Πόσο καιρό μπορούμε να υπολογίσουμε ότι θα ζήσουμε; Νέα έρευνα δείχνει ότι οι άνθρωποι θα μπορούσαν να ζήσουν έως και 500 χρόνια - αρκεί να έχουμε σε καλή συνεργασία τις δύο κυτταρικές οδούς: IIS (σηματοδότηση ινσουλίνης) και TOR (ανίχνευση θρεπτικών ουσιών).
Μέχρι να φτάσουμε όμως σε αυτό το επίπεδο ώστε να ζούμε αυτές τις Βιβλικές σε διάρκεια ζωές, ο τρέχων στόχος είναι να φτάσουμε και ίσως να ξεπεράσουμε τα 120 χρόνια. Δεν το έχουν καταφέρει πολλοί. Το γηραιότερο άτομο του οποίου η ημερομηνία γέννησης έχει επαληθευτεί ήταν η Γαλλίδα Jeanne Calment, η οποία πέθανε το 1997 σε ηλικία 122 ετών.
Οι μεγαλύτεροι πληθυσμοί εκατονταετών ανθρώπων βρίσκονται στην Ιαπωνία, και ενώ οι αριθμοί μπορεί να έχουν διογκωθεί προκειμένου να λαμβάνουν παροχές, τα πραγματικά στοιχεία εξακολουθούν να είναι υψηλά, με περίπου 42 στους 100.000 Ιάπωνες να ζουν μέχρι τα 100 και πέραν αυτών. Εντυπωσιασμένοι από το φαινόμενο αυτό, οι ερευνητές έχουν αναλύσει τον τρόπο ζωής των ανθρώπων αυτών και έχουν βρει πέντε χρυσούς κανόνες για μακροζωία:

1.Τρώτε υγιεινά (και αποφύγετε τα επεξεργασμένα τρόφιμα)
Οι άνθρωποι που τρώνε τακτικά επεξεργασμένες τροφές υποφέρουν περισσότερο από χρόνιες ασθένειες και ζουν λιγότερο από εκείνους που ακολουθούν μια πιο υγιεινή διατροφή με τροφές ολικής άλεσης, ψάρια, φρούτα και λαχανικά.
Υπάρχει μια σημαντική διαφορά στην υγεία και τη μακροζωία των ανθρώπων σε πολλές από τις πόλεις των ΗΠΑ όπου τρώνε τακτικά πατατάκια, ζαχαρούχα ποτά, γλυκά, επεξεργασμένα δημητριακά και επεξεργασμένα προϊόντα κρέατος σε σύγκριση με εκείνες τις «υγιεινές» περιοχές, όπου οι άνθρωποι ζουν πιο συχνά έως και άνω των 100 ετών χωρίς να πάσχουν από χρόνιες ασθένειες, λένε οι ερευνητές από το Πανεπιστήμιο George Washington.¹ 

2. Αποφύγετε το στρες
Ενώ το στρες μικρής διάρκειας μπορεί να ωφελεί, το χρόνιο στρες – συχνά το αποτέλεσμα του να νιώθει κανείς αβοήθητος ή εκτός ελέγχου – μπορεί να πυροδοτήσει πολλά προβλήματα υγείας, κυρίως σχετιζόμενα με την καρδιά. Σϋμφωνα με μελέτη, οι καρδιοπάθειες και τα εγκεφαλικά επεισόδια είναι πιο συχνά σε άτομα που υποφέρουν από μακροχρόνιο στρες.²

3. Γίνετε μέλη μίας κοινότητας
Μην απομονώνεστε και μη μένετε μόνοι. Αντίθετα, βρείτε μία κοινότητα ή μία ομάδα στην οποία μπορείτε να ενταχθείτε και να λειτουργείτε ως μέλη της – θα μπορούσε να είναι μία ερασιτεχνική ομάδα θεάτρου, η τοπική εκκλησία, ένας περιπατητικός σύλλογος κ.λπ- και αυτό θα σας βοηθήσει να ζήσετε περισσότερο. Αυτό συχνά το ονομάζουν «Roseto effect», από την μικρή πόλη στην Pennsylvania όπου εγκαταστάθηκε μία ομάδα Ιταλών μεταναστών. Όσο ήταν σχετικά φτωχοί, ζούσαν κοντά ο ένας στον άλλο και ζούσαν πολύ περισσότερο από το συνηθισμένο Αμερικανικό προσδόκιμο ζωής. Όταν όμως έγιναν πιο εύποροι και εγκαταστάθηκαν σε μεγαλύτερα σπίτια και δεν έβλεπαν τόσο συχνά τους φίλους - συντοπίτες τους, άρχισαν να πεθαίνουν στην ίδια ηλικία με το μέσο Αμερικανό.³

