Η Α. ήταν μια 78χρονη γυναίκα με εξαιρετική υγεία. Όταν η μικρότερη αδερφή της υπέστη εγκεφαλικό επεισόδιο, αποφάσισε να αναλάβει η ίδια τη φροντίδα της στο σπίτι, πράγμα που σήμαινε πολλά πάνω - κάτω από τις σκάλες που οδηγούσαν στο υπνοδωμάτιο της αδερφής της στον δεύτερο όροφο. Καθώς ήταν πολύ απασχολημένη, άρχισε να τρώει πολλές τροφές πλούσιες σε υδατάνθρακες που ήταν πιο εύκολο να παρασκευαστούν και όχι τη συνηθισμένη της δίαιτα με υψηλή περιεκτικότητα σε πρωτεΐνες.

Μετά από έναν περίπου μήνα σε αυτή τη ρουτίνα, η Α. παρατήρησε για πρώτη φορά πόνο και πρήξιμο στις αρθρώσεις της και άρχισε να παίρνει δισκία ασπιρίνης, τα οποία απλώς μείωναν την ταλαιπωρία της. Ήταν πάντα σε θέση να ανεβαίνει και να κατεβαίνει σκάλες χωρίς δυσκολία, αλλά τώρα ανέβαινε τις σκάλες πιάνοντας το κάγκελο με το αριστερό της χέρι και πασχίζοντας να τραβήξει το σώμα της προς τα πάνω βήμα προς βήμα ή μερικές φορές σερνόταν στις σκάλες για να καταφέρει να ανέβει.

Όταν η αδερφή της Α. βελτιώθηκε και εκείνη επέστρεψε στη δίαιτα χαμηλότερων υδατανθράκων, εξακολουθούσε να βιώνει συνεχή έντονο πόνο στο λαιμό της, πόνο στην πλάτη και οδυνηρό πρήξιμο στα γόνατα, τους αστραγάλους, τους καρπούς, τα χέρια, τους αγκώνες και τους ώμους. Τα χέρια της, έλεγε, ήταν πάντα μουδιασμένα και ένιωθε «μυρμήγκιασμα». Ήταν πρησμένα και δεν μπορούσε να σφίξει τη γροθιά της.

Ένιωθε το σώμα της άκαμπτο κάθε πρωί για αρκετές ώρες πριν πάρει ασπιρίνη και η ακαμψία επέστρεψε το βράδυ όταν το φάρμακο δεν βοηθούσε. Δεν κοιμόταν καλά λόγω του πόνου.

Παρατήρησε ότι ο κρύος, υγρός καιρός έκανε την κατάστασή της χειρότερη. Επιπλέον, είχε χάσει 16 κιλά τους τελευταίους τρεις μήνες και ένιωθε ότι γινόταν όλο και πιο αδύναμη. Σχεδόν πάντα ένιωθε εξαντλημένη.

Ο γιατρός που εξέτασε την Α. παρατήρησε ότι οι καρποί και οι αστράγαλοί της ήταν ζεστοί στην αφή. «Φαίνεται νωθρή νοητικά», παρατήρησε στη λεπτομερή φυσική του εξέταση, η οποία περιελάμβανε μετρήσεις του εύρους κίνησης σε 20 αρθρώσεις που υποδηλώνουν «σοβαρή δυσλειτουργία των αρθρώσεων».

Η στάση του σώματός της ήταν στραμμένη προς τα εμπρός. Οι αρθρώσεις της ήταν πρησμένες όπως στην «κλασική ρευματοειδή αρθρίτιδα». Επιπρόσθετα, σημείωσε ότι το δέρμα της ήταν κιτρινωπό-καφέ και το συκώτι της ήταν ελαφρώς διογκωμένο κατά την ψηλάφιση. Η γλώσσα της ήταν ελαφρώς πρησμένη, όπως και τα ούλα της.

Το φάρμακο

Στην Α. συνταγογραφήθηκε βιταμίνης Β3 - με τη μορφή νιασιναμίδης (150mg κάθε τρεις ώρες για έξι δόσεις ημερησίως, δηλαδή 900 mg / ημέρα).

Τρεις εβδομάδες αργότερα, στην επόμενη εξέτασή της, μεγάλο μέρος του πρηξίματος των αρθρώσεων είχε υποχωρήσει, παρόλο που εξακολουθούσε να αισθάνεται πόνο και δυσκαμψία. Είχε καλύτερη ισορροπία όταν περπατούσε, και στεκόταν σε καλύτερη ορθή στάση από την πρώτη της επίσκεψη. Το εύρος κίνησης των αρθρώσεων της είχε επίσης βελτιωθεί σημαντικά.

Σχεδόν τρεις μήνες μετά την έναρξη της λήψης της βιταμίνης, το εύρος κίνησης στις αρθρώσεις της είχε βελτιωθεί ξανά, αν και οι αστράγαλοί της ήταν ακόμη πρησμένοι. Ο δείκτης ρυθμού καθίζησης του αίματός της - ένα μέτρο φλεγμονής - είχε μειωθεί από 1,80mm/min σε 1,00mm/min και έπαιρνε μόνο μία ασπιρίνη την ημέρα για τον πόνο της. Σύμφωνα με τα λόγια του γιατρού της, «Φαινόταν σε μεγαλύτερη εγρήγορση νοητικά και ήταν πιο δυνατή σωματικά».

Η Α. συνέχισε να βελτιώνεται στα επόμενα τσεκ-απ, και λίγο περισσότερο από ένα χρόνο αφότου άρχισε να παίρνει βιταμίνη Β3, δεν είχε σημάδια πόνου στις αρθρώσεις ούτ πρήξιμο και τελικά μπορούσε να ανεβαίνει με ευκολία στον επάνω όροφο. Εντελώς απαλλαγμένη από τους πόνους στα οστά και στις αρθρώσεις, η Α. δεν είχε πάρει ασπιρίνη για περίπου 8 μήνες.

Ο δείκτης ρυθμού καθίζησης είχε βελτιωθεί στα 0,56mm/min. Η μυϊκή δύναμη στα χέρια της (δύναμη λαβής, μετρούμενη σε λίβρες ανά τετραγωνική ίντσα) είχε βελτιωθεί από μια αρχική μέτρηση 20 σε 50 στο δεξί της χέρι και από 12 σε 46 στο αριστερό της χέρι – επιστρέφοντας έτσι στο φυσιολογικό εύρος για γυναίκες στην ηλικία της. Δεν είχε καμία ένδειξη διόγκωσης του ήπατος κατά την ψηλάφηση.

"Εκτός από την αντικειμενική βελτίωση σε όλες τις αρθρώσεις της και στη γενική υγεία της, σημειώθηκε εντυπωσιακή μείωση στην εμφανή ηλικία της", παρατήρησε ο γιατρός της. "Με μεγάλη ικανοποίηση, ανέφερε ότι είχε αποκτήσει το ενδιαφέρον να είναι με άλλους ανθρώπους και να διασκεδάζει τους επισκέπτες της", σημείωσε. "Φαίνεται νεότερη από την πρώτη φορά που την είδα. Τώρα φαίνεται να είναι πιο κοντά στα 60 από ό,τι στα 80 έτη."

Η υπόθεση της Αλίκης είναι μία από τις εκατοντάδες που αναφέρθηκε στην εργασία του Γουίλιαμ Κάουφμαν το 1949, «Η κοινή μορφή της δυσλειτουργίας των αρθρώσεων» (William Kaufman - "The Common Form of Joint Dysfunction") που περιγράφει, μερικές φορές με εξαντλητική λεπτομέρεια, την εμπειρία του από τη χρήση νιασιναμίδης, μιας μορφής της βιταμίνης Β3, για τη θεραπεία της αρθρίτιδας.

Ο Κάουφμαν ήταν Αμερικανός ιατρός και ερευνητής φυσιολογίας που ενδιαφέρθηκε ιδιαίτερα για τη θεραπεία με βιταμίνες τη δεκαετία του 1940 και του 1950. Η ανησυχία του με κάτι τόσο απλό όσο η βιταμίνη Β3 για τη θεραπεία μιας πάθησης όπως η αρθρίτιδα μπορεί να φαίνεται απλοϊκή στους σύγχρονους γιατρούς, αλλά από την προοπτική της εποχής του, έχει πραγματικά νόημα.

Η ξεχασμένη μάστιγα

Ο Κάουφμαν μεγάλωσε κατά τη διάρκεια της πλέον ξεχασμένης μάστιγας της θανατηφόρου πελλάγρας - που θεωρείται η μεγαλύτερη επιδημία διατροφικής ανεπάρκειας στην αμερικανική ιστορία. Η πελλάγρα ήταν μια τρομακτική νέα ασθένεια εκείνη την εποχή, η οποία επηρέαζε περισσότερο τις γυναίκες από ότι τους άνδρες.

Η κατάσταση διαγνώστηκε από το "τέσσερα D" (Dermatitis, Dementia, Diarrhea, Death): 1) δερματίτιδα, ένα φολιδωτό εξάνθημα που συχνά εμφανιζόταν σαν κολάρο στο λαιμό και τα άκρα του ασθενή, 2) άνοια, που περιελάμβανε τρομακτικές ψυχικές και συναισθηματικές εκρήξεις και παραλογισμό, 3) διάρροια και άλλα γαστρεντερικά προβλήματα και τέλος 4) θάνατο.

Άλλα συμπτώματα (που παρατηρήθηκαν αργότερα σε μελέτες ακτίνων Χ) περιελάμβαναν εκτεταμένη οστεοπόρωση, εξάντληση μετάλλων και φθορά των δοντιών σε περισσότερους από τους μισούς ασθενείς που μελετήθηκαν, καθώς και πρησμένη γλώσσα. Στις περισσότερες περιπτώσεις, η οδοντική τερηδόνα συσχετίστηκε με «σοβαρή απόσυρση των ούλων, σήψη, έκθεση οστεΐνης (μέρος του δοντιού) και χαλάρωση των δοντιών».¹

Η πελλάγρα επεκτάθηκε τόσο γρήγορα στις ΗΠΑ κατά τις αρχές του 1900 που πολλοί γιατροί πίστευαν ότι ήταν κάποιο είδος μολυσματικής επιδημίας. Μεταξύ 1906 και 1940, περισσότεροι από 3 εκατομμύρια Αμερικανοί είχαν την ασθένεια και τουλάχιστον 100.000 από αυτούς πέθαναν.²

Το 1926, ανατέθηκε στον Δρ Τζόζεφ Γκόλντμπεργκερ, να μελετήσει την πελλάγρα. Εκείνος ανακάλυψε ότι η ασθένεια συνδέεται με τη διατροφή με βάση τα σιτηρά που στερείται κρέατος, ψαριού, αυγών και γάλακτος. Οι παλιοί τρόποι προετοιμασίας των σιτηρών είχαν εγκαταλειφθεί και ακολουθούσαν μια νέα επεξεργασία, και αυτό είχε απογυμνώσει τους κόκκους από τις θρεπτικές ουσίες, προκαλώντας ξαφνικά την εμφάνιση της ασθένειας ανεπάρκειας. Εισάγοντας φρέσκο κρέας, γάλα και μαγιά μπύρας στη διατροφή, η Γκόλντμπεργκερ απέδειξε ότι η ασθένεια θα μπορούσε να αντιστραφεί και να προληφθεί.

Γουίλιαμ Κάουφμαν MD, PhD: ο άνθρωπος που συνέδεσε τη βιταμίνη B3 με την αρθρίτιδα

Ο Δρ Kaufman ήταν πρωτοπόρος στη χρήση θεραπείας με βιταμίνη Β3 υψηλής δόσης για τη θεραπεία της ασθένειας. Η κάποτε ξεχασμένη ανακάλυψή του ότι η βιταμίνη Β3, με τη μορφή νιασιναμίδης, μπορεί να αντιστρέψει σημάδια οστεοαρθρίτιδας και ρευματοειδούς αρθρίτιδας, που προτάθηκε για πρώτη φορά στη δεκαετία του 1940, κερδίζει πλέον το ενδιαφέρον καθώς νέα έρευνα επιβεβαίωσε και επέκτεινε τα ευρήματά του.

Εντυπωσιακή θεραπεία

Το 1937, ο Κόνραντ Έλβεζεμ, καθηγητής βιοχημείας στο Πανεπιστήμιο του Ουισκόνσιν-Μάντισον, ανακάλυψε ότι η βιταμίνη νιασίνη (βιταμίνη Β3) θεραπεύει τη ασθένεια των σκύλων που ισοδυναμεί με την ανθρώπινη πελλάγρα. Την επόμενη χρονιά, οι γιατροί Τομ Σπάις, Μάριον Μπλάκενχ και Κλαρκ Κούπερ ονομάστηκαν "Άντρες της Χρονιάς" του περιοδικού TIME για την έρευνά τους που διαπίστωσε ότι η νιασίνη θεραπεύει επίσης την πελλάγρα στους ανθρώπους.

Ήταν την ίδια χρονιά που ο Κάουφμαν αποφοίτησε από την Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου του Μίσιγκαν αφού ολοκλήρωσε επίσης το διδακτορικό του στη φυσιολογία. Ο Κάουφμαν ήταν μάρτυρας μιας από τις πιο δραματικές πρωτοβουλίες δημόσιας υγείας στην ιστορία τα επόμενα χρόνια, καθώς η φοβερή πελλάγρα σχεδόν εξαλείφθηκε από τον χάρτη των ΗΠΑ.

Μετά το 1942, όταν προστέθηκε νιασίνη στο αλεύρι και η μέση κατανάλωση αυξήθηκε από 11mg σε 17mg ημερησίως, η ασθένεια θεωρήθηκε ότι είχε σχεδόν εξαλειφθεί και έκτοτε αποτελεί ξεχασμένο ιατρικό ιστορικό.

Ήταν φρέσκο στο μυαλό του Κάουφμαν, ωστόσο, σε μια εποχή που οι γιατροί θεώρησαν ότι η διατροφική ανεπάρκεια ήταν αιτία ασθένειας και η θεραπεία με βιταμίνες κυριαρχούσε και βραβευόταν, δεν ωθήθηκε στο περιθώριο ως επικίνδυνη απάτη.

Εκτός από τη θεαματική αναστροφή με τη βιταμίνη Β3 της επιδημίας της πελλάγρας, σχεδόν 10 χρόνια νωρίτερα ο Ολλανδός γιατρός Κρίστιαν Έκμαν και ο Άγγλος βιοχημικός σερ Φρέντερικ Χόπκινς έλαβαν το βραβείο Νόμπελ Φυσιολογίας ή Ιατρικής για τις ανακαλύψεις τους που συνδέουν τη νόσο του beriberi με την ανεπάρκεια βιταμίνης Β1, επίσης γνωστή ως θειαμίνη. Το beriberi είναι μια άλλη πάθηση με συμπτώματα από πρήξιμο άκρων έως καρδιακή ανεπάρκεια και σύγχυση, τα οποία θεραπεύτηκαν εντυπωσιακά με έγχυση μιας μόνο βιταμίνης.

Ο Κάουφμαν αναρωτήθηκε εάν πολλά από τα συμπτώματα που είδε σε ασθενείς στην πρακτική του ήταν απλώς ήπιες εκδοχές παρόμοιων ελλείψεων - ίσως ήταν μεταβολικές διαταραχές σε άτομα που για γενετικούς ή άλλους λόγους απαιτούσαν πολύ περισσότερες βιταμίνες για τη βέλτιστη λειτουργία του οργανισμού τους.

Άρχισε να χρησιμοποιεί νιασιναμίδη σε μεγάλες δόσεις για να θεραπεύσει τους ιδιωτικούς ασθενείς το 1941, πριν από τον υποχρεωτικό εμπλουτισμό των επεξεργασμένων προϊόντων δημητριακών με βιταμίνες και σίδηρο στις ΗΠΑ το 1943.

Σε μια μονογραφία του 1943, έγραφε ότι όταν η νιασιναμίδη χορηγήθηκε από το στόμα σε 30 ασθενείς με εμφανή αρθρίτιδα, σε διαιρεμένες δόσεις που ανέρχονταν σε 400 έως 1.000mg την ημέρα, είχε ορισμένα οφέλη, όπως αυξημένη κινητικότητα των αρθρώσεων και μειωμένη δυσκαμψία, πρήξιμο, παραμόρφωση και πόνο.

Δεν ήταν μόνος του στην αρχή στον πειραματισμό με βιταμίνες ως φάρμακο, καθώς άλλοι γιατροί ανέφεραν παρόμοια επιτυχία χρησιμοποιώντας νιασίνη για τη θεραπεία ασθενών με ποικίλες παθήσεις.

Στον Καναδά, ο ψυχίατρος Άμπραμ Χόφερ υποψιάστηκε μια κοινή αιτία της άνοιας που εμφανίζεται στην πελλάγρα και στις περιπτώσεις σχιζοφρένειας που έβλεπε. Ανέφερε ότι το 80 τοις εκατό των σχιζοφρενικών ασθενών που αντιμετώπισε με υψηλή δόση βιταμίνης Β3 με τη μορφή νιασίνης παρουσίασε σημαντική βελτίωση.³

Ο παθολόγος Γουίλιαμ Πάρσονς και άλλοι στην κλινική Mayo, σύμφωνα με την πρόταση του Χόφερ, πραγματοποίησαν δοκιμές που ξεκίνησαν το 1955, δείχνοντας ότι η νιασίνη βελτίωσε σημαντικά τα προφίλ λιπιδίων των καρδιακών ασθενών, μειώνοντας την «κακή» χοληστερόλη LDL και τα τριγλυκερίδια ενώ αυξάνει την «καλή» χοληστερόλη HDL.⁴ Η νιασίνη - γνωστή ως η μορφή της βιταμίνης Β3 που προκαλεί φλόγωση, λόγω της παρενέργειάς της να προκαλεί στο δέρμα κοκκίνισμα και μερικές φορές κνησμό - χρησιμοποιήθηκε ευρέως για δεκαετίες ως το μόνο διαθέσιμο φάρμακο για τη μείωση της χοληστερόλης.

