Ιπποκαστανιά: Αντιμετωπίστε με φυσικό τρόπο τους κιρσούς, τις κράμπες και τα κουρασμένα πόδια
Για ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού, ιδίως στην Ελλάδα, το καλοκαίρι αποτελεί μια από τις πιο δύσκολες και επώδυνες εποχές του χρόνου, λόγω της αύξησης της θερμοκρασίας του περιβάλλοντος που επιδεινώνει συμπτώματα που σχετίζονται με τη φλεβίτιδα και όχι μόνο. Συμπτώματα όπως ο πόνος, η αδυναμία ορθοστασίας, η αίσθηση καύσου, το οίδημα, η φαγούρα, οι κράμπες, οι κιρσοί και τα πρησμένα, βαριά και κουρασμένα πόδια επιδεινώνονται εξαιτίας της ζέστης και αυξάνεται τόσο η συχνότητα όσο και η έντασή τους κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού. Επιπλέον, οι κιρσοί και οι έντονα διογκωμένες φλέβες στην επιφάνεια του δέρματος γίνονται πολύ πιο εμφανείς δημιουργώντας ένα αισθητικό κυρίως πρόβλημα στα κάτω άκρα, κατά τη διάρκεια των διακοπών.
Κατά τους θερινούς μήνες η έκθεση στην έντονη ηλιακή ακτινοβολία, μειώνει τα φυσιολογικά επίπεδα υγρασίας της επιδερμίδας. Η απώλεια υγρασίας στην επιδερμική στιβάδα έχει ως αποτέλεσμα τη μείωση της ελαστικότητας του δέρματος η οποία με τη σειρά της επηρεάζει την ελαστικότητα των φλεβών κάτω από το δέρμα, προκαλώντας τη διόγκωσή τους. Επιπλέον, η συχνή έκθεση στον ήλιο και κατ’ επέκταση στις υψηλές θερμοκρασίες, μπορεί να προκαλέσει διαστολή των φλεβών και έτσι το αίμα συσσωρεύεται σε συγκεκριμένα σημεία. Όσο μεγαλύτερη είναι η ανελαστικότητα των φλεβών, τόσο εντονότερα είναι και τα συμπτώματα που προκαλούνται, ως προς τη συχνότητα και την ένταση τους.
Η φλεβίτιδα αποτελεί τη συχνότερη αγγειακή πάθηση, καθώς παρατηρείται σε ποσοστά της τάξεως του 50% στις γυναίκες και του 30% στους άνδρες. Μετά την ηλικία των 60 ετών τα ποσοστά αυτά αυξάνονται. Το πρόβλημα εντοπίζεται κυρίως στην επιφάνεια του μηρού, της κνήμης και στην περιοχή γύρω από το γόνατο. Εκτός από το αισθητικό πρόβλημα που προκαλεί η φλεβίτιδα, καθιστά δύσκολη την καθημερινότητα πολλών ανθρώπων λόγω της ποικιλίας των συμπτωμάτων και της έντονης ενόχλησης. Υπάρχουν πολλοί παράγοντες που μπορούν να επηρεάσουν τον βαθμό και τη συχνότητα εμφάνισης των συμπτωμάτων όπως η κληρονομικότητα, η ορθοστασία, η εγκυμοσύνη, η λήψη ορμονικής και αντισυλληπτικής αγωγής κ.α.
Τα τελευταία χρόνια προτείνονται από ειδικούς και επιστήμονες υγείας διάφορες λύσεις σχετικά με την αντιμετώπιση των συμπτωμάτων που σχετίζονται με τη φλεβίτιδα. Ενδεικτικά, προτείνεται η ήπια αερόβια άσκηση, όπως το ποδήλατο, η κολύμβηση, το περπάτημα και ο χορός, καθώς και η χρήση φλεβοτονωτικών σκευασμάτων, κρεμών και συμπληρωμάτων διατροφής, που μειώνουν το οίδημα που προκαλείται λόγω της συσσώρευσης του αίματος και ενισχύουν τον φλεβικό τόνο και την συστολή των τριχοειδών αγγείων. Επιπλέον, συνίσταται η απώλεια βάρους, αποφυγή ορθοστασίας και καθιστικής ζωής, χρήση ανατομικών υποδημάτων σε συνδυασμό με ειδικές ελαστικές κάλτσες διαβαθμισμένης συμπίεσης. Επιστημονικές μελέτες έχουν δείξει ότι τα σκευάσματα που περιέχουν ανθοκυανίνες, σαπωνίνες και φλαβονοειδή όχι μόνο ανακουφίζουν τα δυσάρεστα συμπτώματα, αλλά και δυναμώνουν τις φλέβες. Τα φλαβονοειδή δεν μπορούν να παραχθούν από τον οργανισμό και μπορούν να ληφθούν μέσω της διατροφής.
