Ζούμε σε μια εποχή όπου ο θάνατος των άλλων θεωρείται η μεγαλύτερη συμφορά που συμβαίνει κατά την διάρκεια της ζωής μας. Όσο για τον δικό μας θάνατο, αν εξαιρέσει κανείς τον τρόμο μας για το αναπόφευκτο, απειροελάχιστοι κατάφεραν να τον περιγράψουν όταν επέστρεψαν πίσω.
Ο Δυτικός πολιτισμός, αποκομμένος από κάθε πνευματικότητα, λανθασμένος στον ορθολογισμό και την ματαιοδοξία, προσπαθεί με νύχια και με δόντια να κρύψει την ύπαρξη του θανάτου.
Ζούμε από τότε που γεννιόμαστε σε μια φούσκα αθανασίας. Οποιαδήποτε κτήση έχουμε από υλική έως γνωστική, μας παρέχεται ως συμβόλαιο αθανασίας. Νιώθουμε ασφαλείς μέσα στις υλικές μας απολαύσεις, μέσα στα επιτεύγματά μας και χτίζουμε το εγώ μας για να προστατευτούμε από το «κακό» που αλίμονο έρχεται. Αρνούμαστε την φθορά του σώματός μας, κάνουμε πλαστικές, ελαχιστοποιούμε την επαφή μας με ασθενείς, ρίχνουμε σε οίκους ευγηρίας τους ηλικιωμένους, δεν πηγαίνουμε ποτέ τα παιδιά μας σε κηδείες, απωθούμε τα πάντα και μέσω εργασιομανίας ξεχνάμε τις απώλειες. Ο θάνατος θεωρείται η μεγαλύτερη κατάρα του πολιτισμού μας. Είναι το τέλος. Είναi το Άγνωστο. Είναι το Μοιραίο. Και γι’ αυτό ακριβώς όταν συμβαίνει δίπλα μας, όλοι είμαστε εντελώς απροετοίμαστοι. Τα παιδιά χάνουν τους γονείς τους, ο αδερφός την αδερφή του, ο σύντροφος τον σύντροφο, οι γονείς το παιδί τους. Όλα μπορούν να συμβούν. Αυτός που μένει πίσω καλείται να επεξεργαστεί, να νιώσει, να αντιμετωπίσει κάτι αδιανόητο, κάτι που ήρθε από το πουθενά και χτύπησε σαν πυρηνική βόμβα την ύπαρξή του. Αυτό είναι το πένθος.
Η ισχύς της βόμβας είναι ανάλογη του συναισθηματικού δεσίματος ή αλλιώς της εκάστοτε ιδιαίτερης σύνδεσης με τον θανόντα. Κάποιες φορές δε, το χτύπημα είναι τόσο συντριπτικό που οδηγεί τους πενθούντες σε μόνιμες ψυχολογικές αναπηρίες ή ακόμα και σε αυτοκτονίες (γρήγορες ή αργές). Κάποιος μπορεί να μείνει σαν ένα κούτσουρο που αναρωτιέται τί νόημα έχει η ζωή και άλλος να στραφεί σε αυτοκαταστροφικούς εθισμούς για να απαλύνει και να ξεχάσει τον πόνο του. Πένθος = πόνος = δυσβάσταχτος πόνος, θλίψη, θρήνος και αίσθηση ματαιότητας. Είναι η στιγμή όπου ο άνθρωπος πενθεί μαζί με τον θανόντα και δικά του κομμάτια που ξαφνικά χάθηκαν. Όνειρα, σχέδια, προσδοκίες. Για πολλούς από εμάς, είναι και η πρώτη ουσιαστική επαφή με την θνητότητά μας και το τέλος των ψευδαισθήσεων αθανασίας.
Κάποια μέρα πλέον θα έρθει και ο δικός μας θάνατος. Ναι! Δεν είμαστε αθάνατοι. Αυτή η έσχατη υπαρξιακή αγωνία, η οποία βγαίνει μέσα από το πένθος, μπορεί να οδηγήσει σε τρία μονοπάτια. Αυτό της αυτοκαταστροφής, το αναφέραμε ήδη. Το πιο συχνό μονοπάτι είναι ο πενθών να ταμπουρωθεί ακόμα πιο πολύ, δημιουργώντας τείχη ασφαλείας μέσα από περισσότερη ύλη, περισσότερο σεξ, περισσότερο πλούτο και κύρος, περισσότερη διάνοια και έτσι περισσότερο εγώ, ως ένας έσχατος μηχανισμός άμυνας, απώθησης του μοιραίου τέλους. Υπάρχει όμως ένας φεγγίτης στο δωμάτιο πανικού του πένθους. Είναι το μονοπάτι της αυτογνωσίας. Το πενθόν άτομο αποκτά κάποια στιγμή βαθιά επίγνωση της θνητότητάς του. Αναγνωρίζει τον κοινό παρονομαστή-θάνατο ως φυσικό και εξισωτικό για όλους ανθρώπους φαινόμενο.
Μέσα από την κοινή θνητότητα-ταυτότητα, αναγνωρίζει πρώτιστα την προηγούμενη κατάσταση ψευδαίσθηση του εγώ και συντονίζεται με τα κύματα συμπόνοιας, ταπεινότητας και αγάπης. Όλοι έχουμε ένα κοινό τέλος. Αυτή η συνειδητοποίηση είναι η αρχή του εξανθρωπισμού μας. Γινόμαστε άνθρωποι (άνω θρώσκω) σημαίνει κοιτάμε ψηλά και αναγνωρίζουμε ταυτόχρονα το πεπερασμένο αυτής της ζωής, την ψευδαίσθηση του ελέγχου που είχαμε κάποτε, και ίσως αναγνωρίζουμε και κάτι πνευματικό μέσα μας, που δεν πεθαίνει ποτέ. Οι απώλειες και τα πένθη που τις ακολουθούν, είναι οι έσχατες καμπάνες που ηχούν για να μας συντονίσουν με όλη την Ύπαρξη, το Σύμπαν. Είναι η τελευταία ευκαιρία να δώσουμε στη ζωή μας το νόημα που της αξίζει. Να την απαλλάξουμε από περιττές επιθυμίες, μπερδέματα, φόβους, άγχη, στρες, έλεγχο, για να φανερωθεί έτσι απλή, γυμνή με την αλήθεια της. Η ζωή η ίδια, είναι ένα υπέρτατο δώρο. Ας το δεχτούμε, να το φροντίσουμε, να το αφήσουμε να κυλήσει σαν μπάλα φωτεινή ή να το ξαναδούμε στα μάτια ενός παιδιού που κοιτά τα πάντα με δέος και αθωότητα. Κι ας τραφούμε με το νέκταρ της αγάπης, προσφέροντάς το απλόχερα στους συνανθρώπους μας.

