Η κρίση πανικού είναι ένα φαινόμενο που στις μέρες μας λαμβάνει διαστάσεις επιδημίας. Αποτελεί ένα από τα συχνότερα και σημαντικότερα θέματα που επιβαρύνουν ψυχικά τον άνθρωπο και είναι ένας από τους συνηθέστερους λόγους για τους οποίους κάποιος απευθύνεται σε έναν ψυχοθεραπευτή.

Το άτομο που βιώνει την κρίση πανικού υποφέρει από έντονα και επώδυνα σωματικά και ψυχολογικά συμπτώματα. Οι κρίσεις αυτές συνήθως εμφανίζονται ή εντείνονται σε περιόδους μεγάλης συναισθηματικής φόρτισης (δύσκολες κοινωνικές συνθήκες όπως η τρέχουσα πανδημία, θέματα υγείας, γάμος, γέννηση παιδιού, διαζύγιο, μετακόμιση, αλλαγή εργασιακού περιβάλλοντος, ανεργία κ.α.). Σε κάποιες περιπτώσεις αρκεί μία "άσχημη" στιγμή μέσα στην ημέρα για να τα πυροδοτήσει. Σε άλλες παρουσιάζονται ξαφνικά σε στιγμές ξεκούρασης, χαλάρωσης ή και στον ύπνο· με αυτό τον τρόπο το σώμα ξεσπάει και αποβάλει την ένταση που είχε συσσωρεύσει.

Τα συμπτώματα που αναφέρονται συχνότερα είναι: ιδρώτας, αίσθηση πίεσης ή και πόνος στο στήθος, ταχυκαρδία, ταχύπνοια ή βραδύπνοια, τρέμουλο, ξηροστομία, ρίγη, έξαψη, ναυτία, πονοκέφαλος, πόνος στο στομάχι, ζαλάδα ή και θολούρα, μούδιασμα, τάση για λιποθυμία, αίσθηση απώλειας ελέγχου του σώματος, φόβος του θανάτου, αίσθηση απώλειας της επαφής με το περιβάλλον (σύμφωνα με τη βιβλιογραφία θα πρέπει να καλύπτονται τέσσερα από τα παραπάνω για να διαγνωσθεί η κρίση πανικού).

Τα συμπτώματα συνοδεύονται από σκέψεις όπως θα τρελαθώ, θα χάσω το μυαλό μου, δε θα μπορώ να ελέγξω τον εαυτό μου, θα πεθάνω ή θα πάθει κακό ένας δικός μου άνθρωπος, θα ντροπιαστώ· ταυτόχρονα το άτομο κατακλύζεται από πολύ έντονο φόβο και τρόμο από τους οποίους αισθάνεται ότι δεν μπορεί να ξεφύγει.

Μόνιμα ή περιστασιακά στη ζωή του φαίνεται να έχει μια αίσθηση "ασφυξίας", ότι δεν μπορεί να "αναπνεύσει εσωτερικά", δεν έχει τον χώρο που χρειάζεται για να "υπάρχει" έτσι όπως επιθυμεί, κάτι το οποίο συμβάλει στην δημιουργία των κρίσεων.

Πολλές φορές θέλοντας να προστατέψει τον εαυτό του από το να μην βιώσει ξανά την κρίση πανικού υιοθετεί συγκεκριμένες συμπεριφορές ασφάλειας. Για παράδειγμα αποφεύγει την επίσκεψη σε μέρη όπου εμφανίστηκε η κρίση πανικού, αναζητά διαβεβαιώσεις από δικούς του ανθρώπους ή επαγγελματίες υγείας ότι δεν θα ξανασυμβεί, αναπτύσσει εξάρτηση από αντικείμενα που τον κάνουν να νιώθει ασφάλεια, ακολουθεί συγκεκριμένες πρακτικές για την διεκπεραίωση αναγκαίων εργασιών.

