Τα διεγερτικά είναι τόσο περιζήτητα που είναι δύσκολο να τα προμηθευτεί κανείς, αλλά η Σελέστ ΜακΓκόβερν βρίσκει ότι οι άγνωστες παρενέργειες των αμφεταμινών δεν είναι τόσο ελκυστικές

Ο Τ.Μ. διαγνώστηκε με Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής (ΔΕΠ) πριν από σχεδόν 20 χρόνια σε ηλικία οκτώ ετών. Ήταν ένα έξυπνο, εμφανίσιμο παιδί, που ξεπέρασε τη διάγνωση χωρίς φαρμακευτική αγωγή και πέρασε καλά στο σχολείο.
Το 2018, σε ηλικία 20 ετών, ο Τ.Μ. παρατήρησε ότι είχε πρόβλημα να καθίσει να δουλέψει σε πράγματα που δεν τον ενδιέφεραν. Στο διαδίκτυο διαπίστωσε ότι τα συμπτώματά του, δηλαδή οι ελλειπείς οργανωτικές δεξιότητες και η έλλειψη κινήτρων, περιγράφηκαν ως Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής / Υπερκινητικότητας (ΔΕΠΥ).
Ήταν ένα νέο ακρωνύμιο για την παλιά διαταραχή που περιοριζόταν κυρίως στα παιδιά, αλλά τώρα εμφανιζόταν όλο και σε περισσότερους ενήλικες. Σκέφτηκε ότι αυτό ήταν το πρόβλημά του που δεν είχε εξαφανιστεί ποτέ.
Σε μία επίσκεψη στο γιατρό του ο Τ.Μ. έφυγε με μια συνταγή για 20mg Adderall δύο φορές την ημέρα άμεσης αποδέσμευσης - ένα φάρμακο αμφεταμίνης πρώτης γραμμής που συνταγογραφείται ευρέως για τη ΔΕΠΥ.
«Ήταν το καλύτερο χάπι που είχα πάρει ποτέ στη ζωή μου», αφηγείται ο 26χρονος στο Jimbo, το κανάλι του στο YouTube. Έκανε ό,τι ισχυριζόταν ότι έκανε. Είχε πολύ καλύτερη συγκέντρωση. Η δουλειά έγινε διασκεδαστική. Είχε περισσότερη ενέργεια.

Το καλύτερο απ' όλα είναι ότι λίγους μήνες αργότερα, όταν μαζί με έναν φίλο του ξεκίνησε το Savage Garage, ένα κανάλι στο YouTube για την οδήγηση εξωτικών αυτοκινήτων, μπορούσε να κάνει ράλι όλη μέρα και να κάνει μοντάζ όλη νύχτα, ζώντας στα άκρα, αρκεί να είχε τις δόσεις του Adderall.
Καθώς το κανάλι του με τα υπεραυτοκίνητα μεγάλωνε μέσα στο 2019 και το 2020, ο Τ.Μ. έπιασε τον εαυτό του να αναλαμβάνει όλο και περισσότερα καθήκοντα, και με τις κινηματογραφικές λήψεις τύπου reality, ένιωθε ότι έπρεπε πάντα να είναι «χαρούμενος» στην κάμερα. Σύντομα βρέθηκε να εξαντλεί τη μηνιαία συνταγή του σε δύο εβδομάδες περίπου και ο brand manager του φρόντιζε να έχει κάποια «χάπια χαράς» ως απόθεμα, ώστε να μην ξεμείνει και γίνει «δύστροπος».
Ήξερε ότι η χρήση ναρκωτικών ήταν πρόβλημα, αλλά «κανείς δεν ήθελε να βλέπει τον δυστυχισμένο Τ.Μ.» και στα 24 του χρόνια, ο YouTuber δεν έβλεπε διέξοδο.
Ο ορμητικός κόσμος του Τ.Μ. άρχισε να ξετυλίγεται το 2022. Ο συνεργάτης του στην επιχείρηση αυτοκτόνησε, και ο άλλος καλύτερος φίλος του και διαχειριστής της εταιρείας του, που είχε πάθει σκλήρυνση κατά πλάκας, πέθανε ξαφνικά από καρδιακή προσβολή.
Μια νύχτα τον Ιούλιο του 2022, ο Τ.Μ. ένιωσε ξαφνικά το λαιμό του να σφίγγεται και με δυσκολία ανέπνεε. Σχεδόν αναίσθητος και ιδρωμένος, ένιωσε ότι κάτι δεν πήγαινε καλά με την καρδιά του και κάλεσε ασθενοφόρο. Νοσηλεύτηκε στο νοσοκομείο, αλλά οι γιατροί δεν μπόρεσαν να βρουν κάτι άλλο, εκτός από σοβαρή αφυδάτωση. Ίσως είχε πολύ άγχος, υπέθεσαν.
Τα βίντεο του Τ.Μ. εκείνη την εποχή δείχνουν έναν κοκαλιάρη, λιπόσαρκο νεαρό (ζύγιζε μόλις 58 κιλά) με βαθουλωτά μάγουλα και ένα νευρικό, αγχωμένο βλέμμα. Είναι απίστευτο ότι συνέχισε να συνεχίζει να παίρνει το φάρμακο, όπως λέει, αν και «καμία ποσότητα δεν μπορούσε να διορθώσει τα προβλήματα», καθώς προωθούσε νέες επιχειρηματικές ευκαιρίες.
Μετά τα όσα συνέβησαν, ο Τ.Μ. αποφάσισε να επικεντρωθεί στην υγεία του. Γράφτηκε σε γυμναστήριο, άρχισε να τρώει καλύτερα και πήρε λίγο βάρος, ενώ εξακολουθούσε να παίρνει χάπια. Στη συνέχεια, τον Αύγουστο του 2023, πήρε τη συνηθισμένη συνταγή του, αλλά παρατήρησε ότι τα φάρμακα δεν λειτουργούσαν το ίδιο.
Είναι απίστευτο ότι ήταν κουρασμένος μετά τη λήψη των ισχυρών διεγερτικών του νευρικού συστήματος. Άρχισε να αισθάνεται συνέχεια άρρωστος, σαν να έπαθε γρίπη. Η ενέργειά του ήταν χαμηλή, η διάθεσή του ήταν κακή και ήταν όλο και πιο ανήσυχος και καταθλιπτικός.

«Αυτό που σε φτιάχνει, σε καταστρέφει εντελώς».
Γκουγκλάροντας ξανά τα συμπτώματά του, ο Τ.Μ. διαπίστωσε ότι πολλοί άνθρωποι παραπονιόντουσαν ότι τα φάρμακά τους για της ΔΕΠΥ δεν λειτουργούσαν. Τα βίντεο σχετικά με το πρόβλημα είχαν 15 εκατομμύρια προβολές, σύμφωνα με ένα δελτίο ειδήσεων.
Ίσως λόγω της ξαφνικά τεράστιας ζήτησης για φάρμακα κατά της ΔΕΠΥ και της επακόλουθης έλλειψης, οι άνθρωποι αύξαναν τις δόσεις τους ή έπαιρναν γενόσημα των φαρμάκων που τους επηρέαζαν διαφορετικά, δήλωσε ένας γιατρός στους New York Times.
Μπορεί να εξηγούσε τα προβλήματά του και ο Τ.Μ. ήταν έξαλλος με τον γιατρό του, ο οποίος δεν του είχε πει τίποτα για τον εθισμό ή τα γενόσημα. Συνειδητοποίησε όμως ότι ήταν «σκλάβος του φαρμάκου» και ότι είχε έρθει η ώρα να εγκαταλείψει την λήψη του.
«Δεν ήθελα να ξαναπαίξω αυτό το παιχνίδι, όπου το φάρμακο σε κάνει να νιώθεις υπέροχα και μετά καταρρέεις», είπε.
Δοκίμασε να «ξεκόψει απότομα», αλλά μετά από λίγες μέρες μιζέριας, καταθλιπτικός και σχεδόν ανίκανος να σηκωθεί από το κρεβάτι του, αποφάσισε απλώς να μειώσει τις αμφεταμίνες. Του πήρε αρκετές εβδομάδες, αλλά καθώς περνούσε κάθε εβδομάδα, βρισκόταν ελαφρώς καλύτερα. Ένιωθε τον εγκέφαλό του να «ενεργοποιείται».
«Θέλετε να μιλήσουμε για φαύλο κύκλο», προειδοποιεί ο Τ.Μ.. «Αυτό που σε ανεβάζει, σε καταστρέφει επίσης εντελώς, σε καταστρέφει εντελώς».
Σχεδόν κανείς δεν μιλάει γι' αυτό, και τα ΜΜΕ σιωπούν για το θέμα, «επειδή αυτό θα παρεμπόδιζε τις πωλήσεις, και το τελευταίο πράγμα που θέλεις όταν οι άνθρωποι βγάζουν πολλά χρήματα είναι να μιλάει κάποιος αρνητικά γι' αυτό».