Το 1959, ο Χόφερ προσπάθησε να ρίξει φως στο έργο του Κάουφμαν, δημοσιεύοντας τη δική του εμπειρία με έξι ασθενείς που είχαν σημειώσει αξιοσημείωτη βελτίωση των αρθρώσεων ενώ λάμβαναν βιταμίνη Β3 (είτε νιασίνη / νικοτινικό οξύ είτε νιασιναμίδη).⁵

Μια περίπτωση ήταν μια 68χρονη γυναίκα που είχε παρατεταμένο άγχος λόγω της σοβαρής και παρατεταμένης ασθένειας του συζύγου της. Είχε αρχίσει να γερνάει πολύ γρήγορα και παραπονέθηκε για έντονο πόνο και στα δύο χέρια, προβλήματα όρασης στο ένα μάτι, αϋπνία και πόνο και περιορισμένη κίνηση στα χέρια της, τα οποία είχαν παραμορφωθεί με αρθριτικούς «κόμβους» σε όλα τα δάχτυλα.

Άρχισε να παίρνει 1.000mg νιασίνης την ημέρα σε δύο διαιρεμένες δόσεις και μετά από περίπου τρεις μήνες παρουσίασε αξιοσημείωτη βελτίωση τόσο ψυχικά όσο και σωματικά.

Ο πόνος στα χέρια της εξαφανίστηκε, μαζί με την παραμόρφωση στους καρπούς και τα δάχτυλά της (αν και ανέφερε ότι οι κόμβοι είχαν διογκωθεί λίγο πρώτα πριν εξαφανιστούν ένας προς έναν). "Τα χέρια της απέκτησαν πάλι την κανονική τους κίνηση", παρατήρησε ο Χόφερ.

Σημείωσε επίσης ότι το δέρμα της φαινόταν πιο νεανικό. "Στα επόμενα δύο χρόνια, συνέχισε να υφίσταται έντονο άγχος και κατά τη διάρκεια αυτού του διαστήματος υπέστη την απώλεια του συζύγου της, κάποια δυσκολία με το κτήμα, κλπ. Ωστόσο έχει παραμείνει ψυχικά και σωματικά φυσιολογική", αναφέρει ο Χόφερ.

Ένα άλλο από τα περιστατικά του ήταν ένα προηγουμένως υγιές αγόρι που είχε αναπτύξει πόνο και δυσκαμψία στα γόνατά του σε ηλικία 14 ετών. Μέχρι το καλοκαίρι χρειάστηκε να νοσηλευτεί και έλαβε φυσιοθεραπεία και ασπιρίνη. Στην αρχή βελτιώθηκε σημαντικά, αλλά μέχρι το τέλους του ίδιου έτους, η κατάστασή του επιδεινώθηκε ξανά. Το επόμενο φθινόπωρο, έμεινε στο κρεβάτι για πέντε εβδομάδες με έντονο πόνο στους γοφούς, την πλάτη και τις αρθρώσεις των ποδιών του.

Στο τέλος του έτους, το αγόρι ξεκίνησε με 2.000mg νικοτινικού οξέος (νιασίνη) την ημέρα διαιρούμενο σε δύο δόσεις, μαζί με 100mg ασκορβικού οξέος (βιταμίνη C) την ημέρα επιπλέον της ασπιρίνης. Πέντε ημέρες αργότερα, επέστρεψε στο σχολείο κάπως βελτιωμένος. "Από τότε συνέχισε να βελτιώνεται", ανέφερε ο Χόφερ.

Μέσα σε έξι μήνες, τα πόδια του, που είχαν πρηστεί σε μεγάλο βαθμό, είχαν τεράστια βελτίωση Τα δάχτυλά του ήταν λιγότερο πρησμένα και πιο ευκίνητα. Είχε μειώσει την ημερήσια δόση ασπιρίνης στο ένα τέταρτο της αρχικής δόσης.

Μέσα στον επόμενο χρόνο, η κατάστασή του συνέχισε να βελτιώνεται, παρόλο που είχε ακόμα πόνο στην πλάτη του, η οποία παρέμεινε ελαφρώς δύσκαμπτη. Μείωσε τη δόση νιασίνης του σε 1.000mg την ημέρα, αλλά ανέφερε ότι όποτε έπαιρνε λιγότερο, ένιωθε επιστροφή της δυσκαμψίας των αρθρώσεων Το μέτρο του ρυθμού καθίζησης της φλεγμονής είχε κανονικοποιηθεί. "Η σχολική του πορεία συνεχίζεται χωρίς διακοπή, αλλά η φαρμακευτική αγωγή [βιταμίνη Β3] δεν μπορεί να σταματήσει", έγραψε ο Χόφερ.

Ο Χόφερ πρόσθεσε ότι ο Κάουφμαν είχε παρατηρήσει εκατοντάδες παρόμοιες περιπτώσεις στις οποίες, "χωρίς εξαίρεση, εκείνοι οι ασθενείς που λάμβαναν συνεχώς επαρκείς ποσότητες νιασιναμίδης, παρουσίαζαν κλινικά σημαντική, μετρήσιμη βελτίωση στην κινητικότητα των αρθρώσεων και τη λειτουργία των αρθρώσεων και συχνά τέτοια πρόσθετα οφέλη όπως η βελτίωση της μυϊκής δύναμης και η ικανότητα εργασίας, η μειωμένη κόπωση, η βελτιωμένη αίσθηση ισορροπίας και η ανακούφιση ορισμένων ψυχικών συνδρόμων, συμπεριλαμβανομένης της κατάθλιψης."

Τα προβλήματα των αρθρώσεων συχνά μειώνονταν σε σοβαρότητα ή εξαφανίζονταν με θεραπεία με νιασιναμίδη σε περιπτώσεις που θα σήμερα θα έκαναν διαγνωση για οστεο- ή ρευματοειδή αρθρίτιδα, σύμφωνα με τις αναφορές του Κάουφμαν.

Τα αυξημένα ποσοστά καθίζησης έτειναν να ομαλοποιούνται, αλλά τα οφέλη της θεραπείας συνεχίστηκαν μόνο όσο λαμβανόταν η βιταμίνη. "Ίσως αυτές οι τεράστιες ποσότητες βιταμινών επιβάλλουν κάποια βελτίωση στην ενδοκυτταρική οξειδωτική αναπνοή", εικάζει ο Χόφερ, αλλά ως ψυχίατρος με εμπειρία στη χρήση βιταμίνης Β3, είπε, ήθελε μόνο να επιβεβαιώσει τα ευρήματα του Κάουφμαν και να ζητήσει από τους ρευματολόγους να πραγματοποιήσουν τη δική τους μελέτη.

Πέρασαν δεκαετίες πριν από τη διεξαγωγή αυτής της μελέτης. Το 1996, ερευνητές στα Εθνικά Ινστιτούτα Υγείας των ΗΠΑ δοκίμασαν τη βιταμίνη σε 72 ασθενείς που είχαν οστεοαρθρίτιδα για τουλάχιστον πέντε χρόνια και όλοι έπαιρναν καθημερινά για τον πόνο μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα (ΜΣΑΦ). Χωρίστηκαν τυχαία σε δύο ομάδες - μία λάμβανε έξι δόσεις νιασιναμίδης των 150mg καθ 'όλη τη διάρκεια της ημέρας (συνολικά 3.000mg/ημέρα) και στην άλλη δόθηκαν πανομοιότυπα χάπια εικονικού φαρμάκου (placebo). Ούτε οι ασθενείς που έπαιρναν τα χάπια ούτε οι γιατροί ήξεραν ποιοι λάμβαναν  τη θεραπεία και ποιοι το εικονικό φάρμακο.

Τα αποτελέσματα ήταν μια σαφής επιβεβαίωση των προηγούμενων εκθέσεων των Κάουφμαν και Χόφερ. Οι ασθενείς με αρθρίτιδα που λάμβαναν νιασιναμίδη παρουσίασαν συνολική βελτίωση 29% κατά τη διάρκεια της μελέτης 12 εβδομάδων σε σύγκριση με εκείνους που λάμβαναν εικονικό φάρμακο, των οποίων η κατάσταση επιδεινώθηκε κατά 10 τοις εκατό.

Τα επίπεδα πόνου δεν άλλαξαν, αλλά εκείνοι που λάμβαναν νιασιναμίδη μείωσαν την πρόσληψη μη στεροειδών αντιφλεγμονωδών φαρμάκων (ΜΣΑΦ) κατά 13%. Η νιασιναμίδη μείωσε τα ποσοστά καθίζησης κατά 22 τοις εκατό και αύξησε την κινητικότητα των αρθρώσεων κατά 4,5° έναντι της ομάδας ελέγχου.

Οι ανεπιθύμητες ενέργειες ήταν πιο συχνές στην ομάδα νιασιναμίδης (40 τοις εκατό έναντι 27 τοις εκατό) αλλά θεωρήθηκαν μικρές, με μία αναστάτωση στο γαστρεντερικό σύστημα να είναι η πιο συχνή παρενέργεια. Τα περισσότερα από αυτά τα ζητήματα αντιμετωπίστηκαν με τη λήψη της βιταμίνης με τροφή. Ένας ασθενής νοσηλεύτηκε για γαστρική αιμορραγία, αλλά ήταν στην ομάδα του εικονικού φαρμάκου και είχε αναπτύξει έλκος από τη χρήση ΜΣΑΦ.

Τα επίπεδα γλυκόζης, ουρικού οξέος, χοληστερόλης και άλλων δεικτών στο αίμα των ασθενών που έλαβαν νιασιναμίδη δεν άλλαξαν σημαντικά κατά τη διάρκεια της δοκιμής. Ένας δείκτης - γλουταμική οξαοξική τρανσαμινάση ορού (SGOT), ένα μέτρο της ηπατικής λειτουργίας - ήταν ελαφρώς αυξημένη στην ομάδα θεραπείας με νιασιναμίδη, αλλά όχι σε ανησυχητικό επίπεδο σε κάποιον από τους ασθενείς.

Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον Γ.Μ. Τζόνας, προειδοποίησαν ότι τα επίπεδα SGOT πρέπει να παρακολουθούνται σε ασθενείς που λαμβάνουν νιασιναμίδη, αλλά κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι "η νιασιναμίδη μπορεί να έχει ρόλο στη θεραπεία της οστεοαρθρίτιδας" επειδή "βελτίωσε τη γενική εικόνα της οστεοαρθρίτιδας, προκάλεσε βελτιωμένη ευελιξία στις αρθρώσεις, μειωμένη φλεγμονή και επέτρεψε τη μείωση των τυπικών αντιφλεγμονωδών φαρμάκων σε σύγκριση με το εικονικό φάρμακο. Απαιτείται πιο εκτεταμένη αξιολόγηση της νιασιναμίδης στην αρθρίτιδα."⁶

Ο Τζόνας υπέθεσε στην εργασία του ότι μεγάλες ποσότητες νιασιναμίδης μπορεί να λειτουργήσουν αυξάνοντας τα επίπεδα του δινουκλεοτιδίου νικοτιναμιδίου αδενίνης (NAD), ενός βασικό συνένζυμο για περισσότερες από 200 αντιδράσεις στο σώμα, συμπεριλαμβανομένης της παραγωγής ενέργειας στα μιτοχόνδρια - τα εργοστάσια ισχύος των κυττάρων που μειώνονται σε λειτουργία καθώς γερνάμε και εκτιθόμαστε σε μεταβολικό στρες. Η αύξηση του NAD από τη νιασιναμίδη θα παρείχε ενέργεια και υλικά σημαντικά για την επισκευή του χόνδρου, σκέφτηκε.

Νέα έρευνα

Μετέπειτα έρευνες φαίνεται να επιβεβαιώνουν την ιδέα του Τζόνας. Οι μελέτες έχουν αρχίσει να εστιάζουν στον τρόπο με τον οποίο η συμπλήρωση των προδρόμων της βιταμίνης Β3 - νιασίνη, νιασιναμίδη και, η ιδιαίτερου ενδιαφέροντος, νικοτιναμιδική ριβοσίδη (NR) - αυξάνει την παραγωγή NAD, προκαλώντας ένα πλήθος ευεργετικών μακροχρόνιων αποτελεσμάτων σε κυτταρικό επίπεδο.

Μία μελέτη του 2018 στο Nature ανέφερε ότι τα συμπληρώματα NR ήταν ασφαλή και αύξησαν το NAD κατά 60% σε υγιείς μεσήλικες.⁷

Ως αποτέλεσμα, το NR αποτελεί ένα μοντέρνο συμπλήρωμα, αλλά η ανακάλυψη αυτή έχει επίσης ανανεώσει το ενδιαφέρον για τις επιδράσεις του πολύ φθηνότερου και εύκολα συμπληρωμένου προδρόμου NAD, της νιασιναμίδης. Μια ανασκόπηση του 2019 για τις διάφορες λειτουργίες της νιασιναμίδης το περιγράφει ως αντιφλεγμονώδες, με αντικαταθλιπτικά και αγχολυτικά αποτελέσματα.

Η νιασιναμίδη έχει αποδειχθεί ότι προστατεύει το δέρμα από το υπεριώδες φως και τον καρκίνο του δέρματος, βελτιώνει την ακμή και άλλες παθήσεις του δέρματος και αποτρέπει την όραση και την απώλεια ακοής. Έχει επίσης ιδιότητες προστασίας του εγκεφάλου από νευροεκφυλιστικές ασθένειες όπως το Αλτσχάιμερ και το Πάρκινσον.⁸

Δοσολογία: Το πρωτόκολλο του Κάουφμαν

Ο Κάουφμαν συνταγογραφούσε μόνο νιασιναμίδη σε συχνές, μικρότερες διαιρεμένες δόσεις συνολικού ύψους 900mg έως 4.000mg ημερησίως και θεωρούσε ότι οι συχνότερες δόσεις των 250mg είναι 40 έως 50% πιο αποτελεσματικές από τις δόσεις των 500mg για την αρθρίτιδα. Προτιμούσε τις λεπτές κάψουλες ζελατίνης και γενικά περίμενε ότι θα χρειαστούν περίπου τρεις μήνες από τον ασθενή που ξεκινά τη νιασιναμίδη για να δει μια μετρήσιμη βελτίωση στην αρθρίτιδα.

Χωρίς follow up

Παραδόξως, δεν υπήρξε συνέχεια από τα Εθνικά Ινστιτούτα Υγείας των ΗΠΑ ή άλλους οργανισμούς σχετικά με τα πολλά υποσχόμενα ευρήματα του Τζόνας. Για σχεδόν ένα τέταρτο του αιώνα από τότε, η αρθρίτιδα αποτελεί την κύρια αιτία απουσίας από την εργασία στις ΗΠΑ. Τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων αναφέρουν ότι η αρθρίτιδα επηρέασε 54,4 εκατομμύρια Αμερικανούς το 2015 και το ποσοστό προβλέπεται να αυξηθεί.

Μέχρι το 2040, ο οργανισμός εκτιμά ότι 78 εκατομμύρια ενήλικες (περισσότερο από το ένα τέταρτο του συνολικού ενήλικου πληθυσμού των ΗΠΑ) θα έχουν αρθρίτιδα διαγνωσμένη από γιατρό.⁹

Συμφωνα με το Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων: "Αυτές οι εκτιμήσεις μπορεί να είναι συντηρητικές, καθώς δεν λαμβάνουν υπόψη τις τρέχουσες τάσεις στην παχυσαρκία, οι οποίες μπορεί να συμβάλλουν σε μελλοντικές περιπτώσεις οστεοαρθρίτιδας." Όπως η πελλάγρα, η αρθρίτιδα προσβάλλει περισσότερο τις γυναίκες, με σχεδόν τα δύο τρίτα των διαγνωσμένων ασθενών να είναι γυναίκες.

Πώς και γιατί ένας οργανισμός δημόσιας υγείας - και πολλοί ερευνητές παγκοσμίως - αγνόησαν μια μελέτη που έδειξε τη δυνατότητα μιας σχετικά ασφαλούς βιταμίνης να βελτιώνει τα συμπτώματα της αρθρίτιδας μετά από μόλις τρεις μήνες χρήσης;

Για τον Άντριου Σάουλ, συγγραφέα μαζί με τον Άμπραμ Χόφερ του βιβλίου, «Niacin: The Real Story» (Basic Health Publications, Inc., 2015), ο λόγος είναι διπλός. Πρώτον, το ιστορικό ανεπάρκειας νιασίνης ξεχνάται όχι μόνο από το κοινό. «Οι περισσότεροι ιατροί δεν έχουν μελετήσει ποτέ τη διατροφή, παρά επιφανειακά», εξηγεί.

