Η εβδομάδα 18-24 Νοεμβρίου έχει ανακηρυχτεί από τον Π.Ο.Υ. ως εβδομάδα αφιερωμένη στην ευαισθητοποίηση του κοινού σχετικά με την κατάχρηση των αντιβιοτικών και την επακόλουθη επίδραση της μικροβιακής αντοχής. Η δήλωση του EUROCAM με αφορμή το γεγονός αυτό αναφέρει:
Είναι αναγκαίο να καταστεί προτεραιότητα η επίλυση της μικροβιακής ανθεκτικότητας με τη μείωση της εξάρτησης από τα αντιβιοτικά φάρμακα. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί διατηρώντας τους ανθρώπους, τα ζώα και το περιβάλλον υγιή. Οι στρατηγικές που προάγουν την υγεία και αποσκοπούν στο να καταστήσουν τους ανθρώπους πιο ανθεκτικούς στις λοιμώξεις θα πρέπει να έχουν προτεραιότητα σε όλες τις πολιτικές υγείας της ΕΕ.
Είναι υψίστης σημασίας να δοθεί μεγαλύτερη έμφαση στην προαγωγή της υγείας του ευρωπαϊκού πληθυσμού[1], ώστε να αντιμετωπιστεί το ζήτημα της μικροβιακής αντοχής (Antimicrobial resistance - AMR). Θα πρέπει να προωθηθούν παρεμβάσεις υγείας που βελτιώνουν την ανθεκτικότητα των ανθρώπων στους μολυσματικούς παράγοντες. Αυτή η προσέγγιση για την επίλυση του προβλήματος της μικροβιακής αντοχής δεν αντιμετωπίζεται επί του παρόντος επαρκώς.
Με την ευκαιρία της Παγκόσμιας Ημέρας Ενημέρωσης για την ανθεκτικότητα στα αντιμικροβιακά φάρμακα, το EUROCAM θα ήθελε να μοιραστεί το όραμά του για έναν κόσμο απαλλαγμένο από τη μικροβιακή αντοχή. 

Ένα αποτελεσματικό ανοσοποιητικό σύστημα
Η μολυσματική ασθένεια προκύπτει όταν συναντώνται δύο παράγοντες: η επαφή με έναν μολυσματικό παράγοντα (μικρόβιο) και, το σημαντικότερο, η ευαισθησία των ανθρώπων στον μολυσματικό παράγοντα. Η παρουσία μολυσματικών παραγόντων είναι φυσική. Υπάρχουν πολλές ενδείξεις ότι οι άνθρωποι (και τα ζώα) με ισορροπημένο, ενεργό ανοσοποιητικό σύστημα είναι λιγότερο ευαίσθητοι στους παθογόνους μικροοργανισμούς και καταπολεμούν τις μολυσματικές ασθένειες πιο αποτελεσματικά χωρίς την ανάγκη αντιβιοτικής θεραπείας.

Ορισμός της υγείας
Το 1946, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας όρισε την υγεία ως "μια κατάσταση πλήρους σωματικής, ψυχικής και κοινωνικής ευεξίας και όχι απλώς η απουσία ασθένειας ή αναπηρίας" [2], ανοίγοντας το δρόμο για ένα σύστημα υγειονομικής περίθαλψης που βασίζεται στην ευρωστία των ανθρώπων. Ο σύγχρονος ορισμός της υγείας αναδεικνύει επίσης αυτή την ασθενοκεντρική προσέγγιση, τονίζοντας ότι η υγεία είναι: "Η ικανότητα προσαρμογής και αυτοδιαχείρισης απέναντι σε κοινωνικές, σωματικές και συναισθηματικές προκλήσεις". [3]. Αυτό σημαίνει ότι αλλάζει η αντίληψη για την υγεία ως "κατάσταση απουσίας μιας ασθένειας" και προωθείται πλέον η φροντίδα με επίκεντρο τον ασθενή και τη θετική προσέγγιση στην υγεία [4]. Οι επιλογές του τρόπου ζωής αλλά και οι θεραπείες που βελτιώνουν τις αντιδράσεις του ανοσοποιητικού συστήματος του ασθενούς έχουν κεντρικό ρόλο.