Η ΔΕΠΥ στις ειδήσεις
Τα περισσότερα σημερινά πρωτοσέλιδα σχετικά με τη ΔΕΠΥ αφορούν τη συνεχιζόμενη παγκόσμια έλλειψη φαρμάκων μετά την έκρηξη των διαγνώσεων κατά τη διάρκεια της πανδημίας του Covid, με αποτέλεσμα οι παρασκευαστές και οι ρυθμιστικές αρχές να προσπαθούν να καλύψουν τη νέα ζήτηση. «Η μητέρα από το Μέιν αναζητά απαντήσεις για την έλλειψη φαρμάκων για τη ΔΕΠΥ», αναφέρει το ένα. «Παρά τη δεκαπλάσια αύξηση των συνταγών για τη ΔΕΠΥ, πάρα πολλοί Νεοζηλανδοί εξακολουθούν να μένουν χωρίς φάρμακα», λέει ένας άλλος.
Ο Ρ.Χ., 30 ετών, δήλωσε στο BBC τον Μάιο ότι κάθε πρωί όταν παίρνει τα φάρμακά του, είναι σαν ένα «ρολόι καταστροφής» να μετράει αντίστροφα τις ημέρες μέχρι να τελειώσουν. Και ο Ρ.Μ., 33 ετών, από το Νότιγχαμ του Ηνωμένου Βασιλείου, ο οποίος άρχισε να παίρνει τα φάρμακα το 2021, δήλωσε ότι βρέθηκε να ψάχνει τα φάρμακα σαν «κάποιο περίεργο πρεζόνι» όταν του τελείωσαν πρόσφατα.
«Ήταν καταστροφικό. Η μη παροχή υποστήριξης οδήγησε σε σύνθετη μετατραυματική διαταραχή», δήλωσε. «Στη χειρότερη περίπτωση, σήμαινε να ουρλιάζω σε ανθρώπους που δεν είναι εκεί- χτύπησα τον εαυτό μου στο κεφάλι, είχα μια πλήρη προσωπική κατάρρευση». 1

#Trendy
Μεταξύ του 2020 και του 2021, οι συνταγές Adderall μόνο στις Ηνωμένες Πολιτείες εκτοξεύτηκαν πάνω από 10% -41,4 εκατομμύρια χορηγήθηκαν το 2021.
Μέχρι το 2023, μεταξύ των 23- και 24χρονων, πάνω από το 10% χρησιμοποιούσαν αμφεταμίνες, συμπεριλαμβανομένου του Adderall.2 Οι νεότερες ομάδες ήταν σε καλό δρόμο για να ξεπεράσουν αυτόν τον αριθμό. Κατά την περίοδο 2020-2022, το 11,3% των παιδιών ηλικίας 5-17 ετών είχαν διαγνωστεί κάποια στιγμή με ΔΕΠΥ, γεγονός που σύμφωνα με την καθιερωμένη πρακτική περίθαλψης θα οδηγούσε σε συνταγογράφηση.3
Παρόλο που η ΔΕΠΥ υπάρχει εδώ και δεκαετίες, μπήκε στο προσκήνιο των μέσων κοινωνικής δικτύωσης κατά τη διάρκεια των αποκλεισμών του Covid και το άστρο της δεν έχει σταματήσει να ανεβαίνει. Μόνο στο TikTok, οι προβολές με ετικέτα #adhd αριθμούσαν 11,4 δισεκατομμύρια μέχρι το 2021 και σήμερα ξεπερνούν τα 24 δισεκατομμύρια.
«Υπάρχει κάποια κοινωνική μετάδοση», δήλωσε η Βρετανίδα ψυχίατρος και καθηγήτρια του University College London, Joanna Moncrieff, υποθέτοντας ότι τα lockdowns έδωσαν στον κόσμο περισσότερο χρόνο να κοιτάξει τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, γεγονός που δημιούργησε το buzz.
Κάτι άλλο συνέβη κατά τη διάρκεια των lockdowns για την προώθηση της τάσης #adhd. Οι κυβερνήσεις άφησαν τους επαγγελματίες να αρχίσουν να κάνουν διαγνώσεις και να χορηγούν φάρμακα μέσω διαδικτύου χωρίς προσωπικές διαβουλεύσεις. Αυτό οδήγησε στην ανάπτυξη μιας νέας βιομηχανίας τηλεϊατρικής.
Εταιρείες όπως η Cerebral Inc. στις ΗΠΑ και η Frida στον Καναδά προσφέρουν διαδικτυακά ερωτηματολόγια για τη ΔΕΠΥ για ενήλικες, η συμπλήρωση των οποίων διαρκεί λιγότερο από τρία λεπτά. Το κουίζ της Cerebral θέτει ερωτήσεις όπως αυτές:

- «Όταν έχετε μια εργασία που απαιτεί πολλή σκέψη, πόσο συχνά αποφεύγετε ή καθυστερείτε να ξεκινήσετε;».

- «Πόσο συχνά δυσκολεύεστε να διατηρήσετε την προσοχή σας όταν κάνετε μια βαρετή ή επαναλαμβανόμενη εργασία;»

- «Πόσο συχνά πιάνετε τον εαυτό σας να μιλάει υπερβολικά όταν βρίσκεστε σε κοινωνικές καταστάσεις;»4

Απαντήστε «μερικές φορές» ή «συχνά» σε αυτές τις ερωτήσεις και θα σας παραπέμψουν σε έναν επαγγελματία που θα συνομιλήσει μαζί σας για λίγα λεπτά ακόμη. Στη συνέχεια, θα πρέπει να έχετε μια συνταγή σε λιγότερο από μισή ώρα. H Cerebral προσφέρει την παράδοση της συνταγής σας στην πόρτα σας φθηνότερα από το να πάτε στο φαρμακείο.
Η Cerebral δεν προσφέρει Adderall ή οποιοδήποτε άλλο διεγερτικό, αλλά η Frida προσφέρει, όπως και ορισμένες άλλες εταιρείες. Το μηδαμινό εμπόδιο για την απόκτηση μιας συνταγής έχει καταστήσει ευκολότερη την κατάχρηση των φαρμάκων.