Δεύτερον, δεν υπάρχουν χρήματα στις φτηνές θεραπείες που βασίζονται στην συμπλήρωση θρεπτικών συστατικών. Με τη νιασιναμίδη, μπορείτε να θεραπεύσετε έναν ασθενή για ένα μήνα με λιγότερο κόστος από μιας μέρας θεραπεία με πολλά κατοχυρωμένα με δίπλωμα ευρεσιτεχνίας φάρμακα. Καμία φαρμακευτική εταιρεία δεν θα ενθαρρύνει τη χρήση μιας οικονομικής, μη συνταγογραφούμενης λύσης σε ένα προσοδοφόρο πρόβλημα.

Βιβλιογραφικές αναφορές
1 J Natl Med Assoc, 1952; 44: 241-2 
2 Yale J Biol Med, 1992; 65: 211-21
3 Psychosomatics, 1970; 11:522-5
4 AMA Arch Intern Med, 1959; 103: 783-90
5 Can Med Assoc J, 1959; 81: 235-8
6 Inflamm Res, 1996; 45: 330-4
7 Nat Commun, 2018; 9: 1286
8 Metabolomics, 2019; 15: 137
9 US CDC, Arthritis-Related Statistics. www.cdc.gov

Επικίνδυνα φάρμακα

Οι ασθενείς με αρθρίτιδα εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν το πρόβλημα με φάρμακα που είναι γνωστό ότι έχουν περιορισμένο έλεγχο των συμπτωμάτων και ότι παρουσιάζουν πλήθος σοβαρών και ακόμη και θανατηφόρων κινδύνων. Η συχνότερη επιλογή των γιατρών για την αρθρίτιδα, που συνταγογραφούν στην πλειοψηφία των ηλικιωμένων ασθενών με οστεοαρθρίτιδα, είναι ΜΣΑΦ όπως η ναπροξένη (naproxen) και η ιβουπροφένη (ibuprofen).

Το 2015 ο Αμερικανικός Οργανισμός Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) άλλαξε τις προειδοποιήσεις του για αυτά τα φάρμακα, τα οποία ήταν γνωστό ότι αυξάνουν τον κίνδυνο καρδιακής προσβολής και εγκεφαλικού επεισοδίου, και δήλωσε ότι ο κίνδυνος υπάρχει μετά από μόνο δύο εβδομάδες από την πρώτη χρήση των φαρμάκων ακόμη και σε ασθενείς χωρίς ιστορικό καρδιαγγειακής νόσου.

Όσο υψηλότερη είναι η δόση και όσο μεγαλύτερη είναι η χρήση ΜΣΑΦ, τόσο μεγαλύτερος είναι ο κίνδυνος (FDA, Drug Safety Communication, July 9, 2015. www.fda.gov). Τα ΜΣΑΦ συνδέονται επίσης με γαστρεντερικά έλκη, τα οποία έχουν 7.000 έως 10.000 θύματα κάθε χρόνο, καθώς και οξεία νεφρική βλάβη (Drugs Aging, 2019; 36(Suppl 1): 15-24).

Οι γιατροί συνταγογραφούν επίσης παυσίπονα οπιοειδών σε ασθενείς με σοβαρή αρθρίτιδα, αλλά αυτά τα φάρμακα έχουν προκαλέσει τη μεγαλύτερη κρίση εθισμού και υπερδοσολογίας στο ιατρικό ιστορικό, και έχουν επίσης λιγότερο γνωστούς κινδύνους όπως αυξημένο πόνο, βλάβη στο ήπαρ, υπογονιμότητα, αϋπνίας, δυσκοιλιότητα και ναυτία (Health Canada, About Opioids. www.canada.ca).

Οι πάσχοντες από αρθρίτιδα αντιμετωπίζονται επίσης συχνά με συνταγογραφούμενα κορτικοστεροειδή φάρμακα, τα οποία είναι ένας γρήγορος και αποτελεσματικός τρόπος για τον έλεγχο της φλεγμονής, αλλά με ένα τίμημα: οι παρενέργειες κυμαίνονται από δυνητικά απειλητική για τη ζωή καταστολή των επινεφριδίων, γεγονός που αφήνει τα επινεφρίδια υποτονικά και δεν μπορούν να ανταποκριθούν σωστά σε ασθένεια ή τραυματισμός, επικίνδυνες αυξήσεις στις τιμές του σάκχαρου, απώλεια οστών, αύξηση βάρους και παθήσεις όπως ο διαβήτης και οι βλάβες στα μάτια που μπορεί να είναι μόνιμες (Arthritis Foundation, Corticosteroids. www.arthritis.org)

Σχετικοί κίνδυνοι της Β3

Η βιταμίνη Β3 δεν είναι εντελώς ακίνδυνη. Μια μελέτη περίπτωσης του 2017 περιγράφει έναν 22χρονο αθλητή που πήρε 20 γραμμάρια νιασίνης σε μεγάλη δόση -μεγαλύτερη ακόμη και από τα ενθουσιώδη πρότυπα του Κάουφμαν και του Χόφερ - και ανέπτυξε οξεία ηπατική τοξικότητα που χρειάστηκε επείγουσα μεταμόσχευση ήπατος.¹

Μια ανασκόπηση της βιβλιογραφίας σχετικά με την τοξικότητα στο ήπαρ από τη νιασίνη το 1992 ανέφερε ανεπιθύμητες ενέργειες σε έξι ασθενείς που προέκυψαν από την αποκλειστική χρήση μη τροποποιημένης νιασίνης υψηλής δόσης (που ονομάζεται επίσης νικοτινικό οξύ, την εκδοχή της βιταμίνης Β3 που είναι γνωστή γιατί κάνει το δέρμα κόκκινο με αίσθηση καύσου), και σε δύο ασθενείς από την αποκλειστική χρήση σκευασμάτων βραδείας αποδέσμευσης.

Άλλοι 10 ασθενείς ανέπτυξαν ανεπιθύμητες ενέργειες στο ήπαρ μετά από απότομη αλλαγή από σκευάσματα νικοτινικού οξέος σε σκευάσματα βραδείας αποδέσμευσης. Στοιχεία ηπατικής τοξικότητας αναπτύχθηκαν σε λιγότερο από επτά ημέρες σε τέσσερις από αυτούς τους ασθενείς. Όλες αυτές οι περιπτώσεις αντιστράφηκαν όταν σταμάτησε η χρήση του συμπληρώματος.²

Μια πιο πρόσφατη μελέτη περίπτωσης περιγράφει μια 74χρονη γυναίκα που χρησιμοποιούσε 500mg νιασίνης 3 φορές την ημέρα που άλλαξε ξαφνικά σε μορφή βραδείας αποδέσμευσης. Θεωρείται ότι είναι η πρώτη περίπτωση θανάτου λόγω της προκύπτουσας ηπατικής τοξικότητας.³

Η νιασιναμίδη δεν σχετίζεται με το ίδιο επίπεδο κινδύνου ηπατικής τοξικότητας με τη νιασίνη. Το 1955, ο Κάουφμαν έγραψε ότι η νιασιναμίδη (μόνη ή σε συνδυασμό με άλλες βιταμίνες), στα «χιλιάδες χρόνια χρήσης της», δεν είχε προκαλέσει ανεπιθύμητες ενέργειες.⁴

Μελέτη των Εθνικών Ινστιτούτων Υγείας του 1996 υποστηρίζει ότι η ηπατική βλάβη είναι κάτι που πρέπει να προσέξετε και όσο υψηλότερη είναι η δόση, τόσο υψηλότερος είναι ο κίνδυνος.⁵ Αν και η τοξικότητα είναι εξαιρετικά σπάνια, ειδικά σε σύγκριση με φάρμακα που χρησιμοποιούνται συνήθως για τη θεραπεία της αρθρίτιδας, είναι σημαντικό να επιβλέπει ο γιατρός τη χρήση υψηλής δόσης βιταμίνης Β3 και να είναι σε εγρήγορση για συμπτώματα ηπατικής βλάβης, που περιλαμβάνουν ναυτία και έμετο, δέρμα και μάτια που εμφανίζονται κιτρινωπά (ίκτερος), κοιλιακό άλγος και πρήξιμο, πρήξιμο στα πόδια και τους αστραγάλους, σκούρα ούρα και απώλεια όρεξης.

Πηγές:

1 Am J Gastroenterol, 2017; 112: 1345-6
2 Am J Med, 1992; 92: 77-81
3 Hepatol Commun, 2018; 2: 1293-8
4 J Am Geriatr Soc, 1955; 3: 927-36
5 Inflamm Res, 1996; 45: 330-4

Από την ανακάλυψη του ομοιοπαθητικού φαρμάκου μέχρι σήμερα, κυριαρχούσε συστηματικά η πεποίθηση ότι μετά από την 12C δυναμοποίηση δεν υπάρχουν αρχικά υλικά στα τελικά διαλύματα με αποτέλεσμα όλες οι ομοιοπαθητικές θεραπείες να θεωρούνται ότι βασίζονται είτε σε εικονικό φάρμακο είτε σε κάποιον “αδιευκρίνιστο” παράγοντα που μάλλον έμοιαζε να έχει…. μεταφυσική παρά ρεαλιστική (επιστημονική) προέλευση. Αυτό τώρα ανατράπηκε. Πριν 22 χρόνια σε μια πρώτη προσέγγιση του τρόπου παρασκευής του ομοιοπαθητικού φαρμάκου απεδείχθη με μαθηματικά ότι οι πρώτες ύλες που χρησιμοποιούνται στην παρασκευή υπερυψηλών ομοιοπαθητικών αραιώσεων εξακολουθούν να υφίστανται μέχρι και την πιο υψηλή ομοιοπαθητική δυναμοποίηση. Από το 2013-2018 στη Σχολή Χημικών Μηχανικών ΕΜΠ, τομέας επιστήμης και τεχνικής των υλικών, η ερευνητική μας ομάδα κατάφερε να απαντήσει σε έναν γρίφο2,5 αιώνων: Τι είναι το ομοιοπαθητικό φάρμακο.  Οκτώ πρώτες ύλες, όπως τα χλωριούχο νάτριο, βενζοικό οξύ, θείο, φωσφορικό ασβέστιο, ανθρακικό ασβέστιο, σίδηρος, Arnica montana, Hypericum perforatum μετά από διαδοχικές κονιοποιήσεις (έξι ώρες για κάθε δείγμα) σε μονοένυδρη α- λακτόζη και αφού μετατράπηκαν στη συνέχεια σε ομοιοπαθητικά διαλύματα όπως 4C, 12C, 30C, 200C, 1Μ, 10Μ, 50Μ σύμφωνα με τις οδηγίες της Γερμανικής Φαρμακοποιΐας, χρησιμοποιήθηκαν ως δείγματα. Τα υλικά ήταν διαφορετικά, τόσο στην αρχική τους μορφή, όσο και στη φυσική τους προέλευση. Για την παρασκευή τους επελέγη η χειροποίητη μέθοδος παρασκευής ομοιοπαθητικών διαλυμάτων όπως είχε προταθεί από  τον C. Herring. Είναι η πρώτη φορά που μια ερευνητική εργασία ασχολείται σε βάθος με τις μορφολογικές αλλαγές που συμβαίνουν κατά τη διάρκεια της λειοτρίβησης στερεών υλικών που αποτελούν πρώτες ύλες για την παρασκευή ομοιοπαθητικών διαλυμάτων, όπως και με αυτό το ίδιο το ομοιοπαθητικό διάλυμα ως φυσικοχημική οντότητα.

Η διαδοχική λειοτρίβηση σε α-λακτόζη είναι ένας χρήσιμος τρόπος για την κατασκευή υπέρλεπτης  σκόνης με καλές επιφανειακές ιδιότητες, όπως η διασπορά και η διαλυτότητα. Αποδεικνύεται επίσης ότι ανεξάρτητα από το είδος του αρχικού υλικού ο πάγιος τρόπος λειοτρίβησης που χρησιμοποιείται στην Ομοιοπαθητική Φαρμακοποιία οδηγεί σε ένα αποτέλεσμα, που εξαρτάται μόνο από το αρχικό μέγεθος των κόκκων του υλικού και όχι από το είδος ή την σκληρότητά του. Έτσι, οι ιδιότητες κλιμάκωσης της επιφάνειας θραύσης στην λειοτρίβηση δεν είναι καθολικές. Όλα τα δείγματα εξετάστηκαν με DLS Master Zetasizer, SEM, XRD, FTIR, Raman, DLS nano Zetasizer, TEM και τα φυτικής προέλευσης υλικά και με UV-vis. Επίσης αυτή η έρευνα ασχολήθηκε με μετρήσεις της ηλεκτρικής αγωγιμότητας και του pΗ σε όλα τα διαλύματα των δειγμάτων μας, την επίδραση του μεγέθους καθώς και με τις ιδιότητες των σωματιδίων διαλυτής ουσίας στα ομοιοπαθητικά διαλύματα και ανέδειξε πειραματικά αυτό που είχε αποδειχθεί μαθηματικά πολλά χρόνια πριν, ότι δηλαδή μόνο αρχικά υλικά σε μορφή μίκρο-νανοσωματιδίων βρίσκονται σε όλα τα διαλύματα, ακόμη και στα πιο αραιωμένα. Τα αποτελέσματα έδειξαν επίσης μια σταδιακή διαφοροποίηση, της ηλεκτρικής αγωγιμότητας και του pΗ, καθώς και την ύπαρξη κολλοειδών συστημάτων σταθερών ή μη. Η δυναμοποίηση επίσης συνέβαλε στην αυτοοργάνωση της ενεργού λειοτριβημένης αρχικής πρώτης ύλης στα υπεραραιωμένα διαλύματα. Η σύγκριση λειοτριβημένων δειγμάτων με δείγματα προερχόμενα από εκχυλισμένα  διαλύματα (στη περίπτωση των φυτών που χρησιμοποιήθηκαν) όπως και με διάφορα τυχαία εμπορικά δείγματα έδωσαν ανάλογα αποτελέσματα. Τα αποτελέσματα αυτά είναι αντίθετα με ό, τι πιστεύεται μέχρι τώρα και σηματοδοτούν μια νέα αρχή στη βασική έρευνα για την ομοιοπαθητική. Όλα τα δείγματα των προς εξέταση υλικών μας στην 6Χ λειοτρίβηση δεν ήταν στην ίδια περιοχή διαστάσεων. Από τα αποτελέσματα των μετρήσεων αποδείχθηκε η ύπαρξη μίκρο-νανοσωματιδίων σε μορφή σχεδόν πάντα κολλοειδούς διασποράς ,ακόμα και στις υπεραραιωμένες δυναμοποιήσεις. Στο Hypericum perforatum και στην Arnica montana, διαπιστώθηκε ότι πέρα από τη μείωση του μεγέθους των κόκκων σε μια διαστασιολογική νανοκλίμακα μέχρι την 6Χ λειοτρίβηση, υπάρχει εμφάνιση λειτουργικών ομάδων σε οργανικές ενώσεις στο μείγμα μας, που δεν υπήρχαν στο αρχικό δείγμα. Φαίνεται ότι στις περιπτώσεις αυτές  η κονιοποίηση οδηγεί σε ένα είδος μηχανικοχημείας.  Οι μετρήσεις του Ζέτα δυναμικού στα δείγματα μας επιβεβαιώνουν την κολλοειδή φύση ή όχι και αντίστοιχα την σταθερότητα ή μη των διαλυμάτων. Η παρατηρούμενη διαφοροποίηση των ιδιοτήτων μπορεί να αποδοθεί στη δραματική μείωση του μεγέθους των σωματιδίων (μίκρο-νανοκλίμακα), καθώς και στην παρουσία νέων λειτουργικών ομάδων μετά από τη λειοτρίβηση. Η συνολική μεταβολή της ηλεκτρικής αγωγιμότητας ήταν 96% και η συνολική μείωση του pH ήταν 22%, πράγμα που σημαίνει ότι η λειοτρίβηση αλλάζει τις φυσικοχημικές ιδιότητες του αρχικού υλικού. Ο ρόλος της μονοένυδρης α-λακτόζης είναι ουδέτερος όσον αφορά τις χημικές και φυσικές της ιδιότητες κατά τη διάρκεια της λειοτρίβησης. Τα νανοσωματίδια των στερεών πρώτων υλών βρέθηκαν σε όλες τις υψηλές αραιώσεις είτε σε δείγματα παρασκευασμένα στο εργαστήριό μας είτε στα έτοιμα υπεραραιωμένα εμπορικά σκευάσματα. Τα πειραματικά αποτελέσματα και τα αποτελέσματα προσομοίωσης έδειξαν ότι ο φράκταλ χαρακτήρας των θραυσμένων επιφανειών των υλικών, φυσικών ή τεχνητών, είναι πανταχού παρών. Η σύζευξη της νανοτεχνολογίας  με την βιοτεχνολογία παράγουν την νανοβιοτεχνολογία που αποτελεί την βάση της νανοιατρικής, δηλαδή της ατομικής-προσωπικής ιατρικής. Αυτό για την ομοιοπαθητική ισχύει από ίδρυσή της όπως και το ότι το ομοιοπαθητικό φάρμακο αποτελεί ένα λαμπρό παράδειγμα της επιβεβαίωσης του νόμου του  Λαβουαζιέ “Τίποτα δεν χάνεται και τίποτα δεν γεννιέται εκ του μηδενός. Τα πάντα μετασχηματίζονται”.  

