Η ευτυχία δεν εξαρτάται μόνο από τις εξωτερικές συνθήκες ή τη θετική σκέψη. Πίσω από τη διάθεση, την ενέργεια και τη συναισθηματική μας ισορροπία, λειτουργούν πολύπλοκοι βιολογικοί μηχανισμοί, με τις ορμόνες να παίζουν κεντρικό ρόλο.
Ορμόνες όπως η σεροτονίνη, η ντοπαμίνη, η κορτιζόλη, οι θυρεοειδικές ορμόνες, τα οιστρογόνα, η προγεστερόνη και η τεστοστερόνη επηρεάζουν καθοριστικά τη σωματική και ψυχική ευεξία. Όταν η ορμονική ισορροπία διαταράσσεται, εμφανίζονται συμπτώματα όπως άγχος, κατάθλιψη, χρόνια κόπωση ή διαταραχές ύπνου.

Η σχέση ορμονών & ψυχικής υγείας

Η επίδραση των ορμονών στην ψυχική υγεία είναι επιστημονικά τεκμηριωμένη. Οι «ορμόνες της ευτυχίας», όπως η σεροτονίνη και η ντοπαμίνη, ρυθμίζουν τη διάθεση και το αίσθημα ικανοποίησης. Αντίθετα, η υψηλή κορτιζόλη – η ορμόνη του στρες – μπορεί να προκαλέσει συναισθηματική εξάντληση. Ο υποθυρεοειδισμός, οι ορμονικές διακυμάνσεις κατά την εμμηνόπαυση ή ανδροπαύση, καθώς και η μείωση οιστρογόνων ή τεστοστερόνης, συνδέονται άμεσα με ψυχοσωματικές μεταβολές.

Το συναισθηματικό τραύμα και η κυτταρική μνήμη επηρεάζουν επίσης την ευτυχία μας

Τα συναισθηματικά τραύματα – είτε πρόκειται για χρόνιο στρες, απώλεια, εγκατάλειψη ή σοκ – δεν περιορίζονται στο ψυχικό επίπεδο. Αυτές οι εμπειρίες αποθηκεύονται στο σώμα ως ενεργειακές εγγραφές σε κυτταρικό επίπεδο, γνωστές ως κυτταρική μνήμη.

Η κυτταρική μνήμη αποτελεί το ενεργειακό αποτύπωμα των εμπειριών μας σε ιστούς, όργανα και συστήματα. Αυτές οι "ενεργειακές υπογραφές" μπορούν να επηρεάσουν:

• τη λειτουργία του νευρικού συστήματος
• την παραγωγή ορμονών του στρες
• την ισορροπία των νευροδιαβιβαστών
• την ψυχική και συναισθηματική ανθεκτικότητα

Πώς Βοηθά η Κβαντική Βιοανάδραση;

Η Κβαντική Βιοανάδραση ανιχνεύει ασυνείδητες αντιδραστικότητες σε περιοχές του σώματος που φέρουν ενεργειακά φορτία από παλιές ή ανεπίλυτες εμπειρίες. Η συσκευή αποστέλλει στοχευμένες διορθωτικές συχνότητες που επιδιώκουν την αποφόρτιση αυτής της μνήμης — όλα σε κλάσματα του δευτερολέπτου (1/1000 του δευτερολέπτου).

Ενδυναμώνοντας το παρασυμπαθητικό νευρικό σύστημα (χαλάρωση – αποκατάσταση), το σώμα μεταβαίνει από την κατάσταση «μάχης ή φυγής» σε κατάσταση αυτοΐασης και εσωτερικής αρμονίας, απελευθερώνοντας την κυτταρική μνήμη και απαλλάσσοντας το άτομο από επαναλαμβανόμενα μοτίβα πόνου ή φόβου.

Αυτό προσφέρει:

• ανακούφιση από σωματικά συμπτώματα που σχετίζονται με καταπιεσμένα συναισθήματα
• αποκατάσταση της ορμονικής και νευρολογικής ισορροπίας μέσω της εξισορρόπησης του ενεργειακού πεδίου
• απελευθέρωση από βαθιά ριζωμένες εντάσεις και εσωτερικά βάρη
• χώρο για εσωτερική γαλήνη, αυξημένη πνευματική διαύγεια και αυθεντική σύνδεση με τον εαυτό
• υποστήριξη της φυσικής ικανότητας του σώματος να αυτορρυθμίζεται και να αυτοθεραπεύεται.

Η Κβαντική Βιοανάδραση είναι μια καινοτόμος, μη επεμβατική, συμπληρωματική μέθοδος που χρησιμοποιεί τις ενεργειακές συχνότητες του σώματος για την αναγνώριση και τη διόρθωση ανισορροπιών, ενισχύοντας την αυτορρύθμιση και τη συνολική υγεία.

Περίληψη – Πώς Βοηθά η Κβαντική Βιοανάδραση στις Ορμονικές Δυσλειτουργίες:
1. Ρύθμιση του Άξονα HPA (Υποθάλαμος–Υπόφυση–Επινεφρίδια). Εξισορροπεί την απόκριση στο στρες και μειώνει τα επίπεδα κορτιζόλης, ενισχύοντας τη συναισθηματική σταθερότητα.
2. Ενίσχυση Νευροδιαβιβαστών. Ανιχνεύει ενεργειακές ανισορροπίες σε σεροτονίνη και ντοπαμίνη και στέλνει διορθωτικά σήματα για φυσική ενίσχυση της διάθεσης.
3. Υποστήριξη Ενδοκρινών Αδένων. Ενισχύει τη λειτουργία του θυρεοειδούς, των επινεφριδίων και της υπόφυσης, σταθεροποιώντας το ορμονικό προφίλ.
4. Βελτίωση Ύπνου & Μελατονίνης. Ενεργοποιεί ενεργειακά την επίφυση, βελτιώνοντας την παραγωγή μελατονίνης και την ποιότητα ύπνου.
5. Αυτορρύθμιση & Ενεργειακή Συνοχή. Ο τελικός στόχος είναι η επίτευξη ενεργειακής συνοχής, καλύτερης ορμονικής λειτουργίας και ενίσχυσης της συναισθηματικής ανθεκτικότητας.

Συμπέρασμα: Μια Νέα Προσέγγιση στην Ευεξία

Οι ορμονικές διαταραχές δεν επηρεάζουν μόνο το σώμα — αγγίζουν βαθιά την ψυχή, τη διάθεση και την ποιότητα ζωής. Η Κβαντική Βιοανάδραση, ως μέρος μιας ολιστικής θεραπευτικής στρατηγικής που περιλαμβάνει ιατρική παρακολούθηση, σωστή διατροφή, άσκηση και ψυχολογική υποστήριξη, μπορεί να προσφέρει σημαντικά οφέλη.

Η χοληστερίνη (ή χοληστερόλη) είναι μια απαραίτητη λιπαρή ουσία στο αίμα μας, που χρησιμεύει ως δομικό υλικό των κυττάρων και συμβάλλει στην παραγωγή των στεροειδών ορμονών, της τεστοστερόνης, των οιστρογόνων και της βιταμίνης D (λειτουργεί ως προ-στεροειδής ορμόνη), όπως και στην παραγωγή χολικών οξέων, που είναι απαραίτητες για την πέψη των λιπών και την απορρόφηση λιποδιαλυτών βιταμινών και συμβάλλει στην υγεία του εγκεφάλου και των νευρώνων. Ωστόσο, όταν υπερβαίνει τα φυσιολογικά όρια για μεγάλο χρονικό διάστημα, εναποτίθεται στα τοιχώματα των αγγείων και αυξάνει τις πιθανότητες αθηροσκλήρωσης, θρομβώσεων και κατ’ επέκταση εγκεφαλικών και καρδιακών επεισοδίων. Το γεγονός ότι αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους παράγοντες καρδιαγγειακών παθήσεων είναι ο λόγος που πάνω από το 25% των ανθρώπων άνω των 40, παίρνουν υπολιπιδαιμικά φάρμακα. Θα μπορούσαν αντίστοιχα τα βότανα να ρυθμίσουν τα επίπεδα χοληστερίνης;

Τα βότανα και πολλές φυτικές τροφές μπορούν να βοηθήσουν στη μείωση της χοληστερόλης και στην ισορροπία μεταξύ LDL (χοληστερόλη χαμηλής πυκνότητας- “κακή”) και HDL (χοληστερόλη υψηλής πυκνότητας- “καλή”) παράλληλα με τη διαχείριση άλλων παραγόντων. Η δυτική βοτανοθεραπεία για την αντιμετώπιση της υπερχοληστερολαιμίας προτείνει ολιστική διαχείριση που περιλαμβάνει αλλαγές στη διατροφή, που μπορείτε να δείτε αναλυτικά παρακάτω. Η αναλογία μυϊκού ιστού και λίπους έχει ιδιαίτερη σημασία για τη μεταβολική υγεία, που επηρεάζει την καύση λιπών, συνεπώς ωφελεί η άσκηση που αυξάνει το μυϊκό ιστό (πχ βάρη) και ειδικά η αεροβική, που ενισχύει τις καύσεις. Γενικότερα ωφελεί η απώλεια βάρους και κυρίως λιπώδη ιστού. Σημαντικό ρόλο για την ρύθμιση της υπερλιπιδαιμίας παίζουν επίσης η υγεία της εντερικής μικροχλωρίδας, η υγεία του ήπατος και της χοληδόχου κύστης, ο ικανοποιητικός ύπνος και η διαχείριση του στρες.
Σε περιπτώσεις κληρονομικής υπερχοληστερολαιμίας, που οι τιμές χοληστερίνης μπορεί να μειωθούν μόνο με την ανάλογη φαρμακευτική αγωγή, όλα τα παραπάνω καθώς και τα βότανα μπορούν να λειτουργήσουν συμπληρωματικά.

Εκτεταμένες έρευνες σχετικά με την υπολιπιδαιμική δράση πολλών βοτάνων και τροφών, δείχνουν ότι μπορούν να μειώσουν τη χοληστερίνη με πολλαπλούς μηχανισμούς. Μια ιδανική βοτανική συνταγή μπορεί να περιλαμβάνει βότανα που ενεργοποιούν όλους αυτούς τους μηχανισμούς και που οι δράσεις τους αλληλοσυμπληρώνονται. Τα ενεργά συστατικά με υπολιπιδαιμική δράση είναι κυρίως οι φυτικές ίνες, οι φυτοστερόλες, οι πολυφαινόλες, κάποια πικρά και αντιφλεγμονώδη συστατικά. Παρακάτω ακολουθούν οι κυριότεροι τρόποι με τους οποίους τα συστατικά των φυτών μπορούν να βοηθήσουν στη μείωση της χοληστερόλης:

Οι φυτικές ίνες δεσμεύουν τα χολικά οξέα
Οι διαλυτές φυτικές ίνες (γλίσχρασμα και β-γλυκάνες) δεσμεύουν τα χολικά οξέα στο έντερο, εμποδίζοντας την επαναπορρόφηση. Το ήπαρ αναγκάζεται να χρησιμοποιήσει περισσότερη χοληστερίνη για να συνθέσει νέα χολικά οξέα, μειώνοντας έτσι τα επίπεδα χοληστερίνης στο αίμα. Έρευνες έχουν δείξει ότι λαμβάνοντας 70-80 γρ βρώμη ή 50γρ πίτουρο βρώμης καθημερινά, λαμβάνεται η απαραίτητη ποσότητα β-γλυκανών ώστε να μειωθεί τουλάχιστον 5% η LDL χοληστερόλη εντός 4-6 εβδομάδων. Αντίστοιχα, με 10–12 γρ φλοιού ψύλλιου (ή 20-30 γρ σπόρους ψύλλιου) (Plantago ovata) καθημερινά, λαμβάνεται επαρκής ποσότητα βλεννωδών ουσιών (γλίσχρασμα) ώστε να επιτευχθεί μείωση της LDL χοληστερόλης κατά 6–12% μέσα σε 4–8 εβδομάδες. Είναι καλύτερο το ψύλλιο και ο λιναρόσπορος (που έχει αντίστοιχα συστατικά) να είναι αλεσμένα, επειδή έτσι αυξάνεται η βιοδιαθεσιμότητα των ινών & λιγνανών.

