Όλοι όσοι είναι λιγότερο ή περισσότερο εξοικειωμένοι με τη βοήθεια που μπορούν να προσφέρουν τα ανθοϊάματα γνωρίζουν ότι για την επιτυχή εφαρμογή αυτής της μεθόδου απαραίτητη είναι η κατανόηση της φύσης των προβλημάτων που αντιμετωπίζει ο κάθε συγκεκριμένος άνθρωπος και η εξατομικευμένη επιλογή ανθοϊαμάτων έτσι ώστε αυτά να ανταποκρίνονται στα συγκεκριμένα προβλήματα την κάθε στιγμή. Με αυτό το δεδομένο, έχει νόημα να μιλάμε για κάποιους τυποποιημένους συνδυασμούς ανθοϊαμάτων που να ανταποκρίνονται σε συγκεκριμένους τύπους προβλημάτων;
Η απάντηση φαίνεται ότι είναι θετική με την αυστηρή προϋπόθεση ότι τα συγκινησιακά συστατικά στοιχεία ενός συγκεκριμένου προβλήματος έχουν κατανοηθεί επαρκώς. Αντιμετωπίζουμε τότε ένα ‘σύμπλεγμα συναισθημάτων’ τα οποία, εάν ανακουφιστούν και μεταμορφωθούν μέσω των αντίστοιχων ιαμάτων, προκύπτουν οι επιθυμητές αλλαγές για τον οποιονδήποτε βρίσκεται στην αντίστοιχη θέση παρόλο που μπορεί να μην έχει προηγηθεί ατομική προσέγγιση. Ας πάρουμε το παράδειγμα του γνωστού σε πάρα πολλούς Rescue Remedy που είναι ο ανθοϊαματικός συνδυασμός που κατασκεύασε ο ίδιος ο Dr. Edward Bach για καταστάσεις όπου επικρατεί φόβος και αναστάτωση ή γενικά για καταστάσεις έκτακτης ανάγκης. Το Rescue Remedy αποτελούμενο από πέντε επί μέρους ανθοϊάματα, ανταποκρίνεται στο αίτημα για αντιμετώπιση του φόβου (Rock Rose), της υπερέντασης (Cherry Plum), της απώλειας της υπομονής και της ηρεμίας που προέρχεται από αυτήν (Impatiens), της τάσης για αποσύνδεση από την πραγματικότητα λόγω της ταραχής και του φόβου (Clematis) και του σοκ (Star of Bethlehem). Χωρίς να αποτελεί πανάκεια για κάθε είδος προβλήματος, ως γνωστόν, το Rescue Remedy παρέχει εξαιρετική βοήθεια αν χρησιμοποιηθεί στις καταστάσεις για τις οποίες όντως ενδείκνυται. Ο τρόπος επιλογής των ανθοϊαμάτων του Rescue Remedy από τον Dr. Bach παρέχει μια αφετηρία και ένα τρόπο σκέψης ως προς την κατανόηση και την ‘αποκωδικοποίηση’ των επιμέρους συγκινησιακών αναγκών που μπορεί να συνθέτουν ένα ψυχολογικό ή και ψυχοσωματικό σύνδρομο
Μέσα από πολύχρονη θεραπευτική χρήση ανθοϊαμάτων από πλευράς της γράφουσας, σε συνδυασμό με πληροφορίες από τους χώρους τόσο της ψυχοπαθολογίας όσο και διαφόρων ψυχοθεραπευτικών προσεγγίσεων, έχουν προκύψει αρκετές τέτοιες σύνθετες ‘εικόνες’ ή ‘μοτίβα’ (patterns) τα οποία μπορούν να αποδοθούν με όρους ανθοϊαματικών ιδιοτήτων και να καταστήσουν δυνατή την ‘τυποποιημένη’ (χωρίς δηλαδή απαραίτητα προσωπική