Οι 1000 Πρώτες Μέρες
Στο σημείο αυτό να αναφέρουμε ότι η ανησυχία είναι πολύ δικαιολογημένη και κατανοητή, καθώς οι πρώτες 1000 μέρες στη ζωή του ανθρώπου είναι μια μοναδική ευκαιρία για την υγεία του στο μέλλον: στην παιδική και ενήλικη ζωή του. Αυτό αναγνωρίζεται από την επιστήμη, που αναφέρει ότι οι πρώτες 1000 μέρες που αφορούν την περίοδο από τη σύλληψη μέχρι και τα δεύτερα γενέθλια του μωρού είναι μια περίοδος ταχύτατης ανάπτυξης και σημαντικών εξελίξεων. Είναι μια εποχή στη ζωή του ανθρώπου που η σωματική και διανοητική του ανάπτυξη βρίσκονται στο υψηλότερο ποσοστό που θα βρεθούν ποτέ στη διάρκεια της ζωής του.
Έτσι λοιπόν αποδεικνύεται ότι η διατροφή κατά τις Πρώτες 1000 Ημέρες δεν επηρεάζει μόνο βραχυπρόθεσμα την υγεία του μωρού, αλλά έχει και μια ισχυρή επίδραση στη μακροπρόθεσμη υγεία του, κατά την ενήλικη ζωή του. Οι διατροφικές επιλογές κατά τις Πρώτες 1000 Ημέρες επηρεάζουν τον κίνδυνο εμφάνισης μη μεταδοτικών ασθενειών όπως παχυσαρκία, ελλιπή ανάπτυξη, διαβήτη, αλλεργίες και καρδιοπάθεια στην πορεία της ζωής του παιδιού. 
Και οι γονείς αναλαμβάνουμε να φροντίσουμε τη διατροφή των μικρών αυτών ανθρώπων που με τη βοήθειά μας και μετά από μια περίοδο εξάρτησης που διαρκεί περίπου 14 έτη θα φτάσουν στο μέγιστο των δυνατοτήτων τους. Αντίθετα με ό,τι πιστεύουν πολλοί ότι δηλαδή, η σίτιση είναι ένστικτο και απλά συμβαίνει αυθόρμητα, η αλήθεια είναι ότι το φαγητό είναι μια συμπεριφορά η οποία μαθαίνεται και εκπαιδεύεται. Έχει τρία μέρη: το παιδί, τον τροφό (αυτόν που ταΐζει) και το περιβάλλον που αλληλοεπιδρούν συνέχεια.
Πολλές φορές η διαδικασία κυλάει απλά, ομαλά και αυθόρμητα, ενώ άλλες φορές όχι. Το φαγητό μετατρέπεται ένα πεδίο μάχης όπου το παιδί γίνεται «δύσκολο» με το φαγητό. Αυτό προκαλεί μεγάλη ανησυχία στους γονείς και στη συνέχεια το άγχος τους οδηγεί σε λάθος τακτικές και μεθόδους. Κάπως έτσι συνήθως το πρόβλημα διαιωνίζεται ή χειροτερεύει.
Περί αυτού είναι και το συγκεκριμένο άρθρο που δεν θα αναφερθούμε στο τι πρέπει να τρώει το παιδί. Θεωρώ αυτονόητο και προφανές ότι οι τροφές που προσφέρουμε στα παιδιά πρέπει να είναι θρεπτικές, κατάλληλα προετοιμασμένες και όσο το δυνατόν λιγότερο επεξεργασμένες.
Βλέπεις η σίτιση είναι μια από τις πιο σημαντικές αλληλεπιδράσεις μεταξύ παιδιού και γονέα. Όχι μόνο τον πρώτο χρόνο της ζωής, αλλά και αργότερα. Επιδρά καταλυτικά στην σωματική ανάπτυξη, την επικοινωνία, την κοινωνικοποίηση, το μοίρασμα των αξιών, την εκπαίδευση, την χαλάρωση, το παιχνίδι και την συνολική ποιότητα ζωής.
Όμως το τάισμα συχνά γίνεται στίβος προπόνησης όπου ο γονέας και το παιδί αναδιαρθρώνουν τη σχέση τους. Εξερευνούν τα όριά τους και παίζουν στο εκκρεμές μεταξύ εξάρτησης «με ταΐζουν» και ανεξαρτησίας «τρώω μόνος μου».