Οι στρατηγικές αυτές προσφέρουν ανακούφιση βραχυπρόθεσμα, μακροπρόθεσμα όμως συντελούν στην διαιώνιση του προβλήματος. Αυτό συμβαίνει επειδή ο άνθρωπος προσαρμόζοντας την ζωή του στην αποφυγή των ερεθισμάτων που οδηγούν στις κρίσεις πανικού κτίζει για τον ίδιο, χωρίς να το συνειδητοποιεί, μία νοητική και πολλές φορές πρακτική φυλακή. Έτσι καταλήγει να ελέγχεται από το φόβο του κάτι το οποίο τον οδηγεί σε έναν φαύλο κύκλο διατήρησης της αρνητικής κατάστασης.

Πώς μπορεί να βοηθήσει η Συστημική Υπαρξιακή Ψυχοθεραπεία; Μέσα στο γραφείο του θεραπευτή ο θεραπευόμενος αφηγείται την προσωπική του ιστορία, αναγνωρίζει τη θέση που έχει στην οικογένεια καταγωγής του, τους ρόλους που του δόθηκαν και συνδέει το παρελθόν με το παρόν κατανοώντας τον τρόπο που αναπαράγει επαναλαμβανόμενα μοτίβα στην ζωή του.

Η λέξη κλειδί στην αντιμετώπιση και εντέλει ίαση της κρίσης πανικού είναι η επιθυμία. Κατά την πορεία του αυτογνωσιακού ταξιδιού ο θεραπευόμενος δίνει φωνή σε όλες τις πλευρές του εαυτού του, δημιουργώντας τον απαραίτητο χώρο για να ακουστούν καταπιεσμένες ανάγκες που δεν είχε επιτρέψει την έκφραση τους. Ερχόμενος σε επαφή με την προσωπική του αλήθεια παύει να συντηρεί καταστάσεις καταπίεσης αυτών των επιθυμιών και μέσα από μια καθαρή ματιά αποφασίζει πλέον ποιες είναι εκείνες που θέλει πραγματικά να τους δώσει υπόσταση και ποιες να αφήσει.

Μέσα από αυτή την θεραπευτική ζύμωση μπορεί να αναδυθούν συγκεκριμένοι προσωπικοί στόχοι:

• Να επιτρέψω στη ζωή μου τη χαρά παρόλο που στην οικογένεια μου κυριαρχούσε ή και επιβαλλόταν η θλίψη.
• Να μου επιτρέψω την οικονομική αφθονία ακόμα και αν στην οικογένεια μου άκουγα ότι υπάρχει οικονομική στέρηση.
• Να ανοιχτώ σε μία συντροφική σχέση αγάπης ανεξάρτητα από το αν η σχέση των γονιών μου ήταν έντονα συγκρουσιακή.
• Να δεχθώ την επιτυχία αν και μου έλεγαν ότι δεν αξίζω.
• Να βάλω προτεραιότητα την αυτοφροντίδα μου έστω και αν έχω μάθει πρωταρχικά να ικανοποιώ τους άλλους.
• Να εγκαταλείψω το ρόλο που μου δόθηκε στην οικογένεια καταγωγής μου και να συνδεθώ εκ νέου μαζί της μέσα από τη νέα μου ταυτότητα, χωρίς να νιώθω ενοχές.

Έτσι ο θεραπευόμενος καλείται να προβεί στα προσωπικά του συμπεράσματα και να πάρει τις δικές του αποφάσεις ζωής. Είναι σημαντικό μέσα από αυτή την διεργασία να διαβάσει το σύμπτωμα (δηλαδή την κρίση πανικού) όχι καταγράφοντας τον εαυτό του ως προβληματικό, αλλά ως μια πληροφορία ενός παραμελημένου του κομματιού που ζητά την προσοχή που δικαιούται για να μπορέσει και αυτό να εξωτερικευτεί, να εκφραστεί. Μέσα από το δρόμο της αυτογνωσίας το άτομο συνδέεται με τον αληθινό του εαυτό και υπερασπίζεται την επιθυμία του για ζωή ισορροπώντας τα πρέπει με τα θέλω.