Ο Κωνσταντίνος Μπόχτης γεννήθηκε στην Αθήνα το 1988 και σύντομα ανακάλυψε τη μεγάλη του αγάπη για τη γιόγκα. Ασχολείται με τη Γιόγκα, τον Διαλογισμό και τη Βιπασάνα για περισσότερα από 15 χρόνια. Γνώρισε την ομοιοπαθητικη, την Αρχαία Ελληνική και την Παραδοσιακή Κινέζικη Ιατρική, τον Ελληνικό και Κινέζικο Βελονισμό και την Κινεζική Βοτανοθεραπεία. Έχει παρακολουθήσει εκπαίδευση ταϊλανδέζικου μασάζ στη Chiang Mai της Ταϊλάνδης, και είναι μέλος της Thai Healing Alliance.
Έχει εκπαιδευτεί στην Κλινική Αρωματοθεραπεία, στη Βοτανοθεραπεία, στη Κλινική Διατροφή, στην Ιριδολογία, στη Χρωμοθεραπεία, στην Κρυσταλλοθεραπεία και στα Ανθοϊάματα Bach, στο Ηνωμένο Βασίλειο, στην Μελισσοθεραπεία στο Κέντρο Μελισσοθεραπείας του Δρ. Stefan Stangaciu στη Ρουμανία και στο Ρέικι. 
Έχει επίσης σπουδάσει Ayurveda και Panchakarma στο Kannur της Ινδίας, Coaching για Υγεία, Ευεξία, Άσκηση και Μακροζωία, Εκπαίδευση και Υποστήριξη Προσφύγων και Μεταναστών, Διαπολιτισμική Εκπαίδευση: Θεωρητική και Πειραματική Προσέγγιση και Κοινωνικός Αποκλεισμός: Μοντέλα - Πρακτικές – Θεσμικές Λύσεις στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών.
Είναι Yoga Therapist, μέλος της Διεθνούς Ένωσης Yoga Therapists USA, μέλος του American Association of Drugless Practitioners, μέλος της Ομοσπονδίας Ολιστικών Θεραπευτών του Ηνωμένου Βασιλείου, μέλος του British Council για συμπληρωματικές θεραπείες και μέλος της Διεθνούς Ομοσπονδίας Επαγγελματιών Αρωματοθεραπευτών (IFPA).
Είναι αναγνωρισμένο μέλος (επιπέδου Grand Master) του Yoga Alliance International της Ινδίας, RYT-500 από το Yoga Alliance USA, RTY-500 από το World Yoga Alliance, μέλος του Yoga Alliance Professionals του Ηνωμένου Βασιλείου, μέλος του IYTA της Αυστραλίας και μέλος της Διεθνούς Ομοσπονδίας Επαγγελματιών Γιόγκα – IFYP της Ινδίας.
Ο Κωνσταντίνος ειδικεύεται στην Hatha και την Ashtanga Yoga, ενώ διδάσκει Gyan, Yin, Iyengar, Therapeutic, Vinyasa, Accessible, Y12SR, Prenatal και Kids Yoga.
Έχει εργαστεί για πολλούς ανθρώπους σε όλο τον κόσμο, συμπεριλαμβανομένου και του εαυτού του. Γι ‘αυτό έχει αφιερώσει τα τελευταία χρόνια να βοηθήσει τους ανθρώπους να βρουν φυσικούς τρόπους για να αποκαταστήσουν και να βελτιώσουν τη δύναμη, την υγεία και την ευτυχία τους.
Με την αφοσίωσή του στη γιόγκα, αυτό που θέλει είναι να εμπνεύσει τους γύρω του να ξεκινήσουν ή να συνεχίσουν την πρακτική τους, ώστε να μπορούν να απολαύσουν όλα τα οφέλη που προσφέρει μακροπρόθεσμα.
Διοργανώνει και συντονίζει σεμινάρια και διεξάγει προσωπικές συνεδρίες στην Ελλάδα και στο εξωτερικό.
Έχοντας εργαστεί σε πολλές χώρες, με ανθρώπους διαφορετικών εθνικοτήτων, πολιτισμών, πεποιθήσεων, φύλων κλπ., είναι σε θέση να υποστηρίξει τους ανθρώπους στη μεταμόρφωσή τους με διάφορους τρόπους. Δεν σταμάτησε ποτέ να μαθαίνει και να εκπαιδεύεται σε νέες τεχνικές για να γίνεται καλύτερος θεραπευτής κάθε μέρα.