Δημοσιεύσεις

https://drive.google.com/file/d/1DDycRlPw7hcZLOD3a49u0fw7H8aDInOA/view

https://drive.google.com/file/d/1tCAU7QoR8JUDp5HCyJuSA3bm57OunUJP/view

https://drive.google.com/file/d/1m4-aFYlkXFdx5updhKXnugrNvOQN2lPA/view

https://drive.google.com/file/d/1-wG1wgBTXWa0_4rHsOP8815zFGl8hWVL/view

https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0928493117336639

https://www.longdom.org/open-access/trituration-and-fractal-dimension-in-homeopathic-pharmacopoeia-2153-2435-1000554.pdf

---

Τομέας Επιστήμης και Τεχνικής των Υλικών, Σχολή Χημικών Μηχανικών ΕΜΠ Αθήνα

Δ. Καλλιαντάς, Μ. Καλλιαντά, Κ. Κορδάτος, Χ. Σ. Καραγιάννη

(στο τέλος του άρθρου υπάρχουν προτάσεις για την ανακούφιση ή την αντιμετώπιση των παρενεργειών που προκαλούν τα EMFs. Επίσης παρατίθενται 171 έρευνες και μελέτες για κάθε είδος παρενέργειας).

Εξακολουθείτε να πιστεύετε ότι η ανεξέλεγκτη έκθεση στην ακτινοβολία ηλεκτρομαγνητικών πεδίων (EMF) και σε ραδιοσυχνότητες (RF) δεν είναι κάτι που θα πρέπει να μας ανησυχεί; Τότε σας προτείνω να δείτε το εξαιρετικό ντοκιμαντέρ «5G Apocalypse - The Extinction Event» της Sacha Stone. Επίσης πριν ξεκινήσετε να διαβάζετε αυτό το άρθρο θα ήταν καλό να έχετε ρίξει μια ματιά (πολύ σχολαστικά) στα εξής:

1. Στην αναφορά του επιστημονικού περιοδικού Scientific America: We have no reason to believe 5G is safe.

2. Την έρευνα-σοκ που επικαλέστηκε ο μηχανολόγος / ηλεκτρολόγος και μηχανικός Περιβάλλοντος Δρ Θεόδωρος Μέτσης: «Όπου εφαρμόζεται τεχνολογία πέμπτης γενιάς 5G ο covid-19 θερίζει». Μελετώντας με προσοχή την έρευνα του Ισπανού βιολόγου Bartomeu Payeras i Cifre, ο Δρ Μέτσης εξηγεί ότι «στις χώρες όπου εφαρμόζεται ήδη η τεχνολογία πέμπτης γενιάς παρουσιάζονται αυξημένα κρούσματα κορωνοϊού». Ο Ισπανός καθηγητής, θέλοντας να διαπιστώσει αν υπάρχει σχέση μεταξύ του Covid-19 και της τεχνολογίας 5G, έλαβε ένα μεγάλο στατιστικό δείγμα από την πληροφόρηση που δημοσιεύεται καθημερινά. Για να αποφύγει πλασματικά νούμερα, έκανε συσχέτιση των κρουσμάτων του Covid-19 σε σχέση πάντα με τον πληθυσμό αντί να λάβει απόλυτους αριθμούς και, βεβαίως, απέκλεισε αριθμούς από κράτη που ενδεχομένως αποκρύπτουν τα πραγματικά στοιχεία» σημειώνει ο Έλληνας επιστήμονας.
Στην πρώτη εικόνα που συμπεριλαμβάνεται στην έρευνα του Ισπανού καθηγητή Βιολογίας αναφέρονται κράτη με το μεγαλύτερο ποσοστό εμφάνισης Covid-19, τα οποία λαμβάνουν και σήμα 5G από δορυφόρους.
Στη δεύτερη γίνεται αναφορά στη στατιστική των τεσσάρων μεσογειακών χωρών με τις ίδιες κλιματολογικές συνθήκες (Πορτογαλία, Ισπανία, Ιταλία και Ελλάδα), όπου οι διαφορές των κρουσμάτων του Covid-19 παρουσιάζουν πολύ μεγάλες αποκλίσεις αναλογικά με τον πληθυσμό τους.

3. Την αιτιολογική έκθεση του Αλκιβιάδη Κ. Κεφαλά, διδάκτορα Φυσικής του πανεπιστημίου του Μάντσεστερ στη Βρετανία και διευθυντή του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών: «Θανάσιμη και όχι απλά επικίνδυνη αποβαίνει η έκθεση του ανθρώπινου οργανισμού στη μη ιονίζουσα ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία των κεραιών κινητής τηλεφωνίας-«χτυπώντας» άμεσα το καμπανάκι και για τις επιπτώσεις από την ακτινοβολία του δικτύου 5G.» Σύμφωνα με τον καθηγητή, η αλληλεπίδραση των Μη Ιονιζουσών Ακτινοβολιών (ΜΙΑ) στην ανθρώπινη υγεία και το περιβάλλον είναι ένα σχετικά παλαιό πρόβλημα, που πρωτοεμφανίστηκε στην ερευνητική δραστηριότητα της NASA ήδη από το τέλος της δεκαετίας του 1950. Ωστόσο, μέχρι πρόσφατα οι ερευνητές πίστευαν ότι η αλληλεπίδραση των ΜΙΑ ήταν μόνο θερμική και, συνεπώς, μπορεί να οριστεί ένα κατώτερο κατώφλι βλάβης. Όπως εξηγεί ο Έλληνας επιστήμονας, είναι γνωστό και τεκμηριωμένο με χιλιάδες επιστημονικές δημοσιεύσεις σε διεθνή έγκριτα επιστημονικά περιοδικά ότι η μικροκυματική ακτινοβολία θραύει τους χημικούς δεσμούς του DNA/RNA.

4.Τo άρθρο του περιοδικού Nature : What 5G means for our health

Η έκθεση στα EMF έχει αυξηθεί δραματικά τα τελευταία 100 χρόνια
Σκεφτείτε ότι σε προηγούμενες και λιγότερο έντονες γενιές ασύρματης τεχνολογίας (2G, 3G, 4G), είχε αποδειχθεί ότι τα EMF προκαλούν σοβαρή βλάβη (συσωρευτική, με τη πάροδο του χρόνου). Είναι πλέον προφανές ότι ο πρωταρχικός κίνδυνος των EMF, είναι η μιτοχονδριακή βλάβη που προκαλείται από τον υπεροξυνιτρίτη, έναν από τους πιο καταστροφικούς τύπους αντίδρασης Αζώτου.
Στις συσκευές που εκπέμπουν συνέχεια ακτινοβολία EMF (σε επίπεδα που προκαλούν βλάβη στα μιτοχόνδριά μας), περιλαμβάνονται τα κινητά τηλέφωνα, οι πύργοι κινητής τηλεφωνίας, οι δρομολογητές (router) και τα μόντεμ WiFi, τα baby monitors και οι smart συσκευές όλων των ειδών (συμπεριλαμβανομένων των smart meters).
Εάν γυρίσουμε πίσω στο τέλος του Α παγκόσμιου πολέμου, γύρω στο 1918, και χρησιμοποιήσουμε το συγκεκριμένο χρονικό πλαίσιο ως βάση για την έκθεση στα EMF στο ευρύ κοινό, θα καταλήξουμε στο συμπέρασμα ότι η έκθεση στα EMF έχει αυξηθεί περίπου ένα πεντάκις εκατομμύριο τα τελευταία 100 χρόνια.
Θα είναι παράλογο, αν όχι αφελές, να υποθέσουμε ότι μια τέτοια ριζική αύξηση (1 δισεκατομμύριο φορές πάνω) δεν θα μπορούσε να έχει δυσμενείς επιπτώσεις στο περιβάλλον και κατά συνέπεια στην υγεία της πανίδας και της χλωρίδας του πλανήτη (συμπεριλαμβανομένου και του ανθρώπου). Στην πραγματικότητα οι περισσότεροι από εμάς, ως αποτέλεσμα αυτής της έκθεσης, βιώνουμε βιολογικές επιπτώσεις, αλλά δεν μπορούμε να αξιολογήσουμε τη κατάσταση παρά μόνο όταν πλέον είναι αργά. Αλλά ακόμη και τότε είναι πολύ δύσκολο να συνδέσουμε τα συμπτώματα ή την ασθένειά μας με την έκθεσή μας στα EMFs.

Κατανοώντας τον μηχανισμό που προκαλεί βλάβη
Σύμφωνα με τις έρευνες 1, 2, 3 & 4 η ακτινοβολία μικροκυμάτων υψηλής συχνότητας, όπως αυτή του κινητού τηλεφώνου & του ασύρματου δρομολογητή (router), ενεργοποιεί τις VGCCs [Voltage-Gated Calcium Channels ή τασο-ελεγχόμενοι προσυναπτικοί δίαυλοι Ca++] που βρίσκονται στην εξωτερική μεμβράνη των κυττάρων μας. Σύμφωνα με τις προαναφερθείσες μελέτες οι VGCCs είναι 7.2 εκατομμύρια φορές πιο ευαίσθητες στην ακτινοβολία μικροκυμάτων από τα φορτισμένα σωματίδια που βρίσκονται μέσα και έξω από τα κύτταρά μας, πράγμα που σημαίνει ότι τα πρότυπα ασφαλείας για την έκθεση αυτή ακυρώνονται κατά 7.2 εκατομμύρια φορές.
Η ακτινοβολία μικροκυμάτων υψηλής συχνότητας ανοίγει τις VGCC, επιτρέποντας έτσι μια ανώμαλη εισροή ιόντων ασβεστίου στο κύτταρο, το οποίο με τη σειρά του ενεργοποιεί το οξείδιο του αζώτου και το υπεροξείδιο που αντιδρούν σχεδόν στιγμιαία για να σχηματίσουν υπεροξυνιτρίτη. (5) Ο υπεροξυνιτρίτης καταλύει το τεράστιο οξειδωτικό στρες με τη δημιουργία ελευθέρων ριζών που σχετίζονται με το αυξημένο επίπεδο συστηματικής φλεγμονής και μιτοχονδριακής δυσλειτουργίας και πιστεύεται ότι αποτελεί τη βασική αιτία για πολλές από τις σημερινές χρόνιες ασθένειες.
Για μια εις βάθος κατανόηση των υπεροξυνιτριτών και της βλάβης που προκαλούν, διαβάστε την σχετική έρευνα των Δρ. Pal Pacher, Joseph Beckman και Dr. Lucas Liaudet: Nitric Oxide and Peroxynitrite in Health and Disease. Μια έρευνα 140 σελίδων με 1.500 αναφορές.
Ένας από τους σημαντικότερους κινδύνους του υπεροξυνιτρώδους είναι ότι καταστρέφει το DNA. Η ευρωπαϊκή μελέτη REFLEX που δημοσιεύθηκε το 2004 αποκάλυψε ότι οι μη θερμικές επιδράσεις της ακτινοβολίας 2G και 3G είναι στην πραγματικότητα εξαιρετικά παρόμοιες με τις επιδράσεις των ακτίνων Χ όσον αφορά τη γενετική βλάβη που προκαλούν. (6)
Το σώμα σας έχει την ικανότητα να επιδιορθώσει αυτή τη βλάβη μέσω μιας οικογένειας 17 διαφορετικών ενζύμων που ονομάζονται PARP [Poly ADP Ribose Polymerases]. Ωστόσο, ενώ τα PARP λειτουργούν καλά, απαιτούν NAD+ (Nicotinamide Adenine Dinucleotide ή Δινουκλεοτίδιο Αδενίνης-Νικοτιναμίδης, επίσης γνωστή ως η φυσική μορφή της βιταμίνης Β3) για καύσιμο, και όταν εξαντλούνται τα NAD+ σταματούν να επιδιορθώνουν το DNA μας, κάτι που μπορεί να οδηγήσει σε πρόωρο κυτταρικό θάνατο, καθώς χρειάζονται πάνω από 100 έως 150 μόρια NAD+ για την επιδιόρθωση κάθε διάσπασης στο νήμα του DNA.
Τα NAD+ παίζουν κεντρικό ρόλο για τη διατήρηση της κυτταρικής και μιτοχονδριακής υγείας, επομένως αποτελεί σημαντικό πρόβλημα το γεγονός ότι τα PARP καταναλώνουν NAD+ για την αντιμετώπιση της βλάβης από τα EMFs. Μπορούμε να βελτιώσουμε τα επίπεδα NAD+; Ναι, αλλά είναι ένα πολύπλοκο θέμα που απαιτεί πραγματικά ένα βιβλίο για να το εξηγήσει και να μας το αναλύσει προσεκτικά κάποιος ειδικός. Ωστόσο, το σίγουρο είναι ότι ως πρώτο βήμα θα πρέπει να μειώσουμε την κατανάλωση NAD+, κάτι που απαιτεί περιορισμό στην έκθεση σε EMFs.

Οι βλάβες συμβαίνουν σε βάθος χρόνου
Εάν τα αρνητικά αποτελέσματα των EMFs αναγνωρίζονταν αμέσως, τα πράγματα θα ήταν πολύ πιο απλά και πιο εύκολα. Δυστυχώς όμως δεν λειτουργεί έτσι. Η ζημιά αυξάνεται με την πάροδο του χρόνου, συσσωρευτικά, παρόμοια με αυτή του καπνίσματος. Μπορεί για χρόνια να μην έχετε κανένα σύμπτωμα ή να μην αισθάνεστε κάποια δυσφορία αλλά εντελώς ξαφνικά μπορεί να νιώσετε άσχημα με εξουθενωτικά συμπτώματα.
Οι ερευνητές συμφωνούν γενικά ότι υπάρχει μια περίοδος καθυστέρησης περίπου 10 ετών ή περισσότερο πριν εμφανιστεί η ζημιά, η οποία θέτει τα παιδιά σε μεγαλύτερο κίνδυνο, καθώς η έκθεσή τους ξεκινά πολύ νωρίτερα (στις ημέρες μας η έκθεση του εμβρύου στην ακτινοβολία ξεκινάει από τη μήτρα) και παραμένει καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής, εκτός εάν ληφθούν μέτρα για την ελαχιστοποίηση της καθημερινή τους έκθεσης. (διαβάστε σχετικά το βιβλίο: Μεγαλώνοντας με υγεία σε έναν κόσμο ψηφιακών πολυμέσων).
Και ενώ η διαμάχη για τις παρενέργειες των EMFs επικεντρώθηκε στο κατά πόσον μπορούν να προκαλέσουν καρκίνο, (ειδικά όγκους στον εγκέφαλο), τελικά αυτό ίσως δεν θα έπρεπε να αποτελεί τον κύριο λόγο ανησυχίας. Δεδομένου ότι η ζημιά συνδέεται στενά με την ενεργοποίηση των VGCC, είναι λογικό ότι περιοχές όπου οι VGCC είναι πυκνότερες, θα ήταν πιο ευάλωτες σε βλάβες.
Όπως γνωρίζουμε, η υψηλότερη πυκνότητα των VGCC βρίσκεται στο νευρικό σύστημα, στον εγκέφαλο, στην καρδιά και στους όρχεις. Ως αποτέλεσμα, τα EMFs είναι πιθανό να συμβάλλουν σε νευρολογικά, νευροψυχιατρικά, καρδιακά και αναπαραγωγικά προβλήματα, συμπεριλαμβανομένων ενδεικτικά των καρδιακών αρρυθμιών, του άγχους, της κατάθλιψης, του αυτισμού, του Αλτσχάιμερ και της στειρότητας.