Η Πολυκανδριώτη Μαρούσα είναι Κοινωνική Λειτουργός, Ψυχοθεραπεύτρια με κατεύθυνση τη Συστημική Υπαρξιακή προσέγγιση. Σπούδασε στο τμήμα Κοινωνικής Εργασίας Αθηνών και έχει λάβει πενταετή εκπαίδευση στην Συστημική Υπαρξιακή Ψυχοθεραπεία. Διαθέτει δεκαετή επαγγελματική εμπειρία, καθώς έχει εργαστεί παρέχοντας υπηρεσίες Συμβουλευτικής, σε Κοινωνικές Υπηρεσίες Δήμων, σε Ψυχιατρικές δομές και σε ιδιωτικά κέντρα αποκατάστασης μαθησιακών δυσκολιών.
Εργάζεται ως  Συστημική Υπαρξιακή Ψυχοθεραπεύτρια, πραγματοποιώντας συνεδρίες ατομικής Ψυχοθεραπείας, ομαδικής Ψυχοθεραπείας και Θεραπείας Ζευγαριού.
Πληροφορίες: Κινητό: 6906 17 87 94 - email: marousapolik1@gmail.com

Σε όλη την πορεία της ζωής του ο άνθρωπος είναι μέλος συστημάτων (σχολείο, εργασία, φίλοι κ.α.), ωστόσο το πιο σημαντικό και καθοριστικό σύστημα στο οποίο ανήκει από την πρώτη στιγμή της γέννησής του είναι αυτό της οικογένειας. Τα μέλη μιας οικογένειας αλληλοεπηρεάζονται και αλληλοπροσδιορίζονται. Κάθε μέλος συνδέεται με όλα τα υπόλοιπα μέλη με ένα πλέγμα σχέσεων που καθορίζει την πορεία και την εξέλιξη όλων. Η κοινωνία αποτελεί ένα μεγαλύτερο σύστημα μέσα στο οποίο ανήκει η οικογένεια και τα μέλη που την απαρτίζουν.
Συνεπώς ένα συνταρακτικό γεγονός, όπως η πανδημία την οποία διανύουμε, έχει άμεση επίδραση σε οικογενειακό και ατομικό επίπεδο. Ως σύνολο υποχρεούμαστε να ακολουθούμε τις οδηγίες που μας δίνονται, παράλληλα καλούμαστε να ανακαλύψουμε  προσωπικούς τρόπους διαχείρισης της υπάρχουσας κατάστασης. Όπως είναι απόλυτα φυσιολογικό βιώνουμε πολλαπλά και έντονα συναισθήματα· φόβο, ανησυχία για εμάς και τους αγαπημένους μας, αγωνία για την υγεία μας, αβεβαιότητα για το μέλλον, εξάντληση από την παρατεταμένη διάρκεια της πανδημίας, κούραση από την τήρηση των μέτρων και των περιορισμών, άγχος για τα οικονομικά και πολλά άλλα.
Η εξωτερική κρίση, που αυτή την περίοδο εκδηλώνεται με τη μορφή της πανδημίας, αντανακλά εσωτερικές κρίσεις που βιώσαμε ή βιώνουμε στην προσωπική μας διαδρομή. Διαπροσωπικές συγκρούσεις, η απώλεια ενός αγαπημένου προσώπου, προβλήματα στο εργασιακό περιβάλλον ή στέρηση της εργασίας, η απουσία νοήματος και χαράς είναι προκλήσεις που κάθε άνθρωπος καλείται να διαχειριστεί στην καθημερινότητά του.  
Η συνειδητοποίηση της ευαλωτότητας και φθαρτότητας της ανθρώπινης φύσης μας που κυριαρχεί αυτή την περίοδο δύναται να μας οδηγήσει στο να αποφασίσουμε να κάνουμε αλλαγές στη ζωή μας, τις οποίες έως τώρα αναβάλαμε ή δεν τολμούσαμε. Η παρούσα κατάσταση αποτελεί μία ιδιαίτερη ευκαιρία για σύνδεση με τον εαυτό μας. Η ψυχοθεραπεία είναι ένας τρόπος σύνδεσης με την εσωτερική μας αλήθεια· αποτελεί ένα ανεκτίμητο δώρο, μία επένδυση ζωής που μπορεί να προσφέρει o άνθρωπος στον εαυτό του.