Οι δυσκολίες στο φαγητό…
Οι δυσκολίες που περιλαμβάνουν άρνηση σίτισης, τροφική επιλεκτικότητα ή ανάρμοστες συμπεριφορές στη διάρκεια του φαγητού παρατηρούνται σε ένα ποσοστό 35% - 45% σε παιδιά τυπικού πληθυσμού και 30%-80% σε παιδιά με αναπτυξιακά προβλήματα.
Η επιλεκτικότητα που θα αναφερθούμε είναι ίσως η πιο συχνή, κοινή και «άκακη» προβληματική συμπεριφορά. Ένα παιδί που είναι επιλεκτικό μπορεί να βασίζει την επιλεκτικότητά του σε πολλά πράγματα όπως η ποικιλία, η υφή, η οσμή, η παρουσίαση ή ακόμη και ο ήχος που παράγει η τροφή μέσα στο στόμα. Στο 60% των περιπτώσεων οφείλεται σε αλληλεπίδραση ενδογενών, αναπτυξιακών, βιολογικών και περιβαλλοντικών παραγόντων όμως πρέπει να αναγνωρίσουμε ότι κάθε περίπτωση είναι διαφορετική. Συνήθως με μια παρέμβαση στο περιβάλλον και τον τροφό έχουμε πολύ καλά αποτελέσματα. Αυτό βέβαια εφόσον η φυσιολογία του παιδιού το επιτρέπει, δηλαδή, δεν υπάρχει παθογένεια.
Ας απαντήσουμε λοιπόν επιγραμματικά σε βασικές ερωτήσεις που γίνονται από γονείς που ανησυχούν:

-Πότε οι γονείς θα πρέπει να ζητήσουν βοήθεια

• Όταν αποτυγχάνουν να κάνουν την εισαγωγή στερεών τροφών και το παιδί δεν σιτίζεται αυτόνομα ή δεν έχει δεξιότητες ανάλογες της ηλικίας του.
• Αν τα γεύματα διαρκούν πολύ ή είναι δύσκολα με γκρίνια, καυγάδες και συχνές διακοπές.
• Όταν το διαιτολόγιο είναι πολύ περιορισμένο, το παιδί τρώει 5-8 τροφές συγκεκριμένες.
• Όταν υπάρχει άρνηση /νεοφοβία και έντονο άγχος με το φαγητό.

-Σε ποιον απευθύνονται οι γονείς που έχουν ανησυχία με τη διατροφή του παιδιού

Τα προβλήματα της σίτισης συνήθως αντιμετωπίζονται μέσω μιας ομαδικής διεπιστημονικής προσέγγισης. Η ομάδα αυτή περιλαμβάνει τον γιατρό του παιδιού, εξειδικευμένο λογοθεραπευτή, εργοθεραπευτή, διατροφολόγο και σε κάποιες περιπτώσεις ψυχολόγο και αναπτυξιολόγο. Σημαντικό είναι πριν την παρέμβαση και εφαρμογή οποιασδήποτε στρατηγικής να εξασφαλίσουμε ότι έχουμε εντοπίσει οποιαδήποτε υποκείμενη ιατρική πάθηση που μπορεί να συμβάλλει στις δυσκολίες της σίτισης.