#Not SoTrendy παρενέργειες
Παρόλο που οι συνηθισμένες αναφορές υποδηλώνουν μια υποκείμενη πανδημία εθισμού και μια κρίση στα πρόθυρα της έκρηξης, δεν την αναφέρουν – όπως δεν αναφέρουν και οποιεσδήποτε άλλες παρενέργειες των φαρμάκων για το θέμα αυτό.
Αν περιηγηθείτε στα social media, influencers συζητούν τα δικά τους συμπτώματα ΔΕΠΥ, πώς να αναγνωρίσετε τη ΔΕΠΥ, πώς να αντιμετωπίσετε τη ΔΕΠΥ ή πόσο καλά τα πάνε από τότε που έλαβαν τη διάγνωση και ξεκίνησαν τα φάρμακα.
Μόνο στις λιγότερο ρυθμιζόμενες (και λιγότερο πολυσύχναστες) πλατφόρμες, όπως το Reddit, εμφανίζονται αμέσως τα θέματα σχετικά με τις παρενέργειες των φαρμάκων για τη ΔΕΠΥ. Υπάρχει ένας 18χρονος που γράφει ότι ανησυχεί ότι το πέος του έχει συρρικνωθεί δραματικά από τότε που ξεκίνησε τη συνταγογράφησή του.
«Νιώθω περίεργα», λέει μια άλλη ανάρτηση από τον Blueberrypiev, ο οποίος έπαιρνε 30mg Adderall και 40mg του αντικαταθλιπτικού Prozac δυόμισι εβδομάδες και άρχισε να παρατηρεί δυσάρεστες παρενέργειες μια εβδομάδα μετά. «Η αναπνοή μου είναι πολύ τρεμάμενη, έχω πονοκέφαλο που με διαλύει και τρέμουλα, φυσικά.
«Δεν μπορώ να καταλάβω αν η καρδιά μου χτυπάει γρήγορα ή αν είναι ολόκληρο το σώμα μου που δονείται, αλλά νομίζω ότι χτυπάει γρήγορα. Ένιωσα ότι έλιωνα, έχει 8°C και έχω δύο ανεμιστήρες στραμμένους ακριβώς πάνω μου».
Υπάρχουν δεκάδες αναρτήσεις από ανθρώπους που παίρνουν φάρμακα για ADHD και φοβούνται για τους έντονους καρδιακούς παλμούς τους. «Αντιμετωπίζει κανείς άλλος ταχυπαλμία όταν χρησιμοποιεί διεγερτικά; Ο γιατρός μου μου είπε ότι το αίσθημα παλμών της καρδιάς είναι φυσιολογικό, απλά είναι ασυνήθιστο για τους ανθρώπους να το αισθάνονται», λέει ένας. Μελέτες τεκμηριώνουν τις καρδιαγγειακές παρενέργειες των διεγερτικών φαρμάκων, συμπεριλαμβανομένης της εξασθένησης του καρδιακού μυός.
Υπάρχουν επίσης άνθρωποι που παραπονιούνται για ξαφνικό χρόνιο άγχος, διέγερση, ευερεθιστότητα, κρίσεις πανικού, απώλεια όρεξης, ναυτία, διάρροια, εγκεφαλική ομίχλη, απώλεια βάρους, απώλεια λίμπιντο, στυτική δυσλειτουργία, τριχόπτωση, ψευδαισθήσεις, τικ και άλλα.
«Όταν παίρνω τα φάρμακά μου, μπορώ να κάνω τα πράγματα πιο αποτελεσματικά», δήλωσε ένας χρήστης του Reddit, «αλλά δεν μπορώ να αισθανθώ τίποτα. Δεν αισθάνομαι χαρούμενος, ούτε θυμωμένος ή λυπημένος, απλά άδειος. Το φαγητό δεν έχει καλή γεύση, σε κάποιο σημείο το φαγητό με κάνει να αρρωσταίνω σωματικά. Δεν μπορώ να χαμογελάσω ή να εκφράσω οποιοδήποτε συναίσθημα. Το μόνο που αισθάνομαι είναι αυτό το τεράστιο κενό και αυτό με κάνει να αισθάνομαι απαίσια, σαν να μην αξίζει να ζεις τη ζωή».5
Σύμφωνα με μια μελέτη που δημοσιεύθηκε το 2022, το 95,2% των συμμετεχόντων ανέφεραν ότι αντιμετώπισαν τουλάχιστον μία ανεπιθύμητη παρενέργεια που σχετίζεται με τα φάρμακα της ΔΕΠΥ κατά τον τελευταίο μήνα, με μέσο όρο 5,8 συμπτώματα το καθένα.
Πιο συχνές ήταν οι διαταραχές του ύπνου (47,9%), το άγχος/οι κρίσεις πανικού (47,7%) και η καταθλιπτική διάθεση (45,6%). Κατά ειρωνικό τρόπο, το 45% δήλωσε ότι τα φάρμακα αύξησαν τη «συναισθηματική παρορμητικότητα/αστάθεια της διάθεσής τους» και περισσότεροι από τους μισούς από εκείνους που είχαν προβλήματα ύπνου ή συναισθηματική παρορμητικότητα ανέφεραν ότι «αισθάνονται νευρικότητα/ανησυχία»6.
Άλλες έρευνες διαπίστωσαν ότι τα παιδιά χάνουν βάρος ανάλογα με τις δόσεις των διεγερτικών της ΔΕΠΥ που λαμβάνουν και μπορεί να αναπτύξουν «σοβαρό σχετικό έλλειμμα ύψους».7 Τα φάρμακα μειώνουν επίσης την οστική πυκνότητα.8