Πώς μπορεί η Συστημική Υπαρξιακή Ψυχοθεραπεία να βοηθήσει τον θεραπευόμενο και συγκεκριμένα σε περιόδους όπου καλείται να διαχειριστεί μία κρίση; 
Η Υπαρξιακή προσέγγιση είναι μία θεραπευτική στάση που δεν ενοχοποιεί ούτε καλύπτει την κρίση. Ο ψυχοθεραπευτής φωτίζει το δρόμο του θεραπευόμενου, ώστε να επεξεργαστεί την προσωπική του ιστορία, να συνδέσει - γεφυρώσει το παρελθόν με το παρόν και να νοηματοδοτήσει την κρίση την οποία βιώνει.
Οι άνθρωποι όταν αναζητούν βοήθεια μέσα από την ψυχοθεραπεία πολλές φορές βιώνουν έντονη συμπτωματολογία ή φέρουν ένα πλήθος αρνητικών συναισθημάτων – δυσκολιών μέσα στα οποία δυσφορούν και θέλουν να απαλλαγούν. 
Όμως το πρώτο βήμα που καλείται να κάνει ο θεραπευόμενος είναι να αποδεχτεί το σύμπτωμα και όχι να το πολεμήσει. Η δυσκολία που αντιμετωπίζει είναι ένας τρόπος που η εσωτερική του σοφία τον καλεί να κοιτάξει μέσα του. Πίσω από το πρόβλημα το οποίο τον φέρνει στην θεραπεία βρίσκονται συναισθήματα, επιθυμίες, ανάγκες, ταλέντα, ομορφιά τα οποία απώθησε για να μπορέσει να υπάρξει μέσα στο οικογενειακό του πεδίο, για να καταφέρει να επιβιώσει.
Τα ερωτήματα που μπορούν να τεθούν είναι άπειρα και εξατομικευμένα ανάλογα με την προσωπική μοναδική ιστορία του καθενός.
Πώς θα επιτρέψω την υγεία όταν στην οικογένεια μου κυριαρχούσε η ασθένεια;
Πώς θα επιλέξω την οικονομική αφθονία όταν στην οικογένεια μου κυριαρχούσε η στέρηση;
Πώς θα βγω από ένα πένθος εάν δεν επιτρέψω στον εαυτό μου να βιώσει όλα τα συναισθήματα που φέρει μία απώλεια;
Πώς θα εκφράσω την προσωπική μου ταυτότητα όταν αυτή καταγραφόταν ως απειλή για τα υπόλοιπα οικογενειακά μέλη;
Μέσα στο γραφείο του ψυχοθεραπευτή δίνεται ο χώρος και ο χρόνος για την επεξεργασία των επώδυνων συναισθημάτων που απορρέουν από μία κρίση. Μέσα από τη βουτιά στα έγκατα του εαυτού που απαιτεί η επεξεργασία του πόνου, ο θεραπευόμενος επανεξετάζει και επαναπροσδιορίζει τη φιλοσοφία του για τη ζωή, τις αξίες, τα σχέδια, τα όνειρα, τις προσδοκίες και τις ελπίδες του. Μέσα από αυτή την διεργασία γίνεται δυνατότερος και σοφότερος. Οι προσωπικές αλλαγές τις οποίες επιτυγχάνει επηρεάζουν θετικά όχι μόνο τον ίδιο αλλά και το οικογενειακό του πεδίο και κατ επέκταση άλλα συστήματα μέσα στα οποία βρίσκεται.