Το διάστημα που πέρασε αλλά και αυτό που ακολουθεί επιβάρυνε και εξακολουθεί να επηρεάζει με έναν εντελώς ιδιαίτερο τρόπο τον ψυχισμό μας. Φυσικά, η βασική ψυχική αντίδραση των περισσότερων ήταν και είναι ο φόβος μέχρις σημείου πανικού για την υγεία, τη δική μας και των άλλων. Υπήρξαν και υπάρχουν επίσης και άλλες, αρκετά εκτεταμένες αντιδράσεις, όπως η δυσανασχέτηση μπροστά στις συχνά μεταβαλλόμενες ή και αντιφατικές εκτιμήσεις και οδηγίες από πλευράς αρμοδίων, ο κλονισμός της εμπιστοσύνης πολλών ως προς την αντικειμενικότητα της πληροφόρησης και τις ερμηνείες του φαινομένου όπως και διάφορες άλλες εκτιμήσεις και αντιδράσεις που χαρακτηρίζονται ως συνωμοσιολογικές.
Σκοπός αυτού του άρθρου δεν είναι το να κρίνει ή να αξιολογήσει τις όποιες αντιλήψεις ή αντιδράσεις. Ανεξάρτητα του αν κάποιος έχει δίκιο ή όχι στο τι νομίζει για τα πράγματα, τα συναισθήματα που βιώνει είναι πραγματικά και πρέπει να αντιμετωπιστούν θεραπευτικά με ευαισθησία και σεβασμό. Και μέθοδοι όπως τα ανθοϊάματα μπορούν να έχουν καθοριστική συμβολή σε αυτό.