Μια αποτελεσματική και βιώσιμη προσέγγιση
Μια ευρωπαϊκή στρατηγική για την υγεία που βασίζεται στην πρόληψη, την προαγωγή της υγείας και την προσαρμοστικότητα/ανθεκτικότητα των ανθρώπων είναι μια αποτελεσματική και βιώσιμη προσέγγιση για τη μείωση της επίπτωσης της μικροβιακής αντοχής:

  • Οι υγιείς πληθυσμοί ασκούν λιγότερη πίεση στην υγειονομική περίθαλψη.
  • Οι άνθρωποι και τα ζώα που είναι ανθεκτικά στις μολυσματικές ασθένειες θα χρειάζονται λιγότερα αντιβιοτικά, γεγονός που μειώνει τη συχνότητα εμφάνισης της μικροβιακής ανθεκτικότητας,
  • Η προαγωγή της υγείας και η προσαρμοστικότητα προάγουν την πολυτομεακή προσέγγιση " One Health " [5] για την AMR

Η ιατρική έρευνα που επενδύει στην εξέταση των παραγόντων κινδύνου θα επιφέρει έρευνα προσανατολισμένη στην υγεία και, κατά συνέπεια, ιατρική που προάγει την υγεία.

Η στρατηγική για τη μείωση της μικροβιακής ανθεκτικότητας
Η προαγωγή της υγείας και η προσαρμοστικότητα/αντοχή θα πρέπει να αποτελούν αναπόσπαστο μέρος κάθε στρατηγικής για την πρόληψη και την αντιμετώπιση της μικροβιακής αντοχής, παράλληλα με την κατάλληλη ετοιμότητα, τη διαχείριση των αντιβιοτικών, την επιτήρηση και την ανάπτυξη εμβολίων. Το EUROCAM προτείνει τις ακόλουθες δράσεις:

  • Προώθηση του υγιεινού τρόπου ζωής στη δημόσια εκπαίδευση μέσω στοχευμένων εκστρατειών και της ένταξης σύμβουλων τρόπου ζωής στην πρωτοβάθμια υγειονομική περίθαλψη,
  • Έρευνα και επένδυση σε ασφαλείς και αποτελεσματικές, μη ρυπογόνες [6] μη αντιβιοτικές θεραπείες και μοντέλα που συμβάλλουν στην πρόληψη, τη θεραπεία και τη διαχείριση λοιμωδών νοσημάτων μέσω της βελτίωσης της ανθεκτικότητας των ασθενών (όπως για παράδειγμα η Ομοιοπαθητική και η Ανθρωποσοφική ιατρική).

Η δημιουργία ενός αποτελεσματικού, βιώσιμου και προσανατολισμένου στην ανθεκτικότητα συστήματος υγειονομικής περίθαλψης απαιτεί δράση στους τομείς της πολιτικής, της δημόσιας εκπαίδευσης, της έρευνας και της ανάπτυξης.
*Το EUROCAM είναι μια ανεξάρτητη μη κερδοσκοπική και μη κυβερνητική ευρωπαϊκή οργάνωση-ομπρέλα που εκπροσωπεί ασθενείς, ιατρούς, επαγγελματίες θεραπευτές και κτηνιάτρους στον τομέα της παραδοσιακής, συμπληρωματικής και ολοκληρωμένης ιατρικής (TCIM), με στόχο την προώθηση της συμβολής της TCIM στην καλύτερη υγεία στην Ευρώπη.
Το EUROCAM διαχειρίζεται τη γραμματεία της Ομάδας Ενδιαφέροντος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για την Ολοκληρωμένη Ιατρική και την Υγεία και είναι διαπιστευμένο ως μη κρατικός φορέας στο Περιφερειακό Γραφείο του ΠΟΥ για την Ευρώπη.