-Τι δεν κάνουμε

• Δεν βάζουμε τιμωρία το παιδί που δεν τρώει και σίγουρα δεν το αφήνουμε νηστικό για να πεινάσει και να φάει αργότερα.
• Δεν πιέζουμε, απειλούμε, τιμωρούμε ή εκβιάζουμε. Αντίστοιχα δεν επιβραβεύουμε το παιδί επειδή τρώει.
• Δε δίνουμε υποσχέσεις για δώρα αν φάει και δεν τάζουμε πράγματα που έχουν σχέση με το φαγητό.
• Δεν παρακαλούμε, δεν υποσχόμαστε και δεν δίνουμε ανταλλάγματα. Θα επιβράβευες το παιδί σου επειδή πήγε στη τουαλέτα;
• Δεν βάζουμε αυστηρούς κανόνες και αποφεύγουμε την συζήτηση για το φαγητό με το παιδί ή με οικείους μπροστά του
• Δεν χρησιμοποιούμε συσκευές ή παιχνίδια για να αποσπάσουμε την προσοχή του στη προσπάθεια να το ταΐσουμε το γεύμα του και να καταφέρουμε να καταναλώσει όλη τη ποσότητα γεύματος που εμείς έχουμε αποφασίσει πως "πρέπει" να καταναλώσει.

 -Τι κάνουμε

• Επιτρέπουμε στο βρέφος να γνωρίσει την τροφή με όλες του τις αισθήσεις. Να την κοιτάξει, να τη μυρίσει, να την αγγίξει με τα χεράκια του, να ακούσει τον πρωτόγνωρο ήχο της καθώς θα την πετά στο πάτωμα και τελικά να τη γευτεί.
• Προσφέρουμε ποικιλία τροφών χωρίς να επηρεαζόμαστε από τις δικές μας προτιμήσεις. Δεν το πιέζουμε, του δίνουμε την επιλογή, με αγάπη και υπομονή. Προσφέρουμε με υπομονή λοιπόν τη τροφή, ξανά και ξανά. Έτσι και αλλιώς ένα παιδί μπορεί να την απορρίψει 19 (!) φορές μέχρι τελικά να τη δοκιμάσει για να την αποδεχτεί.
• Φροντίζουμε το περιβάλλον να είναι ήσυχο και ήρεμο, απενεργοποιούμε tablet και τηλεοράσεις και τρώμε παρέα με το παιδί μας. Του δείχνουμε ότι μασάμε αργά και το πόσο απολαμβάνουμε το φαγητό μας. (άλλωστε ξέρουμε τη σημασία του modeling στην ανάπτυξη των μικρών αυτών άνθρωπων που είναι δημιουργικοί, ευέλικτοι και εκπαιδεύσιμοι ).
• Ακούμε τα θέλω του βρέφους. Ο τροφός είναι υπεύθυνος ώστε τα σωστά φαγητά να έρθουν στο σπίτι, να είναι μαγειρεμένα όμορφα και να καταλήξουν σερβιρισμένα στο πιάτο του βρέφους. Το αν και το πόσο θα φάει είναι επιλογή του βρέφους.

Κλείνοντας να θέλω να θυμάστε ότι:

1. Το γεύμα είναι πρωτίστως μια κοινωνική συνδιαλλαγή. Ο χρόνος του γεύματος είναι χρόνος που περνάμε με το παιδί μας. Είναι μια πολύ σημαντική ώρα της ημέρας για εμάς, είναι ποιοτικός χρόνος για την οικογένεια. Φροντίζουμε να τον αξιοποιήσουμε!
2. Τα παιδιά, το καθένα από μόνο του, είναι ξεχωριστοί και ιδιαίτεροι άνθρωποι. Θα υπάρξουν τροφές που δεν θα τους αρέσουν και ίσως τις απορρίψουν.
3. Η σίτιση είναι η πιο σύνθετη ανθρώπινη λειτουργία. Είναι βασική ανθρώπινη συμπεριφορά και είναι ένα εξαιρετικό πεδίο που μπορούμε να προπονηθούμε ώστε να βοηθήσουμε αυτούς τους μικρούς ανθρώπους, τις «μηχανές» μάθησης να αναπτυχθούν… τρώγοντας! 