Σε πολλές κλινικές μελέτες έχει αποδειχθεί ότι τα φυσικά φλαβονοειδή βοηθούν στη διατήρηση της καλής φλεβικής κυκλοφορίας. Έχει επίσης αποδειχθεί ότι προστατεύουν το αγγειακό επιθήλιο σταθεροποιώντας τις μεμβράνες και αυξάνουν την ελαστικότητά τους (ομαλοποίηση της αγγειακής διαπερατότητας). Το αποτέλεσμα αυτών των δράσεων είναι η διατήρηση της καλής φλεβικής κυκλοφορίας, η μείωση της εμφάνισης οιδημάτων (πρησμένα πόδια) και ανακούφιση από τα ενοχλητικά συμπτώματα όπως αίσθημα βάρους, καψίματος και πόνο. Ο φλοιός της ιπποκαστανιάς περιέχει ουσίες όπως κουμαρίνη, αισκουλίνη, βιταμίνη Ρ (φλαβονοειδή) που διαθέτουν φλεβοτονωτικές ιδιότητες. Έτσι, η ιπποκαστανιά αποτελεί την πλέον φυσική λύση για την αντιμετώπιση των κιρσών, των κραμπών, του οιδήματος και των κουρασμένων ποδιών. Η ιπποκαστανιά περιέχει ουσίες που συμβάλλουν στην τόνωση των φλεβών, ενισχύοντας τα τοιχώματά τους με αποτέλεσμα να μειώνεται η διαπερατότητά τους. Η φρέσκια ιπποκαστανιά αποτελεί την ιδανικότερη επιλογή, καθώς περιέχει 3 φορές περισσότερες δραστικές ουσίες και θεραπευτικά συστατικά σε σχέση με την αποξηραμένη.
Η ιπποκαστανιά έχει αποδειχθεί αποτελεσματική και χρησιμοποιείται παραδοσιακά για προβλήματα που δημιουργούνται από τη μειωμένη παροχή αίματος στις φλέβες, ανακουφίζοντας τα συμπτώματα που συνδέονται με την κακή κυκλοφορία των κάτω άκρων. Επιπλέον, πολλές μελέτες έχουν δείξει ότι το εκχύλισμα από ιπποκαστανιά παρουσιάζει αντιφλεγμονώδη δράση, η οποία οφείλεται στην παρουσία φλαβονοειδών. Παράλληλα, οι στυπτικές ιδιότητές της είναι αποτέλεσμα της υψηλής περιεκτικότητας σε ταννίνες, οι οποίες βοηθούν στην τόνωση των τοιχωμάτων των αιμοφόρων αγγείων. Τέλος, περιέχει σαπωνίνες που δρουν κατά του οιδήματος και μπορούν να αυξήσουν τον φλεβικό τόνο. Όλα τα παραπάνω στοιχεία αποδεικνύουν ότι το εκχύλισμα ιπποκαστανιάς είναι μία αποτελεσματική, ασφαλής και φυσική λύση για την αντιμετώπιση των κιρσών, των κραμπών και των κουρασμένων ποδιών, ιδιαίτερα τους ζεστούς μήνες του καλοκαιριού.
Φυσική αντιμετώπιση της φλεβίτιδας και των κιρσών
Περίπου το 20 τοις εκατό του πληθυσμού πάσχει από φλεβίτιδα και κιρσούς1 – λόγω της κακής κυκλοφορίας του αίματος. Το πρόβλημα εμφανίζεται σε ολόκληρο το σώμα, αλλά τα πόδια επηρεάζονται συχνότερα, καθώς το αίμα πρέπει να μετακινηθεί ενάντια στη βαρύτητα.