Εθισμός
Με τόσους πολλούς ανθρώπους να παίρνουν αμφεταμίνες, μια μεγάλη ανησυχία είναι ο εθισμός. Η καταστροφική κρίση των οπιοειδών οδήγησε σε κύματα θανάτων, ανεργίας, αστέγων και διαλυμένων οικογενειών. Πολλοί αναζήτησαν παράνομα ναρκωτικά όπως η ηρωίνη και η φαιντανύλη στις επακόλουθες επιδημίες εθισμού αντικατάστασης. Τι μέλλει γενέσθαι για τους εθισμένους στην αμφεταμίνη;
Είναι τυχαίο ότι η Teva Pharmaceuticals, ο κύριος κατασκευαστής του Adderall, η Janssen Pharmaceuticals, ο κατασκευαστής του Concerta, και η Purdue Pharma, ο κατασκευαστής του Adhansia XR, έχουν όλες κληθεί δικαστικά να πληρώσουν δισεκατομμύρια σε αγωγές για οπιοειδή στις ΗΠΑ;9
Ακόμη και ορισμένοι που βλέπουν τα οφέλη των φαρμάκων στη ζωή τους αναρωτιούνται τι θα συνέβαινε αν δεν μπορούσαν να τα πάρουν.
«Ξεκίνησα να παίρνω Adderall όταν ήμουν 15 ετών. Τελικά το συνέχισα μέχρι το κολέγιο», ανέφερε μια γυναίκα στο Reddit. «Δεν με ενίσχυσε, ηρέμησε το μυαλό μου και μου επέτρεψε να συγκεντρωθώ.
«Είμαι 42 ετών τώρα, και κάθε φορά που το κόβω η ζωή μου γυρίζει στην κατάθλιψη και δεν μπορώ να συμβαδίσω με τίποτα. Δεν νομίζω ότι είναι κακό ναρκωτικό αν έχεις ψυχική διαταραχή. Αλλά όταν σου το κόβουν ή [υπάρχουν] ελλείψεις φαρμάκων, μπορεί να οδηγήσει τους ανθρώπους σε speed του δρόμου ή αλκοόλ».
Η μεθυλφαινιδάτη (Ritalin και Concerta), τα μικτά άλατα αμφεταμίνης (Adderall) και η λισδεξαμφεταμίνη (Vyvanse) είναι όλα ισχυρά διεγερτικά που αξιοποιούν τους ίδιους υποκείμενους μηχανισμούς με τη μεθαμφεταμίνη -γνωστή στην πιάτσα ως meth ή speed. Ορισμένοι ειδικοί υποστηρίζουν ότι υπάρχει διαφορά μεταξύ του τρόπου με τον οποίο τα άτομα που έχουν διαγνωστεί με ΔΕΠΥ και οι «φυσιολογικοί» άνθρωποι επεξεργάζονται τα φάρμακα, αλλά τα διεγερτικά μπορούν να επηρεάσουν ισχυρά οποιονδήποτε.
Ο εθιστικός χαρακτήρας αυτών των φαρμάκων είναι καλά τεκμηριωμένος. «Λόγω της μεγάλης πιθανότητας κατάχρησής τους που μπορεί να οδηγήσει σε εξάρτηση, τα συνταγογραφούμενα διεγερτικά κατατάσσονται από την Υπηρεσία Επιβολής Ναρκωτικών των Ηνωμένων Πολιτειών στα φάρμακα του Πίνακα ΙΙ», αναφέρεται σε πρόσφατη μελέτη σχετικά με το πρόβλημα. «Ως αποτέλεσμα, τα συνταγογραφούμενα διεγερτικά θεωρούνται ελεγχόμενη ουσία από τους ομοσπονδιακούς και πολιτειακούς νόμους και τα άτομα που κάνουν κατάχρηση χωρίς έγκυρη συνταγή υπόκεινται σε ποινικές διώξεις».10
Δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι είναι δημοφιλή στη νεολαία. Μια μελέτη του 2015 διαπίστωσε ότι το 17% των φοιτητών κάνουν κατάχρηση διεγερτικών για να μελετούν περισσότερο, αν και ειρωνικά άλλες μελέτες έχουν δείξει ότι οι φοιτητές που το κάνουν αυτό τείνουν να αφιερώνουν λιγότερο χρόνο για μελέτη και έχουν παρόμοιο ή χαμηλότερο μέσο όρο βαθμολογίας από εκείνους που δεν το κάνουν.11
Κάποιοι λένε ότι είναι εύκολο να παγιδευτεί κανείς όταν ξεκινάει. «Έκανα Adderall στην πρώτη μου χρονιά και δόξα τω Θεώ δεν εξελίχθηκε σε πραγματικά σοβαρό πρόβλημα», σχολίασε μια γυναίκα στο διαδίκτυο, «αλλά θυμάμαι ότι είχα ένα χάπι που θα έπαιρνα κατά τη διάρκεια του γεύματος στο σχολείο και ο φίλος μου το πέταξε και βρέθηκα σε πανικό. Δεν φαίνεται σαν πρόβλημα μέχρι να μην το έχεις».
Αν σχεδόν ένας στους πέντε μαθητές παίζει τυχερά παιχνίδια με κίνδυνο να εθιστεί, το υπόγειο πρόβλημα εθισμού θα μπορούσε να είναι τεράστιο. «Δεν βλέπω να το συζητούν πολύ και ξέρω ότι υπάρχουν πολλοί άνθρωποι που παλεύουν με αυτό», λέει η YouTuber Tori Nishini, η οποία λέει ότι λαμβάνει πολλά προσωπικά μηνύματα όταν μιλάει για τον αγώνα της να απεξαρτηθεί από τα ναρκωτικά.
Ενώ φοιτούσε στο κολέγιο για ένα πτυχίο επιχειρήσεων, η Tori πήρε ένα «χάπι μελέτης» και πίστευε ότι τη βοήθησε. Πήγε και έκανε διάγνωση για ΔΕΠΥ. («Έπαιρνα το Adderall μου σαν καραμέλα σε ζαχαροπλαστείο, έμπαινα και έβγαινα»).
Περνούσε μερικές ημέρες χωρίς το φάρμακο και στη συνέχεια έπεφτε θύμα κραιπάλης για να προλάβει μια προθεσμία. Αυτό συνεχίστηκε αφού μπήκε στον κόσμο των επιχειρήσεων, αλλά πολύ πριν παραιτηθεί, ένιωθε σαν «αιχμάλωτη αυτού του φαρμάκου».
Χρειάστηκε ένας ολόκληρος χρόνος θεραπείας, αγώνων και κραιπάλων για να βγει η Tori από τον εθισμό της, τον οποίο αφηγείται ως την πιο δύσκολη περίοδο της ζωής της.
Για πολλούς, η μαστούρα της έναρξης των ναρκωτικών κατά της ADHD, όπως και κάθε ναρκωτικό του δρόμου, είναι αυτό που τους παρασύρει.
«Αυτά τα χάπια είναι σκληρά, φίλε. Επικίνδυνο παιχνίδι!» σχολίασε ο @rkbvideos575 σε ένα βίντεο στο YouTube. «Στην αρχή, θαυματουργό φάρμακο, η ζωή μου άλλαξε για πάντα, έτσι είναι να είσαι φυσιολογικός! Τρεις μήνες αργότερα είμαι σε τριπλάσια δόση και δεν μπορώ να σκάσω ένα χαμόγελο, εκτός αν έχω πάρει φρέσκια δόση».
Ο YouTuber Matt Spear λέει ότι ξεκινώντας, το φάρμακο ένιωθε καταπληκτικά. «Ένιωθα ψηλά. Ένιωθα σαν να μπορούσα να πετάξω... Μπορούσα να κάνω όλη αυτή τη δουλειά».
Έδινε μερικά χάπια στους φίλους του και έπαιζαν μαζί βιντεοπαιχνίδια. «Ο χρόνος περνάει γρήγορα όταν παίρνεις Adderall», προσθέτει ο Matt, «αλλά εστιάζεις σε λάθος πράγματα». Ήδη εθισμένος στο χόρτο, τα βιντεοπαιχνίδια, το άτμισμα και το πορνό, βρέθηκε να τα αποζητά «10 φορές περισσότερο». Έκανε scrolling στο τηλέφωνό του και «άτμιζε» συνεχώς.
Σύντομα η αρχική δόση του φαρμάκου δεν έδινε το ίδιο αποτέλεσμα και ο Matt παρατήρησε: «Είχα δύο εκδοχές του εαυτού μου: εγώ χωρίς Adderall και εγώ με Adderall». Χωρίς το φάρμακο, είχε «φρικτές πεποιθήσεις» για τον εαυτό του, για τη ζωή, για το τι μπορούσε να κάνει. Με ένα χάπι Adderall, ξαφνικά είχε κίνητρο και μπορούσε να «κατακτήσει τα πάντα».
Παρατήρησε επίσης ότι γινόταν «όλο και πιο αδύνατος». Ο ύπνος του ήταν «μπερδεμένος» επειδή ήταν τόσο διεγερμένος όλη μέρα, που δεν μπορούσε να χαλαρώσει, «οπότε μετά κάπνιζα χόρτο για να κοιμηθώ».
Το πέος του «συρρικνώθηκε» (όπως περιέγραψε ο 18χρονος στο Reddit). Είναι γνωστό στους χρήστες ως «Addy dick», λέει. Ο Matt επίσης ίδρωνε έντονα σε περίεργες ώρες και άρχισε να παίρνει όλο και περισσότερο για να «κάνει πράγματα». Όπως και ο Jim, χρησιμοποιούσε τη συνταγή του σε δύο εβδομάδες και στη συνέχεια, όταν έβγαινε έξω, «το μόνο που έκανα ήταν να καπνίζω χόρτο».
Ευτυχώς βρήκε μια εφαρμογή για να περιορίσει τον εθισμό του στο πορνό (NoFap), η οποία με τη σειρά της τον ενθάρρυνε να αρχίσει να ελέγχει άλλες κακές συνήθειες στη ζωή του. Λέει ότι χωρίς την υποστήριξη του φόρουμ του NoFap, ίσως να μην είχε ξεπεράσει τις πιο δύσκολες ημέρες της απόσυρσής του από το Adderall.
Το καλό, λέει: «Συνειδητοποίησα ότι μπορούσα να αρχίσω να ανακτώ κάποιο είδος ελέγχου της ζωής μου».

Μια διέξοδος
Ευτυχώς, για όσους παλεύουν με τον εθισμό στα διεγερτικά, νέες πηγές ξεπηδούν για να βοηθήσουν και οι εμπνευσμένες ιστορίες όσων κατέκτησαν τον εθισμό έρχονται στο φως.
Η πρώην ολυμπιονίκης της γυμναστικής Shawn Johnson μοιράστηκε μια ανάρτηση στη σελίδα της στο Instagram αφού γέννησε με καισαρική τομή, λέγοντας ότι θα αρνηθεί την αντιμετώπιση του πόνου με φάρμακα. Πίσω στο 2010, της είχε συνταγογραφηθεί Adderall από έναν «όχι καλό γιατρό».
«Επτά χρόνια ήμουν βαριά εθισμένη σε αυτό και με έλεγχε, όταν τελικά απελευθερώθηκα από αυτό, ορκίστηκα ότι θα μείνω μακριά από οτιδήποτε έστω και ελάχιστα εθιστικό», πρόσθεσε. «Επηρέασε κάθε κομμάτι της ζωής μου και άλλαξε αυτό που ήμουν. Δεν θέλω ποτέ ξανά να νιώσω έτσι εκτός ελέγχου».
YouTubers όπως η Nishini και η Lauren Stone του καναλιού Amphetamine Recovery προσφέρουν συμβουλές και πληροφορίες. Το ιστολόγιο Quitting Adderall (quittingadderall.com) προσφέρει φόρουμ για τους ανθρώπους να λάβουν υποστήριξη κατά τη διακοπή, ενώ κάποιοι συνιστούν τους Narcotics Anonymous (na.org).
Για όσους αισθάνονται εγκλωβισμένοι στην παγίδα της διάγνωσης της ΔΕΠΥ ή φυλακισμένοι από τα φάρμακα της ΔΕΠΥ, υπάρχει ελπίδα. «Έχω καιρό να σκεφτώ το Adderall και νιώθω πολύ καλύτερα», λέει ο Τ.Μ., ο οποίος τώρα επικεντρώνει την ενέργειά του στην άρση βαρών και σε ένα κανάλι γυμναστικής. «Χαίρομαι που αυτό συνέβη στο τέλος ... Πιθανότατα γλίτωσα από πολλά προβλήματα υγείας».

