Στο άρθρο αυτό θα παρουσιάσουμε μελέτες που δείχνουν πως διάφορα συμπληρώματα διατροφής και βότανα είναι αποτελεσματικά για την αντιμετώπιση της υπέρτασης.

Συνένζυμο Q10
Μια δοκιμή που περιλάμβανε 109 συμπτωματικούς υπερτασικούς ασθενείς που λάμβαναν συμπλήρωμα CoQ10 (75–360mg/ημέρα) ανέφερε σημαντική μείωση στη μέση συστολική (από 159 σε 147mmHg) και διαστολική (από 94 σε 85mmHg) αρτηριακή πίεση. Μετά από 4,4 μήνες κατά μέσο όρο, το 37% των ασθενών μπόρεσε να διακόψει ένα αντιυπερτασικό φάρμακο, το 11% διέκοψε δύο φάρμακα και το 4% διέκοψε τρία φάρμακα. Μόνο το 3% απαιτούσε την προσθήκη ενός αντιυπερτασικού φαρμάκου και κανένα δεν χρειάστηκε την προσθήκη περισσότερων από ένα φαρμάκων. Είναι σημαντικό ότι το 25% όλων των ασθενών ήταν σε θέση να ελέγξουν την αρτηριακή τους πίεση μόνο με συμπλήρωμα CoQ10 (1). Σε ασθενείς που δίδονταν 60mg/ημέρα CoQ10 για 12 εβδομάδες μειώθηκε η συστολική τους πίεση 18mmHg, κάτι που δείχνει ότι «το CoQ10 μπορεί να προσφέρεται με ασφάλεια σε υπερτασικούς ασθενείς ως μια εναλλακτική θεραπευτική επιλογή» (2). Μια μελέτη σε ασθενείς με υπέρταση και στεφανιαία αρτηριακή νόσο που λάμβαναν 60mg CoQ10 δυο φορές την ημέρα αποκάλυψε ότι «το συνένζυμο Q10 μείωσε την αρτηριακή πίεση πιθανώς μειώνοντας το οξειδωτικό στρες και την απόκριση ινσουλίνης σε ασθενείς που λάμβαναν αντιυπερτασικά φάρμακα» (3). Μια σε βάθος ανασκόπηση εξέτασε τυχαιοποιημένες ελεγχόμενες δοκιμές που χρησιμοποίησαν συμπληρώματα CoQ10, για τουλάχιστον τρεις εβδομάδες, για τη θεραπεία της πρωτοπαθούς υπέρτασης. Η θεραπεία με CoQ10 είχε ως αποτέλεσμα τη μέση μείωση της συστολικής αρτηριακής πίεσης 11mmHg και τη μέση μείωση της διαστολικής αρτηριακής πίεσης 7mmHg (4). Μια μετα-ανάλυση 12 κλινικών δοκιμών κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η συμπλήρωση CoQ10 σε υπερτασικούς ασθενείς μπορεί να μειώσει τη συστολική αρτηριακή πίεση έως και 17mmHg και τη διαστολική αρτηριακή πίεση έως και 10mmHg χωρίς σημαντικές παρενέργειες. Αυτή η μετα-ανάλυση σημείωσε ότι σε πολλές από τις μελέτες που συμπεριλήφθηκαν, οι ασθενείς ήταν σε θέση να διακόψουν τη φαρμακευτική αγωγή (5).

Μαγνήσιο
Σε μια μετα-ανάλυση επτά μελετών στις οποίες συμμετείχαν ασθενείς με συστολική αρτηριακή πίεση άνω των 155mmHg που είχαν λάβει αντιϋπερτασική φαρμακευτική αγωγή για τουλάχιστον έξι μήνες, η λήψη μαγνησίου έδειξε ότι μειώνει σημαντικά την συστολική και διαστολική αρτηριακή πίεση κατά μέσο όρο 18,7mmHg και 10,9mmHg αντίστοιχα (6).
Σε μια κλινική δοκιμή συμμετείχαν 48 ασθενείς με ήπια χωρίς επιπλοκή υπέρταση και τυχαιοποιήθηκαν σε 600mg/ημέρα από του στόματος πιδολικού μαγνησίου και συστάσεις για τρόπο ζωής ή συστάσεις τρόπου ζωής ως ομάδα ελέγχου για 12 εβδομάδες. Οι μέσες συστολικές πιέσεις 24 ωρών μειώθηκαν κατά 5,6±2,7mmHg και οι διαστολικές πιέσεις μειώθηκαν κατά 2,8±1,8mmHg σε σύγκριση με τα άτομα της ομάδας ελέγχου (7).
Σε 82 διαβητικούς υπερτασικούς ενήλικες με τεκμηριωμένη υπομαγνησιαιμία που λάμβαναν καπτοπρίλη (αναστολέας του μετατρεπτικού ενζύμου της αγγειοτασίνης) αλλά όχι διουρητικά, η συμπλήρωση με 2,5 g χλωριούχου μαγνησίου σε διάστημα 4 μηνών μείωσε τη συστολική πίεση κατά 20,4±15,9mmHg σε σύγκριση με 4,7±12,7mmHg με εικονικό φάρμακο. Η παρέμβαση με μαγνήσιο μείωσε τη διαστολική πίεση κατά 8,7±16,3mmHg έναντι 1,2±12,6mmHg στην ομάδα του εικονικού φαρμάκου (8).