Η Μυλωνά Μυρτώ Μαρία γεννήθηκε στην Αθήνα το 1981 και αποφοίτησε από το τμήμα Διατροφής της Θεσσαλονίκης το 2003.
Από το 2005 διατηρεί ιδιωτικό γραφείο στο Χαϊδάρι και εργάζεται ως διατροφολόγος και σύμβουλος προσωπικής ανάπτυξης (Wellness Coach) βοηθώντας άτομα και ομάδες να πετύχουν αλλαγές στον τρόπο ζωής τους (Lifestyle Medicine), ώστε να γίνουν πιο υγιείς και πιο ευτυχισμένοι. Η προσέγγιση  της είναι ολιστική και εστιάζει στους 7 τομής ευεξίας: Διατροφή, Άσκηση, Ενέργεια και Στρες, Βάρος, Πνευματική και Συναισθηματική Ευεξία, Υγεία, Ικανοποίηση Ζωής. Εργάζεται κάνοντας ατομικές και ομαδικές  συνεδρίες. Θεωρεί το επάγγελμά της συναρπαστικό, γιατί έχει την ευλογία να παρακολουθεί την πρόοδο, την αλλαγή και το ταξίδι μεταμόρφωσης των ανθρώπων και μέσα από αυτό η ευγνωμοσύνη που δέχεται, την ωθεί να  εξελίσσεται και η ίδια.  
Πάθος της η συνεχής προσωπική εξέλιξη και για αυτό η εκπαίδευση είναι μια διαδικασία που μέσα στα χρόνια δεν έχει σταματήσει. Το 2007 παρακολούθησε τέσσερις κύκλους σεμιναρίων ψυχολογίας για την παχυσαρκία και για τις διατροφικές διαταραχές στο Λονδίνο (National Center for Eating Disorders). Επίσης υπήρξε για ενάμισι χρόνο ενεργά διαιτολόγος στην  Μονάδα Εφηβικής Υγείας του νοσοκομείου Παίδων Αγλαΐα Κυριακού και έκτοτε παραμένει επιστημονικός συνεργάτης.
Εδώ η συνέχεια του βιογραφικού... 

Η γέννηση ενός παιδιού προσθέτει έναν επιπλέον ρόλο στο ζευγάρι, αυτόν των γονιών. Ένας νέος άνθρωπος με τις δικές του ιδιαιτερότητες εμφανίζεται στο προσκήνιο. Είναι σημαντικό για το ζευγάρι αλλά και για το παιδί, το μεγάλωμα να γίνεται με τη συμμετοχή και των δύο γονιών. Το ζήτημα είναι ποιοτικό. Αυτό σημαίνει πως δεν είναι απαραίτητο να μοιράζονται οι υποχρεώσεις που απορρέουν ακριβώς στη μέση. Στη φροντίδα του παιδιού αλλά και για τη βοήθεια του ζευγαριού είναι καλό να εμπλέκονται και τρίτα πρόσωπα (συγγενείς, νταντά).

Η διαδικασία του μεγαλώματος ενός παιδιού είναι μια σκληρή δοκιμασία και ο καταλύτης σε αυτήν είναι η επικοινωνία. Η επικοινωνία βοηθάει να ομαλοποιούνται οι συναισθηματικές εντάσεις και η καθημερινότητα μεταξύ των μελών της οικογένειας και των εμπλεκόμενων με αυτήν.

Επικοινωνώ σημαίνει ότι με ενσυναίσθηση κατανοώ τι λέει ή τι ζητάει ο άλλος. Μπορεί να κάνω λάθος στην αρχική κατανόηση, όμως στη συνέχεια με τον ίδιο τρόπο προσπαθώ να επικεντρωθώ περισσότερο. Αυτό που καταλαβαίνω τελικά, μπορεί να ξεπερνάει τις δυνάμεις μου ή την ηθική μου, τότε χρησιμοποιώ το διάλογο και δίνω το δικό μου μήνυμα για να κατανοηθούν οι δικοί μου περιορισμοί. Σκοπός της επικοινωνίας είναι να κατανοηθούν αμφότερα οι ανάγκες και οι δυνατότητες. Η ουσιαστική επικοινωνία (με κατανόηση) είναι εξίσου σημαντική τόσο στο ζευγάρι όσο και στο παιδί, ιδιαίτερα στην πρώτη φάση της ζωής του.