4. Παραμείνετε δραστήριοι
Όχι, αυτό δε σημαίνει να ιδρώνετε στα γυμναστήρια όταν είστε 70 ετών. Ωστόσο, οποιαδήποτε συνεχής δραστηριότητα, από το ποδήλατο μέχρι το περπάτημα ή την κηπουρική, μπορεί να σας βοηθήσει να ζήσετε περισσότερο.⁴

5. Αποκτήστε μία αίσθηση σκοπού στη ζωή
Χρειάζεστε ένα λόγο για να ξυπνάτε το πρωί. Είναι μία αίσθηση σκοπού, ή ένα συναίσθημα αξίας που έχει σημασία για τους άλλους και μπορεί να κάνει τη διαφορά. Οι Γιαπωνέζοι το ονομάζουν «ikigai», που μεταφράζεται ως «μία ζωή που αξίζει να ζεις». Οι γιατροί το ονομάζουν «ευσυνειδησία». Ερευνητές από το Πανεπιστήμιο του Ελσίνκι στη Φινλανδία ανακάλυψαν ότι οι άνθρωποι με χαμηλή «ευσυνειδησία» πεθαίνουν νωρίτερα από εκείνους που έχουν στόχους και μία αίσθηση σκοπού στη ζωή.⁵

Και υπάρχουν ακόμα τρεις…

Άλλοι ερευνητές μελετώντας τη μακροζωία κατέληξαν σε μερικές ακόμα ιδέες που μπορεί να προσθέσει κανείς στου 5 χρυσούς κανόνες:

1. Μην τρώτε πολύ από οτιδήποτε

Το να τρώτε λιγότερο σε κάθε γεύμα, περιορίζοντας τις ώρες που τρώτε, ή ακόμα και νηστεύοντας μερικές μέρες τη βδομάδα – όπου η πρόσληψη είναι περίπου 700 θερμίδες – θα μπορούσε να σας βοηθήσει να ζήσετε περισσότερο. Μάλιστα, ο περιορισμός θερμίδων είναι ένας από τους καλύτερους τρόπους για να επιβραδύνετε όλους τους συνήθεις βιολογικούς δείκτες γήρανσης, υποστηρίζουν οι ερευνητές στο πανεπιστήμιο του Bari στην Ιταλία.⁶

2. Αλλά όταν το κάνετε, βεβαιωθείτε ότι καταναλώνετε πολλές αντιοξειδωτικές τροφές

Υπάρχουν πολλές υγιεινές τροφές που μπορείτε να φάτε, αλλά τα αντιοξειδωτικά είναι από τις πιο σημαντικές. Τα τρόφιμα που είναι πλούσια σε αντιοξειδωτικά περιλαμβάνουν την μαύρη σοκολάτα, όλα τα είδη μούρων (μαύρα μούρα, φράουλες, μύρτιλα, γκότζι κ.α.), την αγκινάρα, το κέιλ και το σπανάκι.

3. Φερθείτε καλά στο έντερό σας

Υπάρχει κάτι διαφορετικό στους αιωνόβιους, πέρα από τη μεγάλη τους ηλικία. Φαίνεται να έχουν καλύτερα γονίδια και ξεχωριστό περιβαλλοντικό και πολιτιστικό υπόβαθρο, λένε οι ερευνητές στο πανεπιστήμιο της Bologna στην Ιταλία. Αλλά πάνω από όλα, έχουν ένα υγιές έντερο, με υγιές εντερικό μικροβίωμα, με μία ποικιλία βακτηρίων που φαίνεται ότι επηρεάζεται τόσο από τη θετική στάση όσο και από την υγιεινή διατροφή.⁷

Βιβλιογραφικές αναφορές

1 Curr Treat Options Gastroenterol, 2019; 17: 577–86

2 BMJ, 1997; 314: 553–8

3 Am J Public Health, 1992; 82: 1089–92

4 Br J Sports Med, 2015; 49: 743-8

5 J Pers, 2019 Sep 8; doi: 10.1111/jopy.12513

6 Clin Interv Aging, 2017; 12: 1887–902

7 Mech Aging Dev, 2017; 165: 180–4

Δεν είναι μόνο οι συγγραφείς, οι ποιητές, οι ζωγράφοι, οι καλλιτέχνες που αναζητούν την έμπνευσή τους μέσα σε ένα όμορφο περιβάλλον, αλλά και όλοι εμείς οι κοινοί θνητοί που χάνουμε την ευτυχία μας πίσω από τις άμορφες γκρίζες μάζες μπετόν των μεγαλουπόλεων, οι οποίες δεν αφήνουν χώρο ούτε στον ουρανό να φανεί…

