Τι ήταν η "αρχαία" Ελληνική Ασκληπιακή Ιατρική;

Κατηγορία Υγεία
Πέμπτη, 09 Ιανουαρίου 2025 01:21 Διαβάστηκε 155 φορές
Περιοδικό Holistic Life - Τεύχος 123 (Σεπτέμβριος - Οκτώβριος 2024) Βασίλης Μαυρομμάτης: Ομοιοπαθητικός, Φυσικοπαθητικός, Yoga instruction

Στο έργο του Διογένη Λαέρτιου «Βίοι Φιλοσόφων», ο παλαιός αυτός Έλληνας ιστορικός και συγγραφέας, μας δίδει τη βιογραφία του κάθε σημαντικού φιλοσόφου, όπου συνοδεύεται από μια περίληψη των φιλοσοφικών αρχών του καθενός εξ’ αυτών.

Στον 3ο τόμο που αναφέρεται στον Πλάτωνα (Γ. 67-80: «Σύνοψη των Πλατωνικών Φιλοσοφικών Θέσεων») αναφέρει για την Ιατρική όπως την ορίζει ο Πλάτων και την διαιρεί σε πέντε βασικούς τομείς κατηγορίες. Αυτές είναι: Η Φαρμακευτική, η Ανατομική, η Διαιτητική, η Διαγνωστική και η Βοηθητική: 

«Η ιατρική διαιρείται σε πέντε είδη που είναι: η φαρμακευτική, η ανατομική, η διαιτητική, η διαγνωστική και η βοηθητική. Η φαρμακευτική γιατρεύει τις ασθένειες με τη χορήγηση φαρμάκων, η ανατομική αποκαθιστά την υγεία με τομές και καυτηριάσεις. Η διαιτητική απαλλάσσει απ’ τις ασθένειες μέσω της κατάλληλης διατροφής και της αλλαγής του τρόπου ζωής, η διαγνωστική με το να αναγνωρίζει τα αίτια που προκαλούν την ασθένεια και η βοηθητική μας απαλλάσσει άμεσα απ’ τον σωματικό και ψυχικό πόνο».

Η τελευταία που αναφέρεται ως "Βοηθητική", σχετίζεται με τους συμβούλους Ψυχικής Υγείας, αυτούς που σήμερα γνωρίζουμε ως Ψυχολόγους ή Ψυχιάτρους. Η μεγάλη διαφορά των τότε ψυχοθεραπευτών με τους τώρα, είναι ότι οι τότε είχαν άλλη θεώρηση για τον άνθρωπο, τον κόσμο και το θείο, καθώς και τη γνώση για την ύπαρξη και την αθανασία της ψυχής, δεδομένα που οι σημερινοί αγνοούν.

Όπως και ο Ιπποκράτης, όλοι οι φιλόσοφοι Ασκληπιάδες ιατροί της εποχής εκείνης, ακολουθούσαν κατά γράμμα την Πλατωνική και Πυθαγορική θέση για την ύπαρξη και την αθανασία της ψυχής. Ο Ιπποκράτης μάλιστα αναφέρει ότι η ψυχή συμμετέχει σε όλες τις λειτουργίες του οργανισμού και υφίσταται τον αντίκτυπο από τις διαταραχές του: 

«Γιατί όταν το σώμα βρίσκεται σε εγρήγορση, η ψυχή δεν ανήκει στον εαυτόν της, αλλά είναι κατανεμημένη σε όλα τα μέρη του σώματος που τα υπηρετεί για να λειτουργούν την ακοή, την όραση, την αφή, ακόμα στην οδοιπορία και σε όλες τις ενέργειες του σώματος. 

Σε αυτή την περίπτωση η ψυχή δεν ασχολείται με τον εαυτόν της. Όταν όμως το σώμα ηρεμήσει (βρίσκεται σε ύπνο) η ψυχή κινείται και συρομένη εξέρχεται από τα μέρη του σώματος διοικεί τον δικό της οίκο και επιτελεί μόνη της όλες τις πράξεις του σώματος…

Όποιος λοιπόν γνωρίζει να τα κρίνει αυτά σωστά, κατέχει μεγάλο μέρος της σοφίας» (Ιπποκράτης «Περί Διαίτης Α΄, παρ. 28»).