Οι φυτοστερόλες και οι σαπωνίνες μειώνουν την απορρόφηση χοληστερόλης
Φυτά όπως η Τριγωνέλλα (Trigonella foenum-graecum), η Γλυκόριζα (Glycyrrhiza glabra), και η Άγρια βρώμη περιέχουν συστατικά, όπως φυτοστερόλες και σαπωνίνες, που όταν καταναλωθούν μειώνουν την απορρόφηση της χοληστερόλης από το έντερο. Οι φυτοστερόλες, μοιάζουν δομικά με τη χοληστερόλη και λειτουργούν ανταγωνιστικά, ενώ οι σαπωνίνες σχηματίζουν σύμπλοκα χοληστερόλης και χολικών αλάτων, μειώνοντας την απορρόφηση και αυξάνοντας την αποβολή της χοληστερόλης. Και τα δύο συστατικά εμποδίζουν την απορρόφηση μέσω του εντέρου, έτσι, φτάνει λιγότερη χοληστερόλη στο ήπαρ, το οποίο αναγκάζεται να χρησιμοποιήσει LDL από το αίμα, μειώνοντας τα επίπεδά της. Έρευνες έχουν δείξει ότι η καθημερινή λήψη 2 γρ φυτοστερολών (μέσω τροφών όπως σουσάμι, ηλιόσπορος, καρύδια) μπορεί να μειώσει την LDL χοληστερόλη κατά 8–12% μέσα σε 4–6 εβδομάδες. Αντίστοιχα,  15–25 γρ/ημέρα (ή τυποποιημένα εκχυλίσματα), σπόρων τριγωνέλλας (Trigonella foenum-graecum), που περιέχουν σαπωνίνες, έχουν δείξει μείωση της LDL κατά 5–10% και βελτίωση του προφίλ τριγλυκεριδίων σε μελέτες 6–12 εβδομάδων.

Οι πολυφαινόλες προστατεύουν την LDL από οξείδωση, μειώνοντας τον κίνδυνο δημιουργίας αθηρωματικών πλακών.
Η αθηροσκλήρωση προκαλείται όταν οξειδώνεται η LDL και αποδεσμεύονται ελεύθερες ρίζες που δημιουργούν κύτταρα που εναποτίθενται στα τοιχώματα των αγγείων. Τα φυτικά αντιοξειδωτικά, όπως οι πολυφαινόλες (κατεχίνες, κουρκουμίνη, ελλαγιταννίνες, ανθοκυανίνες), προστατεύουν την LDL από την οξείδωση, εξουδετερώνοντας τις ελεύθερες ρίζες και μειώνοντας την αθηρογόνο δράση της. Έρευνες έχουν δείξει ότι η καθημερινή κατανάλωση χυμού ροδιού (240 ml) για 8–12 εβδομάδες μπορεί να μειώσει τα επίπεδα της οξειδωμένης LDL και την πρόοδο της δημιουργίας αθηρωματικής πλάκας. Παρόμοια, η κατανάλωση πράσινου τσαγιού (2–3 φλιτζάνια/ημέρα ή εκχυλίσματα) για 12 εβδομάδες έχει συσχετιστεί με μείωση LDL 5–7% και σημαντική βελτίωση αντιοξειδωτικής ικανότητας του οργανισμού. Το εκχύλισμα φύλλων ελιάς έχει δείξει μείωση της LDL(3-5%) και των τριγλυκεριδίων (10–15%), ενώ το ελαιόλαδο πλούσιο σε πολυφαινόλες προστατεύει από την οξείδωση της LDL. Η καθημερινή κατανάλωση περίπου 50 g αποξηραμένων ή ενός φλιτζανιού φρέσκων μύρτιλλων (Vaccinium spp.) για 8 εβδομάδες έχει δείξει μείωση της οξειδωμένης LDL κατά 25–30%, βελτίωση της συνολικής αντιοξειδωτικής ικανότητας του οργανισμού κατά 20% και μείωση της LDL (3–5%).

Οι πικρές ουσίες των αποτοξινωτικών του ήπατος μειώνουν τη χοληστερίνη με την ηπατοπροστατευτική και λιποτροπική τους δράση
Στη βοτανοθεραπεία, η βάση της αντιμετώπισης πολλών προβλημάτων υγείας ξεκινά με την προστασία του ήπατος. Τα κύρια αποτοξινωτικά του ήπατος, όπως το γαϊδουράγκαθο (Silybum marianum), η αγκινάρα (Cynara scolymus) και η πικραλίδα/ ραδίκι (Taraxacum officinale), έχουν ηπατοπροστατευτική και λιποτροπική (λιποδιαλυτική) δράση. Η σιλυμαρίνη του γαϊδουράγκαθου και η κυναρίνη της αγκινάρας έχουν αποδειχθεί ότι προστατεύουν τα ηπατικά κύτταρα, αυξάνουν την παραγωγή και ροή της χολής και μειώνουν τη σύνθεση χοληστερόλης στο ήπαρ. Κλινικές μελέτες με εκχύλισμα αγκινάρας (500–1.000 mg/ημέρα για 6–12 εβδομάδες) δείχνουν μείωση της LDL και της συνολικής χοληστερόλης κατά 4–10%, ενώ η σιλυμαρίνη χρησιμοποιείται ευρέως για την αποτοξίνωση και ανάπλαση του ήπατος, υποστηρίζοντας την ισορροπία των λιπιδίων. Αυτά τα βότανα είναι ιδιαίτερα χρήσιμα σε ασθενείς με λιπώδη διήθηση, ηπατοπάθειες και προδιάθεση για προβλήματα της χοληδόχου κύστης.

Η αντιφλεγμονώδης δράση των βοτάνων βελτιώνει το καρδιομεταβολικό προφίλ
Η χρόνια φλεγμονή συνδέεται με αυξημένη παραγωγή VLDL (λιποπρωτεΐνη πολύ χαμηλής πυκνότητας.) και LDL χοληστερόλης και με την οξείδωση των λιπιδίων. Βότανα όπως το σκόρδο (Allium sativum), το τζίντζερ (Zingiber officinale) και η κανέλα (Cinnamomum verum) έχει αποδειχθεί ότι μειώνουν τη χοληστερίνη μέσω της αντιφλεγμονώδους και αντιοξειδωτικής δράσης τους. Κλινικές μελέτες δείχνουν ότι 600–1.200 mg εκχυλίσματος σκόρδου ημερησίως για 8–12 εβδομάδες μειώνουν την LDL κατά 10–15%. Η λήψη 3 g τζίντζερ την ημέρα για 8 εβδομάδες έχει συσχετιστεί με μείωση LDL περίπου 5%, ενώ η κατανάλωση 1–6 g κανέλας ημερησίως για 6–12 εβδομάδες μειώνει την ολική χοληστερόλη κατά 5–7% και τα τριγλυκερίδια έως 30%. Τα αντιφλεγμονώδη βότανα, ενταγμένα σε μια ισορροπημένη διατροφή, συμβάλλουν στη μείωση λιπιδίων και στη βελτίωση του καρδιομεταβολικού προφίλ.

Μια πρόσφατη συστηματική ανασκόπηση και μετα-ανάλυση που δημοσιεύτηκε τον Μάιο του 2025 στο Frontiers in Endocrinology παρουσιάζει στοιχεία ότι ο βελονισμός λειτουργεί αποτελεσματικά και με ασφάλεια ως συμπληρωματική θεραπεία στην οστεοπόρωση. Η ανάλυση περιέλαβε 28 τυχαιοποιημένες ελεγχόμενες μελέτες, με συνολικά 2.758 ασθενείς, που αξιολόγησαν τον βελονισμό σε συνδυασμό με συμβατικές θεραπείες έναντι μόνο συμβατικής φροντίδας.
Τα αποτελέσματα φανερώνουν σημαντική αύξηση της οστικής πυκνότητας στον αυχένα του μηριαίου, στην οσφυϊκή μοίρα, στην περιοχή Ward’s triangle και στο ισχίο. Οι βελτιώσεις ήταν ακόμη πιο έντονες σε μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες.
Επιπλέον, τεχνικές όπως ο βελονισμός με μόξα, γνωστός ως warm needle moxibustion, έδειξε ιδιαίτερη αποτελεσματικότητα στον αυχένα του μηριαίου και στο ισχίο, ενώ ο ηλεκτροβελονισμός αύξησε σημαντικά τα επίπεδα ασβεστίου στο πλάσμα. Οι παρεμβάσεις διάρκειας έως 3 μηνών αποδείχθηκαν οι πιο αποτελεσματικές.
Το βελονιστικό πρωτόκολλο όχι μόνο βελτίωσε πυκνότητα και βιοχημικούς δείκτες, αλλά συνοδεύτηκε και από μείωση των συμπτωμάτων πόνου, βελτίωση της ποιότητας ζωής και λιγότερα ανεπιθύμητα συμβάντα σε σύγκριση με τις ομάδες ελέγχου.
Παρά την μείωση στην ποιότητα των δεδομένων λόγω ετερογένειας και επιβεβαίωσης περιορισμένης γεωγραφικής κάλυψης, οι ερευνητές υποστηρίζουν ότι πρέπει να πραγματοποιηθούν και πολυκεντρικές μελέτες με μεγάλο αριθμό συμμετεχόντων και τυποποιημένα θεραπευτικά πρωτόκολλα. Τέλος, προτείνουν η έρευνα να επεκταθεί και σε μακροπρόθεσμα αποτελέσματα.
Συνοπτικά, αυτή η έρευνα αναδεικνύει τον βελονισμό ως έναν ισχυρό συμπληρωματικό παράγοντα στη διαχείριση της οστεοπόρωσης, παρέχοντας σημαντικά αποτελέσματα στην πυκνότητα των οστών, τη μείωση των συμπτωμάτων και την ποιότητα ζωής, με άριστο προφίλ ασφάλειας. Αποτελεί ένα ελπιδοφόρο βήμα για την ενσωμάτωση των παραδοσιακών πρακτικών στην ολιστική ιατρική σε συνδυασμό με τη σύγχρονη θεραπευτική.

Πηγή: Front Endocrinol (Lausanne). 2025 May 9;16:1561344.