Η τεχνολογία 5G συνδέεται με σημαντικά προβλήματα στην υγεία μας 
Ένα από τα κύρια προβλήματα με το 5G είναι ότι βασίζεται κυρίως στο εύρος ζώνης των Millimetre Waves (MMW ή EHF: Extremely High Frequency), το οποίο κυμαίνεται κυρίως μεταξύ 30 gigahertz (GHz) και 300GHz, (7) και είναι γνωστό ότι διεισδύει 1 έως 2 χιλιοστά μέσα στον ανθρώπινο δερματικό ιστό. (8,9). Η ικανότητά του να διεισδύει στον ιστό και να προκαλεί μια αίσθηση καψίματος, είναι και ο λόγος που το MMW επιλέχθηκε για χρήση σε όπλα ελέγχου πλήθους από το Υπουργείο Άμυνας των ΗΠΑ.(10). Μερικές έρευνες δείχνουν ότι οι ιδρωτοποιοί αδένες στο ανθρώπινο δέρμα, λειτουργούν ως κεραίες όταν έρχονται σε επαφή με τα MMWs, (11) που βοηθούν στην εξήγηση του οδυνηρού αποτελέσματος. Το MMW έχει επίσης συνδεθεί με πολλά προβλήματα υγείας: (11,12,13,14)

- προβλήματα στα μάτια, όπως η αδιαφάνεια των φακών σε αρουραίος, η οποία συνδέεται με τη παραγωγή καταρράκτη (15) και τη βλάβη στα μάτια σε κουνέλια (16, 17)

- μεταβλητότητα του καρδιακού ρυθμού, δείκτης στρες, σε αρουραίους (18,19) και μεταβολές του καρδιακού ρυθμού (αρρυθμίες) σε βατράχους (20)

- πόνος (21)

- καταστολή ανοσολογικής λειτουργίας (22)

- ανάπτυξη κατάθλιψης και αυξημένη αντίσταση στα αντιβιοτικά (23)

Το 2015, πάνω από 230 επιστήμονες που συμμετείχαν στην μελέτη για τις βιολογικές παρενέργειες (που επηρεάζουν την υγεία του ανθρώπου) που προκαλούνται από τη χρήση Μη Ιονιζουσών EMFs, σε 41 έθνη, υπέγραψαν μια διεθνή έκκληση προς τα Ηνωμένα Έθνη, ζητώντας προστασία από μη ιονίζουσα έκθεση σε EMFs, λόγω ενδείξεων για παρενέργειες στην υγεία, ακόμη και σε μικρό βαθμό. 24 Δύο χρόνια αργότερα, πάνω από 180 ιατροί και επιστήμονες από 35 χώρες, υπέγραψαν μια αναφορά 25 για την επιβολή moratorium σχετικά με την ανάπτυξη του 5G, λόγω των πιθανών κινδύνων για την άγρια ζωή και την ανθρώπινη υγεία, επικαλούμενοι έρευνα που δείχνει αυξημένο κίνδυνο για τα εξής:
• καρκίνο
• κυτταρικό στρες και αύξηση των επιβλαβών ελευθέρων ριζών
• γενετική βλάβη
• αναπαραγωγικά προβλήματα 26,27,28
• νευρολογικές διαταραχές

Λειτουργούμε με Βιοηλεκτρισμό
Η τάση στο σώμα σας φαίνεται να παίζει σημαντικό ρόλο για την υγεία και τις ασθένειες που αναπτύσσουμε. Η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας του σώματος, επιτρέπει στα κύτταρα να επικοινωνούν και να εκτελούν βασικές βιολογικές λειτουργίες, απαραίτητες για την επιβίωσή μας.
Ωστόσο, το σώμα μας έχει σχεδιαστεί για να λειτουργεί σε συγκεκριμένα επίπεδα και συχνότητες, και περιβάλλεται από ανθρωπογενή EMFs που είναι τέσσερεις φορές υψηλότερα από εκείνα τα EMFs που υπάρχουν στο φυσικό περιβάλλον της Γης. Δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει σε βιολογική βλάβη, φθορά ή καταστροφή. Όπως σημειώνεται στο ντοκιμαντέρ «5G Apocalypse», που αναφέρω στην αρχή του άρθρου, η παρέμβαση στην ικανότητα του DNA να λαμβάνει και να μεταδίδει βιολογικά σήματα, αποτελεί μια μόνο από τις πιθανές παρενέργειες που προκαλεί η έκθεση σε EMFs.
Στο ντοκιμαντέρ συμμετέχει επίσης και ο Δρ Dietrich Klinghardt, του οποίου η έρευνα δείχνει ότι οι γυναίκες που γέννησαν αυτιστικά παιδιά είχαν 8,4% υψηλότερα επίπεδα (σωματικής) τάσης σε σχέση με εκείνες που γέννησαν νευρολογικά υγιή παιδιά. Επίσης η έρευνα έδειξε ότι η θέση που κοιμούνται τα παιδιά παίζει σημαντικό ρόλο, αποδεικνύοντας ότι τα αυτιστικά παιδιά είχαν 8,5 φορές υψηλότερη (σωματική) τάση.
Συνολικά, το επίπεδο ακτινοβολίας RF στη θέση ύπνου των μητέρων των οποίων τα παιδιά ήταν αυτιστικά, ήταν 20,7 φορές υψηλότερο από αυτό των μητέρων των οποίων τα παιδιά δεν είχαν επηρεαστεί. Σύμφωνα με τον Δρ Klinghardt, μπορούμε πραγματικά να προβλέψουμε τον αυτισμό απλά μετρώντας τα επίπεδα έκθεσης των μητέρων, στην ακτινοβολία EMFs.

Τα EMFs εμποδίζουν την νευρολογική λειτουργία και την αντίληψη
Ήδη από το 1924, ο Rudolf Steiner, Ph.D., Αυστριακός μελετητής που ανέπτυξε τη Βιοδυναμική γεωργία, την Ανθρωποσοφική Ιατρική, την Ευρυθμία, την Ανθρωποσοφική φαρμακοποιία και πολλά άλλα, (έγραψε περισσότερα από 330 βιβλία για ένα ευρύ φάσμα θεμάτων), μίλησε για τους κινδύνους της ηλεκτρικής ενέργειας και τον αντίκτυπό της στο ανθρώπινο σώμα, λέγοντας τα εξής: «Θα πρέπει να σκεφτούμε καθολικά τον ρόλο που διαδραματίζει η ηλεκτρική ενέργεια στη Φύση… [τα] ανθρώπινα όντα δεν μπορούν να συνεχίσουν να αναπτύσσονται με τον ίδιο τρόπο σε μια ατμόσφαιρα που διαπερνάται πανταχόθεν από ηλεκτρικά ρεύματα και ακτινοβολίες. Αυτό θα επηρεάσει ολόκληρη την ανάπτυξη του ανθρώπου… Η ζωή των ανθρώπων μέσα στην ηλεκτρική ενέργεια, (ιδίως της ακτινοβολίας της ηλεκτρικής ενέργειας), θα τους επηρεάσει με τέτοιο τρόπο ώστε να μην μπορούν πλέον να καταλαβαίνουν τις πληροφορίες που λαμβάνουν τόσο γρήγορα. Το αποτέλεσμα θα είναι η μείωση της νοημοσύνης και της αντίληψής τους. Σήμερα αυτά τα αποτελέσματα γίνονται ήδη φανερά. Ακόμα και σήμερα μπορείτε να παρατηρήσετε πώς οι άνθρωποι καταλαβαίνουν τα πράγματα που τους προσεγγίζουν με πολύ μεγαλύτερη δυσκολία από ό, τι πριν από μερικές δεκαετίες.»
Σκεφτείτε ότι αυτό ειπώθηκε το 1924! Από το 1924 μέχρι σήμερα, η έκθεση σε EMFs έχει αυξηθεί εκθετικά και το 5G θα αυξήσει μαζικά αυτή την έκθεση ακόμη περισσότερο, καθώς θα προστεθεί στην ήδη υπάρχουσα τεχνολογία και δεν θα την αντικαταστήσει απλά. Σήμερα οι ερευνητές επιβεβαιώνουν όλα όσα είπε ο Steiner το 1924. Τα EMFs (που σήμερα εκπέμπονται κυρίως από ασύρματες τεχνολογίες που δεν υπήρχαν καν την εποχή του Steiner) έχουν πράγματι νεύρο-ψυχιατρικές παρενέργειες, 29 προκαλώντας τα πάντα,.. από μη καθαρή σκέψη και πονοκεφάλους έως μαθησιακές δυσκολίες και άνοια.

Η ακτινοβολία μικροκυμάτων έχει ξεκάθαρα βιολογικές παρενέργειες
Παρακολουθώντας το ντοκιμαντέρ «5G Apocalypse», στα πρώτα 29 λεπτά, ο Dr Frank Springob μας εξηγεί τι συμβαίνει στα ανθρώπινα κύτταρα με μόνο 2 λεπτά έκθεσης σε ένα smart meter. Ζητήθηκε από τρία άτομα να σταθούν σε απόσταση ενός ποδιού από έναν smart meter, για δυο λεπτά. Λήφθηκαν δείγματα αίματος πριν και μετά την έκθεση. Μετά από αυτήν την εξαιρετικά περιορισμένη ποσότητα έκθεσης, μπορούμε να δούμε ξεκάθαρα τον εκφυλισμό των κυτταρικών τοιχωμάτων και τη βλάβη στα κύτταρα του αίματος, που εμφανίζονται στα δείγματα. Με τη χρήση βάσεων "μικρών κυψελών "30 τοποθετημένων σε κοντινή απόσταση μεταξύ τους, τελικά κάθε γειτονιά θα «κολυμπά» σε ακόμη πιο ισχυρές συχνότητες από το 5G.
Το χειρότερο είναι ότι τον Σεπτέμβριο του 2018, η FCC (Federal Communications Commission) στις ΗΠΑ αναθεώρησε τους κανόνες της σχετικά με την ανάπτυξη της τεχνολογίας 5G, περιορίζοντας τα δικαιώματα των πόλεων να ελέγχουν την τοποθέτηση των κεραιών 5G.
Στην Ελλάδα την 1η Φεβρουαρίου 2019, το Υπουργείο Ψηφιακής Πολιτικής Τηλεπικοινωνιών και Ενημέρωσης δήλωσε τα εξής: 31 
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανακοίνωσε την πρώτη τριμηνιαία έκθεσή της για την πρόοδο της ανάπτυξης δικτύων 5G στην Ευρώπη. Τα στοιχεία δείχνουν ότι η Ευρώπη προχωρά στην ανάπτυξη των δικτύων 5G με ταχείς ρυθμούς και παραμένει ανταγωνιστική σε σχέση με τον υπόλοιπο κόσμο. Δοκιμαστικές υπηρεσίες έχουν ήδη ξεκινήσει σε 23 κράτη μέλη (μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα) και η μεγάλης κλίμακας υλοποίηση των δικτύων αναμένεται να ξεκινήσει το 2020, παράλληλα με τη διάθεση εμπορικών συσκευών 5G.
Η Ελλάδα παρουσιάζει πολύ υψηλό δείκτη ετοιμότητας για την ανάπτυξη των δικτύων 5G, καθώς έχουν ήδη ξεκινήσει οι προπαρασκευαστικές εργασίες και η υλοποίηση πιλοτικών δικτύων. Συγκεκριμένα, έχει ξεκινήσει η υλοποίηση πιλοτικών δικτύων 5G σε ελληνικές πόλεις, με τη συνεργασία των παρόχων δικτύων ηλεκτρονικών επικοινωνιών, ενώ έχει δρομολογηθεί η διάθεση του απαιτούμενου φάσματος στη ζώνη 3.4-3.8GHz και έχει ήδη διατεθεί φάσμα για την πιλοτική λειτουργία των δικτύων. 
Επιπλέον, η Ελλάδα συμμετέχει στο δίκτυο των ευρωπαϊκών διαδρόμων αυτοματοποιημένης οδήγησης, με την υπογραφή της διακρατικής συμφωνίας για την υλοποίηση του 5G διαδρόμου Ελλάδας-Βουλγαρίας Σερβίας.

Στη συνέχεια το Υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης τον Οκτώβριο του 2019 δήλωσε τα εξής: 32 Στο πλαίσιο της προετοιμασίας της χώρας για τα δίκτυα 5G και με γνώμονα την προστασία του δημοσίου συμφέροντος και την αποφυγή περιττής ταλαιπωρίας για τους πολίτες, η κυβέρνηση ανέλαβε νομοθετική πρωτοβουλία που ρυθμίζει τεχνικά θέματα για συχνότητες που σήμερα χρησιμοποιούνται από τα τηλεοπτικά δίκτυα. 
Συγκεκριμένα, η νομοθετική ρύθμιση αφορά συχνότητες της περιοχής των 700 MHz που θα αποδοθούν στους παρόχους κινητής τηλεφωνίας για ανάπτυξη υπηρεσιών 5G μέσω σχετικού διαγωνισμού εντός του 2021, σε συνέχεια αντίστοιχης διαδικασίας που θα πραγματοποιηθεί στα τέλη του 2020 για τις συχνότητες των 3,5 GHz.
Και κάπως έτσι η χώρα μας συμμετέχοντας «δημοκρατικά» στο κυνήγι των γρήγορων δικτύων, στο τέλος του 2020 (το τελευταίο τρίμηνο) θα μπει στη διαδικασία δημοπράτησης για την εκχώρηση του βασικού φάσματος για τα δίκτυα 5G. Και έχουμε και τους μικροδορυφόρους! Όσον αφορά το έργο των μικροδορυφόρων, που είχε εξαγγελθεί από την προηγούμενη ηγεσία του Υπουργείου Ψηφιακής Πολιτικής, ο φάκελός του επανεξετάζεται ως προς τις προδιαγραφές. Δεδομένου ότι το εν λόγω εγχείρημα είναι «white labeled» πρόγραμμα, που σημαίνει ότι θα υλοποιηθεί από τον Ευρωπαϊκό Διαστημικό Οργανισμό (ESA) και όχι από το Ελληνικό Δημόσιο, (από την πλευρά του Υπουργείου αυτό που παρέχεται είναι οι προδιαγραφές). Αυτό σημαίνει ότι μπορεί να πρόκειται και για διαφορετικούς συνδυασμούς, σε σχέση με τους 11 μικροδορυφόρους που είχαν ανακοινωθεί.
Παρ’ όλες τις έρευνες και τα αποδεικτικά στοιχεία για τις παρενέργειες, ο αντιπρόεδρος της ΕΕΤΤ, Δ. Βαρουτάς δήλωσε:
«…πρέπει να υπάρχει μία ενημέρωση του κοινού, γιατί υπάρχει μία τεχνοφοβία. Το βλέπουμε στο θέμα των κεραιών. Φοβόμαστε την τεχνολογία. Οπότε, είναι πολύ βασικό να υπάρχει μία ενημέρωση στα θέματα 5ης γενιάς. Αυτό αφορά και την επικινδυνότητα. H δική μου άποψη, διδάσκοντας και στο πανεπιστήμιο για τις κεραίες, είναι ότι όσο πιο «πυκνή» είναι η κεραία, τόσο μικρότερη ακτινοβολία θα έχει και αυτό θα πρέπει να το έχουμε στο μυαλό μας. Σημειώνω εδώ, ότι θα πρέπει να κοινοποιήσουμε περισσότερο αυτή τη λογική στο ευρύ κοινό, στον καταναλωτή»
Και ενώ ο κύριος Βαρουτάς μας κατηγορεί ότι οι Έλληνες είναι τεχνοφοβικοί, οι ειδικοί όπως ο δρ Martin Pall λένε ότι: «Η τοποθέτηση δεκάδων εκατομμυρίων κεραιών 5G χωρίς ένα βιολογικό τεστ ασφάλειας πρέπει να αποτελεί την πιο ανόητη ιδέα που είχε ποτέ κανείς στην ιστορία του κόσμου».
Πράγματι, βλέποντας πόσοι αγωνίζονται ήδη με την ηλεκτρομαγνητική υπερευαισθησία, ο κορεσμός με ακτινοβολία MMW στις πόλεις και στις προαστιακές περιοχές, αναμφίβολα θα χειροτερέψει το πρόβλημα και θα κάνει τη ζωή αφόρητη για όσους ήδη αισθάνονται τις παρενέργειες της ασύρματης ακτινοβολίας.
Όπως τόνισε η Dr Yael Stein - η οποία έχει μελετήσει την τεχνολογία 5G MMW και την αλληλεπίδρασή της με το ανθρώπινο σώμα (33) - σε επιστολή της το 2016 προς την Ομοσπονδιακή Επιτροπή Επικοινωνιών: (34)
«Οι προσομοιώσεις σε υπολογιστές έχουν δείξει ότι οι ιδρωτοποιοί αδένες συγκεντρώνουν τα κύματα sub-terahertz στο ανθρώπινο δέρμα. Οι άνθρωποι αισθάνονται αυτά τα κύματα ως θερμότητα. Η χρήση της τεχνολογίας επικοινωνιών sub-terahertz (MMW) (κινητά τηλέφωνα, Wi-Fi, κεραίες) θα μπορούσε να προκαλέσει στον άνθρωπο σωματικό πόνο μέσω των άλγοϋποδοχέων.
Ενδεχομένως, εάν το G5 Wi-Fi εξαπλωθεί στο δημόσιο τομέα, ενδέχεται να αναμένουμε περισσότερες επιπτώσεις στην υγεία που εμφανίζονται σήμερα με τις συχνότητες μικροκυμάτων RF, συμπεριλαμβανομένων πολλών ακόμη περιπτώσεων υπερευαισθησίας (EHS), καθώς και πολλών νέων περιπτώσεων με σωματικό πόνο καθώς και μια άγνωστη και αχαρτογράφητη ποικιλία νευρολογικών διαταραχών. "

Συμβουλές για την ανακούφιση από τα EMFs κατά τη διάρκεια της νύχτας
1. Χρησιμοποιήστε συσκευές (σταθεροποιητές τάσης) για τον περιορισμό αιχμών τάσης (TVSS - Transient Voltage Surge Supression) (35) και χρησιμοποιήστε μετρητές ακτινοβολίας χαμηλών συχνοτήτων για να επιβεβαιώσετε ότι βρίσκονται σε ασφαλή εμβέλεια.
2. Χρησιμοποιήστε ένα ξυπνητήρι με μπαταρία, ιδανικά ένα χωρίς φως.
3. Εξετάστε το ενδεχόμενο να μετακινήσετε το κρεβάτι του μωρού σας στο δωμάτιό σας, αντί να χρησιμοποιήσετε ένα ασύρματο baby monitor. Εναλλακτικά, χρησιμοποιήστε ένα ενσύρματο. Εάν δεν μπορεί να γίνει αυτό χρησιμοποιήστε ένα κουτί θωράκισης baby monitor.
4. Εάν πρέπει να χρησιμοποιήσετε Wi-Fi, κλείστε το όταν δεν το χρησιμοποιείτε, ειδικά τη νύχτα όταν κοιμάστε. Ιδανικά, προσανατολιστείτε προς την καλωδίωση του σπιτιού σας, ώστε να μπορείτε να απομακρύνετε εντελώς το Wi-Fi. Είναι σημαντικό να συνειδητοποιήσετε ότι εάν έχετε δρομολογητή Wi-Fi, στην ουσία έχετε έναν μικρό πύργο κινητού τηλεφώνου μέσα στο σπίτι σας.
Ιδανικά, εξαφανίστε το Wi-Fi και απλώς χρησιμοποιήστε μια ενσύρματη σύνδεση. Εάν πρέπει οπωσδήποτε να έχετε δρομολογητή (router), μπορείτε να τον τοποθετήσετε σε ένα θωρακισμένο κουτί για WiFi. Μπορείτε να βρείτε θωρακισμένα αντικείμενα στο διαδίκτυο ή να φτιάξετε τα δικά σας χρησιμοποιώντας ύφασμα Swiss Shield. Εάν έχετε φορητό υπολογιστή χωρίς θύρες Ethernet, ένας προσαρμογέας USB Ethernet θα σας επιτρέψει να συνδεθείτε στο διαδίκτυο με ενσύρματη σύνδεση.
5. Για μια πιο εκτεταμένη θωράκιση, μπορείτε να βάψετε τους τοίχους και την οροφή του υπνοδωματίου σας με ειδικό χρώμα θωράκισης, το οποίο θα εμποδίσει τα RF από εξωτερικές πηγές, όπως πύργους κυψελών κινητής τηλεφωνίας, έξυπνους μετρητές ρεύματος (smart meters) και πύργους ραδιοφώνου / τηλεόρασης. Τα παράθυρα μπορούν να καλυφθούν με φιλμ ή μεμβράνη θωράκισης τζαμιών. Για το κρεβάτι σας, σκεφτείτε να χρησιμοποιήσετε κάποια προϊόντα ηλεκτρομαγνητικής θωράκισης.