Οι εργασίες των John Bowlby and Mary Ainsworth (1980, 1978) πάνω στη σχέση βρέφους και γονιού, έχουν αποδώσει πολλούς καρπούς δημιουργώντας έτσι την εξαιρετικά θεμελιώδη θεωρία του «δεσμού προσκόλλησης». Τα συμπεράσματα που διεξάγονται είναι ότι το βρέφος αναπτύσσει μια έντονη συναισθηματική σύνδεση με τα βασικά ένα ή δύο άτομα που το φροντίζουν. Οι πιο πρόσφατες έρευνες δείχνουν ότι το πρόσωπο που θα αναπτυχθεί ο δεσμός προσκόλλησης μπορεί να είναι οποιοδήποτε ακόμα και πέρα από τη μητέρα. Το βρέφος στην πρώιμή του φάση αναπτύσσει έντονο ναρκισσισμό που χαρακτηρίζεται βέβαια ως υγιής. Η συναισθηματική σύνδεση παράγει την επιθυμία για συνεχή επικοινωνία με τους φροντιστές και μπορεί να εναλλάσσεται με δυσφορία κατά τη διάρκεια του αποχωρισμού. Έτσι στο βρέφος δημιουργείται μια ασφαλής βάση για να μπορέσει να επεκταθεί στο περιβάλλον γύρω του.

Η ποιότητα στην επικοινωνία και τη διαθεσιμότητα του φροντιστή του βρέφους επηρεάζει καθοριστικά την μετέπειτα πορεία ανάπτυξης της προσωπικότητας. Έτσι, διατυπώθηκαν 3 δεσμοί προσκόλλησης. Στον ασφαλή δεσμό, η ποιότητα επικοινωνίας είναι πολύ καλή και η φροντίδα είναι εναρμονισμένη με τις ανάγκες του παιδιού (Παπαλεοντίου-Λουκά Ελεονώρα, 2014).

Οι δομές που δημιουργούνται ως νοητικές αναπαραστάσεις των πρώιμων εμπειριών από τη σχέση βρέφους-φροντιστή θέτουν τις βάσεις στην οργάνωση της προσωπικότητας, της συμπεριφοράς αλλά και τη διαμόρφωση των διαπροσωπικών σχέσεων. Έχει υποστηριχθεί πως εάν το παιδί βιώσει μια σταθερή και ασφαλή σχέση με τους φροντιστές του κατά τα πρώτα του χρόνια τότε έχει τη δυνατότητα να αναπτύξει στενές σχέσεις με άλλους ανθρώπους ακόμη και να αναπτύξει την πίστη προς το Θεό. Αντίθετα, αν το βρέφος βιώσει αρνητικές εμπειρίες, πιθανόν να οδηγηθεί σε μια έλλειψη εμπιστοσύνης στους συνανθρώπους του και τον Θεό (Thompson and Randall, 1999). Φαίνεται πως η κατάλληλη ανταπόκριση του φροντιστή δίνει την ευκαιρία της κατανόησης του Θεού από το παιδί ως πρόσωπο αγάπης, δύναμης, φροντίδας (Tamminen, 1994).

Τα παιδιά που εγκαταλείφθηκαν ή που δέχτηκαν υπερβολικό έλεγχο, δεν μπόρεσαν να βιώσουν ασφαλή δεσμό προσκόλλησης, επαναλάμβαναν το ανασφαλές μοτίβο και στην ενήλικη ζωή τους και συχνά διατηρούσαν σχέσεις με κάθε κόστος (Ganahl, 2001).

Εν κατακλείδι, στο παιδί ενισχύεται η αυτοπεποίθηση και η ευτυχία του δείχνοντάς του κατανόηση, αποδοχή της διαφορετικότητάς του, και γενικότερα δίνοντάς του το δικαίωμα να εκφράσει τις σκέψεις και τα συναισθήματά του ελεύθερα ακόμα και αν κάποιες φορές μας «ξεπερνάνε». Το παιδί χρειάζεται να νιώθει κάποιον δίπλα του˙ οποιαδήποτε στιγμή ο γονιός ή ο φροντιστής του μπορεί να γίνει στήριγμα σε κάποια δυσκολία του. Τα εμπόδια για μια ευρεία επικοινωνία είναι οι απειλές, οι ατελείωτες συμβουλές και το «κήρυγμα», η κριτική και οι ταμπέλες, ο «ωχαδερφισμός», ο σαρκασμός, ή η αλλαγή θέματος όταν προσπαθεί να επικοινωνήσει.