Ιστοσελίδα: www.cam-europe.eu | e-mail: secretariat@cam-europe.eu

Αναφορές:

[1] https://ec.europa.eu/health/system/files/2020-01/amr_2017_action-plan_0.pdf and https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/PDF/?uri=CELEX:32021R0522&from=EN
[2] https://apps.who.int/gb/bd/PDF/bd47/EN/constitution-en.pdf?ua=1
[3]Huber M, Knottnerus JA, Green L, van der Horst H, Jadad AR, Kromhout D, Leonard B, Lorig K, Loureiro MI, van der Meer JW, Schnabel P, Smith R, van Weel C, Smid H. (2011) How should we define health? BMJ, 343():d4163. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/21791490
[4] Huber M, van Vliet M, Giezenberg M, Winkens B, Heerkens Y, Dagnelie PC, Knottnerus JA. (2016). Towards a 'patient centred' operationalisation of the new dynamic concept of health: a mixed methods study. BMJ open, 6(1), e010091. https://doi.org/10.1136/bmjopen-2015-010091
[5] http://digitallibrary.un.org/record/842813/files/A_71_L-2-EN.pdf 
[6]https://ec.europa.eu/environment/water/water-dangersub/pdf/strategic_approach_pharmaceuticals_env.PDF

Κατηγορία Info

Ας ξεκινήσουμε από την είδηση: Ένας καινούριος μύκητας, ο Candidas Auris απειλεί την ζωή κάποιων από εμάς.

Και ας προχωρήσουμε στην ανάλυση και το πλαίσιο της είδησης:

Για περισσότερα από 15 χρόνια, κραυγάζω για την κατάχρηση των αντιβιοτικών και τις συνέπειες της, ανάμεσα στις οποίες η σοβαρότερη είναι μια πιθανή μη ιάσιμη πανδημία.

Συγκεκριμένα, τόνιζα πως κάτι τέτοιο είναι πολύ πιθανότερο να συμβεί από την ανθρωπογενή παρέμβαση/επέμβαση κι όχι από κάποια τυχαία φυσική μετάλλαξη. Δεν είναι ότι το δεύτερο ενδεχόμενο αποκλείεται, απλά δεν υπάρχει τίποτε που να μπορούμε να κάνουμε για αυτό, ενώ τις κακές πρακτικές μας μπορούμε και πρέπει να τις αλλάξουμε.

Μέχρι και το 2011, οι ειδικοί έκαναν τα στραβά μάτια, οι περισσότεροι γιατροί συνταγογραφούσαν υπερβολικά αντιβιοτικά και συχνά χωρίς ιδιαίτερο λόγο και οι καταναλωτές τα έπαιρναν με τις χούφτες ακόμη και για το απλό κρυολόγημα.

Μόλις το 2011, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας αποφάσισε να βαρέσει τον συναγερμό. Μα ήδη ήταν αργά.

Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή. Ένας από τους βασικότερους μηχανισμούς επιβίωσης και εξέλιξης των οργανισμών είναι οι μεταλλάξεις: Οι οργανισμοί μεταβάλλονται από γενιά σε γενιά αλλά και στη διάρκεια της ζωής τους, με αποτέλεσμα να δημιουργούνται περισσότερες εκδοχές της αρχικής τους μορφής, διαφορετικά δηλαδή στελέχη.

Έτσι, όταν αλλάζουν οι συνθήκες του περιβάλλοντός τους, κάποια από αυτά τα στελέχη θα είναι ικανά να επιβιώσουν ακόμη κι αν οι πρόγονοί τους δεν τα καταφέρουν. Κι έτσι συνεχίζεται η ζωή στον πλανήτη ακόμη και κάτω από εξαιρετικά αντίξοες συνθήκες. Αυτός ο μηχανισμός είναι πολύ πιο ισχυρός στους πιο απλούς οργανισμούς.