Καρδιαγγειακά αποτελέσματα
Οι επιπτώσεις των διεγερτικών της ΔΕΠΥ στην καρδιά είναι γνωστές εδώ και αρκετό καιρό και ορισμένοι γιατροί συνταγογραφούν ακόμη και β-αναστολείς όπως η προπρανολόλη μαζί με τα διεγερτικά της ΔΕΠΥ για την αντιμετώπιση των καρδιακών αρρυθμιών1.
Μια μελέτη του 2024 εξέτασε δεδομένα εθνικού σουηδικού μητρώου για 252.382 άτομα με ΔΕΠΥ ηλικίας 12-60 ετών. Σε όλους τους συμμετέχοντες είχαν συνταγογραφήσει μεθυλφαινιδάτη μεταξύ Ιανουαρίου 2007 και Ιουνίου 2012.
Όσοι χρησιμοποιούσαν μεθυλφαινιδικά φάρμακα όπως το Ritalin και το Adderall είχαν σημαντικά υψηλότερο ποσοστό καρδιαγγειακών επεισοδίων εντός έξι μηνών από τη θεραπεία σε σύγκριση με τους αντίστοιχους μάρτυρες. Η μελέτη δεν διαπίστωσε καμία διαφορά στον κίνδυνο μεταξύ των ατόμων με και χωρίς ιστορικό καρδιαγγειακής νόσου.2
Οι περισσότερες μελέτες όπως αυτή έχουν εξετάσει μόνο τις βραχυπρόθεσμες επιπτώσεις, αλλά πρόσφατη έρευνα εξέτασε τα μακροπρόθεσμα δεδομένα και διαπίστωσε ότι οι νέοι που λαμβάνουν φάρμακα για τη ΔΕΠΥ διατρέχουν επίσης κίνδυνο να αναπτύξουν μυοκαρδιοπάθεια, εξασθενημένο καρδιακό μυ που καθιστά τους πάσχοντες ανίκανους να ολοκληρώσουν καθημερινές εργασίες.
Οι ερευνητές της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου του Κολοράντο ανέλυσαν στοιχεία από 80 νοσοκομεία και συνέκριναν τους ασθενείς που τους είχε συνταγογραφηθεί ένα από τα διεγερτικά με υγιείς μάρτυρες. Συνολικά, αναλύθηκαν 12.759 ζεύγη ασθενών ηλικίας 20-40 ετών -ένας που έπαιρνε φάρμακα και ένας υγιής- για 10 χρόνια.
Εκείνοι που έπαιρναν φάρμακα είχαν «σημαντικά» περισσότερες πιθανότητες να αναπτύξουν μυοκαρδιοπάθεια κατά τη διάρκεια των 10 ετών, αν και οι αριθμοί σε πραγματικούς όρους παρέμειναν χαμηλοί. Για κάθε 2.000 ασθενείς, ένας θα εμφάνιζε το καρδιακό πρόβλημα, και αυτό αυξάνεται σε έναν στους 500 μετά από 10 χρόνια.
Οι αμφεταμίνες όπως το Adderall και το Ritalin αυξάνουν τον κίνδυνο κατά 17% τον πρώτο χρόνο και κατά 57% σε οκτώ χρόνια.3

Η σύνδεση με τη νόσο του Πάρκινσον
Οι ψυχίατροι και οι οργανισμοί υγείας θα παραδεχτούν ότι τα δεδομένα σχετικά με τις μακροπρόθεσμες επιπτώσεις των διεγερτικών φαρμάκων της ΔΕΠΥ είναι «περιορισμένα», αλλά ορισμένες μακροπρόθεσμες έρευνες έχουν συνδέσει την πάθηση -και ιδίως τη χρήση φαρμάκων για τη θεραπεία της- με τη νόσο του Πάρκινσον και άλλες κινητικές διαταραχές.
Ερευνητές από το Πανεπιστήμιο της Γιούτα εξέτασαν κρατικά ιατρικά αρχεία και συνέκριναν τον αριθμό των ασθενών με ΔΕΠΥ που εμφάνισαν στη συνέχεια Πάρκινσον με τον αριθμό του γενικού πληθυσμού που δεν είχε διαγνωστεί.
Τα άτομα με ΔΕΠΥ είχαν περισσότερες από διπλάσιες πιθανότητες να διαγνωστούν με κινητική διαταραχή, ενώ όσοι έπαιρναν διεγερτικά φάρμακα είχαν «ιδιαίτερα έντονο» κίνδυνο—8,6 φορές υψηλότερο από το βασικό ποσοστό στον πληθυσμό.1

Συμπληρώματα για τον εγκέφαλο
Πολλοί από εμάς έχουμε ελλείψεις σε θρεπτικά συστατικά χάρη στις σύγχρονες πρακτικές γεωργίας και παραγωγής τροφίμων. Αυτά είναι μερικά θρεπτικά συστατικά που μπορούν να ενισχύσουν τη λειτουργία του εγκεφάλου σας εάν τα φέρετε σε πιο βέλτιστα επίπεδα.

Μαγνήσιο. Αν και οι περισσότεροι άνθρωποι λαμβάνουν λίγο μαγνήσιο στη διατροφή τους, τα χαμηλά επίπεδα είναι κοινά, σύμφωνα με ορισμένες εκτιμήσεις που επηρεάζουν έως και το 80% των ανθρώπων παγκοσμίως. Αυτό το μέταλλο ρυθμίζει τον μεταβολισμό και διατηρεί την ομοιόσταση σε όλα τα όργανα. Στον εγκέφαλο, εναρμονίζει τη μετάδοση του νευρικού σήματος, διατηρεί τον αιματοεγκεφαλικό φραγμό και καταπολεμά το οξειδωτικό στρες. Σύμφωνα με ένα έγγραφο του 2023 από Ιταλούς και Γάλλους ερευνητές, η ανεπάρκεια μαγνησίου είναι της παράγοντας χρόνιας φλεγμονής, ο «κοινός παρονομαστής των περισσότερων ασθενειών».1

Δοσολογία: διςγλυκινικό μαγνήσιο, 250–320 mg/ημέρα για της γυναίκες, 250–420 mg/ημέρα για της άνδρες ή ακολουθήστε της οδηγίες της ετικέτας

Σίδηρος. Οι ανισορροπίες σιδήρου έχουν συνδεθεί με γνωστικά συμπτώματα, συμπεριλαμβανομένης της ΔΕΠΥ.2 Σε μια ελεγχόμενη μελέτη 23 παιδιών με χαμηλά επίπεδα σιδήρου στο αίμα, 80 mg/ημέρα βελτίωσαν τα συμπτώματα ΔΕΠΥ.3
Μια άλλη μελέτη συνέδεσε τα χαμηλά επίπεδα σιδήρου με τα αρχικά συμπτώματα της ΔΕΠΥ και με τη δόση των αμφεταμινών που απαιτείται για την κλινική βελτίωση.4

Δοσολογία: Ελέγξτε τα επίπεδα φερριτίνης ορού και ακολουθήστε τις οδηγίες της ετικέτας

Ωμέγα-3 λιπαρά οξέα. Αυτά τα υγιεινά λίπη έχουν ερευνηθεί εκτενώς για το ρόλο τους στη λειτουργία του εγκεφάλου.5

Δοσολογία: 1.000 mg EPA/DPA σε ιχθυέλαιο ημερησίως

Σύμπλεγμα βιταμινών και μετάλλων. Οι ερευνητές εξέτασαν μια φόρμουλα 36 συστατικών με βιταμίνες και μέταλλα έναντι ενός εικονικού φαρμάκου σε μια ελεγχόμενη δοκιμή 80 ενηλίκων με ΔΕΠΥ. Περίπου το 65% όσων έπαιρναν την κατάλληλη δόση μικροθρεπτικών ουσιών εμφάνισαν πτώση μεγαλύτερη από 30% σε τουλάχιστον ένα σύμπτωμα ΔΕΠΥ.6

Δοσολογία: επιλέξτε ένα συμπλήρωμα υψηλής ποιότητας και ακολουθήστε τις οδηγίες της ετικέτας.

Εναλλακτικές για τις αμφεταμίνες
Εάν έχετε συμπτώματα ΔΕΠΥ, όπως έλλειψη εστίασης και προσοχής στη λεπτομέρεια, παρορμητικότητα και κακή μνήμη, αλλά δεν θέλετε να πάρετε διεγερτικά φάρμακα, τι άλλο μπορείτε να κάνετε; Τα παρακάτω μπορεί να βελτιώσουν τη λειτουργία του εγκεφάλου σας, συμπεριλαμβανομένης της γνωστικής ικανότητας και της προσοχής σας.