Για πολλούς πάσχοντες, οι κιρσοί είναι απλώς αισθητικό πρόβλημα. Όμως μπορεί επίσης να είναι ένα σημάδι χρόνιας φλεβικής ανεπάρκειας, μια εξελισσόμενη κατάσταση στην οποία οι βαλβίδες στις φλέβες δεν λειτουργούν σωστά. Πιθανές αιτίες της χρόνιας φλεβικής ανεπάρκειας είναι η υψηλή αρτηριακή πίεση, η καθιστική ζωή, κάποιος τραυματισμός στα πόδια, ορμονικές ανισορροπίες το υπερβολικό βάρος κ.α.
Όπως και οι κιρσοί, τα συμπτώματα περιλαμβάνουν πρήξιμο, πόνο, κνησμό και αίσθημα βάρους στα πόδια. Στα πιο προχωρημένα στάδια, η χρόνια φλεβική ανεπάρκεια μπορεί να οδηγήσει σε έλκη των ποδιών και σε εν τω βάθει φλεβική θρόμβωση.
Η συμβατική θεραπεία εξαρτάται από τη σοβαρότητα του προβλήματος, αλλά μπορεί να περιλαμβάνει χειρουργική επέμβαση, θεραπεία με λέιζερ και σκληροθεραπεία, όπου χημικές ουσίες εγχέονται στους κιρσούς για να προκαλέσουν την κατάρρευση των τοιχωμάτων τους.
Τεχνικές όπως η κατάλυση με ρεύμα ραδιοσυχνοτήτων και η ενδοφλέβια θεραπεία με λέιζερ τείνουν να είναι οι προτιμώμενες επιλογές αυτή τη στιγμή, καθώς είναι ελάχιστα επεμβατικές και σχετίζονται με λιγότερες επιπλοκές σε σύγκριση με τη χειρουργική επέμβαση.2 Ωστόσο, συχνά έχουν παρενέργειες όπως πόνο, αλλαγές χρώσης και αίσθηση σφιξίματος γύρω από την περιοχή θεραπείας,3 και δεν επιλύουν πάντα το πρόβλημα.
Οι κάλτσες συμπίεσης για τη βελτίωση της ροής του αίματος είναι μια κοινή θεραπεία πρώτης γραμμής, όμως σε πολλούς ασθενείς δεν αρέσει να τις φορούν.4
Ευτυχώς, υπάρχουν πολλές εναλλακτικές επιλογές που πρέπει να λάβετε υπόψη. Ιδανικά, συνεργαστείτε με έναν έμπειρο ιατρό που μπορεί να συστήσει ένα εξατομικευμένο πρόγραμμα και να παρακολουθεί την πρόοδό σας.
Φλαβονοειδή
Αυτές οι ισχυρές φυτικές χρωστικές μπορεί να είναι αποτελεσματικές για κιρσούς και φλεβική ανεπάρκεια όταν λαμβάνονται ως καθημερινό συμπλήρωμα
Grape seed extract.
Το εκχύλισμα σπόρων σταφυλιού βελτίωσε τους κιρσούς και το πρήξιμο μετά από ένα μήνα σε μία δοκιμή ελεγχόμενη με εικονικό φάρμακο.5
Προτεινόμενη δόση: 100-200 mg εκχύλισμα σπόρου σταφυλιού / ημέρα.
Red vine leaf extract.
Το εκχύλισμα φύλλων κόκκινου σταφυλιού έχει βρεθεί ότι είναι ασφαλές και αποτελεσματικό για πολλά συμπτώματα της φλεβικής ανεπάρκειας, όπως το πρήξιμο και ο πόνος στα πόδια.6
Προτεινόμενη δόση: 360 mg / ημέρα.
French maritime pine bark extract.