Με την κατάχρηση των αντιβιοτικών δημιουργήσαμε ένα εχθρικό περιβάλλον για πολλούς μικροοργανοισμούς. Κάποια από τα στελέχη τους όμως έφεραν τέτοιες μεταλλάξεις που δεν επηρεάζονταν από τα φάρμακα, ανέπτυξαν την λεγόμενη μικροβιακή αντίσταση στα αντιβιοτικά και έγιναν ανθεκτικά σε αυτά. Καθώς οι πρόγονοί τους πέθαιναν, τα ανθεκτικά στελέχη πλήθαιναν.

Το φαινόμενο είναι ακόμη πιο έντονο στα βακτήρια καθώς αυτά μέσω της ανταλλαγής των λεγόμενων πλασμιδίων ανταλλάσουν γενετικό υλικό μεταξύ τους με αρκετά γρήγορους ρυθμούς. Έτσι ένα βακτήριο που ήταν ανθεκτικό σε ένα φάρμακο, μπορούσε να ανταλλάξει γενετικό υλικό με ένα βακτήριο που ήταν ανθεκτικό σ’ ένα άλλο, δημιουργώντας ένα στέλεχος που ήταν ανθεκτικό και στα δύο.

Και έτσι δημιουργήθηκαν τα πολυανθεκτικά βακτήρια, μικροοργανισμοί που ήταν ανθεκτικοί σε τρία και τέσσερα φάρμακα, ακόμη και μικροοργανισμοί που ήταν ανθεκτικοί σε όλα τα φάρμακα που διαθέτουμε.

Οι ειδικοί πλέον φοβούνται ότι σε μερικά χρόνια από τώρα τα περισσότερα από τα φάρμακα που διαθέτουμε θα είναι παντελώς άχρηστα, έτσι ώστε μια λοίμωξη, οποιαδήποτε λοίμωξη, μπορεί να σε στείλει απευθείας στον τάφο. Αυτό είναι το τίμημα που θα κληθούμε να πληρώσουμε για την κατάχρηση και την ιατροφαρμακευτική απληστία, όχι πλέον μόνο ως άτομα αλλά ως ανθρωπότητα.

Το φαινόμενο αυτό έχει αρχίσει να επεκτείνεται όχι μόνο σε βακτήρια αλλά και σε περισσότερο περίπλοκους οργανισμούς όπως οι μύκητες. Ο Candida Auris είναι ένα μύκητας που ανακαλύφθηκε το 2009 και είναι πολυανθεκτικός: Τουλάχιστον δύο από τα διαθέσιμα αντίστοιχα αντιβιοτικά μας δεν τον πιάνουν. Και ήδη έχει επεκταθεί σε πολλές χώρες.

Ας κάνουμε ένα διάλλειμα στον εφιάλτη της μικροβιακής αντίστασης με καλά νέα: Ο Candida Auris δεν αποτελεί γενικευμένο κίνδυνο υγείας. Μπορεί να προσβάλλει πολλές ομάδες του πληθυσμού αλλά θανάσιμος μπορεί να γίνει μόνο σε ομάδες πληθυσμού που το ανοσοποιητικό τους είναι πεσμένο. Δυστυχώς, αυτό το κομμάτι του πληθυσμού δεν είναι μικρό: Δεν αφορά μόνο ασθενείς με ιδιοπαθείς ανοσοανεπάρκειες ή AIDS αλλά και ασθενείς μεταμοσχεύσεων, αυτοάνοσων νοσημάτων, κάποιους διαβητικούς και τους περισσότερους καρκινοπαθείς.

Κι αυτά είναι τα μόνα καλά νέα. Γιατί, όπως συμβαίνει και με άλλα ανθεκτικά μικρόβια, τα νοσοκομεία και πρωτίστως οι Μονάδες Εντατικής Θεραπείας έχουν γίνει εστίες μετάδοσης!

Αντί να είναι η λύση, έχουν αρχίσει να γίνονται το πρόβλημα.

Οι περιγραφές για την έκταση που έχει πάρει το πρόβλημα του Candida Auris στα νοσοκομεία είναι δραματικές: Στις κλίνες όπου βρέθηκε ο Auris, ήταν πραγματικά κατακλυσμικός, ήταν κυριολεκτικά παντού: σε σεντόνια, πόμολα, παράθυρα, παντού.

