Αν σε κάποιο τηλεπαιχνίδι έβαζαν την ερώτηση «πόσα όργανα» έχει το ανθρώπινο σώμα η σωστή απάντηση θα ήταν «εξαρτάται».
Φανταστείτε εμένα να δίνω αυτήν την απάντηση ζωντανά. Θα γινόμουν περίγελος. «Κοίτα τον καραγκιόζη που προσπαθεί να καλύψει την άγνοια του με σχετικισμό.» Γιατί λίγοι μπορεί να ξέρουν τον ακριβή αριθμό των οργάνων του ανθρώπου αλλά όλοι ξέρουν ότι ο αριθμός αυτός είναι ακριβής.
Έτσι δεν είναι; ΟΧΙ. Η σωστή απάντηση είναι: Εξαρτάται. Εξαρτάται από τη χρονολογία.
Μήπως φύτρωσαν καινούρια όργανα στον άνθρωπο από κάποια μετάλλαξη; Πιθανό να συμβεί κι αυτό αλλά δεν μιλάμε για αυτό.
Μιλάμε για μια σοβαρή πάθηση του ανθρωπίνου εγκεφάλου και κυρίως του ιατρικού νου: Λέγεται αλαζονεία και διδάσκεται στις περισσότερες ιατρικές σχολές του κόσμου.
Κοντά στα τέλη του 15ου αιώνα ο ορισμός του αναγεννησιακού ανθρώπου, ο Leonardo Da Vinci, απεικόνισε μια ανατομική λεπτομέρεια του γαστρεντερικού συστήματος.
Πέρασε περισσότερο από μισή χιλιετία για να καταλάβουν οι επιστήμονες, μόλις το 2017, ότι αυτός ο σχηματισμός δεν ήταν απλά ένα μόρφωμα αλλά ένα καινούριο όργανο, τη λειτουργία του οποίου δεν γνωρίζουμε ακόμη.
Πρόκειται για το μεσεντέριο, μια σειρά ιστών και κυττάρων που εκτείνονται από το μικρό έντερο ως το μεσόκολο και περιβάλλονται από στρώμα περιτοναίου. Το περιτόναιο είναι υμένας που περιβάλλει τα τοιχώματα και τα σπλάχνα της κοιλίας και της πυέλου, στηρίζοντάς τα και προστατεύοντάς τα.
Οι ερευνητές υποψιάζονται πως παθήσεις του γαστρεντερικού όπως η νόσος του Crohn αλλά και ισχαιμικές παθήσεις, μπορεί να έχουν να άρχονται από το μεσεντέριο.
Η υπόθεση του μεσεντερίου αφορά απλή δυσταξινόμηση.
Πολύ μεγαλύτερη ανακάλυψη με πολύ μεγαλύτερες επιπτώσεις ανακοινώθηκε λίαν προσφάτως. Πρόκειται για ένα όργανο που βρισκόταν ακριβώς κάτω από τη μύτη μας και που δεν το είχαμε δει ποτέ παρά τις χιλιετίες ιστορίας της ανατομίας.
Είναι ένα όργανο που βρίσκεται κάτω από το δέρμα μας. Ίσως ακόμη κι η χρήση της λέξεως όργανο να είναι κι αυτή μια πρόωρη δυσταξινόμηση καθώς πρόκειται για ένα δίκτυο καναλιών ελαστίνης και κολλαγόνου γεμάτο υγρό που βρίσκεται σχεδόν σε όλο το σώμα, οπότε η λέξη σύστημα ίσως να είναι πιο κατάλληλη για αυτό.
Το interstitium ή διαμέσιο, αποτελεί ένα σύστημα απορρόφησης κραδασμών που προστατεύει τους ιστούς και τα όργανα. Πολύ πριν οι άνθρωποι εφεύρουν αερόσολες κι υδρόσολες, το ανθρώπινο σώμα είχε ένα ολόκληρο δίκτυο από αυτές. Χωρίς αυτό, η καταπόνηση των οργάνων θα ήταν καταστροφική.
Το διαμέσιο λοιπόν κάνει το κολλαγόνο και την ελαστίνη ακόμη πιο σημαντικά για τον οργανισμό από ότι ήδη γνωρίζαμε ότι ήταν.