Οι στρεπτόκοκκοι είναι παθογόνα βακτήρια που αποικίζουν στο δέρμα και τους βλεννογόνους. Διακρίνονται σε μη αιμολυτικούς και αιμολυτικούς και ταξινομούνται σε ομάδες Α, Β, C, D, G. Προκαλούν διαφορετικής βαρύτητας λοιμώξεις σε παιδιά.
Σε μια ήπια κατάσταση στρεπτόκοκκου τα συχνότερα συμπτώματα στα παιδιά είναι: πονόλαιμος, κόκκινος λαιμός, πυρετός, δυσκολία στην κατάποση, μικρές κόκκινες κηλίδες στο στόμα, πρησμένοι λεμφαδένες/αμυγδαλές, λευκό επίχρισμα σε αμυγδαλές, μυϊκοί πόνοι, ναυτία ή έμετος.
Aπαιτείται ιατρική παρακολούθηση από τον θεράποντα παιδίατρο σε όλα τα στάδια της νόσησης διότι μπορεί να υπάρξουν επιπλοκές, λόγω στελέχους του βακτηρίου, όπως διεισδυτικές λοιμώξεις από στρεπτόκοκκο της ομάδας Α.

Στρεπτοκοκκική αμυγδαλίτιδα:
Η στρεπτοκοκκική αμυγδαλίτιδα είναι μία λοίμωξη των αμυγδαλών που προκαλείται κυρίως από τον Streptococcus pyogenes, γνωστό ως β-αιμολυτικός στρεπτόκοκκος της ομάδας Α. Αυτή η λοίμωξη είναι συχνή στα παιδιά, ιδιαίτερα στις ηλικίες 5-15 ετών, και είναι η πιο κοινή βακτηριακή αιτία οξείας φαρυγγίτιδας σε παιδιά. Η στρεπτοκοκκική αμυγδαλίτιδα μπορεί να οδηγήσει σε επιπλοκές και η παιδιατρική παρακολούθηση θα πρέπει να είναι συστηματική στην πορεία της θεραπείας του παιδιού. 
Διάγνωση: Τεστ ταχείας διαγνωστικής μεθόδου (Strep-test) σε φαρμακεία ή σε παιδιατρεία ενώ η εργαστηριακή καλλιέργεια εφαρμόζεται σε διαγνωστικά κέντρα.
Μετάδοση: Ο στρεπτόκοκκος μεταδίδεται κυρίως μέσω της επαφής με μολυσμένες εκκρίσεις από το στόμα ή τη μύτη. Στους παιδικούς σταθμούς και στα σχολεία η μετάδοση είναι υψηλή.
Πρόληψη: Μέτρα ατομικής υγιεινής, όπως το συχνό πλύσιμο χεριών με σαπούνι και ζεστό νερό, συμβάλλουν στην ελαχιστοποίηση της μετάδοσης. Συνιστάται η αποφυγή επίσκεψης σε μέρη που υπάρχει αυξημένο βακτηριακό φορτίο. 

Αντιμετώπιση με συμβατική ιατρική: Η θεραπεία περιλαμβάνει τη λήψη αντιβιοτικών, την οποία χορηγεί αποκλειστικά ο παιδίατρος μετά από κλινική εξέταση. Η χρήση των αντιβιώσεων αποτελεί ένα πολυσύνθετο πρόβλημα για ασθενείς, επιστήμονες και όλους τους πολίτες μιας και η ανθεκτικότητα των βακτηρίων στις αντιβιώσεις αποτελεί γεγονός.

Αντιμετώπιση με ομοιοπαθητική: Η ομοιοπαθητική επιλέγεται είτε ως η κύρια προσέγγιση είτε ως συμπληρωματική της συμβατικής ιατρικής. Περιλαμβάνει τη λήψη ομοιοπαθητικών τα οποία επιλέγει ομοιοπαθητικός. Τα ομοιοπαθητικά αγοράζονται από φαρμακείο που παρασκευάζει ή εμπορεύεται ομοιοπαθητικά. Σημαντικό να αναφερθεί ότι το ομοιοπαθητικό αντιστοιχεί στην εξατομικευμένη εικόνα συμπτωμάτων του ατόμου που νοσεί. Όπως είναι γνωστό δεν εκφράζουν όλοι οι παθόντες τα ίδια συμπτώματα, κατά συνέπεια τα ομοιοπαθητικά δεν επιλέγονται με βάση την ονομασία της διάγνωσης αλλά λαμβάνοντας υπόψη τα εξατομικευμένα συμπτώματα που εκφράζει το άτομο. Η τροποποίηση της ομοιοπαθητικής αγωγής αντιστοιχεί σε κάθε μεταβατικό στάδιο της αυτοΐασης που θα βρεθεί το άτομο.

Γιατί να επιλεχθεί η ομοιοπαθητική:
Η παγκόσμια κοινότητα υγείας αντιμετωπίζει μια αυξανόμενη πρόκληση για την καταπολέμηση των μολυσματικών ασθενειών που προκαλούνται από ανθεκτικά στα αντιβιοτικά βακτήρια. Σε αυτές υπάγονται και οι μολύνσεις από Streptococcus mutans & Streptococcus pyogenes.
Ο Streptococcus pyogenes είναι μια από τις κοινές αιτίες φαρυγγοαμυγδαλικών λοιμώξεων της παιδικής ηλικίας. Η λοίμωξη δεν περιορίζεται μόνο σε φαρυγγικές λοιμώξεις, αλλά επηρεάζει ζωτικά όργανα για την ανάπτυξη διαφορετικών καταστάσεων που σχετίζονται με την αντοχή του βακτηρίου. Αυτή η σταδιακή εμφάνιση αντοχής στα αντιβιοτικά έχει γίνει ένας νέος παράγοντας που συμβάλλει στην αυξημένη επιβάρυνση των στρεπτοκοκκικών παθήσεων.
Η συνεχώς αυξανόμενη λοιμογόνος δράση οφείλεται στις συχνές μεταλλάξεις που το καθιστούν κύρια αιτία βρεφικής θνησιμότητας σε όλο τον κόσμο και η ομοιοπαθητική επιστημονικά δείχνει να προσφέρει λύσεις απαντώντας σθεναρά στο σύνθετο αυτό πρόβλημα της μικροβιακής αντοχής. Παράλληλα συντελεί στην ταχύτερη αυτοΐαση των παιδιών, στην αποφυγή επιπλοκών χωρίς να προκαλεί ανεπιθύμητες ενέργειες.
Οι ερευνητικοί σύμβουλοι του επαγγελματικού σώματος ομοιοπαθητικών της Αγγλίας στα πλαίσια υποστήριξης της 5ετούς στρατηγικής της κυβέρνησης του Ηνωμένου Βασιλείου στο πρόβλημα μικροβιακής αντοχής στα αντιβιοτικά, με έγγραφη υποβολή τους παρέχουν τεκμηριωμένη πρόταση για τον ρόλο της ομοιοπαθητικής στην διαχείριση και έλεγχο μολυσματικών ασθενειών και  ενημερώνουν: “Η ομοιοπαθητική παρέχει ένα πλούσιο δυναμικό για την ανάπτυξη νέων αντιμικροβιακών θεραπειών που είναι ασφαλή, αποτελεσματικά και δεν διατρέχουν κανένα κίνδυνο να συμβάλουν στην υπάρχουσα μικροβιακή αντοχή καθώς και δεν υπάρχει κίνδυνος ανάπτυξης νέας μικροβιακής αντοχής”.

Ερευνητικά δεδομένα:  Σε in vitro μελέτη αποδείχθηκε ότι δυο συγκεκριμένα ομοιοπαθητικά που προέρχονται από το φυτικό βασίλειο έχουν αντιβακτηριακή δράση κατά του Streptococcus mutans. Οι ερευνητές δηλώνουν ότι τα ευρήματα της μελέτης τους υποδηλώνουν ότι τα φυτικά ομοιοπαθητικά θα μπορούσαν να χρησιμεύσουν ως συμπληρωματικές θεραπείες στη θεραπεία στρεπτοκοκκικών λοιμώξεων, ιδιαίτερα σε περιπτώσεις όπου η αντοχή στα αντιβιοτικά είναι ανησυχητική.
Μελέτη σε ποντίκια απέδειξε το ομοιοπαθητικό Streptococcinum να παρουσιάζει αντιβακτηριακές ιδιότητες. Στο συμπέρασμά τους οι ερευνητές δηλώνουν ότι τα ομοιοπαθητικά του πειράματος μπορεί να βοηθήσουν στη θεραπεία ασθενειών που προκαλούνται από τον Streptococcus pneumoniae.
Μελέτη που πραγματοποιήθηκε σε ψάρια, βακτηριακά μολυσμένα με στρεπτόκοκκο, συγκριτικά εξέτασε την επίδραση τριών ομοιοπαθητικών και της αντιβίωσης ερυθρομυκίνης. Στο τελικό στάδιο αποδείχθηκε να δρουν όλα τα εκχυλίσματα αποτελεσματικά στην αναστολή της βακτηριακής ανάπτυξης. Η διαφορά τους είναι ότι η ερυθρομυκίνη είναι αντιβιοτικό με παρενέργειες ενώ τα ομοιοπαθητικά  είναι χωρίς καμία παρενέργεια στα ψάρια και σε άλλα πλάσματα.
Σε πείραμα με ζώνες αναστολής ανάπτυξης μελετήθηκαν τα πιο συχνά συνταγογραφούμενα ομοιοπαθητικά σε κλινικές καταστάσεις που σχετίζονται με strept νόσηση για να διαπιστωθεί η αποτελεσματικότητά τους έναντι του Streptococcus pyogenes. Αυτό το πείραμα έδειξε ξεκάθαρα ότι τα ομοιοπαθητικά έχουν αντιβακτηριακή ιδιότητα έναντι του Streptrococcus pyogenes και αυτό το σημαντικό εύρημα μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε άμεση ή συμπληρωματική θεραπεία της μόλυνσης από pyogenes στο μέλλον.
Σε μελέτη συγκρίθηκε η διαφορά μεταξύ ομοιοπαθητικής και συμβατικής παιδιατρικής φροντίδας στη θεραπεία οξέων ασθενειών σε παιδιά στους πρώτους 24 μήνες της ζωής τους. Τα παιδιά στην ομοιοπαθητική ομάδα παρουσίασαν σημαντικά λιγότερες ημέρες ασθενείας από εκείνα της συμβατικής ομάδας, με αντίστοιχα λιγότερα επεισόδια ασθένειας, καθώς και λιγότερες αναπνευστικές ασθένειες κατά την περίοδο των 24 μηνών. Χρειάστηκαν λιγότερα αντιβιοτικά και το κόστος θεραπείας τους ήταν χαμηλότερο. Οι ερευνητές συμπέραναν ότι η ομοιοπαθητική, χρησιμοποιώντας τη συμβατική ιατρική ως σκηνικό ασφαλείας, ήταν πιο αποτελεσματική από τη συμβατική θεραπεία, ασφαλής και οικονομικά αποδοτική μέθοδος πρωτοβάθμιας περίθαλψης κατά τα πρώτα 2 χρόνια της ζωής.
Σε φαρμακο-οικονομική μελέτη με στόχο σύγκρισης την ομοιοπαθητική στρατηγική έναντι στρατηγική αντιβιοτικών στην αντιμετώπιση υποτροπιάζουσας οξείας ρινοφαρυγγίτιδες έδειξε εντός 6 μηνών η "ομοιοπαθητική στρατηγική" απέδωσε σημαντικά καλύτερα αποτελέσματα από την "αντιβιοτική στρατηγική" όσον αφορά την ιατρική αποτελεσματικότητα (αριθμός επεισοδίων ρινοφαρυγγίτιδας: 2, 71 έναντι 3, 97, P<0, 001, αριθμός επιπλοκών: 1, 25 έναντι 1, 95, P<0, 001) και ποιότητα ζωής (παγκόσμια βαθμολογία: 21, 38 έναντι 30, 43 P<0, 05) και σημαντικά μικρότερη αναρρωτική άδεια (9, 5% των γονέων έναντι 31, 6% των γονέων, P<0, 001). Η ποιότητα ζωής αξιολογήθηκε χρησιμοποιώντας την κλίμακα Par-Ent-Qol.
Συμπερασματικά η ομοιοπαθητική μπορεί να είναι μια οικονομικά αποδοτική εναλλακτική λύση στα αντιβιοτικά στη θεραπεία της υποτροπιάζουσας βρεφικής ρινοφαρυγγίτιδας.