Αυτό όπως καταλαβαίνετε δημιουργεί τεράστια προβλήματα στην εκρίζωσή του απ’ τα νοσοκομεία που απαιτούν πλέον υγειονομικές συνθήκες εφάμιλλες με εργαστήρια βιολογικών όπλων. Κι όχι, αυτό που σας περιγράφω δεν είναι υπερβολή. Ήδη έχουμε 567 κρούσματα στις ΗΠΑ. Και μπορεί το νούμερο να μην είναι μεγάλο από μόνο του, γίνεται όμως ιδιαιτέρως ανησυχητικό αν συνυπολογίσουμε το μικρό χρονικό διάστημα που ο μύκητας μπήκε στη ζωή μας. 

Σκανδαλώδης υπήρξε η αντιμετώπιση του φαινομένου από τους αρμόδιους φορείς και τις κλινικές: Δήθεν για να μην δημιουργήσουν πανικό, το έκρυψαν κάτω από το χαλάκι μέχρι που αυτό απέκτησε τέτοιες διαστάσεις που πήρε το χαλάκι και το σήκωσε. Έχει μόλις μέρες που το CDC έβαλε τον μύκητα σε λίστα τριών κατεπειγόντων απειλών δημόσιας υγείας.

Και μπορεί να προφασίζονταν τον πανικό της κοινής γνώμης για την αδικαιολόγητη αδράνεια, στην πραγματικότητα όμως ο πανικός ήταν των νοσοκομείων που μη θέλοντας να χάσουν φήμη ή πελάτες διάλεξαν για μια ακόμη φορά να βάλουν την υγεία των ασθενών τους σε δεύτερη μοίρα.

Κάθε καρκινοπαθής και κάθε ασθενής με ασθενές ανοσοποιητικό όφειλε να γνωρίζει ποιες κλινικές είχαν και έχουν εκτεθεί στον μύκητα και να τις αποφύγει για να μην εκθέσει τη ζωή του σε ένα σημαντικό και παντελώς περιττό κίνδυνο.

Τέτοια επιχειρήματα περί πανικού δεν φαντάζουν λοιπόν καθόλου πειστικά, ιδιαίτερα όταν οι ίδιες αρχές λάτρευαν τη δημιουργία πανικού κατά την υποτιθέμενη «επιδημία της γρίπης των πτηνών» το 2004, την οποία φρόντισαν να παρουσιάσουν ως πανδημική απειλή για να αναζωογονήσουν την βιομηχανία των εμβολίων.

Ακόμη πιο ανησυχητικά είναι τα ευρήματα για την προέλευση του μύκητα Candida Auris. Γιατί φαίνεται πως δεν είναι ένα στέλεχος που μεταλλάχτηκε αλλά τέσσερα διαφορετικά στελέχη που μεταλλάχτηκαν σχεδόν ταυτόχρονα σε τέσσερα διαφορετικά μέρη του πλανήτη.

Αυτό δεν ταιριάζει με την κλασσική εικόνα μιας επιδημίας που ξεκινάει από μια εστία. Εδώ έχουμε τέσσερις εστίες. Και η λογική μαζί με την επιδημική εμπειρία μάς λένε ότι αυτό είναι κάπως απίθανο να έχει συμβεί μόνο από την ανάπτυξη ανθεκτικότητας του μύκητα σε αντιμυκητισιακά φάρμακα. Όπως υπέθεσαν και κάποιοι ειδικοί, ο ένοχος σε αυτήν την περίπτωση πρέπει να είναι η εκτεταμένη και παγκόσμια χρήση φυτοφαρμάκων στην μαζική γεωργία, φυτοφαρμάκων που μοιάζουν χημικά με τα αντιμυκητισιακά φάρμακα.

Είχα δίκιο λοιπόν όταν στο βιβλίο μου «Θανάσιμες Θεραπείες» (εκδ. ETRA) ισχυριζόμουν πως οι ανθρωπογενείς παρεμβάσεις όπως η κατάχρηση αντιβιοτικών στην ιατρική και ακόμη περισσότερο στην μαζική κτηνοτροφία και φυτοφαρμάκων στην μαζική γεωργία αποτελούν πολύ μεγαλύτερους κινδύνους για καινούριες επιδημίες από ότι τυχαίες φυσικές μεταλλάξεις.