Ας δούμε κάποιες από τις συχνότερες συναισθηματικές αντιδράσεις στο συγκεκριμένο θέμα.

Φόβος
Το κλασσικό ανθοΐαμα Bach για τον φόβο και την ανησυχία για συγκεκριμένα, "χειροπιαστά" θέματα και καταστάσεις είναι ως γνωστόν το Mimulus. Οι φόβοι και οι ανησυχίες της καθημερινής ζωής, εν προκειμένω φόβοι όπως ‘θα αρρωστήσω;’, ‘νοιώθω λίγο αδιάθετος/η, ωχ! μήπως είναι ο κορωνοϊός;’, ‘μήπως αρρωστήσω τώρα που θα βγω από το σπίτι;’, ‘τι θα κάνω με τα οικονομικά μου τώρα που μειώθηκαν τα έσοδα/δεν μπορώ να αντεπεξέλθω στα έξοδα;', κλπ.
Ανάλογη ένδειξη θα έχουν τα αντίστοιχα ιάματα άλλων συλλογών, όπως για παράδειγμα το Dog Rose (φόβος συγκεκριμένων πραγμάτων) και Crowea (ανησυχία) της Australian Bush. Αν οι φόβοι και οι ανησυχίες αυτού του είδους φτάνουν σε βαθμό απόγνωσης, ανεξάρτητα από το αν οι λόγοι για το να νοιώθει κανείς έτσι είναι ρεαλιστικοί ή υποκειμενικοί, χρειαζόμαστε το Sweer Chestnut (Bach). Το Bottlebrush (Australian Bush) θα υποστηρίξει επίσης αποφασιστικά την ψυχολογία του ανθρώπου που αισθάνεται ότι δεν έχει βοήθεια προκειμένου να τα βγάλει πέρα με τη ζωή.
Αυτός που βιώνει τρόμο και αναστάτωση και διακατέχεται από μια έντονη αίσθηση κινδύνου και απειλής από αυτά που ακούει να συμβαίνουν θα χρειαστεί παράλληλα και ιάματα όπως τα Rock Rose και Rescue Remedy (Bach), Emergency Essence (Australian Bush), Διάσωση (Ελληνικά Ανθοελιξήρια) κλπ.
Για το υπερβολικό άγχος του ‘Μήπως πάθουν κάτι τα παιδιά μου, οι γονείς μου...’ κλπ, το κατάλληλο ανθοΐαμα είναι το Red Chestnut (Bach).
Για τη μεγάλη αγωνία για την υγεία μας και την τάση υπερεξάρτησης από γιατρούς, εξετάσεις, φάρμακα κλπ, θαυμάσιο είναι το Self Heal (FES).