Επίλογος
Είναι σημαντικό να αυξηθεί η ευαισθητοποίηση των ανθρώπων σχετικά με τα αντιβιοτικά. Να ενημερωθούν οι πολίτες για τις εναλλακτικές λύσεις στο παγκόσμιο πρόβλημα της μικροβιακής αντοχής και η ιατρική κοινότητα να επανεκπαιδευτεί στην διαχείριση του σύνθετου αυτού προβλήματος.

Βιβλιογραφία

1. Homeopathic Medications as Clinical Alternatives for Symptomatic Care of Acute Otitis Media and Upper Respiratory Infections in Children. Global Advances in Health and Medicine. 2013;2(1):32-43.
2. Bhalerao, Rupali. (2011). Homoeopathy- an alternative to antibiotics for Throat Infection’. Homoeopathic Heritage. 37.
3. Do Homeopathic medicines provoke adverse effects? A systematic Review. Bristish Homeopathic Journal, 89:70-74
4. Homoeopathy can be an alternative to antibiotics for throat infection in children, Published in ‘The Homoeopathic Heritage’ Vol.37, No. 8, November 2011, p 13-15.
5. Antibacterial Activity of Homoeopathic Medicines on Streptococcus Pyogenes: An In Vitro Study. 2. 63-69. 10.47310/iarjimph.2021.v02i02.009.
6. Homeopathic medicinal products for preventing and treating acute respiratory tract infections in children. Cochrane Database of Systematic Reviews 2018, Issue 4. Art. No.: CD005974. 
7. Safety of homeopathic products. J R Soc Med, 2002; 95 :221-2 Safety of homeopathic products. J R Soc Med, 95 :221-2
8. Patient satisfaction and side effects in primary care: an observational study comparing homeopathy and conventional medicine. BMC Complement Altern Med, 2008; 18: 52
9. Homeopathic and conventional treatment for acute respiratory and ear complaints: A comparative study on outcome in the primary care setting. BMC Complementary and Alternative Medicine, 7:7doi:10.1186/1472-6882-7-7
10. Homoeopathy vs. conventional primary care in children during the first 24 months of life—a pragmatic randomised controlled trial. Eur J Pediatr 183, 5455–5465 (2024).
11. In-Vitro Assessment Of The Efficacy Of Homeopathic Medicine Of Plant Origin Against Streptococcal Infectious Diseases, Afr. J. Biomed. Res. Vol. 27(4s) (November 2024); 2214-2218
12. Global burden of bacterial antimicrobial resistance 1990–2021: a systematic analysis with forecasts to 2050, The Lancet, Volume 404, Issue 10459, p.1199-1226
13. Written evidence submitted by the Society of Homeopaths (AMR005)
14. Homeopathy Streptococcinum and Pneumococcinum in treating Streptococcus pneumoniae infection in BALB/c mice, Altern Integr Med 2017, 6:5 (Suppl) , DOI: 10.4172/2327-5162-C1-033
15. Effects of Streptococcinum, Hepar Sulfur, Rosmarinus officinalis and erythromycin on cultured rainbow trout (Oncorhynchus mykiss) with experimental streptococcosis, Iranian Journal of Fisheries Sciences 14(1) 302-307.
16. An observational retrospective study on prevalence of tonsillitis in children below 15 years. Int J Homoeopathic Sci [Internet]. 2022;6(2):354–6.
17. Pharmacoeconomic comparison between homeopathic and antibiotic treatment strategies in recurrent acute rhinopharyngitis in children. Homeopathy. 2005 Jan; 94(1):3-9.

Οι οικονομικές πιέσεις και η δυσκολία να ανταποκριθούν ακόμα και στις ανάγκες στοιχειώδους επιβίωσης τυραννά πολλούς ανθρώπους στην εποχή μας. Τα ψυχολογικά προβλήματα που προκύπτουν από το πρόβλημα αυτό είναι γνωστά ενώ η ριζική του αντιμετώπιση, κοινωνικο-οικονομικής φύσης, συχνά δεν εξαρτάται από το μεμονωμένο άτομο. Ας δούμε λοιπόν τι θα μπορούσε να ανακουφίσει τις πιέσεις, τις αγωνίες και τις ανησυχίες σε ατομικό επίπεδο, εξασφαλίζοντας ίσως και καλύτερες προϋποθέσεις για αντιμετώπιση του θέματος και στο κοινωνικό πεδίο.

Ένα δυνατό ανθοΐαμα για τον άνθρωπο που δεν μπορεί να ησυχάσει την ημέρα και να κοιμηθεί τη νύχτα από την αγωνία για το τι θα απογίνει εξ αιτίας οικονομικής φύσης δυσκολιών και αδιεξόδων είναι το California Valerian (FES). Είναι αξιοθαύμαστη η ικανότητα που έχει το ανθοΐαμα αυτό να καθησυχάζει και να ηρεμεί ενώ οι εξωτερικές συνθήκες φαίνονται ή και είναι μη-αντιμετωπίσιμες.

Μια καλή επίσης υποστήριξη είναι το ανθοΐαμα Sweet Chestnut (Bach), για τη βαθιά, γενικευμένη υπαρξιακή αγωνία, τυπικό παράδειγμα της οποίας μπορεί να αποτελεί το πρόβλημα που εξετάζουμε εδώ. Ο συνδυασμός με Gorse (Bach), για την εσωτερική απελπισία και το ψυχικό ‘πλάκωμα’ που προκαλεί η αίσθηση ότι δεν υπάρχει λύση, καθώς και με το Gentian (Bach) προκειμένου να δημιουργείται και να συντηρείται ένα βασικό επίπεδο αισιοδοξίας, παρέχει βασικότατη στήριξη. Η καθησύχαση που προσφέρεται στον ψυχισμό μεταφράζεται συχνά και σε μια άμεση βελτίωση στον ύπνο, που είναι συνήθως μια από τις βασικές λειτουργίες που οι οικονομικές πιέσεις διαταράσσουν. Βοήθεια σε αυτό θα δώσει φυσικά από πλευράς του και το Rescue Remedy (Bach), το οποίο, χωρίς να είναι πανάκεια όπως τείνει να θεωρείται συνήθως, θα βοηθήσει το άτομο στην αντιμετώπιση του τρόμου, του σοκ, της γενικότερης αναστάτωσής του, της ενστικτώδους τάσης του να ‘φεύγει’ από την πραγματικότητα που του φαίνεται μη-αντιμετωπίσιμη καθώς και της δυσκολίας να αφεθεί. Το Mimulus (Bach) θα φέρει θάρρος εκεί που υπάρχουν φόβοι και ανησυχίες πρακτικού χαρακτήρα, όπου το άτομο νοιώθει να δειλιάζει.

Μια άλλη δεσμίδα συναισθημάτων που μπορεί να συνοδεύουν το στρες λόγω των οικονομικών προβλημάτων και που μοιραία υποσκάπτουν την ψυχολογία επηρεάζοντας αρνητικά την εσωτερική στάση του ατόμου είναι το αίσθημα της αδικίας, του  θυμού, του ‘γιατί να είναι έτσι τα πράγματα’, ‘γιατί σε μένα;’, ‘τι μπορώ να κάνω εγώ αφού είμαι θύμα των καταστάσεων;’ Ανθοϊάματα όπως τα Willow (Bach) και Southern Cross (Australian Bush), εκτός του ότι θα ανακουφίσουν ψυχικά από τα επώδυνα συναισθήματα της πίκρας και της αδικίας, θα ενισχύσουν επίσης τη δύναμη και την μαχητικότητα του ατόμου, κατευθύνοντας την ενέργειά του μακριά από τη μεμψιμοιρία, προς μια πρακτικά δυναμικότερη στάση ζωής. Παύει έτσι να αυτο-αναλώνεται στο να νοιώθει θύμα και ελευθερώνεται μέσα του η επιθυμία να αναλάβει δράση.

Εξαιρετικό για περιόδους όπου πρέπει να μη κάμπτεται κανείς, να μη ‘το βάζει κάτω’ αλλά να συνεχίζει να αγωνίζεται με ευκολία και σθένος είναι το Kapok Bush (Australian Bush). Θα φανεί χρήσιμο σε πολλούς που πρέπει να δείξουν επιμονή και μαχητικότητα προκειμένου να αντέξουν τις συνθήκες της ζωής και να βρουν λύσεις. Το Bottlebrush (Australian Bush) θα αποτελέσει μια υποστηρικτική ‘γέφυρα’ κατά τη διάβαση προς μια πιο βιώσιμη φάση ζωής αν το άτομο νοιώθει ότι ‘δεν μπορεί να τα βγάλει πέρα μόνο του’.

Οι οικονομικές δυσκολίες, οι στερήσεις, η αίσθηση ότι το άτομο δεν μπορεί να προσφέρει σε αυτούς που εξαρτώνται από τη φροντίδα του (πχ στα παιδιά του) όσα χρειάζονται, το αίσθημα της απόρριψης που συχνά λαμβάνει από τους άλλους ιδιαίτερα σε μια εποχή όπως η τωρινή όπου η οικονομική κατάσταση αποτελεί συχνά το μοναδικό κριτήριο κοινωνικού status και γίνεται το μέτρο της επιτυχίας ή αποτυχίας στη ζωή, συχνά πλήττουν βαριά την αυτοεκτίμηση και την αυτοπεποίθηση του ανθρώπου. Εδώ, βασικότατα ανθοϊάματα όπως το Larch (Bach), ‘χτίζουν’ αυτοπεποίθηση και βοηθούν το άτομο να νοιώθει ότι δεν υστερεί σε σχέση με τους άλλους. Από πλευράς του, το Elm (Bach) θα ‘ξαναστήσει στα πόδια του’ τον άνθρωπο που έχει χάσει την επαρκή και εδραιωμένη αυτοπεποίθηση που είχε επειδή οι συνθήκες (πχ απόλυση, ανεργία κλπ) του την στερούν. 

Οι ενοχές είναι μια ακόμη κατηγορία συναισθημάτων που μπορεί να συνοδεύουν μια οικονομικά πιεστική πραγματικότητα. Το άτομο μπορεί, κατά βάθος ή και εμφανώς, να βασανίζεται από συναισθήματα ενοχής, ότι ‘φταίει’ επειδή τα πράγματα στη ζωή του είναι όπως είναι, επειδή κάτι λάθος έκανε, ή κάτι σωστό δεν έκανε, ή γενικώς για κάποιο λόγο που μπορεί και να μη γνωρίζει. Τα Pine (Bach), Sturt Desert Rose (Australian Bush), Hyssop (Pegasus) και ότι σχετικό, έχουν φυσικά ένδειξη εδώ. 