L-τυροσίνη
Η L-τυροσίνη, ένα αμινοξύ σε πρωτεϊνούχα τρόφιμα όπως το κρέας, τα αβγά και τα ψάρια, είναι πρόδρομος των χημικών ουσιών του εγκεφάλου όπως η επινεφρίνη και η ντοπαμίνη και μπορεί να ενισχύσει την παραγωγή τους.
Μια ανασκόπηση του 2015 διαπίστωσε ότι η τυροσίνη βοήθησε στη βελτίωση της μνήμης εργασίας, στην επιτάχυνση της επεξεργασίας πληροφοριών και στην τόνωση της διάθεσης σε στρεσογόνες καταστάσεις. Διαπίστωσε επίσης ότι το αμινοξύ μπορεί να βελτιώσει τη συγκλίνουσα σκέψη, την ικανότητα εντοπισμού μιας σωστής απάντησης.1
Μια μελέτη του 2022 εξέτασε μετρήσεις όπως η μεταβλητότητα του καρδιακού ρυθμού και ο ρυθμός των ανοιγοκλεισμάτων των ματιών μετά τη λήψη συμπληρωμάτων τυροσίνης και διαπίστωσε ότι είχε μια ηρεμιστική επίδραση. Βοήθησε τους συμμετέχοντες να επιβραδύνουν τη σκέψη τους χωρίς να εμποδίζει την ακρίβεια και βελτίωσε την ικανότητά τους να καθυστερούν την ικανοποίηση.2
Οι παρενέργειες μπορεί να περιλαμβάνουν ναυτία, πονοκεφάλους και καούρα. Η τυροσίνη μπορεί επίσης να αλληλεπιδράσει με άλλα φάρμακα, όπως φάρμακα για τον θυρεοειδή, αντικαταθλιπτικά αναστολέα μονοαμινοξειδάσης (ΜΑΟΙ) και διεγερτικά, τα οποία επηρεάζουν τους νευροδιαβιβαστές.3
Δοσολογία: 500–2.000 mg/ημέρα; ξεκινήστε από χαμηλά και αυξήστε σταδιακά όπως είναι ανεκτό.

Ροντιόλα
Η Ροντιόλα (Rhodiola rosea), ένα διάσημο βότανο, έχει μελετηθεί για την επίδρασή του στις καταστάσεις ψυχικής υγείας σε 11 τυχαιοποιημένες ελεγχόμενες δοκιμές μέχρι σήμερα.
«Μελέτες έχουν δείξει ότι η ροντιόλα μπορεί να βελτιώσει τις γνωστικές λειτουργίες όπως η προσοχή, η ακρίβεια και η μνήμη, και έχει αποδειχθεί αποτελεσματική στη βελτίωση της εστίασης τόσο των ενηλίκων όσο και των παιδιών», διαπίστωσε μια ομάδα από το Πανεπιστήμιο της Πενσυλβάνια. «Λειτουργεί αυξάνοντας την ευαισθησία στο νευρολογικό και νευρικό σύστημα που παράγει σεροτονίνη και ντοπαμίνη, τα οποία είναι και τα δύο απαραίτητα για τον αποτελεσματικό έλεγχο των συμπτωμάτων της ΔΕΠΥ».

Δοσολογία: Εκχύλισμα Rhodiola rosea (που περιέχει rosavin), 250–800 mg/ημέρα (χωρισμένο σε δύο δόσεις). Έχει ήπια αντιπηκτική επίδραση και δόσεις πάνω από αυτή την ποσότητα μπορεί να προκαλέσουν μώλωπες

Άσκηση για τον εγκέφαλο
Η άσκηση έχει πολλαπλά οφέλη για τη γνωστική απόδοση. Σε μια μελέτη στη Γερμανία, 150 υγιή παιδιά ηλικίας 13-16 ετών χωρίστηκαν τυχαία σε ομάδες.
Μια ομάδα εκτέλεσε «αμφίπλευρες συντονισμένες ασκήσεις», όπως το να αναπηδά μια μπάλα μπάσκετ με το ένα χέρι και μια μπάλα βόλεϊ με το άλλο ταυτόχρονα. Ο άλλος εκτέλεσε γενική άσκηση χωρίς τη συνιστώσα συντονισμού.
Στη συνέχεια δοκιμάστηκαν και οι δύο ομάδες. Μετά από μόλις 10 λεπτά άσκησης, η συντονισμένη ομάδα άσκησης έδειξε πολύ μεγαλύτερη συγκέντρωση και προσοχή.1

ΔΕΠΥ: βασικές αιτίες και πόροι
Εάν εσείς ή ένα αγαπημένο σας πρόσωπο έχετε συμπτώματα που πιστεύετε ότι μπορεί να είναι ΔΕΠΥ ή έχετε διαγνωστεί, σκεφτείτε μια προσέγγιση λειτουργικής ιατρικής, η οποία εξετάζει πιθανές βασικές αιτίες.
Η δίαιτα, οι διατροφικές ελλείψεις, τα προβλήματα ύπνου και οι περιβαλλοντικοί ρύποι, όπως τα πλαστικά χημικά και τα βαρέα μέταλλα, έχουν συνδεθεί με τη ΔΕΠΥ, επομένως ένας εξειδικευμένος γιατρός λειτουργικής ιατρικής θα μπορούσε να βοηθήσει με το έργο του ντετέκτιβ, να οργανώσει τις κατάλληλες εξετάσεις και να καταλήξει σε ένα ολιστικό, εξατομικευμένο σχέδιο θεραπείας. Αυτό μπορεί να περιλαμβάνει αλλαγές διατροφής και τρόπου ζωής, συμπληρώματα διατροφής και μεθόδους αποτοξίνωσης.

Βιβλιογραφικές αναφορές

Κυρίως κείμενο

  1. “ADHD: Medication Shortages Have 'Profound Effect' on Patients,” May 16, 2024, bbc.com
  2. Alyssa Hill and Annamarie Coy, “Adderall Use Prevalence and Addiction Statistics,” March 29, 2024, addictiongroup.org
  3. NCHS Data Brief No. 499, March 20, 2024, stacks.cdc.gov
  4. “ADHD Self-Test,” cerebral.com/screeners/adhd-self-test
  5. u/Thic_Snakes_37, “I can only function when I take my medication but I feel like a part of me dies whenever I do,” May 16, 2024, reddit.com/r/ADHD
  6. Curr Med Res Opin, 2023; 39(1): 149–159
  7. Child Adolesc Psychiatry Ment Health, 2015: 9: 50
  8. Int J Mol Sci, 2022; 23(18): 10257; Sci Rep, 2018; 8(1): 1515
  9. Dietrich Knauth and Nate Raymond, “Teva Reaches Proposed $4.35 Bln Settlement of US Opioid Lawsuits,” July 26, 2022, reuters.com
  10. J Addict Nurs, 2023; 34(3): 216–223
  11. Clin Child Fam Psychol Rev, 2015; 18(1): 50–76

Καρδιαγγειακά προβλήματα

  1. “Beta Blockers for ADHD,” April 5, 2024, adxs.org
  2. JAMA Netw Open, 2024; 7(3): e241349
  3. J Am Coll Cardiol, 2024; 83(13 suppl): 666

Η σύνδεση με Parkinson's

  1. Neuropsychopharmacology, 2018; 43(13): 2548–2555

Συμπληρώματα για τον εγκέφαλο

  1. Int J Mol Sci, 2023; 24(1): 223
  2. Biochimie, 2009; 91(10): 1255–1259
  3. Pediatr Neurol, 2008; 38(1): 20–6
  4. J Child Adolesc Psychopharmacol, 2010; 20(6): 495–502
  5. Cureus. 2022; 14(10): e30091
  6. Br J Psychiatry, 2014: 204: 306–15

Εναλλακτικά αντί για τις αμφεταμίνες

  1. Pharmacol Biochem Behav, 2015: 133: 1–6
  2. PLoS Comput Biol, 2022; 18(12): e1010785
  3. Int J Mol Sci, 2022; 23(18): 10257
  4. Adolesc Psychiatry (Hilversum), 2015; 5(2): 84–95

Άσκηση για τον εγκέφαλο

  1. Neurosci Lett, 2008; 441(2): 219–23 

Copyright 2024© Holistic Life - Εκδόσεις Etra
*Σημείωση: Το άρθρο έχει ενημερωτικό χαρακτήρα και δεν μπορει να αντικαταστήσει τη γνώμη του ιατρού σας ή άλλου ειδικού της υγείας.