Συμβουλές για την ανακούφιση από τα EMFs κατά τη διάρκεια της ημέρας
1. Για να μειώσετε την έκθεση στα EMFs κατά τη διάρκεια της ημέρας, εξετάστε το ενδεχόμενο να χρησιμοποιήσετε φίλτρα Stetzer για να μειώσετε το επίπεδο της «βρώμικης» ηλεκτρικής ενέργειας ή των ηλεκτρομαγνητικών παρεμβολών που δημιουργούνται. Επίσης μπορείτε να χρησιμοποιήσετε τον ρυθμιστή ΝΑ7 (electrosmog ELF ακτινοβολίας ρεύματος ΔΕΗ) που θα σας προστατέψει από τα φαινόμενα ηλεκτρομαγνητικής ρύπανσης που δημιουργεί το ηλεκτρικό ρεύμα στα καλώδια (δείτε το σχετικό video). Αυτή μπορεί να είναι μια καλύτερη στρατηγική για τη μείωση της βλάβης από την έκθεση στα EMFs, καθώς φαίνεται ότι το μεγαλύτερο μέρος της δημιουργείται από τις συχνότητες που αφαιρούν τα φίλτρα.
2. Συνδέστε τον υπολογιστή σας στο Διαδίκτυο μέσω ενσύρματης σύνδεσης Ethernet. Αποφύγετε επίσης ασύρματα πληκτρολόγια, trackball, ποντίκια, εκτυπωτές και φορητά οικιακά τηλέφωνα. Επιλέξτε τις ενσύρματες εκδόσεις τους.
3. Αποφύγετε να μεταφέρετε το κινητό σας τηλέφωνο έχοντας επαφή με το σώμα σας, (εκτός εάν βρίσκεται σε λειτουργία αεροπλάνου) και μην κοιμάστε ποτέ έχοντας το κοντά σας ή πάνω σας, εκτός εάν βρίσκεται σε λειτουργία αεροπλάνου. Παρ’ όλα αυτά, ακόμη και σε λειτουργία αεροπλάνου μπορεί να εκπέμπει σήματα, γι' αυτό εναλλακτικά μπορείτε να βάλετε μια πλάτη θωράκισης
4. Όταν χρησιμοποιείτε το κινητό σας τηλέφωνο, χρησιμοποιήστε το ηχείο και κρατήστε το τηλέφωνο σε μεγάλη απόσταση. Προσπαθήστε να μειώσετε ριζικά το χρόνο που καταναλώνετε στο κινητό. Μια εναλλακτική λύση είναι τα τηλέφωνα λογισμικού VoIP που μπορείτε να χρησιμοποιήσετε ενώ είστε συνδεδεμένοι στο Διαδίκτυο μέσω ενσύρματης σύνδεσης, ή ακόμη καλύτερα, χρησιμοποιήστε ένα σταθερό τηλέφωνο.
5. Για να διαπιστώσετε εάν έχετε κοντά σας (και να ελέγχετε περιοδικά) κεραίες βάσης κινητής τηλεφωνίας και WiFi router από γειτονικά διαμερίσματα, τα οποία εκπέμπουν ιδιαίτερα ισχυρά ηλεκτρομαγνητικά πεδία, μπορείτε να αγοράσετε κάποιον μετρητή ακτινοβολίας υψηλών συχνοτήτων. Εναλλακτικά μπορείτε να νοικιάσετε μετρητή με ιδιαίτερα χαμηλό κόστος. 

Γενικές συμβουλές για την μείωση της ακτινοβολίας στο σπίτι
1. Εάν εξακολουθείτε να χρησιμοποιείτε φούρνο μικροκυμάτων, σκεφτείτε να τον αντικαταστήσετε με φούρνο ατμού, ο οποίος θα θερμαίνει το φαγητό σας το ίδιο γρήγορα και με μεγαλύτερη ασφάλεια.
2. Εφόσον αυτό είναι εφικτό, αποφύγετε τη χρήση «έξυπνων» συσκευών και θερμοστατών που εξαρτώνται από την ασύρματη σύνδεση. Αυτό περιλαμβάνει όλες τις νέες «έξυπνες» τηλεοράσεις. Ονομάζονται έξυπνες επειδή εκπέμπουν σήματα Wi-Fi και, σε αντίθεση με τον υπολογιστή σας, δεν μπορείτε να απενεργοποιήσετε το σήμα Wi-Fi. Εξετάστε το ενδεχόμενο να χρησιμοποιήσετε αντί τηλεόρασης μια μεγάλη οθόνη υπολογιστή, καθώς δεν εκπέμπει σήματα Wi-Fi.
3. Αντικαταστήστε τους λαμπτήρες CFL με λαμπτήρες πυρακτώσεως. Αφαιρέστε ιδανικά όλα τα φώτα φθορισμού από το σπίτι σας. Όχι μόνο εκπέμπουν ανθυγιεινό φως, αλλά το πιο σημαντικό, μεταφέρουν το ρεύμα στο σώμα σας όταν είστε κοντά στους λαμπτήρες.
4. Οι διακόπτες Dimmer αποτελούν πηγή «βρώμικου» ηλεκτρικού ρεύματος, οπότε εξετάστε το ενδεχόμενο εγκατάστασης διακοπτών on / off αντί για διακόπτες dimmer.
5. Όσο αυτό είναι εφικτό μην χρησιμοποιείτε τους έξυπνους μετρητές ή προσθέστε μια ασπίδα σε έναν υπάρχοντα έξυπνο μετρητή, μερικές από τις οποίες έχει αποδειχθεί ότι μειώνουν την ακτινοβολία κατά 98 έως 99%.
6. Εάν διατηρείτε ομοιοπαθητικά ή άλλα σκευάσματα (δυναμοποιημένης μορφής) προστατέψτε τα με μια θήκη προστασίας από EMF/EMR. 

---

Αναφορές και πηγές που χρησιμοποιήθηκαν
Rev Environ Health. 2015;30(2):99-116
International Journal of Innovative Research in Engineering and Management, September 2015; 2(5)
J Cell Mol Med. 2013 Aug;17(8):958-65
Current Chemical Biology 2016; 10(1): 74-82
American Journal of Physiology 1996 Nov;271(5 Pt 1):C1424-37
Physiol Rev. 2007 Jan; 87(1): 315–424
JRS.BV EU Reflex Study Shows DNA Damage
Electric Sense May 12, 2017
Environmental Health Trust, Letter to the FCC From Dr. Yael Stein MD in Opposition to 5G Spectrum Frontiers
Telecom Power Grab, 5G Fact Sheet
Environmental Health Trust 20 Facts About 5G Wireless
Phys Med Biol. 2011 Mar 7;56(5):1329-39
Eluxemagazine, Frightening Frequencies
ElectricSense, The Dangers of 5G, May 30, 2018 (PDF)
Dr. Mercola_A film about the impending 5G Apocalypse
A 5G Wireless Future by Dr. Cindy Russell (PDF)
References List to A 5G Wireless Future by Dr. Cindy Russell (PDF)
Klin Oczna. 1994 Aug-Sep;96(8-9):257-9
Health Phys. 2009 Sep;97(3):212-8
Zhonghua Lao Dong Wei Sheng Zhi Ye Bing Za Zhi. 2003 Oct;21(5):346-9
Fiziol Zh SSSR Im I M Sechenova. 1992 Jan;78(1):35-41
Biofizika. 2002 Jan-Feb;47(1):71-7
Applied Microbiology and Biotechnology June 2016; 100(11): 4761-4771
EMFScientist.org International Appeal to the UN May 11, 2015, updated January 1, 2019
Scientists Warn of Potential Serious Health Effects of 5G, September 13, 2017
Environ Int. 2014 Sep; 70C:106-112
Central European Journal of Urology 2014; 67(1): 65–71
Fertility and Sterility January 2012; 97(1): 39-45.e2
Youtube.com 5G Apocalypse — The Extinction Event Documentary March 23, 2019
Journal of Chemical Neuroanatomy September 2016; 75 Part B: 43-51
Governing.com January 15, 2019
Environmental Health Trust, 5G Fact Sheet (PDF)
Environmental Health Trust, Published Scientific Research on 5G, Small Cells and Health
Createhealthyhomes.com, Healthy Wiring Practices (PDF)
The Global Healing Center November 13, 2014

---

Παρακάτω παρατίθενται σχετικές έρευνες (ανά παρενέργεια) που δείχνουν πώς συνδέεται η συχνότητα μικροκυμάτων μη θερμικών ηλεκτρομαγνητικών πεδίων (EMFs) με σημαντικές παρενέργειες στην υγεία μας.

[1]. Βλάβη κυτταρικού DNA: Διασπάσεις μονού και διπλού κλώνου στο κυτταρικό DNA και οξειδωμένες βάσεις στο κυτταρικό DNA, οδηγώντας σε χρωμοσομικές και άλλες μεταλλακτικές αλλαγές:
1. Glaser ZR, PhD. 1971 Naval Medical Research Institute Research Report, June 1971. Bibliography of Reported Biological Phenomena (“Effects”) and Clinical Manifestations Attributed to Microwave and Radio-Frequency Radiation. Report No. 2 Revised. https://scholar.google.com/scholar?q=Glaser+naval+medical+microwave+radio-frequency+1972&btnG=&hl=en&as_sdt=0%2C38 (Accessed Sept. 9, 2017)
2. Goldsmith JR. 1997 Epidemiologic evidence relevant to radar (microwave) effects. Environ Health Perspect 105(Suppl 6):1579-1587.
3. Yakymenko IL, Sidorik EP, Tsybulin AS. 1999 [Metabolic changes in cells under electromagnetic radiation of mobile communication systems]. Ukr Biokhim Zh (1999), 2011 Mar-Apr:20-28.
4. Aitken RJ, De Iuliis GN. 2007 Origins and consequences of DNA damage in male germ cells. Reprod Biomed Online 14:727-733.
5. Hardell, L., Sage, C. 2008. Biological effects from electromagnetic field exposure and public exposure standards. Biomed. Pharmacother. 62, 104-109.
6. Hazout A, Menezo Y, Madelenat P, Yazbeck C, Selva J, Cohen-Bacrie P. 2008 [Causes and clinical implications of sperm DNA damages]. Gynecol Obstet Fertil ;36:1109-1117.
7. Phillips JL, Singh NP, Lai H. 2009 Electromagnetic fields and DNA damage. Pathophysiology 16:79-88.
8. Ruediger HW. 2009 Genotoxic effects of radiofrequency electromagnetic fields. Pathophysiology. 16:89-102.
9. Makker K, Varghese A, Desai NR, Mouradi R, Agarwal A. 2009 Cell phones: modern man’s nemesis? Reprod Biomed Online 18:148-157.
10. Yakymenko I, Sidorik E. 2010 Risks of carcinogenesis from electromagnetic radiation and mobile telephony devices. Exp Oncol 32:729-736.
11. Yakimenko IL, Sidorik EP, Tsybulin AS. 2011 [Metabolic changes in cells under electromagnetic radiation of mobile communication systems]. Ukr Biokhim Zh (1999). 2011 Mar-Apr;83(2):20-28.
12. Gye MC, Park CJ. 2012 Effect of electromagnetic field exposure on the reproductive system. Clin Exp Reprod Med 39:1-9. doi.org/10.5653/cerm.2012.39.1.1
13. Pall, ML. 2013. Electromagnetic fields act via activation of voltage-gated calcium channels to produce beneficial or adverse effects. J Cell Mol Med 17:958-965. doi: 10.1111/jcmm.12088.
14. Pall, M. L. 2015 Scientific evidence contradicts findings and assumptions of Canadian Safety Panel 6: microwaves act through voltage-gated calcium channel activation to induce biological impacts at non-thermal levels, supporting a paradigm shift for microwave/lower frequency electromagnetic field action. Rev. Environ. Health 3, 99-116. doi: 10.1515/reveh-2015-0001.
15. Hensinger P, Wilke E. 2016. Mobilfunk-Studienergebnisse bestätigen Risiken Studienrecherche 2016-4 veröffentlicht. Umwelt Medizin Gesellshaft 29:3/2016.
16. Houston BJ, Nixon B, King BV, De Iuliis GN, Aitken RJ. 2016 The effects of radiofrequency electromagnetic radiation on sperm function. Reproduction 152:R263-R276.
17. Batista Napotnik T, Reberšek M, Vernier PT, Mali B, Miklavčič D. 2016 Effects of high voltage nanosecond electric pulses on eukaryotic cells (in vitro): A systematic review. Bioelectrochemistry. 2016 Aug;110:1-12. doi: 10.1016/j.bioelechem.2016.02.011.
18. Asghari A, Khaki AA, Rajabzadeh A, Khaki A. 2016 A review on Electromagnetic fields (EMFs) and the reproductive system. Electron Physician. 2016 Jul 25;8(7):2655-2662. doi: 10.19082/2655.
19. Pall ML. 2018 How cancer can be caused by microwave frequency electromagnetic field (EMF) exposures: EMF activation of voltage-gated calcium channels (VGCCs) can cause cancer including tumor promotion, tissue invasion and metastasis via 15 mechanisms. Chapter 7 in Mobile Communications and Public Health, Marko Markov, Ed., CRC press, pp 163-184.
20. Pall ML. 2018 Wi-Fi is an important threat to human health. Environ Res 164:404-416.
21. Wilke I. 2018 Biological and pathological effects of 2.45 GHz on cells, fertility, brain and behavior. Umwelt Medizin Gesselshaft 2018 Feb 31 (1).

[2]. Μειωμένη γονιμότητα, (συμπεριλαμβανομένων αλλαγών αναδιαμόρφωσης ιστών στους όρχεις), μειωμένος αριθμός σπερματοζωαρίων και ποιότητα σπέρματος, μειωμένη γονιμότητα των γυναικών (συμπεριλαμβανομένης της αναδιαμόρφωσης των ωοθηκών), απώλεια ωαρίων (ωοθυλακίων), μειωμένα επίπεδα οιστρογόνων, προγεστερόνης και τεστοστερόνης (δηλαδή επιπέδων ορμονών του φύλου), αυξημένη συχνότητα εμφάνισης αποβολών, μείωση της λίμπιντο: 
1. Glaser ZR, PhD. 1971 Naval Medical Research Institute Research Report, June 1971. Bibliography of Reported Biological Phenomena (“Effects”) and Clinical Manifestations Attributed to Microwave and Radio-Frequency Radiation. Report No. 2 Revised. https://scholar.google. com/scholar?q=Glaser+naval+medical+microwave+radio- frequency+1972&btnG=&hl=en&as_sdt=0%2C38 (Accessed Sept. 9, 2017)
2. Tolgskaya MS, Gordon ZV. 1973. Pathological Effects of Radio Waves, Translated from Russian by B Haigh. Consultants Bureau, New York/London, 146 pages.
3. Goldsmith JR. 1997 Epidemiological evidence relevant to radar (microwave) effects. Environ Health Perspect 105(Suppl 6):1579-1587.
4. Aitken RJ, De Iuliis GN. 2007 Origins and consequences of DNA damage in male germ cells. Reprod Biomed Online 14:727-733.
5. Hazout A, Menezo Y, Madelenat P, Yazbeck C, Selva J, Cohen-Bacrie P. 2008 [Causes and clinical implications of sperm DNA damages]. Gynecol Obstet Fertil ;36:1109-1117.
6. Makker K, Varghese A, Desai NR, Mouradi R, Agarwal A. 2009 Cell phones: modern man’s nemesis? Reprod Biomed Online 18:148-157.
7. Kang N, Shang XJ, Huang YF. 2010 [Impact of cell phone radiation on male reproduction]. Zhonghua Nan Ke Xue 16:1027-1030.
8. Gye MC, Park CJ. 2012 Effect of electromagnetic field exposure on the reproductive system. Clin Exp Reprod Med 39:1-9. doi.org/10.5653/cerm.2012.39.1.1
9. La Vignera S, Condorelli RA, Vicari E, D’Agata R, Calogero AE. 2012 Effects of the exposure to mobile phones on male reproduction: a review of the literature. J Androl 33:350-356.
10. Carpenter DO. 2013 Human disease resulting from exposure to electromagnetic fields. Rev Environ Health 2013;28:159-172.
11. Nazıroğlu M, Yüksel M, Köse SA, Özkaya MO. 2013 Recent reports of Wi-Fi and mobile phoneinduced radiation on oxidative stress and reproductive signaling pathways in females and males. J Membr Biol 246:869-875.
12. Adams JA, Galloway TS, Mondal D, Esteves SC, Mathews F. 2014 Effect of mobile telephones on sperm quality: a systematic review and meta-analysis. Environ Int 70:106-112.
13. Liu K, Li Y, Zhang G, Liu J, Cao J, Ao L, Zhang S. 2014 Association between mobile phone use and semen quality: a systematic review and meta-analysis. Andrology 2:491-501.
14. K Sri N. 2015 Mobile phone radiation: physiological & pathophysiological considerations. Indian J Physiol Pharmacol 59:125-135.
15. Hensinger P, Wilke E. 2016. Mobilfunk-Studienergebnisse bestätigen Risiken Studienrecherche 2016-4 veröffentlicht. Umwelt Medizin Gesellshaft 29:3/2016.
16. Houston BJ, Nixon B, King BV, De Iuliis GN, Aitken RJ. 2016 The effects of radiofrequency electromagnetic radiation on sperm function. Reproduction 152:R263-R276
17. Pall ML. 2018 Wi-Fi is an important threat to human health. Environ Res 164:404-416.
18. Wilke I. 2018 Biological and pathological effects of 2.45 GHz on cells, fertility, brain and behavior. Umwelt Medizin Gesselshaft 2018 Feb 31 (1).