Συνωμοσιολογία
Σε μια κατάσταση όπου υπάρχουν και ακούγονται τόσο πολλές διαφορετικές εκτιμήσεις ως προς το πώς, το τι και το γιατί συμβαίνουν όσα συμβαίνουν, δεν είναι παράξενο το να δημιουργείται σύγχυση ή και ερωτήματα γύρω από το ποια μπορεί να είναι τα προβλήματα πραγματικά. Τέτοια ερωτήματα και συνειδητές ή υποσυνείδητες πεποιθήσεις και αγωνίες φαίνεται εύκολο σε πολλούς να αντιμετωπιστούν αν χαρακτηριστούν απλά "συνωμοσιολογία", στο ψυχολογικό επίπεδο όμως τα πράγματα δεν είναι τόσο απλά και δεν αρκούν οι χαρακτηρισμοί. Τα συναισθήματα χρειάζονται σεβασμό. Ο κλονισμός της εμπιστοσύνης δεν είναι κάτι που μπορεί να αντιμετωπιστεί εύκολα και η τάση για καχυποψία ή και για παρανοειδείς ερμηνείες είναι από τα δυσκολότερα προβλήματα. Κι εδώ ωστόσο υπάρχει η δυνατότητα να απαλύνουμε το -συχνά κρυμμένο- άγχος και να αποκτήσουμε μια διαυγέστερη και πιο ρεαλιστική κατανόηση της πραγματικότητας.
Αν συνειδητοποιήσουμε πόσο δυσάρεστο και κουραστικό είναι το να αντιμετωπίζουμε με καχυποψία οτιδήποτε συμβαίνει στον κόσμο, ανθοϊάματα όπως το Holly (Bach), Mountain Devil (Australian Bush), Oregon Grape (FES), Cordierite (Pegasus) θα ηρεμήσουν τον νου μας, θα δώσουν χώρο στην εκδήλωση υγιούς εμπιστοσύνης και θα μας βοηθήσουν να αντιληφθούμε τα πράγματα με μεγαλύτερη διαύγεια.

Σύγχυση
Σε περιόδους μεγάλης ψυχικής φόρτισης υπάρχει έντονη η τάση είτε να αποδέχεται άκριτα κανείς αυτά που φαίνεται να υποστηρίζουν "όλοι οι άλλοι" προκειμένου να μη χαρακτηριστεί μη-σωστός ή και ανόητος είτε να ακολουθεί τυφλά περίεργες και υπερβολικές θεωρίες και γνώμες "ειδικών". Το ανθοΐαμα Cerato (Bach) δυναμώνει και σταθεροποιεί την κρίση και την αντίληψή μας, ώστε να μπορούμε να αξιοποιούμε την εμπειρία, την αίσθηση και τη λογική μας ανεξάρτητα από το τι υποστηρίζουν οι άλλοι - να νοιώσουμε σιγουριά και αυτοπεποίθηση ως προς το τι πιστεύουμε και γιατί. Το Goldenrod (FES) θα δώσει τεράστιο ψυχικό σθένος και άνεση στο να μπορεί να εκφράζει κανείς  τη διαφωνία του με τους άλλους χωρίς να φοβάται ότι θα τον απορρίψουν ή ότι θα τον απομονώσουν.

Η "αόρατη απειλή"
Το Aspen (Bach) θα καθαρίσει το νου μας από σκοτεινούς, ασαφείς, ακαθόριστους φόβους, για πράγματα ή καταστάσεις τη φύση των οποίων κανείς αγνοεί και απέναντι στους οποίους νοιώθει ανήμπορος να υπερασπιστεί τον εαυτό του ή να κρυφτεί - κάτι πολύ συνηθισμένο για όποιον νοιώθει να περιβάλλεται από άγνωστους και αόρατους κινδύνους.  
Σχετικά με αισθήματα αγωνίας και απαισιοδοξίας για το αν θα «καταστραφεί ο κόσμος», το ανθοΐαμα της FES Scotch Broom, θα ενισχύσει τη θετική σκέψη ως προς το μέλλον του κόσμου μας και ως προς την έκβαση των δοκιμασιών που εκδηλώνονται ή που διαγράφονται σαν απειλή.

Προφυλάξεις και ψυχαναγκασμοί
Στην περίπτωση που κάποιος έχει παρα-επηρεαστεί από τις προτροπές για μέτρα προστασίας, (τακτική απολύμανση, συμπεριφορές αποφυγής του κινδύνου μολυσμού κλπ) και αρχίζει να «προσέχει» σε βαθμό ψυχαναγκασμού, το Crab Apple (Bach) θα τον βοηθήσει να νοιώθει και να φέρεται πιο λογικά - όπως και το αντίστοιχο Billy Goat Plum (Australian Bush).

Απαισιοδοξία
Gentian (Bach), Borage (FES) και Sunshine Wattle (Australian Bush) θα μας βοηθήσουν να έχουμε αισιοδοξία και πίστη ότι τα πράγματα τελικά θα πάνε καλά.  