Ζούμε πλέον στον κόσμο των ανθεκτικών μικροβίων. Η αντιμετώπιση του Candida Auris και γενικότερα των πολυανθεκτικών μικροβίων απαιτεί παγκόσμια συνεργασία ερευνητικών κέντρων που θα δημιουργούν συνεχώς καινούρια φάρμακα και νέου τύπου κλινικές δοκιμές που θα πρέπει να σέβονται απολύτως την ιατρική δεοντολογία.

Απαιτεί επίσης αυστηρότατες υγειονομικές συνθήκες στα νοσοκομεία, νέες τεχνικές υγιεινής, υψηλά εκπαιδευμένο προσωπικό ακόμη κι όταν αυτό αφορά στις καθαρίστριες. Γιατί για ένα νοσοκομείο, οι καθαρίστριες είναι εξίσου σημαντικές με ένα γιατρό. Και θα πρέπει να έχουν διαρκή κι υψηλού επιπέδου εκπαίδευση στην υγιεινή. Στην ουσία, τα συστήματα υγείας πρέπει να ξανασχεδιαστούν και να ανακατασκευαστούν. Για να γίνουν αυτά όμως απαιτούνται και σοβαρός σχεδιασμός και μεγάλα κονδύλια. Δυστυχώς, τα περασμένα χρόνια, τρισεκατομμύρια πόρων σπαταλήθηκαν σε μαϊμού ασθένειες κι επιδημίες ενώ οι περικοπές στα συστήματα υγείας πολλών χωρών ήταν δραματικές.

Τα μικρόβια έκαναν το δικό τους άλμα τους προς το μέλλον τους. Τα προλαβαίνουμε άραγε; Αν δεν έχουμε ήδη συνειδητοποιήσει το μέγεθος του προβλήματος και τις ανεξέλεγκτες διαστάσεις που απειλεί να πάρει, τότε η απάντηση είναι: ΣΙΓΟΥΡΑ ΟΧΙ.
(Ο Πέτρος Αργυρίου είναι ένας ξεχωριστός λογοτέχνης κι ένας από τους κορυφαίους Έλληνες αναλυτές, ιδιαιτέρως στο πεδίο του παρασκηνίου των παγκόσμιων πολιτικών δημόσιας υγείας. Είναι επίσης μέλος της ένωσης δημοσιογραφίας της επιστήμης Science View και μόνιμος συνεργάτης του Holistic Life. Από τις εκδόσεις ETRA κυκλοφορούν τα σχετικά βιβλία του: "Τι δεν σας λένε οι γιατροί", 2009, "Θανάσιμες Θεραπείες", 2011 και "Παρά Φύση", 2014, όλα τους μοναδικά στο είδος τους στην ελληνική εκδοτική πραγματικότητα και όχι μόνο. Το προσωπικό του blog είναι το agriazwa.blogspot.com).

Κατηγορία Inbox

Στο πλαίσιο της 10ης Διημερίδας / Έκθεσης ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ & ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΥΓΕΙΑΣ στο Μέγαρο, στο Διεθνές Συνεδριακό Κέντρο Αθηνών, Βασ. Σοφίας & Κόκκαλη 1, 115 21 Αθήνα (στάση metro: ΜΕΓΑΡΟ ΜΟΥΣΙΚΗΣ), την Κυριακή 3 Φεβρουαρίου και ώρα 16:30 το απόγευμα θα πραγματοποιηθεί ομιλία του Σύλλογου Ομοιοπαθητικών Ελλάδος, με τίτλο «Η Ομοιοπαθητική στην αντιμετώπιση της μικροβιακής αντοχής» με ομιλήτρια την Αντιπρόεδρο του ΣΟΕ, Β. Καλοζούμη.

Κατηγορία Νέα