[3]. Νευρολογικές και νεύρο-ψυχιατρικές παρενέργειες 
1. Marha K. 1966 Biological Effects of High-Frequency Electromagnetic Fields (Translation). ATD Report 66-92. July 13, 1966 (ATD Work Assignment No. 78, Task 11). http://www.dtic.mil/docs/citations/AD0642029 (accessed March 12, 2018)
2. Glaser ZR, PhD. 1971 Naval Medical Research Institute Research Report, June 1971. Bibliography of Reported Biological Phenomena (“Effects”) and Clinical Manifestations Attributed to Microwave and Radio-Frequency Radiation. Report No. 2 Revised. https://scholar.google.com/scholar?q=Glaser+naval+medical+microwave+radio-frequency+1972&btnG=&hl=en&as_sdt=0%2C38 (Accessed Sept. 9, 2017)
3. Tolgskaya MS, Gordon ZV. 1973. Pathological Effects of Radio Waves, Translated from Russian by Haigh. Consultants Bureau, New York/London, 146 pages.
4. Bise W. 1978 Low power radio-frequency and microwave effects on human electroencephalogram and behavior. Physiol Chem Phys 10:387-398.
5. Raines, J. K. 1981. Electromagnetic Field Interactions with the Human Body: Observed Effects and Theories. Greenbelt, Maryland: National Aeronautics and Space Administration 1981; 116 p.
6. Frey AH. 1993 Electromagnetic field interactions with biological systems. FASEB J 7:272-281.
7. Lai H. 1994 Neurological effects of radiofrequency electromagnetic radiation. In: Advances inElectromagnetic Fields in Living Systems, Vol. 1, J.C. Lin, Ed., Plenum Press, New York, pp. 27-88.
8. Grigor’ev IuG. 1996 [Role of modulation in biological effects of electromagnetic radiation]. Radiats Biol Radioecol 36:659-670.
9. Lai, H 1998 Neurological effects of radiofrequency electromagnetic radiation. https://mapcruzin.com/radiofrequency/henry_lai2.htm.
10. Aitken RJ, De Iuliis GN. 2007 Origins and consequences of DNA damage in male germ cells. Reprod Biomed Online 14:727-733.
11. Hardell, L., Sage, C. 2008. Biological effects from electromagnetic field exposure and public exposure standards. Biomed. Pharmacother. 62, 104-109.
12. Makker K, Varghese A, Desai NR, Mouradi R, Agarwal A. 2009 Cell phones: modern man’s nemesis? Reprod Biomed Online 18:148-157.
13. Khurana VG, Hardell L, Everaert J, Bortkiewicz A, Carlberg M, Ahonen M. 2010 Epidemiological evidence for a health risk from mobile phone base stations. Int J Occup Environ Health 16:263-267.
14. Levitt, B. B., Lai, H. 2010. Biological effects from exposure to electromagnetic radiation emitted by cell tower base stations and other antenna arrays. Environ. Rev. 18, 369-395. doi.org/10.1139/A10-018
15. Carpenter DO. 2013 Human disease resulting from exposure to electromagnetic fields. Rev Environ Health 2013;28:159-172.
16. Politański P, Bortkiewicz A, Zmyślony M. 2016 [Effects of radio- and microwaves emitted by wireless communication devices on the functions of the nervous system selected elements]. Med Pr 67:411-421.
17. Hensinger P, Wilke E. 2016. Mobilfunk-Studienergebnisse bestätigen Risiken Studienrecherche 2016-4 veröffentlicht. Umwelt Medizin Gesellshaft 29:3/2016.
18. Pall ML. 2016 Microwave frequency electromagnetic fields (EMFs) produce widespread neuropsychiatric effects including depression. J Chem Neuroanat 75(Pt B):43-51. doi:10.1016/j.jchemneu.2015.08.001.
19. Hecht, Karl. 2016 Health Implications of Long-Term Exposures to Electrosmog. Brochure 6 of A Brochure Series of the Competence Initiative for the Protection of Humanity, the Environment and Democracy. http://kompetenzinitiative.net/KIT/wp-content/uploads/2016/07/KI_Brochure-6_K_Hecht_web.pdf (accessed Feb. 11, 2018)
20. Sangün Ö, Dündar B, Çömlekçi S, Büyükgebiz A. 2016 The Effects of Electromagnetic Field on the Endocrine System in Children and Adolescents. Pediatr Endocrinol Rev 13:531-545.
21. Belyaev I, Dean A, Eger H, Hubmann G, Jandrisovits R, Kern M, Kundi M, Moshammer H, Lercher P, Müller K, Oberfeld G, Ohnsorge P, Pelzmann P, Scheingraber C, Thill R. 2016 EUROPAEM EMF Guideline 2016 for the prevention, diagnosis and treatment of EMF-related health problems and illnesses. Rev Environ Health DOI 10.1515/reveh-2016-0011.
22. Zhang J, Sumich A, Wang GY. 2017 Acute effects of radiofrequency electromagnetic field emitted by mobile phone on brain function. Bioelectromagnetics 38:329-338. doi: 10.1002/bem.22052.
23. Lai H. 2018. A Summary of Recent Literature (2007–2017) on Neurological Effects of Radio Frequency Radiation. Chapter 8 in Mobile Communications and Public Health, Marko Markov, Ed., CRC press, pp 185-220.
24. Pall ML. 2018 Wi-Fi is an important threat to human health. Environ Res 164:404-416.
25. Wilke I. 2018 Biological and pathological effects of 2.45 GHz on cells, fertility, brain and behavior. Umwelt Medizin Gesselshaft 2018 Feb 31 (1).

[4]. Απόπτωση / κυτταρικός θάνατος (μια σημαντική διαδικασία για την παραγωγή νεύρο-εκφυλιστικών ασθενειών οι οποίες παίζουν σημαντικό ρόλο στην στειρότητα).
1. Glaser ZR, PhD. 1971 Naval Medical Research Institute Research Report, June 1971. Bibliography of Reported Biological Phenomena (“Effects”) and Clinical Manifestations Attributed to Microwave and Radio-Frequency Radiation. Report No. 2 Revised. https://scholar.google.com/scholar?q=Glaser+naval+medical+microwave+radio-frequency+1972&btnG=&hl=en&as_sdt=0%2C38 (Accessed Sept. 9, 2017)
2. Tolgskaya MS, Gordon ZV. 1973. Pathological Effects of Radio Waves, Translated from Russian by B Haigh. Consultants Bureau, New York/London, 146 pages.
3. Raines, J. K. 1981. Electromagnetic Field Interactions with the Human Body: Observed Effects and Theories. Greenbelt, Maryland: National Aeronautics and Space Administration 1981; 116 p.
4. Hardell L, Sage C. 2008. Biological effects from electromagnetic field exposure and public exposure standards. Biomed. Pharmacother. 62:104-109. doi: 10.1016/j.biopha.2007.12.004.
5. Makker K, Varghese A, Desai NR, Mouradi R, Agarwal A. 2009 Cell phones: modern man’s nemesis? Reprod Biomed Online 18:148-157.
6. Levitt, B. B., Lai, H. 2010. Biological effects from exposure to electromagnetic radiation emitted by cell tower base stations and other antenna arrays. Environ. Rev. 18, 369-395. doi.org/10.1139/A10-018
7. Yakymenko I, Sidorik E. 2010 Risks of carcinogenesis from electromagnetic radiation and mobile telephony devices. Exp Oncol 32:729-736.
8. Yakimenko IL, Sidorik EP, Tsybulin AS. 2011 [Metabolic changes in cells under electromagnetic radiation of mobile communication systems]. Ukr Biokhim Zh (1999). 2011 Mar-Apr;83(2):20-28.
9. Pall, ML. 2013. Electromagnetic fields act via activation of voltage-gated calcium channels to produce beneficial or adverse effects. J Cell Mol Med 17:958-965. doi: 10.1111/jcmm.12088.
10. Pall ML. 2016 Microwave frequency electromagnetic fields (EMFs) produce widespread neuropsychiatric effects including depression. J Chem Neuroanat 75(Pt B):43-51. doi:10.1016/j.jchemneu.2015.08.001.
11. Batista Napotnik T, Reberšek M, Vernier PT, Mali B, Miklavčič D. 2016 Effects of high voltage nanosecond electric pulses on eukaryotic cells (in vitro): A systematic review. Bioelectrochemistry. 2016 Aug;110:1-12. doi: 10.1016/j.bioelechem.2016.02.011.
12. Asghari A, Khaki AA, Rajabzadeh A, Khaki A. 2016 A review on Electromagnetic fields (EMFs) and the reproductive system. Electron Physician. 2016 Jul 25;8(7):2655-2662. doi: 10.19082/2655.
13. Pall ML. 2018 Wi-Fi is an important threat to human health. Environ Res 164:404-416.

[5]. Οξειδωτικό στρες / βλάβη ελεύθερων ριζών (σχεδόν σε όλες τις χρόνιες ασθένειες εμπλέκονται σημαντικοί μηχανισμοί. Άμεση βλάβη του κυτταρικού DNA) 
1. Raines, J. K. 1981. Electromagnetic Field Interactions with the Human Body: Observed Effects and Theories. Greenbelt, Maryland: National Aeronautics and Space Administration 1981; 116 p.
2. Hardell, L., Sage, C. 2008. Biological effects from electromagnetic field exposure and public exposure standards. Biomed. Pharmacother. 62, 104-109.
3. Hazout A, Menezo Y, Madelenat P, Yazbeck C, Selva J, Cohen-Bacrie P. 2008 [Causes and clinical implications of sperm DNA damages]. Gynecol Obstet Fertil ;36:1109-1117
4. Makker K, Varghese A, Desai NR, Mouradi R, Agarwal A. 2009 Cell phones: modern man’s nemesis? Reprod Biomed Online 18:148-157.
5. Desai NR, Kesari KK, Agarwal A. 2009 Pathophysiology of cell phone radiation: oxidative stress and carcinogenesis with focus on the male reproductive system. Reproduct Biol Endocrinol 7:114.
6. Yakymenko I, Sidorik E. 2010 Risks of carcinogenesis from electromagnetic radiation and mobile telephony devices. Exp Oncol 32:729-736.
7. Yakimenko IL, Sidorik EP, Tsybulin AS. 2011 [Metabolic changes in cells under electromagnetic radiation of mobile communication systems]. Ukr Biokhim Zh (1999). 2011 Mar-Apr;83(2):20-28.
8. Consales, C., Merla, C., Marino, C., et al. 2012. Electromagnetic fields, oxidative stress, and neurodegeneration. Int. J. Cell Biol. 2012: 683897.
9. LaVignera et al 2012 La Vignera S, Condorelli RA, Vicari E, D’Agata R, Calogero AE. 2012 Effects of the exposure to mobile phones on male reproduction: a review of the literature. J Androl 33:350-356.
10. Pall, ML. 2013. Electromagnetic fields act via activation of voltage-gated calcium channels to produce beneficial or adverse effects. J Cell Mol Med 17:958-965. doi: 10.1111/jcmm.12088.
11. Nazıroğlu M, Yüksel M, Köse SA, Özkaya MO. 2013 Recent reports of Wi-Fi and mobile phoneinduced radiation on oxidative stress and reproductive signaling pathways in females and males. J Membr Biol 246:869-875.
12. Pall, M. L. 2015. Scientific evidence contradicts findings and assumptions of Canadian Safety Panel 6: microwaves act through voltage-gated calcium channel activation to induce biological impacts at non-thermal levels, supporting a paradigm shift for microwave/lower frequency electromagnetic field action. Rev. Environ. Health 3, 99-116.
13. Yakymenko I, Tsybulin O, Sidorik E, Henshel D, Kyrylenko O, Kysylenko S. 2015 Oxidative mechanisms of biological activity of low-intensity radiofrequency radiation. Electromagnetic Biol Med: Early Online 1-16. ISSN: 1536-8378.
14. Hensinger P, Wilke E. 2016. Mobilfunk-Studienergebnisse bestätigen Risiken Studienrecherche 2016-4 veröffentlicht. Umwelt Medizin Gesellshaft 29:3/2016.
15. Houston BJ, Nixon B, King BV, De Iuliis GN, Aitken RJ. 2016 The effects of radiofrequency electromagnetic radiation on sperm function. Reproduction 152:R263-R276.
16. Dasdag S, Akdag MZ. 2016 The link between radio frequencies emitted from wireless technologies and oxidative stress. J Chem Neuroanat 75(Pt B):85-93.
17. Wang H, Zhang X. 2017 Magnetic fields and reactive oxygen species. Int J Mol Sci. 2017 Oct 18;18(10). pii: E2175. doi: 10.3390/ijms18102175.
18. Pall ML. 2018 Wi-Fi is an important threat to human health. Environ Res 164:404-416.
19. Wilke I. 2018 Biological and pathological effects of 2.45 GHz on cells, fertility, brain and behaviour. Umwelt Medizin Gesselshaft 2018 Feb 31 (1).

[6]. Ορμονικές παρενέργειες (ενδοκρινικό σύστημα) 
1. Glaser ZR, PhD. 1971 Naval Medical Research Institute Research Report, June 1971. Bibliography of Reported Biological Phenomena (“Effects”) and Clinical Manifestations Attributed to Microwave and Radio-Frequency Radiation. Report No. 2 Revised. https://scholar.google.com/scholar?q=Glaser+naval+medical+microwave+radio-frequency+1972&btnG=&hl=en&as_sdt=0%2C38 (Accessed Sept. 9, 2017)
2. Tolgskaya MS, Gordon ZV. 1973. Pathological Effects of Radio Waves, Translated from Russian by B Haigh. Consultants Bureau, New York/London, 146 pages.
3. Raines, J. K. 1981. Electromagnetic Field Interactions with the Human Body: Observed Effects and Theories. Greenbelt, Maryland: National Aeronautics and Space Administration 1981; 116 p.
4. Hardell, L., Sage, C. 2008. Biological effects from electromagnetic field exposure and public exposure standards. Biomed. Pharmacother. 62, 104-109.
5. Makker K, Varghese A, Desai NR, Mouradi R, Agarwal A. 2009 Cell phones: modern man’s nemesis? Reprod Biomed Online 18:148-157.
6. Gye MC, Park CJ. 2012 Effect of electromagnetic field exposure on the reproductive system. Clin Exp Reprod Med 39:1-9. doi.org/10.5653/cerm.2012.39.1.1
7. Pall, M. L. 2015. Scientific evidence contradicts findings and assumptions of Canadian Safety Panel 6: microwaves act through voltage-gated calcium channel activation to induce biological impacts at non-thermal levels, supporting a paradigm shift for microwave/lower frequency electromagnetic field action. Rev. Environ. Health 3, 99-116
8. Sangün Ö, Dündar B, Çömlekçi S, Büyükgebiz A. 2016 The Effects of Electromagnetic Field on the Endocrine System in Children and Adolescents. Pediatr Endocrinol Rev 13:531-545.
9. Hecht, Karl. 2016 Health Implications of Long-Term Exposures to Electrosmog. Brochure 6 of A Brochure Series of the Competence Initiative for the Protection of Humanity, the Environment and Democracy. http://kompetenzinitiative.net/KIT/wp-content/uploads/2016/07/KI_Brochure-6_K_Hecht_web.pdf (accessed Feb. 11, 2018)
10. Asghari A, Khaki AA, Rajabzadeh A, Khaki A. 2016 A review on Electromagnetic fields (EMFs) and the reproductive system. Electron Physician. 2016 Jul 25;8(7):2655-2662. doi: 10.19082/2655.
11. Pall ML. 2018 Wi-Fi is an important threat to human health. Environ Res 164:404-416.
12. Wilke I. 2018 Biological and pathological effects of 2.45 GHz on cells, fertility, brain and behaviour. Umwelt Medizin Gesselshaft 2018 Feb 31 (1).