Υπάρχουν περιπτώσεις που άνθρωποι αναγκάζονται να στερηθούν συνθήκες διαβίωσης υποβαθμίζοντας τη ζωή τους στον τομέα αυτόν ή να χάσουν πράγματα υλικά με τα οποία ήταν πολύ συνδεδεμένοι. Απελπίζονται τότε και υποφέρουν. Τα ανθοϊάματα Sagebrush (FES) και Chrysanthemum (FES) θα βοηθήσουν τη συνειδητότητά τους να διευρυνθεί, να απαλλαγεί από την τυραννία των υλικών προσκολλήσεων και να νοιώσει ελεύθερη και ανάλαφρη μέσα στην ομορφιά της καθαρής ύπαρξης.

Μια πρόσφατη συστηματική ανασκόπηση βασισμένη σε 15 μελέτες που αφορούσαν ενήλικες ασθενείς μετά από χειρουργικές επεμβάσεις κατέληξε σε εντυπωσιακά αποτελέσματα για την εισπνοή αιθέριου ελαίου λεβάντας. Η μείωση του πόνου ήταν στατιστικά σημαντική σε διαφορετικούς χρόνους μέτρησης, όπως 5′, 30′ και 60′ μετά την επέμβαση, δείχνοντας συνεπή ανακούφιση συγκριτικά με ομάδες ελέγχου.
Η ανασκόπηση κάλυψε μελέτες που κυρίως αναφέρονται σε καρδιακές και κοιλιακές επεμβάσεις, με ενδείξεις ότι σε τρεις περιπτώσεις μειώθηκε και η χρήση αναλγητικών (αν και σε άλλες τρεις δεν παρατηρήθηκε αλλαγή) . Το συμπέρασμα αναφέρει ότι, παρότι η λεβάντα μειώνει αξιόλογα τον πόνο, τα στοιχεία για μείωση στη χρήση φαρμάκων εμφανίζονται λιγότερο σταθερά, και γι’ αυτό απαιτούνται νέες, πιο μεγάλου μεγέθους τυχαιοποιημένες κλινικές δοκιμές (RCTs) με υψηλότερες μεθοδολογικές απαιτήσεις.
Τα αποτελέσματα αναδεικνύουν την εισπνοή λεβάντας ως μια απλή, ασφαλή και χαμηλού κόστους συμπληρωματική θεραπεία με επιστημονικό έρεισμα.

πηγή: Inhalation Aromatherapy With Lavender for Postoperative Pain Management: A Systematic Review of Randomized Controlled Trials

Τον Ιούνιο πραγματοποιήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 6^ο συνέδριο του Homeopathic Research Institute. Με τη συμμετοχή 250 συνέδρων από περισσότερες από 25 χώρες, το συνέδριο αυτό συγκέντρωσε πλήθος ερευνητών από όλο τον κόσμο.
Το Ομοιοπαθητικό Ερευνητικό Ινστιτούτο διοργανώνει αυτά τα συνέδρια κάθε δύο χρόνια και υπάρχει πάντα ένας σημαντικός αριθμός παρουσιάσεων που αναφέρουν σημαντικά νέα για την επιστήμη και την ομοιοπαθητική.
(ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Επειδή σε ερευνητικά συνέδρια όπως αυτό στην Ελλάδα συνήθως συμμετέχουν επιστήμονες που αναφέρουν ΝΕΕΣ έρευνες, πολλές από αυτές τις μελέτες δεν έχουν ακόμη δημοσιευθεί. Ως εκ τούτου, δεν παρέχονται παραπομπές για τις μελέτες που συζητούνται εδώ. Επίσης, αυτή η σύντομη περίληψη των παρουσιάσεων αντιπροσωπεύει μόνο έναν μικρό αριθμό των συνολικών ομιλιών που δόθηκαν στο συνέδριο).
Η πρώτη παρουσίαση στο συνέδριο έγινε από τον καθηγητή Ashley Ross, κοσμήτορα της Σχολής Επιστημών Υγείας του Τεχνολογικού Πανεπιστημίου του Durban (DUT), στη Νότια Αφρική. Ο Δρ Ross ανέλυσε την ιστορία 200+ ετών των «ομοιοπαθητικών δοκιμών», δηλαδή της πειραματικής μεθόδου, κατά την οποία ομοιοπαθητικές δόσεις συγκεκριμένων ουσιών δοκιμάζονται σε επαναλαμβανόμενες δόσεις για την ικανότητά τους να προκαλούν πράγματι το δικό τους μοναδικό πρότυπο συμπτωμάτων.
Εκτός από την ανασκόπηση της ιστορίας αυτών των πειραμάτων, περιέγραψε επίσης πολλά σύγχρονα «provings» και τα αποτελέσματά τους σε απλές και διπλές- τυφλές δοκιμές. Αυτή η σύντομη ανασκόπηση έκανε φανερό ότι οι σκεπτικιστές της ομοιοπαθητικής που ισχυρίζονται ότι «δεν υπάρχει επιστημονική έρευνα» για την ομοιοπαθητική είναι απόλυτα παραπληροφορημένοι, επειδή η βάση για τη συντριπτική πλειοψηφία των ομοιοπαθητικών φαρμάκων προέρχεται από αυτές τις δοκιμές.
Τελικά, η ομοιοπαθητική «materia medica» και τα 200+ χρόνια χρήσης ομοιοπαθητικών φαρμάκων έχουν επιβεβαιώσει ότι ό,τι και να προκαλεί μια ουσία σε υπερβολική δόση, η ίδια ουσία μπορεί να ξεκινήσει τη διαδικασία θεραπείας για ανθρώπους που έχουν συμπτώματα όμοια με αυτά που διαπιστώνεται ότι προκαλεί μια ουσία

Η Maria Fernanda Aguilaer Duenas, MD, γιατρός και ομοιοπαθητικός από το Μεξικό, η οποία ολοκληρώνει επί του παρόντος το διδακτορικό της στην Ανοσολογία, αναφέρθηκε στη μελέτη της, η οποία ήταν μια «φαρμακευτική δοκιμή» ενός από τα κλασικά ομοιοπαθητικά φάρμακα, της Belladonna. Παραδοσιακά, ένα proving διεξάγεται σε υγιή υποκείμενα, διότι αν το έκανε σε ανθρώπους που είναι άρρωστοι, τα συμπτώματα που βιώνουν οι συμμετέχοντες θα μολύνονταν με τα συμπτώματα των ασθενειών τους.
Σε αυτή τη μελέτη, διαπιστώθηκε ότι οι συμμετέχοντες δημιουργούσαν πολλά από τα κοινά συμπτώματα που είναι γνωστό ότι προκαλεί η Belladonna, όπως πυρετό, ξηρό δέρμα, έξαψη του προσώπου με ερυθρότητα των βλεννογόνων, σφυροκοπημένους πονοκεφάλους και πολύχρωμα όνειρα.
Αυτό που ήταν ιδιαίτερα συναρπαστικό ήταν ότι ο Dr. Duenas διαπίστωσε επίσης ότι η Belladonna όχι μόνο δημιούργησε μια ποικιλία συμπτωμάτων που είναι γνωστό ότι προκαλεί, αλλά σε αυτή τη μελέτη, εξέτασε επίσης για να αξιολογήσει τη γενετική έκφραση, συμπεριλαμβανομένης της αύξησης των προφλεγμονωδών κυτταροκινών (σημάδια φλεγμονής) καθώς και των ιντερλευκινών-6, 8, 10, 12, 18 23 και 33. Οι ερευνητές διαπίστωσαν αύξηση κατά 55% έως 94% σε αυτές τις ανοσολογικές μετρήσεις. Αυτές οι μετρήσεις επέτρεψαν στην ερευνήτρια να έχει 88% ακρίβεια στην πρόβλεψη των ασθενών στους οποίους δόθηκε το πραγματικό ομοιοπαθητικό φάρμακο και στους οποίους δόθηκε το εικονικό φάρμακο.
Ο επόμενος ομιλητής ήταν ο Thomas Ostermann, καθηγητής Μεθοδολογίας Έρευνας και Στατιστικής στην Ψυχολογία στο Πανεπιστήμιο Witten/Herdecke της Γερμανίας. Εξέτασε τις 21 μελέτες που έχουν διεξαχθεί για την αξιολόγηση της σχέσης κόστους-αποτελεσματικότητας της ομοιοπαθητικής θεραπείας, με μόνο έναν σχετικά μικρό αριθμό αυτών των μελετών να είναι αρκετά υψηλού επιπέδου. Παρόλα αυτά, οι περισσότερες από αυτές τις μελέτες έχουν δείξει οφέλη από την ομοιοπαθητική θεραπεία, όχι μόνο για γενικά θέματα υγείας αλλά και για συγκεκριμένες ασθένειες. Αυτή η παρουσίαση έδειξε την οικονομική αποτελεσματικότητα της ομοιοπαθητικής στη θεραπεία της υποτροπιάζουσας αμυγδαλίτιδας.

Κλινικές έρευνες
Υπήρξε μια μεγάλη ποικιλία παρουσιάσεων σχετικά με κλινικές δοκιμές που δοκιμάζουν την ομοιοπαθητική θεραπεία, όπως:

- Μια μελέτη συνέκρινε ομοιοπαθητική, ανθρωποσοφική και συμβατική ιατρική θεραπεία λοιμώξεων του ανώτερου αναπνευστικού συστήματος. Η μελέτη αυτή έδειξε ότι η ομοιοπαθητική θεραπεία είχε εξίσου καλά ή και καλύτερα αποτελέσματα από την ομοιοπαθητική χωρίς τη χρήση αντιβιοτικών.

- Μια διπλά τυφλή, τυχαιοποιημένη και ελεγχόμενη με εικονικό φάρμακο μελέτη σε άτομα με νευραλγία του τριδύμου.

- Η χρήση των ομοιοπαθητικών φαρμάκων ως συμπληρωματική θεραπεία στη θεραπεία ατόμων με μείζονα κατάθλιψη (αυτή η μοναδική μελέτη συνέκρινε τα αποτελέσματα κάθε υποκειμένου ενώ τους δόθηκε εικονικό φάρμακο (χωρίς να το γνωρίζουν) σε σχέση με όταν τους δόθηκε ένα πραγματικό ομοιοπαθητικό φάρμακο ατομικά επιλεγμένο).

- Η χρήση του διάσημου ομοιοπαθητικού φαρμάκου Oscillococcinum για τη γρίπη και τα σύνδρομα που μοιάζουν με γρίπη. Αυτό που ήταν επιπλέον μοναδικό σε αυτή την παρουσίαση ήταν η αξιολόγηση των τρόπων με τους οποίους αυτό το ομοιοπαθητικό φάρμακο επηρέασε τα CD4+ λεμφοκύτταρα, που ονομάζονται επίσης Τ-κύτταρα ή Τ-βοηθητικά κύτταρα.

- Ομοιοπαθητική θεραπεία γυναικών με καρκίνο του τραχήλου της μήτρας.

- Μια πολυκεντρική τυχαιοποιημένη συγκριτική δοκιμή για την ομοιοπαθητική θεραπεία των λοιμώξεων του ουροποιητικού συστήματος.

- Μια διπλά τυφλή, τυχαιοποιημένη και ελεγχόμενη με εικονικό φάρμακο δοκιμή με τη χρήση ατομικά επιλεγμένων ομοιοπαθητικών φαρμάκων ως συμπλήρωμα της συνήθους θεραπείας για τη βελτίωση των συμπτωμάτων της περιφερικής διαβητικής νευροπάθειας.