Η Διαγνωστική ήταν η μέθοδος εκείνη που θα έφθανε στα βαθύτερα αίτια της ασθένειας, αναδεικνύοντας την χυμική και στοιχειακή Παθολογία του ασθενούς, καθώς και τις συναισθηματικές και νοητικές νόσους.

Οι Έλληνες ιατροί δεν ασκούσαν την ιατρική τους τέχνη όπως οι σύγχρονοι ιατροί, που έχουν το ιατρείο τους κάπου στην πόλη και οι ασθενείς τους επισκέπτονται εκεί. Εκτός απ' τα νοσοκομεία της εποχής όπως τα Ασκληπιεία και τα Αμφιαράεια, που μπορούσε κάποιος να καταφύγει για θεραπεία, οι ιατροί της εποχής του Ιπποκράτη έβλεπαν ασθενείς στα σπίτια τους, καθώς ήταν περιοδεύοντες ιατροί.

Εδώ ξεκινούσε η "Διαγνωστική" μέθοδος που αναφέρει και ο Πλάτων στον Διογένη. Διάλεγαν την πόλη ή το χωριό που επέλεγαν να επισκεφτούν. Αρχικά εξέταζαν λεπτομερώς το κλίμα και την τοποθεσία της πόλης, στη συνέχεια επισκέπτονταν το σπίτι του ασθενή ώστε να δουν πού είναι χτισμένο, τι κλιματικές συνθήκες επικρατούν εκεί, τη θέση που κοιμάται ο πάσχων, αν είναι ανατολικό ή δυτικό.

Μετά από αυτά τα βασικά στοιχεία έπαιρναν το αναλυτικό ιατρικό ιστορικό. Στο ιστορικό ανέλυαν την κάθε λεπτομέρεια για την προσωπική ζωή του πάσχοντος, την διατροφή του, αν ασκούταν ή όχι, τις καθημερινές συνήθειές του, τις καταχρήσεις του, το κοινωνικό περιβάλλον του, τις συναισθηματικές και νοητικές επιβαρύνσεις του και ό,τι άλλο σχετιζόταν με εκείνον.

Βέβαια, η "Διαγνωστική" μέθοδος περιλάμβανε και την προσωπική εξέταση του ασθενούς. Οι μέθοδοι αυτοί ήταν: Η φυσιογνωμική, η ανάλυση της ίριδας, η ανάλυση της γλώσσας, η διάγνωση των σφυγμών, η ανάλυση νυχιών, η ουροσκοπία κ.ά.

Η συνήθης θεραπεία όπως αναφέρει και ο Ιπποκράτης σε όλα σχεδόν τα έργα του, γινόταν αρχικά με την "Διαιτητική", δηλαδή με την καθιέρωση ενός ενάρετου, υγιεινού και φυσικού τρόπου ζωής, προτείνοντας την Δίαιτα = "αιτούμαι δια, ν' αλλάξω τον τρόπο ζωής". Είναι το γνωστό "Ευ ζειν", το οποίο αν και υπήρχαν κάποιες γενικές κατευθύνσεις, ήταν καθαρά προσωπικό για τον καθένα ξεχωριστά.

Ο πάσχων χρειαζόταν ν' αλλάξει τον τρόπο ζωής του, καθώς όσα έπραττε μέχρι εκείνη τη στιγμή τον είχαν φέρει σε αυτό το σημείο. Ο ιατρός θα υποδείκνυε τον ιδανικό τρόπο ζωής για το κάθε περιστατικό, επειδή ο κάθε ασθενής αποτελούσε ξεχωριστή περίπτωση. Αυτό που σήμερα αποκαλούν life couching και καλύπτει μερικώς τις ανάγκες καθοδήγησης των ανθρώπων.