Η ανατροφή δεν αλλάζει το γενετικό υλικό. Μπορεί όμως να το χειριστεί και να το αξιοποιήσει.

Στην κλασική ομοιοπαθητική συνεδρία εξετάζονται και διερευνούνται βαθύτερες δυναμικές του παιδιού από τις οποίες προκύπτουν οι δυσαρμονικές συμπεριφορές που έχουν έναν πιο μόνιμο χαρακτήρα, παρά και πέρα των συμπεριφορικών παρεμβάσεων γονέων ή ειδικών. Τα δαγκώματα, η απομόνωση, η ζήλεια, η βία είναι κάποιες από αυτές. Οι ομοιοπαθητικές θεραπευτικές παρεμβάσεις σκοπό έχουν να μειώσουν ή και να εξαφανίσουν προβλήματα σε πεδία όπως στη συμπεριφορά, τη μάθηση, την κοινωνικότητα, την παραβατικότητα ή άλλες δυσκολίες, και μπορούν να ξεκινήσουν από τα πρώιμα στάδια ανάπτυξης του παιδιού.

Στην Ομοιοπαθητική δεν ισχύει ο μύθος του «νορμάλ» και των ατόμων που δεν είναι νορμάλ. Οι διαγνωστικές ταμπέλες δεν χρησιμοποιούνται στη θεραπευτική προσέγγιση. Δεν υπάρχει η αντίληψη περί κανονικών και μη. Η ιστορία του κάθε παιδιού είναι μια μοναδική ιστορία. Αυτό απαιτεί εξατομίκευση στη διάγνωση και τη θεραπεία. Η ομοιοπαθητική θεραπεία μπορεί να προσφέρει βελτίωση της ψυχικής σφαίρας χωρίς να καταπιέζει τα συμπτώματα και τον οργανισμό και χωρίς παρενέργειες.

«Τα συμπτώματα αποτελούν μόνο την έκφραση της ασθένειας και δεν αποτελούν την ίδια την ασθένεια. Πίσω από αυτή την πολλαπλότητα των συμπτωμάτων υπάρχει μια ενότητα… σκοπός μας δεν είναι απλά και μόνο η αφαίρεση των συμπτωμάτων της ασθένειας καθώς δεν σημαίνει αναγκαστικά ότι έχει θεραπευθεί συνολικά ο ασθενής» (Ghatak, 2003).

Συνοψίζοντας μπορούμε να πούμε ότι η Ομοιοπαθητική είναι μια καλά αποδεδειγμένη εναλλακτική πρόταση που χρησιμοποιείται επιτυχώς για περισσότερα από 200 χρόνια. Εφαρμόζεται σε όλο τον κόσμο. Υποστηρίζεται από αναρίθμητες έρευνες. Η θεραπεία γίνεται σε ολόκληρο το άτομο, στη ρίζα του προβλήματος και όχι μόνο στα προβλήματα συμπεριφοράς και μάθησης, με όρους ολότητας. Πρόκειται για υψηλά εξατομικευμένη θεραπεία, βασισμένη σε πολλά περισσότερα από μια απλή διάγνωση. Οι αρχές και η θεωρία είναι κατανοητές και συνάδουν με την πρακτική εφαρμογή τους. Λειτουργεί αρμονικά με τη φυσική θεραπευτική δύναμη του οργανισμού. Είναι εντελώς ασφαλής, φυσική, μακριά από τις ανεπιθύμητες παρενέργειες των συμβατικών φαρμάκων όπως το άγχος, η διακοπή της όρεξης, η αϋπνία, τα τικ ή το φαινόμενο rebound. Τα ομοιοπαθητικά ιάματα ποτέ δεν καταπιέζουν τη φυσική ανάπτυξη του παιδιού. Στην πραγματικότητα η εμπειρία δείχνει ότι σε πολλά παιδιά η ανάπτυξη εκτινάσσεται μετά την έναρξη της ομοιοπαθητικής θεραπείας. Δεν κάνει το παιδί καταθλιπτικό ή αμβλύ όπως το αποτέλεσμα των διεγερτικών και των αντικαταθλιπτικών φαρμάκων, όπου τα παιδιά δείχνουν μαραμένα χωρίς να είναι ο εαυτός τους. Η ομοιοπαθητική θεραπεία είναι μόνιμη και το αποτέλεσμα που φέρνει το ομοιοπαθητικό ίαμα διατηρείται χωρίς να χρειάζονται επαναλαμβανόμενες δόσεις όπως στη συμβατική αγωγή για να διατηρηθεί το αποτέλεσμα (Ullman, 2000. Ullman et al, 2005).