Κουερσετίνη
Μια δοκιμή σε 93 υπέρβαρους ή παχύσαρκους ανθρώπους έδειξε ότι 150mg κουερσετίνης ημερησίως για έξι εβδομάδες μείωσε τη συστολική αρτηριακή πίεση κατά 2,6mmHg (9). Σε μια ξεχωριστή τυχαιοποιημένη ελεγχόμενη δοκιμή, 49 άντρες κατανάλωναν 150mg κουερσετίνης ή εικονικό φάρμακο κάθε μέρα για οκτώ εβδομάδες. Τα άτομα που λάμβαναν κουερσετίνη εμφάνισαν μείωση 5,7mmHg στην 4ωρη μεταγευματική αρτηριακή πίεση, ενώ η αρτηριακή πίεση των αποδεκτών του εικονικού φαρμάκου δεν άλλαξε σημαντικά (10). Μια τυχαιοποιημένη ελεγχόμενη δοκιμή του 2015 διαπίστωσε ότι σε υπερτασικούς ασθενείς έξι εβδομάδες θεραπείας με 162mg κουερσετίνης καθημερινά μείωσαν την 24ωρη περιπατητική αρτηριακή πίεση κατά 3,6mmHg σε σύγκριση με το εικονικό φάρμακο (11). Άλλες δοκιμές που χρησιμοποίησαν διαφορετικές δόσεις κουερσετίνης και διάρκεια θεραπείας έδειξαν επίσης ότι αυτό το φλαβονοειδές μειώνει αποτελεσματικά την αρτηριακή πίεση (12-13).

Μελατονίνη
Η μη ελεγχόμενη νυχτερινή υπέρταση είναι ένα σοβαρό πρόβλημα. Η αύξηση της αρτηριακής πίεσης τη νύχτα συμβάλλει σε καρδιαγγειακή νόσο και θνησιμότητα και είναι ιδιαίτερα διαδεδομένη σε άτομα με υπνική άπνοια. Σε μία μετα-ανάλυση των δεδομένων από επτά μελέτες, 2-3mg μελατονίνης ελεγχόμενης απελευθέρωσης κατά την κατάκλιση μείωσαν τη νυχτερινή συστολική αρτηριακή πίεση κατά 6mmHg και τη νυχτερινή διαστολική πίεση κατά 3,5mmHg (14).

Ιχθυέλαιο
Μια ανασκόπηση σε 36 διαφορετικές δοκιμές που χρησιμοποίησαν συμπληρώματα ιχθυελαίου για τη θεραπεία της υπέρτασης διαπίστωσε ότι το ιχθυέλαιο μειώνει τόσο τη συστολική όσο και τη διαστολική αρτηριακή πίεση. Η μέση δόση ιχθυελαίου που χρησιμοποιήθηκε σε αυτές τις δοκιμές ήταν 3,7 γραμμάρια ανά ημέρα (15). Μια ανάλυση 70 τυχαιοποιημένων ελεγχόμενων δοκιμών διαπίστωσε ότι τα συμπληρώματα ιχθυελαίου μείωσαν τόσο την συστολική όσο και τη διαστολική αρτηριακή πίεση, με τα ισχυρότερα αποτελέσματα σε εκείνους με μη θεραπευμένη υπέρταση. Απαιτήθηκαν ποσά άνω των 2000mg για τη μείωση της διαστολικής αρτηριακής πίεσης (16).

Σκόρδο
Δύο ξεχωριστές μετα-αναλύσεις κατέδειξαν σημαντικές επιδράσεις του σκόρδου στη μείωση της αρτηριακής πίεσης σε άτομα με υπέρταση. Η πρώτη μετα-ανάλυση έδειξε μέση μείωση στην υπερτασική υποομάδα κατά 8,4±2,8mmHg για συστολική πίεση και 7,3±1,5mmHg για διαστολική πίεση (17). Στη δεύτερη μετα-ανάλυση για τους υπερτασικούς συμμετέχοντες, οι παρεμβάσεις με σκόρδο μείωσαν τη συστολική πίεση κατά μέσο όρο 16,3mmHg και τη διαστολική πίεση κατά μέσο όρο 9,3mmHg σε σύγκριση με το εικονικό φάρμακο (18).