Ο όρος interstitium δεν είναι καινούργιος αλλά χρησιμοποιούνταν γενικά και αόριστα ως ένα τρίτο διάστημα όπου βρισκόταν εξωκυττάριο υγρό κι όχι ένα εκτεταμένο όργανο με συγκεκριμένη αρχιτεκτονική και λειτουργία.
Ο λόγος που ένα τόσο σημαντικό όργανο είχε διαφύγει της προσοχής μας είναι γιατί μια από τις μεθόδους προετοιμασίας των ανατομικών παρασκευασμάτων ήταν η αφυδάτωση των ιστολογικών δειγμάτων η οποία άδειαζε τα διαμερίσματα του διαμέσιου από υγρό με αποτέλεσμα οι δομές κολλαγόνου κι ελαστίνης να καταρρέουν και να μην είναι διακριτές.
Οι ερευνητές πάγωσαν τα ιστολογικά δείγματα αντί να τα αφυδατώσουν ως είθισται και με τη χρήση ενδομικροσκόπησης λέιζερ κατάφεραν να δουν αυτό το τεράστιο δίκτυο που βρίσκεται κυριολεκτικά κάτω από το δέρμα μας.
Ένα από τα μοναδικά χαρακτηριστικά του καινούριο οργάνου είναι ότι περιέχει κι ένα καινούριο είδους κυττάρου, κάτι που μορφολογικά και λειτουργικά βρίσκεται κάπου ανάμεσα στους ινοβλάστες και τα ενδοθηλιακά κύτταρα.
Στο δίκτυο του διαμέσιου περιέχεται το 20% του εξωκυττάριου νερού. Το υγρό του δικτύου εκβάλει στο λεμφικό μας σύστημα. Αυτός είναι ο λόγος που ως φοιτητής ιατρικής ποτέ μου δεν είχα καταφέρει να κατανοήσω το λεμφικό σύστημα καθώς έλειπε το Διαμέσιο κομμάτι του παζλ.
Το ότι το υγρό του διαμέσιου ρέει προς το λεμφικό σύστημα είναι κεφαλαιώδους σημασίας και για ένα ακόμη ζήτημα:
Μέσα από αυτό το κανάλι του διαμέσιου, καρκινικά κύτταρα μπορούν να βρεθούν στο λεμφικό σύστημα κι από εκεί να εξαπλωθούν σε όλο το σώμα δίνοντας μεταστάσεις.
Στο βιβλίο μου «Τι δεν σας λένε οι γιατροί», είχα αναφέρει το πόσο πολύ η έρευνα είχε αγνοήσει το κρισιμότατο ζήτημα των μεταστάσεων, εστιάζοντας πολύ περισσότερο σε χημειοθεραπείες και ραδιοθεραπείες.
Η ανακάλυψη του διαμέσιου σημαίνει και κάτι που δε θα δείτε στα συμβατικά media: Οι χειρούργοι τόσες δεκαετίες επεμβαίνουν σε όγκους χωρίς να γνωρίζουν την ύπαρξη του διαμέσιου, το οποίο το θεωρούσαν ως ένα πυκνό στρώμα συνδετικού ιστού με περιορισμένη διαπερατότητα.
Αυτό σημαίνει ότι οι επεμβάσεις του καρκίνου είναι πιθανό από μόνες τους να αυξάνουν τον κίνδυνο μεταστάσεων κι αποτελεί έναν πιθανό μηχανισμό ικανό ίσως να εξηγήσει τις έστω και σπάνιες χειρουργικές μεταστάσεις, τις λεγόμενες «μεταστάσεις εμφύτευσης».
Σε παλιότερα άρθρα έχουμε δει το πώς η αντιμετώπιση του καρκίνου, έστω κάποιες συγκεκριμένες παράμετροί της, προωθούν την ανάπτυξη του. Όπως ακριβώς λέμε «ανάπτυξη μέσω λιτότητας».
Στο επόμενο άρθρο θα δούμε ακόμη περισσότερες από αυτές.
Εικάζω ότι υπάρχουν πολλές εκπλήξεις που μας κρύβει το διαμέσιο. Φαντάζομαι ότι θα παίζει σημαντικό ρόλο στη διαδικασία της γήρανσης. Άλλωστε η έρευνα για την αντιγήρανση και τον καρκίνο έχουν πολλά κοινά.