Κατηγορία Υγεία

Εάν αναπτύξετε οστεοαρθρίτιδα, ο γιατρός σας θα σας συνταγογραφήσει αυτόματα μη στεροειδή, αντιφλεγμονώδη παυσίπονα (ΜΣΑΦ). Όμως, μια νέα μελέτη ανακάλυψε ότι περίπου ένας στους πέντε ανθρώπους δεν θα έπρεπε να λαμβάνει τα φάρμακα αυτά, επειδή μπορεί να εμφανίσουν επικίνδυνες αντιδράσεις.

Οι γιατροί δεν θα έπρεπε καν να συνταγογραφούν παυσίπονα οποιουδήποτε είδους ως πρωτοβάθμια θεραπεία. Αντ' αυτού, οι θεραπευτικές οδηγίες θα έπρεπε να δίνουν έμφαση στη σωματική δραστηριότητα και την άσκηση για την καταπολέμηση του προβλήματος, υποστηρίζουν οι ερευνητές από την Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου της Βοστώνης. Ανέλυσαν στοιχεία από τη Σουηδία, τα οποία περιλάμβαναν άτομα που είχαν διαγνωστεί πρόσφατα με οστεοαρθρίτιδα μεταξύ 2004 και 2013. Από αυτούς, το 21% έπαιρνε ΜΣΑΦ - και το ένα πέμπτο από αυτούς δεν θα έπρεπε να παίρνει καθόλου τα φάρμακα, επειδή είχε μεγαλύτερο ποσοστό εμφάνισης σοβαρών αντιδράσεων. Τα ΜΣΑΦ ευθύνονται για τις περισσότερες από τις επείγουσες εισαγωγές στο νοσοκομείο από οποιοδήποτε άλλο φάρμακο.

Osteoarthritis and Cartilage, 2024; doi: 10.1016/j.joca.2024.07.010.

Κατηγορία Έρευνα

Στις 18 Οκτωβρίου, το Εθνικό Συμβούλιο της Αυστρίας ενέκρινε μια νέα κυβερνητική πρόταση για τη θέσπιση του δικού της νόμου για τα κτηνιατρικά φάρμακα, με βάση τις απαιτήσεις της ΕΕ. Αυτό σημαίνει ότι τα κτηνιατρικά φάρμακα θα ρυθμίζονται στο μέλλον από τον δικό τους νόμο. Ο νέος νόμος αναγνωρίζει ότι η ανθεκτικότητα στα αντιβιοτικά αποτελεί πρόβλημα παγκοσμίως. Τόσο τα ζώα όσο και οι άνθρωποι κινδυνεύουν, οπότε ο νέος νόμος παραπέμπει στη νέα προσέγγιση “One Health” (μια συνεργατική, πολυτομεακή και διεπιστημονική προσέγγιση που λειτουργεί σε τοπικό, περιφερειακό, εθνικό και παγκόσμιο επίπεδο με στόχο την επίτευξη βέλτιστων αποτελεσμάτων για την υγεία, αναγνωρίζοντας τη διασύνδεση μεταξύ των ανθρώπων, των ζώων, των φυτών και του κοινού τους περιβάλλοντος). Σκοπεύει να διασφαλίσει την ποιότητα και την ασφάλεια των κτηνιατρικών φαρμάκων και να εισαγάγει τον έλεγχο της χρήσης κτηνιατρικών φαρμάκων και της γενικότερης χρήσης φαρμάκων στα ζώα. Ειδικότερα, αποσκοπεί στην καλύτερη ρύθμιση της χρήσης αντιβιοτικών στα ζώα εκτροφής.

Ο νέος νόμος επιτρέπει πλέον στους Αυστριακούς να εκπληρώσουν την απαίτηση του κανονισμού 2018/848 της ΕΕ για τη βιολογική παραγωγή και την σήμανση των βιολογικών προϊόντων, ο οποίος καθορίζει την πρωταρχική χρήση ομοιοπαθητικών και φυτοθεραπευτικών προϊόντων στις βιολογικές φάρμες. Ο κανονισμός, που ισχύει από το 2018, δίνει έμφαση στη βέλτιστη χρήση των αντιβιοτικών και απαιτεί τη χρήση ομοιοπαθητικών και φυτοθεραπευτικών προϊόντων στις βιολογικές φάρμες κατά προτεραιότητα έναντι της θεραπείας με χημικά αλλοπαθητικά κτηνιατρικά φάρμακα, συμπεριλαμβανομένων των αντιβιοτικών. Απαιτεί να προτιμάται η ολοκληρωμένη ιατρική (συνδυασμός συμβατικής ιατρικής με συμπληρωματική ιατρική), όποτε αυτό είναι δυνατό. Επιτρέπεται επίσης η χρήση συμβατικών φαρμάκων, συμπεριλαμβανομένων των αντιβιοτικών, εάν είναι απαραίτητο, για να αποφευχθεί η ταλαιπωρία των ζώων και πρέπει να χορηγείται υπό την ευθύνη κτηνιάτρου, όταν η θεραπεία με φυτοθεραπευτικά, ομοιοπαθητικά ή άλλα φάρμακα δεν είναι αποτελεσματική.

Περισσότερες πληροφορίες:

Κατηγορία Ομοιοπαθητική

Τα φάρμακα που παράγει ο άνθρωπος έχουν μολύνει τα ποτάμια σε ολόκληρο τον κόσμο και αποτελούν "παγκόσμια απειλή για την περιβαλλοντική και την ανθρώπινη υγεία", σύμφωνα με την πιο ολοκληρωμένη μελέτη που έχει γίνει μέχρι σήμερα. 
Τα φαρμακευτικά προϊόντα και άλλες βιολογικά ενεργές ενώσεις που χρησιμοποιούνται από τον άνθρωπο είναι γνωστό ότι βλάπτουν την άγρια ζωή. Επίσης τα αντιβιοτικά στο περιβάλλον αυξάνουν τον κίνδυνο ανθεκτικότητας στα φάρμακα, μια ακόμη μεγάλη απειλή για την ανθρωπότητα.
Οι επιστήμονες μέτρησαν τη συγκέντρωση 61 δραστικών φαρμακευτικών συστατικών (Active Pharmaceutical Ingredients - APIs) σε περισσότερες από 1.000 τοποθεσίες κατά μήκος 258 ποταμών και σε 104 χώρες, καλύπτοντας όλες τις ηπείρους. Η έρευνα έδειξε ότι μόνο δύο μέρη ήταν αμόλυντα - η Ισλανδία και ένα χωριό της Βενεζουέλας, όπου οι ιθαγενείς δεν χρησιμοποιούν σύγχρονα φάρμακα.
Τα πιο συχνά ανιχνευόμενα APIs ήταν ένα αντιεπιληπτικό φάρμακο, η καρβαμαζεπίνη, η οποία διασπάται δύσκολα, το φάρμακο για τον διαβήτη μετφορμίνη και η καφεΐνη. Και οι τρεις αυτές ουσίες βρέθηκαν (τουλάχιστον) στο 50% των τοποθεσιών που ερευνήθηκαν. Στο 20% βρέθηκαν αντιβιοτικά σε επικίνδυνα επίπεδα και σε πολλές περιοχές βρέθηκε επίσης τουλάχιστον ένα API σε επίπεδα που θεωρούνται επιβλαβή για την άγρια ζωή, με επιπτώσεις όπως η θηλυκοποίηση των ψαριών.
Τα APIs καταλήγουν στα ποτάμια αφού πρώτα απορροφώνται από ανθρώπους και ζώα και στη συνέχεια αποβάλλονται στο αποχετευτικό σύστημα ή απευθείας στο περιβάλλον, αν και κάποια από αυτά μπορεί να διαρρεύσουν απευθείας από τα ίδια τα φαρμακευτικά εργοστάσια που τα παράγουν!
Στα hotspots με πολύ υψηλά επίπεδα APIs περιλαμβάνονταν η Λαχόρη στο Πακιστάν, η Λα Παζ στη Βολιβία και η Αντίς Αμπέμπα στην Αιθιοπία. Η Μαδρίτη στην Ισπανία βρισκόταν στο 10% των τόπων με τις υψηλότερες αθροιστικές συγκεντρώσεις και η Γλασκώβη στο Ηνωμένο Βασίλειο και το Ντάλας στις ΗΠΑ στο κορυφαίο 20%.

"Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας και ο ΟΗΕ και άλλοι οργανισμοί λένε ότι η μικροβιακή αντοχή είναι η μεγαλύτερη απειλή για την ανθρωπότητα - είναι η επόμενη πανδημία", δήλωσε ο John Wilkinson, στο Πανεπιστήμιο του York, στο Ηνωμένο Βασίλειο, ο οποίος ηγήθηκε της μελέτης, στην οποία συμμετείχαν 127 ερευνητές από 86 ιδρύματα. "Στο 19% του συνόλου των περιοχών που παρακολουθήσαμε, οι συγκεντρώσεις [αντιβιοτικών] υπερέβαιναν τα επίπεδα που θα περιμέναμε να ενθαρρύνουν τα βακτήρια να αναπτύξουν ανθεκτικότητα".

Έρευνα που δημοσιεύθηκε τον Ιανουάριο εκτιμά ότι 5 εκατομμύρια άνθρωποι πέθαναν το 2019 από βακτηριακές λοιμώξεις που ήταν ανθεκτικές στα αντιβιοτικά. Οι περιοχές που υπέστησαν τις μεγαλύτερες επιπτώσεις από την ανθεκτικότητα στα αντιβιοτικά στην εν λόγω μελέτη, συνδέονται άμεσα με εκείνες της μελέτης με τη χειρότερη ρύπανση από φάρμακα, γεγονός που υποδηλώνει ότι η μόλυνση των ποταμών μπορεί να παίζει ρόλο στην αύξηση της ανθεκτικότητας. Μια περιοχή στο Μπαγκλαντές είχε επίπεδα του αντιβιοτικού μετρονιδαζόλη, 300 φορές πάνω από τα ασφαλή επίπεδα, πιθανώς λόγω διαρροών από τη φαρμακοβιομηχανία.
Η φαρμακευτική ρύπανση ήταν ήδη γνωστό ότι βλάπτει την άγρια ζωή, όπως για παράδειγμα ότι τα Ψαρόνια αναγκάζονται να τρώνε λιγότερο από όσο πρέπει, λόγω των αντικαταθλιπτικών ή πάλι ότι τα αντισυλληπτικά φάρμακα μειώνουν τους πληθυσμούς των ψαριών. "Αν ήμουν ψάρι που ζει σε κάποια από αυτά τα ποτάμια, θα ανησυχούσα αυτή τη στιγμή", δήλωσε ο Wilkinson. Ωστόσο, συνέχισε λέγοντας ότι τα επίπεδα στα περισσότερα ποτάμια δεν θα μπορούσαν να αποδώσουν υψηλές δόσεις στους ανθρώπους που κολυμπούν.
Η μελέτη, που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Proceedings of the National Academy of Sciences, είναι μακράν η μεγαλύτερη που έχει γίνει μέχρι σήμερα και αντιπροσωπεύει τον αντίκτυπο στη ρύπανση των ποταμών από 470 εκατομμύρια ανθρώπους. Οι ερευνητές κατέληξαν στο συμπέρασμα: "Η φαρμακευτική ρύπανση αποτελεί παγκόσμια απειλή για το περιβάλλον και την ανθρώπινη υγεία".
Σε προηγούμενη μελέτη, σχεδόν όλες οι μετρήσεις είχαν γίνει στη δυτική Ευρώπη και τη Βόρεια Αμερική, αλλά η τελευταία έρευνα έδειξε ότι η ρύπανση από τα APIs είναι συχνά πολύ υψηλότερη σε άλλες περιοχές. Η εργασία περιελάμβανε 36 χώρες στις οποίες μετρήθηκαν για πρώτη φορά τα APIs, ιδίως στην Αφρική και τη Νότια Αμερική.
Μεταξύ των φαρμάκων που ανιχνεύθηκαν σε όλες τις ηπείρους εκτός από την Ανταρκτική ήταν τα αντικαταθλιπτικά citalopram και venlafaxine, τα αντιισταμινικά cetirizine και fexofenadine, το αντιβιοτικό trimethoprim και η λιδοκαΐνη, ένα αναισθητικό. Ο ποταμός Kai Tak στο Χονγκ Κονγκ είχε 34 διαφορετικά APIs σε ένα μόνο σημείο, τον υψηλότερο αριθμό που έχει καταγραφεί.

"Οι οικολογικοί κίνδυνοι θα μπορούσαν κάλλιστα να είναι μεγαλύτεροι από τους προβλεπόμενους για τα μεμονωμένα APIs λόγω των τοξικολογικών αλληλεπιδράσεων αυτών των μειγμάτων", δήλωσαν οι ερευνητές. Υπάρχουν περισσότερα από 2.500 φαρμακευτικά προϊόντα σε χρήση, αλλά η τρέχουσα τεχνολογία επιτρέπει την ανάλυση μόνο 50-100 από ένα μόνο δείγμα, οπότε οι ερευνητές επικεντρώθηκαν στα πιο συχνά χρησιμοποιούμενα.

Οι υψηλότερες συγκεντρώσεις φαρμάκων βρέθηκαν σε χώρες με χαμηλό έως μεσαίο εισόδημα, συμπεριλαμβανομένης της Ινδίας και της Νιγηρίας. Οι ερευνητές πιστεύουν ότι αυτό μπορεί να οφείλεται στο γεγονός ότι οι άνθρωποι σε αυτά τα έθνη έχουν αρκετό εισόδημα για να αγοράζουν φαρμακευτικά προϊόντα, αλλά ζουν σε μέρη χωρίς καλά συστήματα αποχέτευσης, τα οποία μπορούν να απομονώσουν και να απομακρύνουν τα φάρμακα, αλλά είναι ακριβά.
Η μελέτη δεν περιελάμβανε μετρήσεις παράνομων ναρκωτικών όπως η κοκαΐνη και το MDMA, τα οποία έχουν ανιχνευθεί σε ποτάμια σε επίπεδα επιβλαβή για την άγρια ζωή, αν και μια μελλοντική ανάλυση των δειγμάτων μπορεί να τα ανιχνεύσει.
Οι επιστήμονες ελπίζουν ότι η έρευνα θα βοηθήσει να επικεντρωθούν οι προσπάθειες καθαρισμού των φαρμακευτικών ουσιών στις περιοχές που διατρέχουν τον μεγαλύτερο κίνδυνο. "Γνωρίζουμε ότι η σωστή διοχέτευση και η επεξεργασία των λυμάτων είναι το κλειδί για την ελαχιστοποίηση, αν και όχι απαραίτητα για την εξάλειψη, των συγκεντρώσεων φαρμακευτικών ουσιών", δήλωσε ο Wilkinson. "Ωστόσο, αυτό είναι εξαιρετικά δαπανηρό, καθώς απαιτούνται πολλές υποδομές". 
Η πιο προσεκτική χρήση των φαρμάκων είναι ένας άλλος τρόπος για τη μείωση της ρύπανσης, είπε, ιδίως των αντιβιοτικών, τα οποία είναι πολύ φθηνά και διατίθενται σε πολλές χώρες χωρίς συνταγή (και λαμβάνονται ευρέως χωρίς ιδιαίτερο λόγο), για παράδειγμα για τη θεραπεία του κρυολογήματος.

"Τα φαρμακευτικά προϊόντα βρίσκονται σχεδόν σε όλο το κόσμο, μέσω των ποταμών", δήλωσε ο καθηγητής Joakim Larsson, του Πανεπιστημίου του Γκέτεμποργκ της Σουηδίας, ο οποίος δεν συμμετείχε στην ομάδα μελέτης. "Η μελέτη δείχνει ότι ένα αρκετά μεγάλο σύνολο φαρμακευτικών ουσιών υπερβαίνει τα "ασφαλή επίπεδα", και συχνά σε πολύ μεγάλο αριθμό περιοχών. Τα βακτήρια δεν εμποδίζονται από τα εθνικά σύνορα, οπότε αν ένα νέο ανθεκτικό βακτήριο αναπτυχθεί σε μια πλευρά του πλανήτη μας, σύντομα γίνεται κίνδυνος για όλους".

Οι ερευνητές επιδιώκουν να επεκτείνουν τον αριθμό των χωρών που καλύπτονται, καθώς η πανδημία Covid-19 σταμάτησε τις έρευνές τους. Αυξάνουν επίσης τον αριθμό των φαρμάκων που μετρήθηκαν και ελπίζουν να αξιολογήσουν τα επίπεδα στα ποτάμια καθ' όλη τη διάρκεια του έτους, προκειμένου να εξετάσουν τις εποχικές τάσεις.

Κατηγορία Έρευνα
Σελίδα 1 από 3