδα αλλά και σε όλη την Ευρώπη κατά τον μεσαίωνα.

Ιγμορίτιδα/ Ρινική Συμφόρηση
Πλύσεις με αφέψημα φύλλων δάφνης
Συστατικά: 5 φύλλα δάφνης, 3-4 κούπες νερό (κατά προτίμηση φυσιολογικό ορό)
Τρόπος παρασκευής: βράστε τη δάφνη σε μια κατσαρόλα με κλειστό καπάκι στο νερό, για 20 λεπτά τουλάχιστον (αν εξατμιστεί περισσότερο από μια κούπα νερό, προσθέστε όσο νερό χρειάζεται ώστε να μείνουν 2-3 κούπες). Αφήστε να κρυώσει μέχρι να γίνει χλιαρό και κάνετε ρινικές πλύσεις με το νερό μιας κούπας 2-4 φορές τη μέρα.
Μπορείτε να φτιάξετε πιο ισχυρό αφέψημα με τη διπλή ποσότητα φύλλων και να το διατηρήσετε στο ψυγείο για μέχρι 3 μέρες. Όταν πρόκειται να το χρησιμοποιήσετε μπορείτε να το αραιώνετε με λίγο καυτό νερό, ώστε να φτάσει στην επιθυμητή θερμοκρασία για να το χρησιμοποιήσετε. Μπορείτε να κάνετε πλύσεις και με το μείγμα σε θερμοκρασία δωματίου.
Επιπλέον: Το ίδιο μείγμα μπορείτε να χρησιμοποιήσετε για να κάνετε γαργάρες και να ανακουφιστείτε από τον πονόλαιμο και τα φλεματα στην αμυγδαλίτιδα, τη φαρυγγίτιδα και τη λαρυγγίτιδα
Δράσεις της δάφνης (εξωτερικά): αντισηπτικό, αντιβακτηριακό, αντιφλεγμονώδες, επουλωτικό, στυπτικό (ξηραντικό), θερμαντικό.

Λοιμώξεις του κάτω αναπνευστικού

Σκορδόμελο με πιπέρι
Η συνταγή συνδυάζει δύο αρχαίες συνταγές. Οι αρχαίοι Έλληνες συνδύαζαν μέλι με σκόρδο για τα προβλήματα του αναπνευστικού και οι Ρωμαίοι πιπέρι με μέλι
Συστατικά: 1 κεφάλι σκόρδο, πολτοποιημένο, 1 κουτ. γλυκού μαύρο πιπέρι, 5 κουτ. σούπας μέλι.
Τρόπος παρασκευής: Αναμειγνύετε το πιπέρι με το σκόρδο και τα καλύπτετε με το μέλι. Κρατάτε το μείγμα σε ένα κλειστό βάζο για τουλάχιστον μισή μέρα, αναμιγνύετε όλα τα υλικά μαζί και χρησιμοποιείτε μερικές κουταλιές του γλυκού την ημέρα σκέτο, σε ψωμί ή σε ζεστό νερό.
Αν σας φαίνεται πολύ καυτερό το μείγμα, δοκιμάστε σκέτο το σκορδόμελο. Όσο περισσέψει μπορείτε να το διατηρήσετε στο ψυγείο για λίγο καιρό και να το προσθέσετε σε dressing για σαλάτες ή στο φαγητό.
Δράσεις του σκόρδου: αντιμικροβιακό, αντιικό (ειδικά κατά της γρίπης),  ισχυρό αποχρεμπτικό, στυπτικό (ξηραντικό), θερμαντικό,  αντιπυρετικό.
Δράσεις του πιπεριού: τονωτικό της κυκλοφορίας, αντιμικροβιακό, αποχρεμπτικό, αντιφλεγμονώδες.
Έμπλαστρο σιναπιού
Το έμπλαστρο από σινάπι είναι μια παραδοσιακή μέθοδος με μακρά ιστορία που μπορεί να προσφέρει ανακούφιση από τη συμφόρηση του αναπνευστικού, και που ιστορικά έχει βοηθήσει πολλούς ανθρώπους να επιβιώσουν από σοβαρές αναπνευστικές λοιμώξεις. Η χρήση του χρειάζεται προσοχή επειδή μπορεί ερεθίσει το δέρμα.
Υλικά: 2 κουταλιές της σούπας σκόνη σιναπιού (μαύρο ή λευκό σινάπι), 4 κουταλιές της σούπας αλεύρι (για να μειώσει την ένταση της θερμότητας του σιναπιού), Ζεστό νερό (όχι καυτό), Λεπτό βαμβακερό πανί ή γάζα.