Η ατομική ευτυχία πράγματι ταιριάζει με το γραφικό, όμορφο περιβάλλον που ζούμε, όπως, τουλάχιστον, αποτυπώνεται στα συμπεράσματα δύο μελετών. Η πρώτη βασίζεται σε δεδομένα εφαρμογής  smartphone γνωστής εταιρείας. Πρόκειται γα το Mappiness που αποτελεί εφαρμογή Apple iOS smartphone, η οποία επιτρέπει στους χρήστες σε όλο το Ηνωμένο Βασίλειο να παρακολουθούν την ευτυχία τους. Η εφαρμογή Mappiness βασίζεται στη μέθοδο δειγματοληψίας εμπειρίας (ESM), όπου οι συμμετέχοντες κλήθηκαν να χρησιμοποιήσουν ένα ημερολόγιο για να καταγράψουν λεπτομέρειες σχετικά με την ευημερία τους σε προκαθορισμένες ώρες της ημέρας.

Η δεύτερη μελέτη βασίζεται στη βαθμολόγηση φωτογραφιών από ολόκληρη τη Μεγάλη Βρετανία και πιο συγκεκριμένα της γραφικότητας του τοπίου που αποτυπώθηκε μέσω του on line παιχνιδιού Scenic-Or-Not…

Πρόκειται για παιχνίδι στο οποίο οι παίκτες βαθμολογούν τις φωτογραφίες τους από ολόκληρο το Ηνωμένο Βασίλειο, με βάση το πόσο γραφικά βρίσκουν τα τοπία. Μέσω του εν λόγω παιχνιδιού έχουν συγκεντρωθεί πάνω από 1,5 εκατομμύρια αξιολογήσεις φωτογραφιών, οι οποίες αφορούν περισσότερες από  200.000 τοποθεσίες στο Ηνωμένο Βασίλειο. Οι αξιολογήσεις  συνέβαλαν σε μετρήσεις σε εθνικό επίπεδο για την περιβαλλοντική αισθητική, που δεν ήταν διαθέσιμες μέχρι τότε στους ερευνητές.

Μετρώντας ευτυχισμένες στιγμές

Κατά τη διάρκεια της μελέτης των δεδομένων οι συμμετέχοντες κλήθηκαν να «σημειώσουν» την ευτυχία τους μέσω της εφαρμογής –Mapiness- σε διάφορες στιγμές της μέρας και να αναφέρουν που βρίσκονται –στο σπίτι, στην εξοχή ή στο γραφείο- με ποιον βρίσκονται και σε ποιες δραστηριότητες συμμετέχουν. Ακόμη «μέτρησαν» την γραφικότητα περιοχών, οι οποίες αντιπροσωπεύουν σε έκταση το ένα τετραγωνικό χιλιόμετρο της Μεγάλης Βρετανίας, χρησιμοποιώντας μία κλίμακα από το ένα έως το δέκα.

Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της ανάλυσης των επιστημόνων η ευτυχία των ανθρώπων δεν συνδέεται με την μετακίνηση, συνδέεται όμως με δραστηριότητες όπως το περπάτημα και η κηπουρική αλλά και με τον χρόνο που περνούν με την οικογένεια κα τους φίλους. Ακόμη, ρόλο στο πόσο ευτυχισμένοι αισθανόμαστε φαίνεται ότι παίζει και ο καιρός, καθώς η βροχή δεν φέρνει ευτυχία, η οποία φαίνεται να προτιμά μάλλον τις υψηλές θερμοκρασίες.

Η βασική διαπίστωση, ωστόσο, της μελέτης είναι ότι οι άνθρωποι προτιμούν τις γραφικές τοποθεσίες και νιώθουν πιο ευτυχισμένοι σε αυτές.