«Αν η θεραπεία των αρρώστων γινόταν από την ιατρική και τους γιατρούς μόνο με τη χρήση καθαρτικών και στυπτικών φαρμάκων, τα επιχειρήματά μου θα ήταν ανίσχυρα. Τώρα όμως βλέπουμε ότι και οι πιο φημισμένοι ιατροί, θεραπεύουν είτε ρυθμίζοντας τον γενικότερο τρόπο ζωής των ασθενών τους με τη δίαιτα, είτε με άλλες φυσικές μεθόδους θεραπείας, πράγματα τα οποία κάποιος αν τα άκουγε θα ισχυριζόταν ότι δεν ανήκουν στην ιατρική τέχνη, είτε ήταν ιατρός, είτε ο πιο ανίδεος και άσχετος.» (Ιπποκράτης «Περί Τέχνης» παρ.6).

Μέσα στην "Διαιτητική" ήταν και η Φυσιοθεραπευτική (θερμά λουτρά, λασπόλουτρα, υδροθεραπεία, ηλιοθεραπεία κ.ά.), δηλαδή θεραπεία μέσω της Φύσης. Η "Φαρμακευτική" μέθοδος που αναφέρει ο Πλάτων ήταν τα φυσικά φάρμακα της εποχής, δηλαδή τα βότανα και πολλές άλλες φυσικές ουσίες, είτε ορυκτής, είτε ζωικής προέλευσης. Ο κατάλογος ήταν και είναι ακόμη τεράστιος.

Επίσης η πτισάνη και το οξύμελο ήταν δύο καθημερινά φυσικά φάρμακα, για οξέα κυρίως αλλά και χρόνια περιστατικά, που φτιάχνονταν από αποφλοιωμένο κριθάρι η πρώτη, και μέλι νερό και ξύδι το δεύτερο.

Η "Ανατομική", δηλαδή αυτό που σήμερα λανθασμένα αποκαλούν όλοι Χειρουργική, ασκούταν σε έσχατες περιπτώσεις. Η Χειρουργική ήταν στην πραγματικότητα η θεραπεία μέσω των χειρισμών των χειρών και όχι μέσω των νυστεριών, δηλαδή πρακτικές όπως η μάλαξη, η χειροπρακτική, η μαγνητοθεραπεία, οι βεντούζες κ.ά.

Η "Ανατομική" ήταν αυτή η μέθοδος που έτεμνε ή καυτηρίαζε τον ασθενή, όταν δεν μπορούσε να χρησιμοποιηθούν πιο ήπιες μέθοδοι θεραπείας, όταν δηλαδή η ασθένεια πλησίαζε σε ανίατα στάδια.

«Η θεραπευτική τέχνη, απαιτεί να σχηματιστεί μία ιδέα για την αρρώστια, με σκοπό να την βοηθήσει κάποιος για να θεραπευτεί, περισσότερο με φρόνηση παρά με τόλμη και με τρόπο ήπιο παρά βίαιο.» (Ιπποκράτης «Περί Τέχνης», παρ. 11).

Βλέπουμε σε αυτή εδώ την μικρή παρουσίαση της Ασκληπιακής Ελληνικής Ιατρικής τέχνης, μία μικρή εκτίμηση για το εύρος και το σκεπτικό των Ασκληπιάδων ιατρών της εποχής εκείνης και τη διαφορά που υφίσταται σε όλα τα επίπεδα με την σύγχρονη Ιατρική.

Γι’ αυτό και η Ιατρική εκείνη ήταν τέχνη και όχι επιστήμη, διότι η κάθε περίπτωση ασθενούς χρειάζεται ιδιαίτερους χειρισμούς απαιτώντας εξατομικευμένη θεραπεία, καθώς δεν υπήρχαν πρωτόκολλα ούτε τα πακέτα μαζικών θεραπειών που προτείνονται σήμερα…

Περισσότερα σε αυτή την κατηγορία: « Καταπολεμήστε την κόπωση! [εκτεταμένο αφιέρωμα]