Κι οι εκπλήξεις μπορεί να έρθουν από απρόσμενους τομείς όπως αυτός των εναλλακτικών θεραπειών. Όπως περιγράφει ο πιο σημαντικός ερευνητής του διαμεσίου για τις πιθανές προεκτάσεις του μηχανισμού του, Neil Thiese: «Υπάρχουν πολλές τεχνικές συμπληρωματικής ιατρικής που έχουν αποδειχθεί ότι έχουν θεραπευτική αποτελεσματικότητα αλλά απουσία μηχανιστικών ερμηνειών του είδους που εκτιμά η Δυτική Ιατρική, παραμένουν ελάχιστα κατανοητές ή ακόμη, αποτελούν αντικείμενο χλεύης. Ο βελονισμός, η διάγνωση παλμού στην Κινέζικη και Θιβετιανή Ιατρική και η μυοπετονική θεραπεία απελευθέρωσης, για παράδειγμα, είναι όλες τους τεχνικές που μπορεί να βρουν κάποιες μηχανιστικές εξηγήσεις στη δομή και τις ιδιότητες του διαμέσιου. Περισσότερες ερωτήσεις δημιουργούνται από όσες απαντώνται, μα αυτό είναι για την καλύτερη και την πιο συναρπαστική επιστήμη». Η ανακάλυψη του διαμέσιου απάντησε σε πολλές ερωτήσεις που δεν τέθηκαν αρκετά συχνά. Εμένα όμως μου προκάλεσε ακόμη μια. Στην καλύτερη και πιο συναρπαστική επιστήμη η αντικειμενικότητα απέναντι στο αντικείμενο της έρευνας σου είναι προαπαιτούμενη. Ο Thiese είναι εδώ και χρόνια θετικά προκατειλημμένος προς τις συμπληρωματικές θεραπείες. Σε ένα του άρθρο αναφέρεται στο μοντέλο του υγρού σώματος. Ελπίζουμε για το καλό όλων μας, η ανακάλυψη του διαμεσίου να μην μας κρύβει την έκπληξη της ανάκλησής της και ο Thiese να μείνει στην ιστορία της ιατρικής ως ένα από τα μεγαλύτερα ονόματα.
Είναι τόσα πολλά που το ιατρικό κατεστημένο έχει κάνει λάθος για τόσο πολύ καιρό, άλλοτε εν αγνοία του αλλά και συχνά εν πλήρη γνώση του, βασιζόμενο στην τυφλή εμπιστοσύνη και την ανάγκη του ασθενή και της οικογένειάς του, που δεν θα είναι άδικο αν κατηγορήσουμε μια καθόλου αμελητέα μερίδα των γιατρών για εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας.
Φυσικά, στο ζύγι υπάρχουν πάντα και τα πολλά πράγματα που η ιατρική έχει κάνει στην υπηρεσία του ανθρώπου και μια σημαντική μερίδα ευσυνείδητων γιατρών με πλατειά αντίληψη.
Και για αυτόν ακριβώς το λόγο, για να ξεχωρίσει η ήρα από το στάρι, θα συνεχίσουμε να εκθέτουμε τις κακές πρακτικές της ιατρικής από όπου κι αν προέρχονται αυτές.
(Ο Πέτρος Αργυρίου είναι ένας ξεχωριστός λογοτέχνης κι ένας από τους κορυφαίους Έλληνες αναλυτές, ιδιαιτέρως στο πεδίο του παρασκηνίου των παγκόσμιων πολιτικών δημόσιας υγείας. Είναι επίσης μέλος της ένωσης δημοσιογραφίας της επιστήμης Science View και μόνιμος συνεργάτης του Holistic Life. Από τις εκδόσεις ETRA κυκλοφορούν τα σχετικά βιβλία του: «Τι δεν σας λένε οι γιατροί», 2009, «Θανάσιμες Θεραπείες. 2011» και «Παρά Φύση», 2014, όλα τους μοναδικά στο είδος τους στην ελληνική εκδοτική πραγματικότητα και όχι μόνο. Το προσωπικό του blog είναι το agriazwa.blogspot.com).