Δυσπροσαρμοστικές αντιδράσεις και υπερβολές
Πολλοί άνθρωποι νομίζουν ότι δεν αντέχουν τη στεναχώρια, την πίεση ή τη στέρηση και θεωρούν αδιανόητο το να μη κάνουν αυτό που τους ευχαριστεί. Αντιδρούν με ένα ιδιαίτερο άγχος μπροστά σε απαιτήσεις π.χ. για αποχή από μαζικές κοινωνικές εκδηλώσεις και συγχρωτισμό, ξενύχτια σε κέντρα διασκέδασης κλπ. Το άγχος της απαγόρευσης τους οδηγεί στην ανάγκη του να επιδίδονται ακόμη εντονότερα σε τέτοιες συμπεριφορές σε μια προσπάθεια να "ξεδώσουν", κρύβοντας από τον εαυτό τους και από τους άλλους τη δυσφορία τους μέσα από μια κατάσταση ευθυμίας. Το ανθοΐαμα που χρειαζόμαστε εδώ είναι το Agrimony (Bach).  

"Δεν μπορώ να φορέσω μάσκα!"
Αρκετοί αισθάνονται μεγάλη πίεση μπροστά στην υποχρεωτική χρήση μάσκας, αισθάνονται ότι "πνίγονται" και ασφυκτιούν. Πρόκειται για υπερβολικά φορτισμένη συναισθηματική αντίδραση που οδηγεί σε απώλεια της ψυχραιμίας και που βεβαίως παραπέμπει σε κλειστοφοβική ψυχολογία. Και εδώ, τα ανθοιάματα Agrimony (δεν αντέχω ότι με δυσαρεστεί!), Cherry Plum (υπερένταση, αίσθηση εσωτερικής πίεσης, φόβος απώλειας του ελέγχου), ανάγκη άμεσης απαλλαγής από τη δυσάρεστη αίσθηση και έλλειμμα υπομονής (Impatiens), εύκολη αποθάρρυνση αν η δυσκολία δεν υποχωρεί αμέσως αλλά επιμένει (Gentian) αναμένεται να βοηθήσουν καθοριστικά. Επειδή μάλιστα σε τέτοιες περιπτώσεις η υποκείμενη ψυχολογία φαίνεται να παρουσιάζει κοινά με την αντίστοιχη των κρίσεων πανικού, η γράφουσα θεωρεί πληρέστερη τη φόρμουλα των ιαμάτων Bach που έχει δημιουργήσει για τις κρίσεις πανικού: Agrimony-Cherry Plum-Chestnut Bud-Impatiens-Red Chestnut-Gentian.

Γκρίνια, αρνητισμός, κακή ψυχική διάθεση
Ανθοϊάματα όπως τα Willow (Bach) και Southern Cross (Australian Bush) θα μας βοηθήσουν να διατηρήσουμε τη διάθεσή μας θετική και καλή και να προστατευτούμε από την περιρρέουσα αρνητικότητα.  
Να υπενθυμίσουμε το Walnut (Bach) και το Yarrow (FES, Pegasus) για τους ανθρώπους που είναι ιδιαίτερα ευάλωτοι στις ψυχικές επιρροές του περιβάλλοντος. Επίσης, το Red Clover (FES) γι' αυτούς που τείνουν να αφομοιώνονται από τα φορτισμένα συναισθήματα και την "ψυχολογία της μάζας".

Η Μαρίνα Αγγελή είναι ιατρός με ειδίκευση στην ψυχιατρική, εκπαίδευση στην Συστημική Ψυχοθεραπεία και πολυετή ενασχόληση με εναλλακτικές θεραπείες και κυρίως με τη μέθοδο των Ανθοϊαμάτων και τις θεραπευτικές εφαρμογές τους στην αντιμετώπιση ψυχολογικών προβλημάτων. Έχει γράψει πολλά άρθρα και εργασίες για τα Ανθοϊάματα καθώς και το βιβλίο 'Ανθοθεραπεία με τα Ιάματα Μπαχ'. Είναι ιδρυτικό μέλος και νυν πρόεδρος της Ελληνικής Ανθοϊαματικής Εταιρείας.