- Η αποτελεσματικότητα της ομοιοπαθητικής θεραπείας στη διαταραχή χρήσης αλκοόλ.

- Η χρήση του Eupatorium perf. στην πρόληψη του δάγκειου πυρετού.

Έρευνες σε ζώα και φυτά
Υπήρξαν πολλές παρουσιάσεις σχετικά με τις επιδράσεις των ομοιοπαθητικών φαρμάκων στα ζώα, μεταξύ των οποίων:

- Η χρήση ομοιοπαθητικών φαρμάκων για τη μείωση της μικροβιακής αντοχής σε γαλοπούλες.

- Η ομοιοπαθητική θεραπεία της διάρροιας σε βοοειδή.

- Η ομοιοπαθητική θεραπεία ορισμένων παρασιτικών ασθενειών σε ζώα, δοκιμάζοντας συνήθως ομοιοπαθητικές δόσεις μεμονωμένων παρασίτων.

- Η χρήση ομοιοπαθητικών δόσεων του Viscum album (γκι) ως αντικαρκινικού παράγοντα σε κύτταρα μελανώματος τρωκτικών.

Το φετινό συνέδριο HRI είχε πολλές αξιόλογες παρουσιάσεις σχετικά με τη χρήση ομοιοπαθητικών φαρμάκων σε φυτά, ακόμη και σε καλλιέργειες. Ο Stephen Baumgartner, PhD, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Βέρνης (Ελβετία) και στο Πανεπιστήμιο Witten/Herdecke (Γερμανία) αξιολόγησε τα 30 χρόνια έρευνας σε φυτά, τα οποία έχουν δημιουργήσει μια συλλογή 32 πρωτότυπων ερευνητικών άρθρων, συμπεριλαμβανομένων επτά δημοσιεύσεων σχετικά με δοκιμές επανάληψης που επιβεβαίωσαν προηγούμενες μελέτες.
Ο Leonardo Faedo, PhD, γεωπόνος και ερευνητής στο Πανεπιστήμιο Coventry (Αγγλία) εντυπωσίασε το συνέδριο HRI πριν από δύο χρόνια, όπου παρουσίασε τις μελέτες του για τις φράουλες, όταν έδειξε πώς τα ομοιοπαθητικά φάρμακα βοήθησαν στην αύξηση της απόδοσης των καλλιεργειών καθώς και στη θρέψη των καλλιεργειών, και μάλιστα χωρίς τη χρήση φυτοφαρμάκων. Φέτος, ο Δρ Faedo έφερε τον καθηγητή του, Pedro Boff, PhD, ο οποίος επιβλέπει τις μεταπτυχιακές και διδακτορικές εργασίες για περισσότερους από 40 φοιτητές στο Πανεπιστήμιο της Πολιτείας Santa Catarina (Βραζιλία).
Και οι δύο συζήτησαν τα σχέδιά τους να συνυπογράψουν μια συστηματική ανασκόπηση των πολλών δεκάδων μελετών που εξετάζουν τη χρήση ομοιοπαθητικών φαρμάκων στην υγεία των φυτών και τις αποδόσεις των καλλιεργειών. Οι εν λόγω ερευνητές δεν έχουν ολοκληρώσει ακόμη αυτή την ανασκόπηση, αλλά οι ίδιοι και όλο το ακροατήριο αισθάνθηκαν ότι αυτή η νέα εργασία μπορεί να οδηγήσει την ομοιοπαθητική σε ένα εντελώς νέο επίπεδο.

Εξερευνώντας τους μηχανισμούς δράσης των ομοιοπαθητικών νανοδόσεων
Υπήρξαν πολυάριθμες παρουσιάσεις σχετικά με πειστικές εξηγήσεις για το πώς τα ομοιοπαθητικά νανοφάρμακα μπορούν να έχουν σημαντικά φυσιολογικά και ανοσολογικά αποτελέσματα. Μεταξύ των ομιλητών ήταν και ο Alexander Tournier, συνδιευθυντής του Ομοιοπαθητικού Ερευνητικού Ινστιτούτου και του Πανεπιστημίου Witten/Herdecke της Γερμανίας που ερεύνησε διάφορες πτυχές της δομής του νερού, συμπεριλαμβανομένου του νερού της ζώνης αποκλεισμού, των νανοδομών, της χημείας και της βιοχημείας (συμπεριλαμβανομένων των μονοπατιών απόκρισης στο στρες, της γονιδιακής έκφρασης και των αντισταθμιστικών αντιδράσεων), της ορμέσεως (η διερεύνηση διαφόρων εξαιρετικά μικρών δόσεων ορισμένων ουσιών σε συγκεκριμένα βιολογικά συστήματα), των βιοφωτονίων, της ηλεκτροδυναμικής (ηλεκτρικά και μαγνητικά πεδία και η αλληλεπίδρασή τους με τα φορτία) και της κβαντικής φυσικής (η παρατήρηση ότι τα σωματίδια υπάρχουν σε πολλαπλές καταστάσεις), ακόμη και της ασθενούς κβαντικής θεωρίας (διεμπλοκή).
Σε μία εποχή που ο σκεπτικισμός κατά των μη συμβατικών θεραπειών γίνεται όλο και πιο έντονος, η διεξαγωγή τέτοιων συνεδρίων όπου παρουσιάζονται επιστημονικές μελέτες υψηλής ποιότητας για τη δράση της Ομοιοπαθητικής, αποτελεί ένα αισιόδοξο μήνυμα για την εξέλιξη των θεραπειών αυτών και τη συμβολή τους στην επίτευξη της υγείας.

Περισσότερες πληροφορίες: Homeopathy Research Institute

Και μόνο το άκουσμα της λέξης ‘καλοκαίρι’ αρκούσε κανονικά για να νοιώσει ο άνθρωπος ένα αίσθημα ευεξίας και χαλάρωσης. Η εποχή, ανεξάρτητα από τις ειδικότερες συνθήκες ζωής του καθενός και του κατά πόσον οι συνθήκες αυτές επέτρεπαν ξεκούραση και απόλαυση της ζωής, ήταν πάντα μια περίοδος μεγαλύτερης χαράς, ξεγνοιασιάς και αμεσότερης επαφής με τη φύση. Τα τελευταία χρόνια όμως, όλο και περισσότερο αυτό που είχαμε συνηθίσει σαν ‘φυσική τάξη πραγμάτων’ υφίσταται αναταράξεις πρωτόγνωρες με συνέπειες απρόβλεπτες και διαταρακτικές για τις συνήθειες και κυρίως για τον ψυχισμό μας. Ακραίες και ασυνήθιστες μεταβολές της θερμοκρασίας, ξαφνικά γεγονότα που φοβίζουν ή και απειλούν, όπως για παράδειγμα μεγάλες πυρκαγιές, δυστυχήματα, αλλεπάλληλες άγριες ειδήσεις για γεγονότα στον κόσμο ή και στην αμεσότερη κοινωνία μας, δοκιμάζουν εξακολουθητικά τα νεύρα και τον ψυχισμό μας και κάνουν συχνά την προσδοκία και την ανάγκη για ένα όμορφο και ξέγνοιαστο καλοκαιράκι να φαίνεται σαν μια υπερβολική ή και ουτοπική απαίτηση.  
Πρέπει να προστατέψουμε τον ψυχισμό μας από τις εξωτερικές αυτές συνθήκες και τις επιπτώσεις τους. Οι φίλοι των ανθοϊαμάτων μπορούν να αναζητήσουν σε αυτά σημαντικούς πιστούς συμμάχους και βοηθούς.
Καταρχήν, μέσα από τα γεγονότα και γενικά την περιρρέουσα ατμόσφαιρα που έχει πρακτικά καταστεί ‘κανονικότητα’, βρισκόμαστε συνέχεια αντιμέτωποι με συνθήκες σοκ. Το να λαμβάνει κανείς 2-4 σταγόνες από το Bach Flower Star of Bethlehem τουλάχιστον μία φορά πριν τον ύπνο έχει να προσφέρει οφέλη, ειδικά στους πιο ευαίσθητους ανθρώπους που λόγω της φύσης τους υποφέρουν συχνά ακόμη και όταν τα γεγονότα μπορεί να μη τους αφορούν προσωπικά. Το Bach Rescue Remedy, ευτυχώς γνωστό πλέον σε πολλούς, είναι επίσης μια πολύ καλή ιδέα για λήψη, ιδιαίτερα πριν τον ύπνο, όταν νοιώθουμε ταραγμένοι και τρομαγμένοι από όλα αυτά που συμβαίνουν, είτε μας αφορούν άμεσα και προσωπικά είτε ‘γενικότερα’. Επίσης, καθώς στο είδος των σύγχρονων προβλημάτων υπάρχει συχνά και ένα στοιχείο ακαθόριστου φόβου για πράγματα περίεργα και ασυνήθιστα που δεν μπορούν να προβλεφθούν, να κατανοηθούν ή να αντιμετωπιστούν (όπως π.χ. η λεγόμενη κλιματική αλλαγή κ.α.) το Bach Aspen συνεισφέρει σημαντικά στο να ηρεμεί το ταραγμένο υποσυνείδητο από φόβους τέτοιας ακαθόριστης έως και μεταφυσικής υφής. Όταν η ανησυχία παίρνει τη μορφή εσωτερικής αγωνίας και απόγνωσης, το Bach Sweet Chestnut θα βοηθήσει το υποσυνείδητό μας να γαληνέψει.  
Συχνά είναι τα συναισθήματα θυμού και αγανάκτησης και η άκρως επιβαρυντική αίσθηση του ότι είμαστε θύματα καταστάσεων που δεν έχουμε προκαλέσει και που δεν μας αξίζουν, καθώς πολλοί άνθρωποι αισθάνονται ότι η μοίρα τους βρίσκεται στα χέρια μη-φιλάνθρωπων δυνάμεων οι οποίες την ορίζουν καθοριστικά. Το ανθοΐαμα Bach Holly ανακουφίζει από αισθήματα οργής, μίσους και καχυποψίας. Ανθοϊάματα όπως το Bach Willow είναι πολύτιμα προκειμένου να αναστραφεί το βαρύ συναίσθημα του ότι είμαστε θύματα της όλης κατάστασης και αναγκαζόμαστε να υποφέρουμε χωρίς να έχουμε φταίξει.  