Αυτό το τυποποιημένο εκχύλισμα φλοιού πεύκου (πυκνογενόλη) έχει φανεί σε αρκετές μελέτες ότι είναι ωφέλιμο σε περιπτώσεις χρόνιας φλεβικής ανεπάρκειας και σχετικές διαταραχές της φλέβας.7 Σε μια δοκιμή, η πυκνογενόλη ήταν πιο αποτελεσματική από τις κάλτσες συμπίεσης για τη βελτίωση των συμπτωμάτων της φλεβικής ανεπάρκειας και ο συνδυασμός των δύο θεραπειών μαζί ήταν πιο αποτελεσματικός από την κάθε μία ξεχωριστά.8
Προτεινόμενη δόση: 150 mg / ημέρα
Διοσμίνη και εσπεριδίνη.
Ένα γαλλικό μείγμα φλαβονοειδών (Daflon), που περιέχει 90% διοσμίνη και 10% εσπεριδίνη, έχει αποδειχθεί αποτελεσματικό για τη χρόνια φλεβική ανεπάρκεια, ακόμη και στα σοβαρά στάδιά της.9
Προτεινόμενη δόση: ακολουθήστε τις οδηγίες της συσκευασίας.
Βότανα
Ιπποκαστανιά (Aesculus hippocastanum).
Μελέτες υποστηρίζουν ότι τα εκχυλίσματα από τους σπόρους αυτού του φυτού αποτελούν μια καλή επιλογή για τη χρόνια φλεβική ανεπάρκεια.10 Έχει αποδειχθεί ότι είναι αποτελεσματικό τόσο στο πρήξιμο και τον πόνο όσο και στα άλλα συμπτώματα της φλεβίτιδας και των κιρσών.11
Προτεινόμενη δόση: ακολουθήστε τις οδηγίες της συσκευασίας.
Ρούσκος (Ruscus aculeatus).
Εκχυλίσματα από αυτό το βότανο μπορούν να μειώσουν τα συμπτώματα της χρόνιας φλεβικής ανεπάρκειας, ειδικά το πρήξιμο των ποδιών.12
Προτεινόμενη δόση: ακολουθήστε τις οδηγίες της συσκευασίας.
Gotu Kola (Centella asiatica).
Αυτό φαίνεται να έχει ωφέλιμη δράση στο συνδετικό ιστό των κιρσών13 και μπορεί να βοηθήσει στη μείωση των συμπτωμάτων της χρόνιας φλεβικής ανεπάρκειας.14
Προτεινόμενη δόση: 60-120 mg /μέρα εκχύλισμα. Εναλλακτικά, πιείτε αφέψημα από το φυτό, τρεις φορές την ημέρα. (Για το αφέψημα, βάλτε ένα κουταλάκι του τσαγιού αποξηραμένο βότανο σε μία κούπα βραστό νερό και αφήστε το για 10 λεπτά πριν το πιείτε).
Μηλόξυδο.
Αυτό το δημοφιλές σπιτικό φάρμακο δοκιμάστηκε για τους κιρσούς σε μία μελέτη με τη συμμετοχή 120 ασθενών που εφάρμοζαν μυλόξυδο τοπικά στην προβληματική περιοχή σε συνδυασμό με τη συμβατική θεραπεία που είχε συνταγογραφηθεί από τον γιατρό. Εκείνοι που χρησιμοποίησαν μηλόξυδο είδαν σημαντική βελτίωση στα συμπτώματά τους όπως οι κράμπες στα πόδια, η ενόχληση, το πρήξιμο και η αίσθηση βάρους σε σύγκριση με όσους έκαναν μόνο τη συμβατική αγωγή.15
Υδροθεραπεία
Η υδροθεραπεία, η οποία συνήθως περιλαμβάνει άσκηση στο νερό, μπορεί να μειώσει το πρήξιμο των ποδιών και άλλα συμπτώματα της φλεβικής ανεπάρκειας.16 Ένα είδος υδροθεραπείας που υπάρχει συχνά σε σπα, η λουτροθεραπεία – μπάνιο σε φυσικό μεταλλικό νερό ή σε θερμά νερά – μπορεί να είναι αποτελεσματική για πολλά συμπτώματα της φλεβικής ανεπάρκειας.17
Χρήσιμες συμβουλές
Οι ακόλουθες συμβουλές μπορούν να βοηθήσουν στην πρόληψη των κιρσών ή στην αποφυγή επιδείνωσής τους.