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
1. Mol Aspects Med. 1994;15 Suppl:S265-72.
2. South Med J. 2001 Nov;94(11):1112-7.
3. J Hum Hypertens. 1999 Mar;13(3):203-8.
4. Cochrane Database Syst Rev. 2009 Oct 7;(4):CD007435.
5. J Hum Hypertens. 2007 Apr;21(4):297-306.
6. Magnes Res. 2013 Jul-Sep;26(3):93-9.
7. Am J Hypertens. 2009 Oct;22(10):1070-5.
8. J Hum Hypertens. 2009 Apr;23(4):245-51.
9. Br J Nutr. 2009 Oct;102(7):1065-74.
10. Nutr Metab Cardiovasc Dis. 2013 May;23(5):403-9.
11. Br J Nutr. 2015 Oct 28;114(8):1263-77.
12. J Nutr. 2007 Nov;137(11):2405-11.
13. Int J Prev Med. 2013 Jul;4(7):777-85.
14. Vasc Health Risk Manag. 2011;7:577-84.
15. J Hypertens. 2002 Aug;20(8):1493-9.
16. Am J Hypertens. 2014 Jul;27(7):885-96.
17. BMC Cardiovasc Disord. 2008 Jun 16;8:13.
18. Ann Pharmacother. 2008 Dec;42(12):1766-71.

Ο Μάριος Δημόπουλος γεννήθηκε το 1975 στον Πειραιά. Σπούδασε αρχικά φιλολογία με ειδικότητα στη γλωσσολογία στη Φιλοσοφική Σχολή του Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Στη συνέχεια λόγω του ενδιαφέροντός του στις φυσικές και εναλλακτικές θεραπείες σπούδασε στο εξωτερικό διατροφολογία και φυσικοπαθητική (naturopathy). Έχει ειδικευθεί στη χρήση διατροφικών συμπληρωμάτων και εστιάζει την έρευνά του στην πρόληψη των ασθενειών με σωστή διατροφή, με χορήγηση βιταμινών, μετάλλων και αντιοξειδωτικών ουσιών υπό μορφή διατροφικών συμπληρωμάτων και με χορήγηση φαρμακευτικών φυτών και βοτάνων. Είναι καθηγητής διατροφολογίας στη σχολή Natural Health Science (Ελλάδα), όπου διδάσκει για τα διατροφικά συμπληρώματα σε φαρμακοποιούς, διαιτολόγους, διατροφολόγους και εναλλακτικούς θεραπευτές. Ο Μάριος Δημόπουλος έχει γράψει 36 βιβλία για θέματα υγείας. Εδώ το πλήρες βιογραφικό του.

Οι φλεγμονές στα ούλα και τα χαλασμένα δόντια (περιοδοντική νόσος) μπορούν να αυξήσουν τον κίνδυνο ψηλής αρτηριακής πίεσης κατά περίπου 16%. Οι ερευνητές έχουν εντοπίσει 10 βακτήρια στην οδοντική πλάκα που μπορούν να προκαλέσουν αύξηση των επιπέδων της αρτηριακής πίεσης. Αν και πρόκειται για μια διαδικασία που μπορεί να συμβεί και στα δύο φύλα, η μελέτη επικεντρώθηκε σε 1.215 μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες με μέσο όρο ηλικίας τα 63 έτη. Οι ερευνητές από το Πανεπιστήμιο του Μπάφαλο παρακολούθησαν τις γυναίκες για 10 χρόνια και περίπου το ένα τρίτο από αυτές εμφάνισε υπέρταση. Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι σε όλες τις γυναίκες που έγιναν υπερτασικές υπήρχαν συγκεκριμένοι κοινοί τύποι βακτηρίων του στόματος. Η υπέρταση έχει χαρακτηριστεί ως "ο σιωπηλός δολοφόνος. Σύμφωνα με την Αμερικανική Καρδιολογική Εταιρεία, σχεδόν οι μισοί Αμερικανοί ενήλικες εμφανίζουν υπέρταση και οι περισσότεροι δεν το γνωρίζουν. Ωστόσο η διατήρηση της υγείας των δοντιών και των ούλων είναι ένας τρόπος για να μειωθούν οι πιθανότητες.