Το Bach Pine μπορεί να χρειάζεται συχνά όταν κανείς αισθάνεται ‘ένοχος’ βλέποντας άλλους ανθρώπους να δοκιμάζονται από αλλεπάλληλες φυσικές ή ανθρωπογενείς καταστροφές (π.χ. φωτιές, πλημμύρες, κακουργηματικές συμπεριφορές, πολέμους κ.α.) ενώ αυτός όχι μόνον δεν μπορεί να τα εμποδίσει όλα αυτά αλλά ταυτόχρονα καλείται –και έχει φυσικά και την ανάγκη- να διασκεδάσει, να ξεκουραστεί, να χαρεί το καλοκαίρι και να αναζωογονηθεί ανταποκρινόμενος στο κάλεσμα της φύσης και στις ανάγκες του.
Απαραίτητο είναι συχνά το Bach Gentian, για να διατηρήσουμε μια πιο αισιόδοξη και ευχάριστη διάθεση εν μέσω των όποιας μορφής δοκιμασιών και να μην απογοητευόμαστε εύκολα μπροστά στις αναποδιές. Να αντιμετωπίσουμε, για παράδειγμα, ευκολότερα και χωρίς μεγάλες απώλειες στην καλή μας διάθεση γεγονότα όπως ο απρόβλεπτος καιρός που μας εμποδίζει να χαρούμε τις όποιες διακοπές περιμέναμε με τόση λαχτάρα ή ξαφνικές εξελίξεις που μας αναγκάζουν να αλλάξουμε τα πρόγραμματά μας ή –το λιγότερο- να τα πραγματοποιήσουμε με αλλοιωμένη την ψυχολογία μας και με τραυματισμένη τη διάθεσή μας.
Το Bach Wild Rose θα είναι καλό να το θυμόμαστε όποτε νοιώθουμε ότι ‘το βάζουμε κάτω’, ότι δεν βρίσκουμε τη διάθεση να συνεχίσουμε να προσπαθούμε να ζήσουμε όπως θα θέλαμε και να απολαμβάνουμε τη ζωή, να συνεχίσουμε να αγωνιζόμαστε για τα όνειρα και τις αξίες μας, να θέτουμε στόχους και να χαιρόμαστε την προσήλωσή μας σ’ αυτούς και τα διαλείμματα της ξεκούρασης που μας χαρίζονται.
Και όποτε νοιώθουμε να μας καταλαμβάνει μια μελαγχολία χωρίς προφανή λόγο, που δεν μπορούμε, όσο και αν προσπαθούμε, να την διώξουμε, το Bach Mustard μπορεί να μας κάνει να νοιώθουμε ευκολότερο το να χαμογελάσουμε και να βρούμε το κέφι μας.
Υπάρχουν πολλά ακόμη όμορφα ανθοϊάματα που μπορούν να βελτιώσουν τη διάθεση καθαυτή και να βοηθήσουν στο να νοιώσουμε γενικά μεγαλύτερη ευεξία και χαρά ζωής. Τέτοια είναι για παράδειγμα τα Borage, California Wild Rose, Zinnia κ.α. της North American Flower Essences, (γνωστής κυρίως ως Flower Essence Services - FES ή και ως ‘Ανθοϊάματα της Καλιφόρνιας’) καθώς επίσης η Bougainvillea, Gardenia, Rosemary και πολλά άλλα της Pegasus, που δρουν ως φυσικά και ακίνδυνα ψυχοαναληπτικά βελτιωτικά της διάθεσης και ‘εκπαίδευσης’ του ψυχισμού σε θετικότερες ψυχολογικές δονήσεις.

Η Μαρίνα Αγγελή είναι ιατρός με ειδίκευση στην ψυχιατρική, εκπαίδευση στην Συστημική Ψυχοθεραπεία και πολυετή ενασχόληση με εναλλακτικές θεραπείες και κυρίως με τη μέθοδο των Ανθοϊαμάτων και τις θεραπευτικές εφαρμογές τους στην αντιμετώπιση ψυχολογικών προβλημάτων. Έχει γράψει πολλά άρθρα και εργασίες για τα Ανθοϊάματα καθώς και το βιβλίο 'Ανθοθεραπεία με τα Ιάματα Μπαχ'.

Η προστασία και η ενίσχυση της εγκεφαλικής λειτουργίας αποτελούν ένα από τα σημαντικότερα ζητήματα υγείας καθώς η απώλεια μνήμης, η γνωστική κόπωση και οι εκφυλιστικές ασθένειες, όπως η νόσος Alzheimer, αποτελούν αυξανόμενες προκλήσεις. Τόσο η σύγχρονη επιστήμη όσο και η παραδοσιακή ιατρική συμφωνούν στη σημασία της διατροφής και των φυσικών βοτανικών σκευασμάτων  για τη διατήρηση της εγκεφαλικής υγείας και της μακροζωίας.

Εγκέφαλος & γήρανση
Η φυσιολογική γήρανση συνοδεύεται από μείωση της νευροπλαστικότητας, οξειδωτικό στρες και φλεγμονώδεις διεργασίες που οδηγούν σταδιακά σε φθορά των νευρώνων. Ωστόσο, ολοένα και περισσότερα ερευνητικά δεδομένα αποδεικνύουν ότι η πορεία αυτή μπορεί να επιβραδυνθεί ή ακόμα και να αναστραφεί σε κάποιο βαθμό, μέσω φυσικών παρεμβάσεων όπως η κατανάλωση φυτικών εκχυλισμάτων και πολυακόρεστων λιπαρών οξέων.

Τα πολύτιμα βότανα της Ayurveda
Η αρχαία ιατρική παράδοση της Ινδίας, η Ayurveda, έχει εδώ και αιώνες αναγνωρίσει τη σημασία της υγείας του εγκεφάλου και έχει αναπτύξει ένα βοτανικών συνταγών που ενισχύουν τη νοητική λειτουργία. Ανάμεσα στα βότανα που χρησιμοποιεί, τα Tulsi, Brahmi και Ashwagandha έχουν κερδίσει σημαντική θέση και στη σύγχρονη επιστημονική βιβλιογραφία.

1. Brahmi (Bacopa monnieri): Το βότανο της μνήμης
   Το Brahmi είναι ίσως το πιο διαδεδομένο φυτό της Ayurveda για τη βελτίωση της μνήμης, της συγκέντρωσης και της ικανότητας της μάθησης. Δρα ενισχύοντας τη σύνδεση μεταξύ των νευρικών κυττάρων, ενώ ταυτόχρονα παρέχει αντιοξειδωτική προστασία. Μελέτες έχουν δείξει ότι η λήψη εκχυλίσματος Brahmi για διάστημα 8-12 εβδομάδων μπορεί να βελτιώσει τη γνωστική απόδοση σε ενήλικες αλλά και σε ηλικιωμένους, μειώνοντας ταυτόχρονα τα επίπεδα άγχους και κόπωσης.

2. Ashwagandha (Withania somnifera): Το ρίζωμα της ανθεκτικότητας
   Η Ashwagandha δρα ως προσαρμογόνο, βοηθώντας τον οργανισμό να προσαρμοστεί στο στρες. Μειώνει τα επίπεδα της κορτιζόλης και προστατεύει τα νευρικά κύτταρα από τη φλεγμονή και την οξειδωτική βλάβη. Η τακτική της χρήση έχει συσχετιστεί με βελτιωμένη μνήμη, συγκέντρωση και ανθεκτικότητα στην ψυχική κόπωση. Κλινικές μελέτες έχουν τεκμηριώσει την αποτελεσματικότητά της σε περιπτώσεις ήπιας γνωστικής έκπτωσης, καθώς και στη γενική βελτίωση της εγκεφαλικής απόδοσης σε αγχώδεις ασθενείς.

3. Tulsi (Ocimum sanctum): Η ιερή βασίλισσα των βοτάνων 
   Το Tulsi, γνωστό και ως "Ιερός Βασιλικός", είναι ένα εξαιρετικό βότανο για την πνευματική διαύγεια και τη συναισθηματική ισορροπία. Οι αντιοξειδωτικές του ιδιότητες, σε συνδυασμό με την αγχολυτική του δράση, βοηθούν στην αποκατάσταση της εγκεφαλικής ομοιόστασης και στη μείωση του στρες που σχετίζεται με την επιτάχυνση της γήρανσης. Μελέτες επιβεβαιώνουν τη θετική επίδραση του Tulsi στην εγρήγορση, στη συγκέντρωση και στη διάθεση, ιδιαίτερα σε άτομα που βιώνουν χρόνια κόπωση ή άγχος.

Ωμέγα-3 λιπαρά οξέα: Τροφή για τον εγκέφαλο
Τα ωμέγα-3 λιπαρά οξέα, ειδικά το DHA (δοκοσαεξανοϊκό οξύ) και το EPA (εικοσαπεντανοϊκό οξύ), αποτελούν βασικά δομικά συστατικά των κυτταρικών μεμβρανών στον εγκέφαλο. Παίζουν σημαντικό ρόλο στις νευρικές συνάψεις, την επικοινωνία των νευρώνων, την αντιφλεγμονώδη προστασία και τη νευρογένεση.
Η ανεπαρκής πρόσληψή τους σχετίζεται με γνωστική έκπτωση και αυξημένο κίνδυνο άνοιας. Αντίθετα, η καθημερινή κατανάλωση ωμέγα-3 μέσω λιπαρών ψαριών ή συμπληρωμάτων διατροφής έχει αποδειχθεί ότι βελτιώνει τη μνήμη, μειώνει τη φλεγμονή και προστατεύει τον εγκέφαλο από εκφυλιστικές νόσους.
Μια μετα-ανάλυση του 2020 απέδειξε ότι η λήψη DHA σχετίζεται με καλύτερη γνωστική λειτουργία σε ενήλικες άνω των 60 ετών, ενώ ο συνδυασμός EPA/DHA φαίνεται να μειώνει τα συμπτώματα ήπιας κατάθλιψης.

Ολιστική προσέγγιση στην εγκεφαλική υγεία
Η ενίσχυση της νοητικής λειτουργίας και η επιβράδυνση της γήρανσης του εγκεφάλου δεν είναι μόνο θέμα πρόληψης ασθενειών, είναι ζήτημα ποιότητας ζωής. Η Ayurveda προσφέρει φυσικά, ασφαλή και επιστημονικά τεκμηριωμένα μέσα για την τόνωση της νοητικής απόδοσης, ενώ η σύγχρονη διατροφική επιστήμη αναγνωρίζει τη σημασία των ωμέγα-3 για την πνευματική μακροζωία.
Ο συνδυασμός των δύο προσεγγίσεων μπορεί να αποτελέσει κλειδί για μια ζωή με διαύγεια, ενεργητικότητα και πνευματική ισορροπία, ακόμη και σε προχωρημένη ηλικία.

Βιβλιογραφικές αναφορές

1. The Relationship of Omega-3 Fatty Acids with Dementia and Cognitive Decline: Evidence from Prospective Cohort Studies of Supplementation, Dietary Intake, and Blood Markers. Am J Clin Nutr. 2023 Jun;117(6):1096-1109.
2. Cognitive efficacy of omega‑3 fatty acids in Alzheimer's disease: A systematic review and meta‑analysis, Biomedical Reports, 2025
3. Efficacy of an Extract of Ocimum tenuiflorum (OciBest) in the Management of General Stress: A Double-Blind, Placebo-Controlled Study, Evidence-Based Complementary and Alternative Medicine, 2012, 894509, 7 pages, 2012.
4. Efficacy and Safety of Ashwagandha Root Extract in Improving Memory and Cognitive Functions. J Diet Suppl, 14(6):599–612.
5. Effect of Bacopa monnieri Extract on Memory and Cognitive Skills in Adult Humans: A Randomized, Double-Blind, Placebo-Controlled Study. J Psychiatry Cogn Behav 8: 168.
6. Ocimum sanctum in the treatment of General Stress Syndrome. Evid Based Complement Alternat Med, 2012:894509.