Βαθιά υπαρξιακά θέματα αναδύονται μέσα στην ψυχοθεραπευτική πορεία. Ποιος είμαι αληθινά; Πώς θέλω να ζήσω τη ζωή μου; Πώς επιθυμώ να σχετίζομαι με τους άλλους ανθρώπους; Πώς επιλέγω να σταθώ απέναντι στα σημαντικά γεγονότα της ζωής μου; Ποιοι είναι οι ρόλοι που μου δόθηκαν, είναι πλέον λειτουργικό για μένα να τους υπηρετώ; Έχω το δικαίωμα να είμαι ευτυχισμένος; Ποιο είναι το υπαρξιακό σύστημα στο οποίο θέλω να στηρίξω τη ζωή μου; Τι μου διδάσκει η δοκιμασία που περνάω; Δίνοντας απαντήσεις σε αυτά τα ερωτήματα ο θεραπευόμενος καλείται να προβεί στα δικά του συμπεράσματα που στη συνέχεια θα τον βοηθήσουν στην λήψη αποφάσεων και στην ανάληψη της προσωπικής του ευθύνης στη ζωή.
Η Ψυχοθεραπεία την περίοδο της πανδημίας, είναι ένα ασφαλές πλαίσιο, μέσα στο οποίο ο θεραπευόμενος μπορεί να εκφράσει τις σκέψεις και τα συναισθήματά του από τις συνέπειες που φέρει η πανδημία στη ζωή του και να οδηγηθεί σε τρόπους διαχείρισης. Επιπλέον μαθαίνει να ακούει και να φροντίζει τον εαυτό του δημιουργώντας μία εσωτερική ασπίδα ψυχικής προστασίας.
Η δημιουργία ενός προγράμματος αυτοφροντίδας σε καθημερινή βάση, μέσα από το οποίο θα αντλεί ισορροπία, δύναμη και θα βιώνει ευεξία και χαρά αποτελεί μία έμπρακτη κίνηση αυτοαγάπης και ενισχύει την καλή σωματική και ψυχική κατάσταση. Σημαντικό μέρος της αυτοφροντίδας, είναι το να βιώνουμε το αίσθημα της ευγνωμοσύνης και να εστιάζουμε στο παρόν και σε όλα αυτά που έχουμε καθώς αποτελούν το καύσιμο για να μπορούμε να υπάρχουμε και να προχωράμε. Η περίοδος που βιώνουμε μέσα στο σύνολο των δυσκολιών και των περιορισμών δεν αποτελεί μία παρένθεση στη ζωή μας. Είναι η ζωή μας. Εστιάζοντας στο εδώ και τώρα, σε όλα αυτά που έχω, ενισχύω την ανθεκτικότητα μου απέναντι στις εξωτερικές δυσκολίες.
Διασχίζοντας την διαδρομή με αυτό τον τρόπο η κάθε κρίση μετατρέπεται σε ευκαιρία προσωπικής μεταμόρφωσης!

Η Πολυκανδριώτη Μαρούσα είναι Κοινωνική Λειτουργός, Ψυχοθεραπεύτρια με κατεύθυνση τη Συστημική Υπαρξιακή προσέγγιση. Σπούδασε στο τμήμα Κοινωνικής Εργασίας Αθηνών και έχει λάβει πενταετή εκπαίδευση στην Συστημική Υπαρξιακή Ψυχοθεραπεία. Διαθέτει δεκαετή επαγγελματική εμπειρία, καθώς έχει εργαστεί παρέχοντας υπηρεσίες Συμβουλευτικής, σε Κοινωνικές Υπηρεσίες Δήμων, σε Ψυχιατρικές δομές και σε ιδιωτικά κέντρα αποκατάστασης μαθησιακών δυσκολιών.
Εργάζεται ως  Συστημική Υπαρξιακή Ψυχοθεραπεύτρια, πραγματοποιώντας συνεδρίες ατομικής Ψυχοθεραπείας, ομαδικής Ψυχοθεραπείας και Θεραπείας Ζευγαριού.
Πληροφορίες: Κινητό: 6906 17 87 94 - email: marousapolik1@gmail.com