Περιγράφοντας την αισθητική του περιβάλλοντος

Η λογική οδηγεί στη σκέψη ότι ως γραφικό περιγράφεται κυρίως το φυσικό-αγροτικό περιβάλλον, που χαρακτηρίζεται από πολύ πράσινο και άλλα έντονα φυσικά στοιχεία. Ωστόσο δεν είναι μόνο αυτό. Σύμφωνα με όσα κατέγραψε ο φακός των εικόνων του Scenic-Or-Not, οι πλέον γραφικές εικόνες αποτελούνται κυρίως από τοπία στη φύση. Εικόνες που δεν περιέχουν μόνο το πράσινο φόντο της γης αλλά ορεινά τοπία, καθώς και το υδάτινο στοιχείο. Ακόμη, η γραφικότητα η οποία συνδέεται με την ευτυχία, περιλαμβάνει και κατοικημένες περιοχές με ιδιαίτερη ομορφιά, όπως γραφικά χωριά, με όμορφες γέφυρες και λίμνες και πάρκα, αλλά και τις βιομηχανικές κατασκευές. .Σύμφωνα με την ίδια ανάλυση  χτιστά στοιχεία, όπως οι εκκλησίες, τα σπίτια και οι πύργοι, μπορούν να επηρεάσουν θετικά τις εκτιμήσεις αλλά και αντίστροφα, καθώς μερικά φυσικά στοιχεία, όπως μεγάλες ποσότητες γρασιδιού, μπορούν να συσχετιστούν με αρνητικές επιπτώσεις στην βαθμολογία της γραφικότητας. Νιώθουμε, λοιπόν, περισσότερο ευτυχισμένοι όχι μόνο κοντά στη φύση, αλλά κα σε κατοικημένες περιοχές, που χαρακτηρίζονται από  ομορφιά…

Αποτελέσματα με πολλούς αποδέκτες

Σύμφωνα με τους μελετητές, πρόκειται για την πρώτη μελέτη μεγάλης κλίμακας, η οποία μπορεί να δώσει μια απάντηση στο ερώτημα αν ο άνθρωποι που συναντούν στη μέρα τους γραφικό περιβάλλον νιώθουν και πιο ευτυχισμένοι.

Οι ίδιοι καταλήγουν  ότι οι άνθρωποι είναι πράγματι πιο ευτυχισμένοι όταν περνούν χρόνο σε γραφικό περιβάλλον, ακόμα και αφού ελέγξουν μια σειρά από μεταβλητές όπως οι πιθανές επιπτώσεις από τις καιρικές συνθήκες και τη δραστηριότητα με την οποία το άτομο ασχολήθηκε εκείνη την εποχή.

Η βασική διαπίστωση της μελέτης είναι, πάντως,  ότι η επίδραση της περιβαλλοντικής αισθητικής ξεπερνά το αποτέλεσμα του εάν ένα άτομο βρίσκεται σε ένα φυσικό, πράσινο ή αγροτικό περιβάλλον.

Εξηγώντας, μάλιστα, τον τρόπο που οι γραφικές εικόνες μας κάνουν να νιώθουμε πιο ευτυχισμένοι, οι επιστήμονες μιλούν για την θεωρία της αποκατάστασης της προσοχής, σύμφωνα με την οποία οι σκηνές που απαιτούν λιγότερη ζήτηση της προσοχής μας, μας κάνουν λιγότερο κουρασμένους, πιο ικανούς να συγκεντρωθούμε  και ίσως λιγότερο ευερέθιστους. Ακόμη, χαρακτηριστικά γραφικών τοποθεσιών, όπως οι γραφικοί χώροι και το άπλετο φως μας κάνουν να νιώθουμε ασφαλέστεροι κα πιο ευτυχισμένοι.

Αφού, λοιπόν, η ομορφιά μπορεί να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στην ευτυχία μας, τότε η παραπάνω μελέτη θα μπορούσε να αποτελέσει ένα εργαλείο στα χέρια μηχανικών, αρχιτεκτόνων, πολεοδόμων καi κυρίως όλων όσοι βρίσκονται στα ανάλογα κέντρα αποφάσεων για να γίνουν οι πόλεις που ζούμε εμείς και μεγαλώνουν τα παιδιά μας, τόποι καθημερινής ευτυχίας και ευημερίας.

Πηγή: ncbi.

Η Ντίνα Διονυσοπούλου γεννήθηκε στην Αθήνα και είναι επαγγελματίας δημοσιογράφος-μέλος της ΕΣΗΕΑ. Εργάζεται εδώ και 25 χρόνια στον έντυπο και ηλεκτρονικό Τύπο, ως ρεπόρτερ αλλά και ως συντάκτρια ύλης. Πιστεύει ότι η δημοσιογραφία έχει πολλά ακόμη να προσφέρει και πως για τα αδιέξοδα υπάρχουν οι εναλλακτικοί δρόμοι.