Τα αντιοξειδωτικά συστατικά προστατεύουν τα κύτταρά μας από τις βλαβερές συνέπειες της γήρανσης, δηλαδή από τη φθορά που προκαλούν οι ελεύθερες ρίζες (ασταθή μόρια οξυγόνου που αποδεσμεύουν ηλεκτρόνια από τα κύτταρά μας, προκαλώντας βλάβες στο DNA, στις πρωτεΐνες και στις κυτταρικές μεμβράνες). Το φαινόμενο αυτό είναι γνωστό ως οξειδωτικό στρες και σχετίζεται με παθήσεις όπως ο καρκίνος, οι καρδιοπάθειες, ο διαβήτης και οι νευροεκφυλιστικές νόσοι (π.χ. Alzheimer και Parkinson). Οι ελεύθερες ρίζες σχηματίζονται καθημερινά στον οργανισμό μας μέσω του μεταβολισμού, της ρύπανσης, του άγχους, της μη υγιούς διατροφής ή της έκθεσης σε ακτινοβολία. Οι αντιοξειδωτικές ουσίες λειτουργούν ως ασπίδα προστασίας από κυτταρικές βλάβες, φλεγμονές και χρόνιες παθήσεις που προκαλούν οι ελεύθερες ρίζες. Παρότι ο ίδιος ο οργανισμός μας παράγει αντιοξειδωτικά, τα φυτικά αντιοξειδωτικά που καταναλώνουμε μέσω της διατροφής μας ενισχύουν την προστασία του οργανισμού. Σχεδόν όλα τα φρούτα και λαχανικά, όπως και τα περισσότερα βότανα και μπαχαρικά  έχουν κάποια μορφή αντιοξειδωτικής δράσης.

Πώς λειτουργούν λοιπόν τα αντιοξειδωτικά; Παρέχουν πολυεπίπεδη κυτταρική άμυνα είτε άμεσα είτε έμμεσα. Βότανα και μπαχαρικά, όπως η ρίγανη και το δεντρολίβανο δεσμεύουν απευθείας τις ελεύθερες ρίζες πριν προκαλέσουν βλάβη. Ο κουρκουμάς, το γαρύφαλλο, το μελισσόχορτο και ο βασιλικός ενισχύουν ένζυμα που προστατεύουν από τις φλεγμονές και το κυτταρικό στρες. Η κανέλα αναστέλλει μια βλαβερή διαδικασία ένωσης σακχάρων και πρωτεϊνών, προστατεύοντας έτσι από επιπλοκές του διαβήτη. Η προσθήκη έστω μιας κουταλιάς αρωματικών βοτάνων ή μπαχαρικών στο μαγειρεμένο φαγητό μας διπλασιάζει την ικανότητα καταστροφής ελεύθερων ριζών και αποτρέπει την υπεροξείδωση των λιπών και την καταστροφή των κυτταρικών μεμβρανών. Ορισμένα από τα βότανα που χρησιμοποιούμε στην κουζίνα μας (η ρίγανη, το γαρύφαλλο και το δεντρολίβανο) έχουν δέκα έως πενήντα φορές μεγαλύτερη αντιοξειδωτική δράση από ότι τα περισσότερα λαχανικά. Πολλά από τα βότανα που χρησιμοποιούνται στη βοτανοθεραπεία, οφείλουν τις δράσεις τους στις αντιοξειδωτικές ιδιότητες των συστατικών τους. Τα αντιοξειδωτικά προστατεύουν ειδικούς ιστούς και όργανα (πχ την καρδιά, τους νευρώνες, τον εγκέφαλο, το δέρμα,) ή μπορεί να προφυλάσσουν ολόκληρο τον οργανισμό σε κυτταρικό επίπεδο.
Κάποια από τα πλέον αναγνωρισμένα βότανα για την αντιοξειδωτική τους δράση τα συναντάμε στην Ελλάδα.  Θα μιλήσουμε λοιπόν κυρίως για μεσογειακά και ότι εξωτικά φυτά με αντιοξειδωτική δράση. Ας δούμε πώς λειτουργούν:

Δεντρολίβανο (Rosmarinus officinalis)
Δρα στο δέρμα, στους μύες, στο ήπαρ και στον εγκέφαλο. περιέχει ροσμαρινικό και καφεϊκό οξύ. Προστατεύει τα κύτταρα του δέρματος και του εγκεφάλου. Ενισχύει τον μεταβολισμό, βελτιώνει τη λειτουργία του ήπατος και μειώνει το λιπιδαιμικό στρες. Ενισχύει τη μνήμη, έχει αντικαρκινική, αντιφλεγμονώδη και νευροπροστατευτική δράση (προστατεύει από το Alzheimer). Εμποδίζει την αποδόμηση του κολλαγόνου στο δέρμα και στις αρθρώσεις και μειώνει τις βλάβες και φλεγμονές των μυϊκών τραυματισμών.

Φασκόμηλο (Salvia officinalis/ Salvia fruticosa)
Περιέχει φλαβονοειδή και φαινολικά συστατικά με αντιφλεγμονώδη δράση. Επιβραδύνει την αποδόμηση του κολλαγόνου, της ελαστίνης και του υαλουρονικού οξέος. Προστατεύει τα κύτταρα από φλεγμονές που σχετίζονται με τη γήρανση και καθυστερεί την εξέλιξη νευροεκφυλιστικών νόσων

Βασιλικός (Ocimum basilicum)
Περιέχει ευγενόλη και άλλα συστατικα με αντιφλεγμονώδη και νευροπροστατευτική δράση. Λειτουργεί ως βελτιωτικό της διάθεσης και ως χαλαρωτικό, βελτιώνει την πλαστικότητα των συνάψεων και την υγεία των νευρώνων, βελτιώνει τη μνήμη και τις γνωστικές λειτουργίες (και σε ασθενείς με Alzheimer) και ενισχύει την πέψη και την κυκλοφορία του αίματος. Προστατεύει επίσης το DNA δημιουργώντας μια αντιοξειδωτική ασπίδα στα κύτταρα.

Τσάι του βουνού (Sideritis scardica)
Περιέχει ανθοκυανίνες, φλαβονοειδή και αιθέρια έλαια που προστατεύουν τους νευρώνες και ρυθμίζουν τους νευροδιαβιβαστές σεροτονίνη και ντοπαμίνη. Μπορεί επίσης να επιβραδύνει την απώλεια μνήμης στο Alzheimer.Επιδρά στον ιππόκαμπο του εγκεφάλου, ο οποίος σχετίζεται με τη μνήμη και τη διάθεση. Βελτιώνει την ψυχική διάθεση, ως φυσικό αντικαταθλιπτικό και ενισχύει τις γνωστικές λειτουργίες (νοητικές δεξιότητες). Είναι από τα πιο ασφαλή βότανα για καθημερινή χρήση και η αντιοξειδωτική του δράση είναι ισοδύναμη με του πράσινου τσαγιού.

Μελισσόχορτο (Melissa officinalis)
Περιέχει ροσμαρινικό οξύ και φαινολικά οξέα που ενεργοποιούν αντιοξειδωτικά ένζυμα. Έχει χαλαρωτική και αντιγηραντική δράση ειδικά στον εγκέφαλο και στο νευρικό σύστημα. Προστατεύει το δέρμα από τη δημιουργία αγγειώσεων και τα εγκεφαλικά και καρδιακά κύτταρα από φλεγμονώδη και οξειδωτική βλάβη, Ενισχύει τη διάθεση και δρα ως φυσικό ηρεμιστικό. Παράλληλα, μειώνει τις τρανσαμινάσες και προστατεύει το ήπαρ.

Τα φύλλα της λαδανιάς (Cistus incanus/ Cistus creticus) έχουν προστατευτική δράση στο νευρικό σύστημα και παράλληλα αντιγηραντική και αναπλαστική δράση στο δέρμα και αντιφλεγμονώδη δράση στο έντερο. Προστατεύουν τα αιμοφόρα αγγεία και τα κύτταρα σε ολόκληρο το σώμα.

Αυτά είναι μόνο μερικά από τα πιο γνωστά αντιοξειδωτικά βότανα που βρίσκονται στην Ελλάδα. Η κουζίνα μας περιλαμβάνει βότανα και μπαχαρικά που κατατάσσουν την ελληνική διατροφή στα πιο υγιεινά μοντέλα διατροφής του κόσμου. Ένας βασικός παράγοντας της ένταξής των αντιοξειδωτικών βοτάνων στη ζωή μας είναι η χρήση τους ως καρυκεύματα και ως απολαυστικά ροφήματα. Ωστόσο, όσο ισχυρή κι αν είναι η δράση των αντιοξειδωτικών, λειτουργούν αποτελεσματικότερα όταν συνδυάζονται με υγιεινή διατροφή (προτείνεται να αποφεύγονται οι οξειδωτικές τροφές, όπως τα επεξεργασμένα κρέατα, τα τηγανητά, η ζάχαρη και τα ραφιναρισμένα άλευρα). Τα αντιοξειδωτικά βρίσκονται σε μεγάλη ποσότητα σε όλες τις φυτικές, φρέσκιες τροφές του τόπου μας και είναι εύκολο να τα βρούμε και να τα χρησιμοποιήσουμε. Αναλογιστείτε πόσο μπορεί να βοηθήσει την υγεία σας μακροπρόθεσμα, μια δίαιτα πλούσια σε αντιοξειδωτικά. Η καθημερινή τους χρήση δεν έχει μόνο γευστικό όφελος, αλλά αποτελεί μια βιοχημική επένδυση στην υγεία του νευρικού μας συστήματος, στην κυτταρική άμυνα και στη μακροζωία μας.

**Οι παραπάνω προτάσεις και το παρόν άρθρο, σκοπό έχουν την ενημέρωση και δεν αντικαθιστούν την θεραπεία. Εφόσον θέλετε να χρησιμοποιήσετε βότανα θεραπευτικά, συμβουλευτείτε τον γιατρό σας ή ειδικό επαγγελματία βοτανοθεραπευτή.

Η Κωνσταντίνα Λίτσα σπούδασε Βοτανοθεραπεία στη Σχολή Επιστημών Υγείας του Πανεπιστημίου Napier στο Εδιμβούργο,στη Σκωτία. Έπειτα έκανε μεταπτυχιακές σπουδές στη "Συμβουλευτική Ψυχολογία στη Δημόσια Υγεία" και εκπαιδεύτηκε στη Συμβουλευτική (Solution Focused Counseling και Προσωποκεντρική Συμβουλευτική). Από το 2007 εργάστηκε ως Φυτοθεραπεύτρια στη Βρετανία, στον δημόσιο και στον ιδιωτικό τομέα, καθώς και σε κοινοτικά προγράμματα σχεδιασμένα για ευάλωτες ομάδες, με στόχο τη βελτίωση της ποιότητας ζωής τους. Για 3 χρόνια ήταν μέλος της ομάδας Αγωγής Υγείας του Δήμου του Εδιμβούργου, όπου εργαζόταν με εφήβους σε Γυμνάσια και έλαβε μέρος σε Βρετανικά προγράμματα εκπαίδευσης που αφορούσαν στην ανάπτυξη αυτοπεποίθησης και περιβαλλοντολογικής συνείδησης σε σχολεία. Συμμετείχε για 7 χρόνια στην ομάδα Herbal Scotland, όπου προσέφερε Πρώτες Βοήθειες με Βότανα σε Διεθνή Φεστιβάλ. Από τον Αύγουστο του 2011, ζει στην Ελλάδα, όπου εργάζεται ως Βοτανοθεραπεύτρια και προωθεί τις αρχές της Αειφόρου Καλλιέργειας (Permaculture).Έχει συνεργαστεί με πολλές τοπικές ομάδες και παραδίδει σεμινάρια αυτάρκειας και πρακτικά εργαστήρια με στόχο την εκπαίδευση για την αυτοδιαχείριση της υγείας και την περιβαλλοντική ευαισθητοποίηση.