Τρόπος Παρασκευής:
Ανάμειξη συστατικών: Σε ένα μπολ, αναμιγνύετε τη σκόνη σιναπιού και το αλεύρι. Ανακατεύετε προσθέτοντας ζεστό νερό μέχρι να σχηματιστεί μια παχύρρευστη πάστα.
Ετοιμασία του επιθέματος: Απλώνετε την πάστα πάνω σε ένα βαμβακερό ύφασμα ή γάζα. Καλύπτετε την πάστα με ένα δεύτερο στρώμα υφάσματος για να αποφευχθεί η άμεση επαφή με το δέρμα. (μπορείτε να προσθέσετε επιπλέον κομμάτια υφάσματος)
Εφαρμογή: Τοποθετείτε το έμπλαστρο πάνω στο στήθος ή/και την πλάτη για 10-15 λεπτά, παρατηρώντας την περιοχή για τυχόν ερεθισμούς. Αν αισθανθείτε έντονο κάψιμο ή ερεθισμό, αφαιρέστε αμέσως το έμπλαστρο και ξεπλύνετε την περιοχή με χλιαρό νερό.
Προφυλάξεις: Μην αφήσετε το έμπλαστρο για πολλή ώρα γιατί μπορεί να προκαλέσει ερεθισμούς ή φουσκάλες. Μην το χρησιμοποιήσετε σε ευαίσθητες περιοχές ή σε ανοιχτές πληγές. Συνιστάται δοκιμή σε μικρή περιοχή του δέρματος πριν την κανονική εφαρμογή, ειδικά σε άτομα με ευαίσθητο δέρμα.
Δράσεις του Σιναπιού: τονωτικό της κυκλοφορίας, αντιμικροβιακό, αποχρεμπτικό,  βρογχοδιασταλτικό, αντιφλεγμονώδες, θερμαντικό.
Οι παραπάνω συνταγές είναι προτάσεις για δοσολογίες ενηλίκων, όχι βρεφών ή παιδιών.
Αν κάποιο βότανο αντενδείκνυται για εσάς, μην το πάρετε. Μπορείτε να το αφαιρέσετε από τη συνταγή ή να το αντικαταστήσετε με κάποιο άλλο που να σας ταιριάζει.
Οι συνταγές δεν προτείνονται ως αντικατάσταση ιατρικής αγωγής.
Σε περίπτωση εγκυμοσύνης ή σοβαρών προβλημάτων υγείας, συμβουλευτείτε ειδικό βοτανοθεραπευτή ή επαγγελματία υγείας.

*Λοιμώξεις του άνω αναπνευστικού θεωρούνται ιώσεις και μικροβιακές λοιμώξεις που προκαλούν ρινική συμφόρηση, ιγμορίτιδα, αμυγδαλίτιδα, φαρυγγίτιδα, λαρυγγίτιδα.
Λοιμώξεις του κάτω αναπνευστικού είναι οι ιώσεις και μικροβιακές λοιμώξεις που μπορεί να προκαλέσουν βρογχίτιδα, πνευμονία, βρογχοπνευμονία και γενικότερα παθήσεις που προσβάλλουν τους βρόγχους και τα πνευμόνια. Η γρίπη, ο Covid, η φυματίωση και ο κοκκύτης θεωρούνται λοιμώξεις που προσβάλλουν κυρίως το κατώτερο αναπνευστικό.

Η Κωνσταντίνα Λίτσα σπούδασε Βοτανοθεραπεία στη Σχολή Επιστημών Υγείας του Πανεπιστημίου Napier στο Εδιμβούργο,στη Σκωτία. Έπειτα έκανε μεταπτυχιακές σπουδές στη "Συμβουλευτική Ψυχολογία στη Δημόσια Υγεία" και εκπαιδεύτηκε στη Συμβουλευτική (Solution Focused Counseling και Προσωποκεντρική Συμβουλευτική). Από το 2007 εργάστηκε ως Φυτοθεραπεύτρια στη Βρετανία, στον δημόσιο και στον ιδιωτικό τομέα, καθώς και σε κοινοτικά προγράμματα σχεδιασμένα για ευάλωτες ομάδες, με στόχο τη βελτίωση της ποιότητας ζωής τους. Για 3 χρόνια ήταν μέλος της ομάδας Αγωγής Υγείας του Δήμου του Εδιμβούργου, όπου εργαζόταν με εφήβους σε Γυμνάσια και έλαβε μέρος σε Βρετανικά προγράμματα εκπαίδευσης που αφορούσαν στην ανάπτυξη αυτοπεποίθησης και περιβαλλοντολογικής συνείδησης σε σχολεία. Συμμετείχε για 7 χρόνια στην ομάδα Herbal Scotland, όπου προσέφερε Πρώτες Βοήθειες με Βότανα σε Διεθνή Φεστιβάλ. Από τον Αύγουστο του 2011, ζει στην Ελλάδα, όπου εργάζεται ως Βοτανοθεραπεύτρια και προωθεί τις αρχές της Αειφόρου Καλλιέργειας (Permaculture).Έχει συνεργαστεί με πολλές τοπικές ομάδες και παραδίδει σεμινάρια αυτάρκειας και πρακτικά εργαστήρια με στόχο την εκπαίδευση για την αυτοδιαχείριση της υγείας και την περιβαλλοντική ευαισθητοποίηση.