Βιβλιογραφία:

Άντονι Ζένερ κ άλλοι (2006). Εκπαίδευση Αποτελεσματικού Γονέα. Gordon Hellas
Bowlby, J. (1982). Attachment (2nd ed.). New York: Basic Books.
Γεώργιος Πάνος (2017). Σύγχρονες Έρευνες Παιδοψυχολογίας, (288-294). Τόμος Πρακτικών στο πλαίσιο των Προγραμμάτων Ψυχικής και Κοινοτικής Υγείας του Πανεπιστημίου Αιγαίου
Ghatak N., (2003). Η θεραπεία με την Ομοιοπαθητική. Alter Vet 2, (23-24).
Ελεονώρα Παπαλεοντίου-Λουκά (2014), 12o Συνέδριο Παιδαγωγικής Εταιρείας Κύπρου «Δεσμός Προσκόλλησης», Εμπιστοσύνη και οι Επιδράσεις του στην Ανάπτυξη της Προσωπικότητας, Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο Κύπρου
Ελένης Βαλάσση-Αδάμ, 2009. Γονιός δεν γεννιέσαι, γίνεσαι. Εκδ. Ελιζά
Ganahl, J. (2004) "Sean Penn's Outspokenness off Camera Earns Him Steinbeck Award." San Francisco Chronicle
Tamminen, K. (1994). Religious Experiences in Childhood and Adolescence: A viewpoint of Religious Development Between the Ages of 7 and 20. International Journal for the Psychology of Religion, 4(2): 61-85.
Thompson, R.A.. and Randall, B. (1999). A Standard of Living Adequate for Children's Spiritual Development. In A.B. Andrew’s & N. Kaufman (Eds.) Implementing the U.N. Convention on the Rights of the Child (p.87-104.) Westport, CT: Praeger
Εγχεριδιο του καλόύ γονέα
Ullman-Reichenberg Judyth, Robert Ullman, Ian Luepker, (2005). A drug-free approach to Asperger syndrome and Autism. Picnic Piont Press
Ullman-Reichenberg Judyth, Robert Ullman, (2000). Ritalin free kids. Three Rivers Press.

Κυκλοφόρησε το νέο ανανεωμένο τεύχος του περιοδικού Holistic Life, σε έντυπη και ηλεκτρονική μορφή!

Σε αυτό το τεύχος θα βρείτε το 12σέλιδο ένθετο με θέμα «Γονείς & Παιδί», με την μοναδική προσέγγιση του περιοδικού Holistic Life.

Μερικά από τα θέματα αυτού του τεύχους:

• Η συμβολή της Ομοιοπαθητικής στην ανάπτυξη και ανατροφή του παιδιού.
• Βελονισμός: Εγκυμοσύνη και το πρώτο διάστημα με το μωρό.
• Γιόγκα και διαχείριση του καρκίνου
• Πως να αντιμετωπίσετε το πρόβλημα του θυρεοειδή
• Αποτοξίνωση με τη νέα χρονιά
• Ανθοϊάματα και αντιμετώπιση της ψυχαναγκαστικής προσωπικότητας.
• Η εξάρτηση από το internet στην παιδική ηλικία
• Πως να προλάβετε ένα καρδιακό επεισόδιο

Διανέμεται δωρεάν σε έντυπη μορφή σε φαρμακεία, βιολογικά καταστήματα, ιατρεία, θεραπευτήρια κ.λ.π .

Αναζητήστε το σε πάνω από 700 σημεία διανομής σε όλη την Ελλάδα.

Κάντε Like στη σελίδα μας στο Facebook και κοινοποιήστε!