• Η τακτική άσκηση βοηθά την κυκλοφορία του αίματος. Το περπάτημα ή οποιαδήποτε άλλη μορφή άσκησης που κινεί τα πόδια, αποτελούν ιδανικές λύσεις.
• Μειώστε την πίεση των ποδιών αποφεύγοντας την παρατεταμένη ορθοστασία και το υπερβολικό σήκωμα βάρους.
• Ανυψώστε τα πόδια. Για να βελτιώσετε την κυκλοφορία των ποδιών, κάντε λίγα μικρά διαλείμματα καθημερινά για να σηκώσετε τα πόδια σας πάνω από το επίπεδο της καρδιάς σας, για παράδειγμα, ξαπλωμένοι με τα πόδια σας στηριγμένα σε τρία ή τέσσερα μαξιλάρια.
• Μην σταυρώνετε τα πόδια σας όταν κάθεστε, καθώς αυτό μπορεί να επιβραδύνει την ανοδική ροή του αίματος πίσω στην καρδιά και να αυξήσει την πίεση στις φλέβες των ποδιών.
• Δοκιμάστε μασάζ, ξηρό βούρτσισμα σώματος και άλλες θεραπείες που αυξάνουν την κυκλοφορία.
• Αποφύγετε τα ψηλά τακούνια. Τα παπούτσια με χαμηλά τακούνια λειτουργούν περισσότερο τους μύες της γάμπας, κάτι που είναι καλύτερο για τη ροή του αίματος στις φλέβες.
• Αποφύγετε να φοράτε σφιχτά ρούχα γύρω από τη μέση, τα πόδια και τη βουβωνική χώρα, καθώς αυτό μπορεί να μειώσει τη ροή του αίματος.
Επιλέξτε φυτικές ίνες στη διατροφή σας
Συχνά συνιστάται δίαιτα πλούσια σε φυτικές ίνες για ασθενείς με κιρσούς και χρόνια φλεβική ανεπάρκεια. Μια δίαιτα χαμηλή σε φυτικές ίνες μπορεί να οδηγήσει σε δυσκοιλιότητα και καταπόνηση κατά τη διάρκεια των κινήσεων του εντέρου, η οποία μπορεί να αυξήσει την πίεση στις φλέβες των κάτω άκρων.18
Ελέγξτε το βάρος σας
Το υπερβολικό βάρος μπορεί να συμβάλει στην ανάπτυξη κιρσών.19 Και μεταξύ των ατόμων με κιρσούς, το υπερβολικό βάρος σχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης χρόνιας φλεβικής ανεπάρκειας.20 Στοχεύστε να χάσετε βάρος με μια υγιεινή διατροφή και άσκηση εάν χρειαστεί.
Βιβλιογραφικές αναφορές
1 Phlebology, 2012; 27 Suppl 1: 23-6
2 Semin Intervent Radiol, 2005; 22: 204-8; Curr Pain Headache Rep, 2019; 23: 16
3 Arch Dermatol, 2012; 148: 49-58
4 Phlebology, 2011; 26: 353-60
5 Nutr J, 2017; 16: 5
6 Arzneimittelforschung, 2000; 50: 109-17; Pharmazie, 2019; 74: 193-200
7 Phytomedicine, 2000; 7: 383-8
8 Phytomedicine, 2010; 17: 835-9
9 Angiology, 2001; 52 Suppl 1: S49-56
10 Cochrane Database Syst Rev 2006; (1): CD003230
11 Adv Ther, 2006; 23: 179-90
12 Arzneimittelforschung, 2002; 52: 243-50
13 Int J Clin Pharmacol Res, 1990; 10: 229-33
14 Evid Based Complement Alternat Med, 2013; 2013: 627182
15 Evid Based Complement Alternat Med, 2016; 2016: 6473678
16 Vasa, 1991; 20: 147-52
17 Clin Ter, 2013; 164: 233-8
18 Altern Med Rev, 2001; 6: 126-40
19 Am Fam Physician, 2008; 78: 1289-94
20 J Vasc Surg Venous Lymphat Disord, 2015; 3: 18-26