[7]. Αυξημένο ενδοκυτταρικό ασβέστιο: το ενδοκυτταρικό ασβέστιο διατηρείται σε πολύ χαμηλά επίπεδα (συνήθως περίπου 2 Χ 10^-9 Μ) εκτός από μικρές αυξήσεις που χρησιμοποιούνται για την παραγωγή ρυθμιστικών αντιδράσεων, έτσι ώστε η συνεχής αύξηση των επιπέδων ενδοκυτταρικού ασβεστίου να παράγει πολλές παθο-φυσιολογικές (νοσογενείς) αντιδράσεις 
1. Adey WR. 1988 Cell membranes: the electromagnetic environment and cancer promotion. Neurochem Res.13:671-677.
2. Walleczek, J. 1992. Electromagnetic field effects on cells of the immune system: the role of calcium signalling. FASEB J. 6, 3177-3185.
3. Adey, WR. 1993 Biological effects of electromagnetic fields. J Cell Biochem 51:410-416.
4. Frey AH. 1993 Electromagnetic field interactions with biological systems. FASEB J 7:272-281.
5. Funk RHW, Monsees T, Özkucur N. 2009 Electromagnetic effects—Form cell biology to medicine. Prog Histochem Cytochem 43:177-264.
6. Yakymenko IL, Sidorik EP, Tsybulin AS. 1999 [Metabolic changes in cells under electromagnetic radiation of mobile communication systems]. Ukr Biokhim Zh (1999), 2011 Mar-Apr:20-28.
7. Gye MC, Park CJ. 2012 Effect of electromagnetic field exposure on the reproductive system. Clin Exp Reprod Med 39:1-9. doi.org/10.5653/cerm.2012.39.1.1
8. Pall, ML. 2013. Electromagnetic fields act via activation of voltage-gated calcium channels to produce beneficial or adverse effects. J Cell Mol Med 17:958-965. doi: 10.1111/jcmm.12088.
9. Pall ML. 2014 Electromagnetic field activation of voltage-gated calcium channels: role in therapeutic effects. Electromagn Biol Med. 2014 Apr 8 doi: 10.3109/15368378.2014.906447.
10. Pall ML. 2015 How to approach the challenge of minimizing non-thermal health effects of microwave radiation from electrical devices. International Journal of Innovative Research in Engineering & Management (IJIREM) ISSN: 2350-0557, Volume-2, Issue -5, September 2015; 71-76.
11. Pall, M. L. 2015 Scientific evidence contradicts findings and assumptions of Canadian Safety Panel 6: microwaves act through voltage-gated calcium channel activation to induce biological impacts at non-thermal levels, supporting a paradigm shift for microwave/lower frequency electromagnetic field action. Rev. Environ. Health 3, 99-116. doi: 10.1515/reveh-2015-0001.
12. Pall ML. 2016 Electromagnetic fields act similarly in plants as in animals: Probable activation of calcium channels via their voltage sensor. Curr Chem Biol 10: 74-82.
13. Pall ML. 2016 Microwave frequency electromagnetic fields (EMFs) produce widespread neuropsychiatric effects including depression. J Chem Neuroanat 75(Pt B):43-51. doi:10.1016/j.jchemneu.2015.08.001.
14. Batista Napotnik T, Reberšek M, Vernier PT, Mali B, Miklavčič D. 2016 Effects of high voltage nanosecond electric pulses on eukaryotic cells (in vitro): A systematic review. Bioelectrochemistry. 2016 Aug;110:1-12. doi: 10.1016/j.bioelechem.2016.02.011.
15. Asghari A, Khaki AA, Rajabzadeh A, Khaki A. 2016 A review on electromagnetic fields (EMFs) and the reproductive system. Electron Physician. 2016 Jul 25;8(7):2655-2662. doi: 10.19082/2655. 

[8]. Αιτία Καρκίνου από έκθεση σε EMFs 
1. Dwyer, M. J., Leeper, D. B. 1978 A Current Literature Report on the Carcinogenic Properties of Ionizing and Nonionizing Radiation. DHEW Publication (NIOSH) 78-134, March 1978.
2. Marino AA, Morris DH. 1985 Chronic electromagnetic stressors in the environment. A risk factor in human cancer. J environ sci health C3:189-219.
3. Adey WR. 1988 Cell membranes: the electromagnetic environment and cancer promotion.Neurochem Res.13:671-677.
4. Adey WR. 1990 Joint actions of environmental nonionizing electromagnetic fields and chemical pollution in cancer promotion. Environ Health Perspect 86:297-305. 
5. Frey AH. 1993 Electromagnetic field interactions with biological systems. FASEB J 7:272-281.
6. Goldsmith JR. 1995 Epidemiological evidence of radiofrequency radiation (microwave) effects on health in military, broadcasting and occupational settings. Int J Occup Environ Health 1:47-57.
7. Goldsmith JR. 1997 Epidemiologic evidence relevant to radar (microwave) effects. Env Health Perspect 105(Suppl 6):1579-1587.
8. Kundi M, Mild K, Hardell L, Mattsson M. 2004 Mobile telephones and cancer – a review of the epidemiological evidence. J Toxicol Env Health, Part B 7:351-384.
9. Kundi M. 2004 Mobile phone use and cancer. Occup Env Med 61:560-570.
10. Behari J, Paulraj R. 2007 Biomarkers of induced electromagnetic field and cancer. Indian J Exp Biol 45:77-85.
11. Hardell L, Carlberg M, Soderqvist F, Hansson Mild K. 2008 Meta-analysis of long-term mobile phone use and the association with brain tumors. Int J Oncol 32:1097-1103.
12. Khurana VG, Teo C, Kundi M, Hardell L, Carlberg M. 2009 Cell phones and brain tumors: a review including the long-term epidemiologic data. Surg Neurol 72:205-214.
13. Desai NR, Kesari KK, Agarwal A. 2009 Pathophysiology of cell phone radiation: oxidative stress and carcinogenesis with focus on the male reproductive system. Reproduct Biol Endocrinol 7:114.
14. Davanipour Z, Sobel E. 2009 Long-term exposure to magnetic fields and the risks of Alzheimer’s disease and breast cancer: Further biological research. Pathophysiology 16:149-156.
15. Yakymenko I, Sidorik E. 2010 Risks of carcinogenesis from electromagnetic radiation and mobile telephony devices. Exp Oncol 32:729-736.
16. Carpenter DO. 2010 Electromagnetic fields and cancer: the cost of doing nothing. Rev Environ Health 25:75-80.
17. Giuliani L, Soffriti M (Eds). 2010 NON-THERMAL EFFECTS AND MECHANISMS OF INTERACTION BETWEEN ELECTROMAGNETIC FIELDS AND LIVING MATTER, RAMAZZINI INSTITUTE EUR. J. ONCOL. LIBRARY Volume 5, National Institute for the Study and Control of Cancer and Environmental Diseases “Bernardino Ramazzini” Bologna, Italy 2010, 400-page monograph.
18. Khurana, V. G., Hardell, L., Everaert, J., Bortkiewicz, A., Carlberg, M., Ahonen, M. 2010 Epidemiological evidence for a health risk from mobile phone base stations. Int. J. Occup. Environ. Health 16, 263-267.
19. Yakymenko, I., Sidorik, E., Kyrylenko, S., Chekhun, V. 2011. Long-term exposure to microwave radiation provokes cancer growth: evidences from radars and mobile communication systems. Exp. Oncol. 33(2), 62-70.
20. Biointiative Working Group, David Carpenter and Cindy Sage (eds). 2012 Bioinitiative 2012: A rationale for biologically-based exposure standards for electromagnetic radiation. http://www.bioinitiative.org/participants/why-we-care/
21. Ledoigt G, Belpomme D. 2013 Cancer induction molecular pathways and HF-EMF irradiation. Adv Biol Chem 3:177-186.
22. Hardell L, Carlberg M. 2013 Using the Hill viewpoints from 1965 for evaluating strengths of evidence of the risk for brain tumors associated with use of mobile and cordless phones. Rev Environ Health 28:97-106. doi: 10.1515/reveh-2013-0006.
23. Hardell L, Carlberg M, Hansson Mild K. 2013 Use of mobile phones and cordless phones is associated with increased risk for glioma and acoustic neuroma. Pathophysiology 2013;20(2):85-110.
24. Carpenter DO. 2013 Human disease resulting from exposure to electromagnetic fields. Rev Environ Health 2013;28:159-172.gj
25. Davis DL, Kesari S, Soskolne CL, Miller AB, Stein Y. 2013 Swedish review strengthens grounds for concluding that radiation from cellular and cordless phones is a probable human carcinogen. Pathophysiology 20:123-129.
26. Morgan LL, Miller AB, Sasco A, Davis DL. 2015 Mobile phone radiation causes brain tumors and should be classified as a probable human carcinogen (2A). Int J Oncol 46(5): 1865-1871.
27. Mahdavi M, Yekta R, Tackallou SH. 2015 Positive correlation between ELF and RF electromagnetic fields on cancer risk. J Paramed Sci 6(3), ISSN 2008-4978.
28. Carlberg M, Hardell L. 2017 Evaluation of Mobile Phone and Cordless Phone Use and Glioma Risk Using the Bradford Hill Viewpoints from 1965 on Association or Causation. BioMed Res Int 2017, Article ID 9218486, https://doi.org/10.1155/2017/9218486
29. Bortkiewicz A, Gadzicka E, Szymczak W. 2017 Mobile phone use and risk for intracranial tumors and salivary gland tumors - A meta-analysis. Int J Occup Med Environ Health 30:27-43.
30. Bielsa-Fernández P, Rodríguez-Martín B. 2017 [Association between radiation from mobile phones and tumour risk in adults]. Gac Sanit. 2017 Apr 12. pii: S0213-9111(17)30083-3. doi:10.1016/j.gaceta.2016.10.014. [Epub ahead of print]
31. Alegría-Loyola MA, Galnares-Olalde JA, Mercado M. 2017 [Tumors of the central nervous system]. Rev Med Inst Mex Seguro Soc 55:330-334.
32. Prasad M, Kathuria P, Nair P, Kumar A, Prasad K. 2017 Mobile phone use and risk of brain tumours: a systematic review of association between study quality, source of funding, and research outcomes. Neurol Sci. 2017 Feb 17. doi: 10.1007/s10072-017-2850-8. [Epub ahead of print].
33. Miller A. 2017 References on cell phone radiation and cancer. https://ehtrust.org/references-cellphone-radio-frequency-radiation-cancer/ (Accessed Sept. 9, 2017)
34. Hardell L. 2017 World Health Organization, radiofrequency radiation and health – a hard nut to crack (Review). Int J Oncol 51:405-413.
35. Pall ML. 2018 How cancer can be caused by microwave frequency electromagnetic field (EMF) exposures: EMF activation of voltage-gated calcium channels (VGCCs) can cause cancer including tumor promotion, tissue invasion and metastasis via 15 mechanisms. Chapter 7 in: Mobile Communications and Public Health, Marko Markov, Ed., CRC Press, pp 163-184.

[9]. Τα παλμικά EMFs στις περισσότερες περιπτώσεις δρουν σε βιολογικό επίπεδο συγκριτικά με τα μη-παλμικά
Αυτό είναι ένα σημαντικό στοιχείο καθώς όλες οι συσκευές ασύρματης επικοινωνίας, επικοινωνούν μέσω παλμών, και όσο πιο «έξυπνες» είναι οι συσκευές τόσο περισσότερο δονούνται παλμικά (επειδή οι παλμοί μεταφέρουν τις πληροφορίες).
1. Osipov YuA, 1965 [Labor hygiene and the effect of radiofrequency electromagnetic fields on workers]. Leningrad Meditsina Publishing House, 220 pp.
2. Pollack H, Healer J. 1967 Review of Information on Hazards to Personnel from High-Frequency Electromagnetic Radiation. Institute for Defense Analyses; Research and Engineering Support Division. IDA/HQ 67-6211, Series B, May 1967.
3. Frey AH. 1974 Differential biologic effects of pulsed and continuous electromagnetic fields and mechanisms of effect. Ann N Y Acad Sci 238: 273-279.
4. Creighton MO, Larsen LE, Stewart-DeHaan PJ, Jacobi JH, Sanwal M, Baskerville JC, Bassen HE, Brown DO, Trevithick JR. 1987 In vitro studies of microwave-induced cataract. II. Comparison of damage observed for continuous wave and pulsed microwaves. Exp Eye Res 45:357-373.
5. Grigor’ev IuG. 1996 [Role of modulation in biological effects of electromagnetic radiation]. Radiats Biol Radioecol 36:659-670.
6. Belyaev I. 2005 Non-thermal biological effects of microwaves. Microwave Rev 11:13-29.
7. Belyaev I. 2005 Non-thermal biological effects of microwaves: current knowledge, further perspective and urgent needs. Electromagn Biol Med 24(3):375-403.
8. Markov MS. 2007 Pulsed electromagnetic field therapy: History, state of the art and future. The Environmentalist 27:465-475.
9. Van Boxem K, Huntoon M, Van Zundert J, Patijn J, van Kleef M, Joosten EA. 2014 Pulsed radiofrequency: a review of the basic science as applied to the pathophysiology of radicular pain: a call for clinical translation. Reg Anesth Pain Med. 2014 Mar-Apr;39(2):149-59.
10. Belyaev, I. 2015. Biophysical mechanisms for nonthermal microwave effects. In: Electromagnetic Fields in Biology and Medicine, Marko S. Markov, ed, CRC Press, New York, pp 49-67.
11. Pall, M. L. 2015 Scientific evidence contradicts findings and assumptions of Canadian Safety Panel 6: microwaves act through voltage-gated calcium channel activation to induce biological impacts at non-thermal levels, supporting a paradigm shift for microwave/lower frequency electromagnetic field action. Rev. Environ. Health 3, 99-116. doi: 10.1515/reveh-2015-0001.
12. Panagopoulos DJ, Johansson O, Carlo GL. 2015 Real versus simulated mobile phone exposures in experimental studies. BioMed. Res. Int. 2015, article ID 607053, 8 pages. doi:10.1155/2015/607053.
13. Batista Napotnik T, Reberšek M, Vernier PT, Mali B, Miklavčič D. 2016 Effects of high voltage nanosecond electric pulses on eukaryotic cells (in vitro): A systematic review. Bioelectrochemistry. 2016 Aug;110:1-12. doi: 10.1016/j.bioelechem.2016.02.011.

 

Η υπερβολική εξάντληση που είναι γνωστή ως Νοητική Εξουθένωση ή Mental Burnout) - όταν αισθάνεστε κουρασμένοι όλη την ώρα - έχει συνδεθεί με καρδιακές παθήσεις και αυξάνει τις πιθανότητες καρδιακής προσβολής ή εγκεφαλικού επεισοδίου. Και πρόσφατα, προστέθηκε στον κατάλογο των παθήσεων η κολπική μαρμαρυγή και ο ακανόνιστος καρδιακός παλμός.

Οι ερευνητές πιστεύουν ότι η εξάντληση αυτή, που συχνά προκαλείται από συνεχή και παρατεταμένο στρες, μπορεί να αποτελέσει έναυσμα για καρδιακά προβλήματα - αλλά θα μπορούσε επίσης η πνευματική εξάντληση και η κούραση να είναι πρώιμα σημάδια ενός καρδιακού προβλήματος.

"Είτε έτσι είτε αλλιώς, η σύνδεση αυτή σημαίνει ότι οι άνθρωποι πρέπει να μάθουν να χρησιμοποιούν τεχνικές μείωσης του στρες, όπως ο διαλογισμός, η γιόγκα ή η άσκηση", υποστηρίζουν ερευνητές από το Πανεπιστήμιο της Νότιας Καλιφόρνιας στο Λος Άντζελες.

Οι ερευνητές ανακάλυψαν μια σαφή σχέση μεταξύ πνευματικής εξάντλησης και κολπικής μαρμαρυγής όταν μελέτησαν περισσότερους από 11.000 ανθρώπους που τους παρακολούθησαν για ενδείξεις εξάντλησης, θυμού και ευερεθιστότητας και για χρήση αντικαταθλιπτικών για 25 χρόνια. Ανακάλυψαν ότι όσοι κατέγραψαν τις υψηλότερες βαθμολογίες για εξάντληση ήταν επίσης 20% πιθανότερο να αναπτύξουν κολπική μαρμαρυγή- αν και τα άτομα με προβλήματα θυμού δεν φάνηκε να διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο.

Η εξουθένωση αυτή είναι διαφορετική από την κατάθλιψη, η οποία χαρακτηρίζεται από αισθήματα πεσμένης διάθεσης, ενοχής και κακής αυτοεκτίμησης, δήλωσε ο ερευνητής Parveen Garg.

Αν και η κολπική μαρμαρυγή είναι μια κοινή πάθηση, η οποία επηρεάζει περίπου 27 εκατομμύρια ανθρώπους στις ΗΠΑ και την Ευρώπη, οι γιατροί εξακολουθούν να είναι ασαφείς ως προς την αιτία της. Ο Δρ Garg και η ομάδα του είναι πεπεισμένοι ότι η επαγγελματική εξουθένωση είναι συχνά μία αιτία της και αυτό είναι συχνά το αποτέλεσμα παρατεταμένου στρες, όπου οι άνθρωποι μπορεί να αισθάνονται απελπισμένοι ή ανίκανοι να ελέγχουν τις καταστάσεις της ζωής τους στο σπίτι ή την εργασία. "Είναι μεγάλη η σημασία της αποφυγής της εξουθένωσης μέσω της προσεκτικής διαχείρισης των προσωπικών επιπέδων στρες ως ένας τρόπος για τη διατήρηση της συνολικής καρδιαγγειακής υγείας", πρόσθεσε.

---

Πηγή: European Journal of Preventive Cardiology, 2020; 2047487319897, Southwell Acupuncture Clinic