Πηγή: Journal of the American Heart Association, 2022; doi: 10.1161/JAHA.121.021930

Η λήψη πρωτεϊνών από πολλές διαφορετικές πηγές θα μπορούσε να κρατήσει υπό έλεγχο τα επίπεδα της αρτηριακής πίεσης.
Αποδεικνύοντας ότι η ποικιλία είναι πραγματικά το «αλατοπίπερο της ζωής», εκείνοι των οποίων η πρόσληψη πρωτεΐνης προέρχεται από έως και οκτώ διαφορετικές πηγές έχουν επίσης 66% λιγότερες πιθανότητες να υποφέρουν από υπέρταση σε σύγκριση με άλλους που εξαρτώνται από λίγες μόνο πηγές.
Οι ερευνητές από το νοσοκομείο Nanfang στην Κίνα ανακάλυψαν ότι οι πιο υγιείς λαμβάνουν την πρωτεΐνη τους από δημητριακά ολικής άλεσης, επεξεργασμένα δημητριακά, επεξεργασμένο και μη επεξεργασμένο κόκκινο κρέας, πουλερικά, ψάρια, αβγά και όσπρια, όπως ο αρακάς και τα φασόλια.
Ανέλυσαν τη διατροφή σχεδόν 12.000 ανθρώπων με μέση ηλικία 41 ετών και το 35% από αυτούς εμφάνισαν υπέρταση κατά τη διάρκεια των 18 ετών της μελέτης. Οι περισσότεροι από αυτούς εξαρτιόνταν από μία ή δύο μόνο πηγές πρωτεΐνης, αλλά ο κίνδυνος άρχισε να μειώνεται όσο αυξανόταν ο αριθμός των πηγών πρωτεΐνης.
Η Αμερικανική Καρδιολογική Εταιρεία συνιστά στους ανθρώπους να τρώνε υγιεινές πηγές πρωτεΐνης, όπως από φυτά, θαλασσινά, γαλακτοκομικά προϊόντα με χαμηλά λιπαρά και χωρίς λιπαρά και από άπαχα κομμάτια μη επεξεργασμένου κρέατος και πουλερικών και υποστηρίζει ότι μία ή δύο μερίδες, κάθε μέρα είναι αρκετές για να πάρουμε όλη την πρωτεΐνη που χρειαζόμαστε.

Πηγή: Hypertension, 2022- doi: 10.1161/HypertensionAHA.121.18222

Τα φάρμακα για την αρτηριακή πίεση είναι ένας παράγοντας που κάνει τον ιό COVID-19 θανατηφόρο. Σύμφωνα με νέα έρευνα, τα φάρμακα αυτά αυξάνουν τις πιθανότητες ιογενούς πνευμονίας και θανατηφόρου αναπνευστικής ανεπάρκειας.

Οι άνθρωποι που λαμβάνουν αναστολείς του μετατρεπτικού ενζύμου της αγγειοτενσίνης (ACE inhibitors) ή αναστολείς επιπέδων αγγειοτενσίνης ΙΙ (ARB) για καρδιακά προβλήματα θα πρέπει να μένουν στο σπίτι και να μην συναντώνται με ανθρώπους, λένε ερευνητές από το Πανεπιστήμιο της Λουιζιάνας.

Ο Dr Malcolm Kendrick, γιατρός στο Ηνωμένο Βασίλειο, εκτιμά ότι οι άνθρωποι που παίρνουν ένα από αυτά τα φάρμακα είναι τέσσερις φορές πιο πιθανό να πεθάνουν από τον ιό.

Τα φάρμακα αυξάνουν επίσης τις πιθανότητες να κολλήσουν τον ιό εξαρχής. Οι αναστολείς του μετατρεπτικού ενζύμου της αγγειοτενσίνης (ACE) αυξάνουν ιδιαίτερα τους υποδοχείς γύρω από τους πνεύμονες στους οποίους δεσμεύεται ο κορωνοϊός.

Πολλοί ασθενείς που λαμβάνουν το φάρμακο είναι ηλικιωμένοι και τους συνταγογραφείται για καρδιαγγειακές παθήσεις, όπως καρδιακή προσβολή, υψηλή αρτηριακή πίεση (υπέρταση), διαβήτη ή χρόνια νεφρική νόσο. Οι αναστολείς των υποδοχέων αγγειοτενσίνης (ARB) συνταγογραφούνται επίσης για τη μείωση των επιπέδων της αρτηριακής πίεσης.

Οι αναφορές για 1.099 άτομα με COVID-19 στην Κίνα ανακάλυψαν ότι οι περισσότεροι πάσχουν επίσης από υπέρταση, στεφανιαία νόσο, διαβήτη και νεφρική νόσο, όλα τα προβλήματα υγείας που πιθανώς αντιμετωπίζονται με ένα από αυτά τα φάρμακα.

Παρόμοιες αναφορές προέρχονται από την Ιταλία, όπου εκτιμάται ότι το 52% των θανάτων από τον COVID-19 λάμβαναν επίσης έναν αναστολέα ACE.

Θα εξηγούσε επίσης γιατί τα παιδιά δεν φαίνεται να μολύνονται από τον ιό: έχουν λιγότερους υποδοχείς ACE στα χαμηλότερα αναπνευστικά σημεία τους, λένε οι ερευνητές της Λουιζιάνα.

Πηγή: Journal of Travel Medicine, 2020; doi: 10.1093/jtm.taaa041;