αξιολόγηση) αντιμετώπισή τους, εξ ολοκλήρου ή εν μέρει. Η εμπειρία έχει δείξει μέχρι τώρα ότι στις περιπτώσεις ψυχοσωματικών ενοχλημάτων η τυποποίηση των ανθοϊαματικών αναγκών φαίνεται ευκολότερο να επιτευχθεί. Οι Κρίσεις Πανικού είναι ένα τέτοιο παράδειγμα, όπου η κατανόηση των ψυχολογικών αναγκών κατά τη διάρκεια της κρίσης κάνει εύκολο το να βοηθηθεί η κατάσταση με πολύ συγκεκριμένα, ίδια πάντα, ανθοϊάματα. Η περαιτέρω κατανόηση της κατάστασης έχει οδηγήσει στον εμπλουτισμό του συγκεκριμένου συνδυασμού σε μια προσπάθεια να ανταποκριθούμε σε προβλήματα που η παρατήρηση αλλά και η συστημική ψυχοθεραπευτική εμπειρία έχουν επιβεβαιώσει ότι βρίσκονται στη βάση των ψυχοσωματικών προβλημάτων που συνιστούν τις κρίσεις πανικού. Ο εμπλουτισμός αυτός ολοκληρώνει τον συνδυασμό με τρόπο που όχι μόνον ανακουφίζονται μέχρις εξαλείψεως τα συμπτώματα αλλά και δεν ξαναεμφανίζονται στο μέλλον. Παράλληλα ο άνθρωπος αντιλαμβάνεται σταδιακά τις αλλαγές που χρειάζονται στη ζωή του προκειμένου ο ψυχισμός του να ηρεμήσει και να ισορροπήσει ώστε να μην αναγκάζεται να ‘εκτονώνεται’ δυσλειτουργικά μέσα από ανάλογα προβλήματα.
Μια ανάλογη προσέγγιση μέσω της παρατήρησης και της αποκωδικοποίησης των ψυχολογικών σχημάτων (patterns) μπορεί να οδηγήσει σε συνδυασμούς ανθοϊαμάτων για προβλήματα όπως πχ οι κοινοί πονοκέφαλοι (πονοκέφαλοι τάσεως), οι ημικρανίες (διαφορετικό pattern από τους κοινούς πονοκεφάλους), η δυσμηνόρροια (ο γνωστοί πόνοι περιόδου, οι οποίοι σημειωτέον δεν ταυτίζονται με το προεμμηνορρυσιακό σύνδρομο) κ.α. Η αϋπνία, είτε σαν δυσκολία επέλευσης του ύπνου (το ‘να μας πάρει ο ύπνος’) είτε διατήρησής του (το να ξυπνάμε τη νύχτα) είναι ένα άλλο πολύ συνηθισμένο πρόβλημα που μπορεί να αναλυθεί σε επιμέρους συγκινησιακές συνιστώσες: δυσκολία να αφεθεί κανείς ώστε να αποκοιμηθεί (Cherry Plum), ανησυχία και ανυπομονησία καθώς η ώρα περνά και ο ύπνος δεν έρχεται (Impatiens), σκέψεις που εμποδίζουν το νου να ηρεμήσει και να αποκοιμηθεί (White Chestnut). Η δράση των παραπάνω ανθοϊαμάτων ενισχύεται, όπως αποδεικνύεται, από τα αντίστοιχα αυστραλιανά Black Eyed Susan, Boronia, Crowea, καθώς και από το Fringed Violet για προστασία και ανακούφιση από τα διάφορα σοκ της καθημερινότητας και της ζωής. Η παρατηρούμενη σε όλο και περισσότερους ανθρώπους τάση νυκτερινών αφυπνίσεων με δυσκολία στο να ξανακοιμηθεί κανείς οδήγησε στην υπόθεση –που η διερεύνηση επιβεβαίωσε- ότι οι άνθρωποι στις περιπτώσεις αυτές διακατέχονται από ένα βαθύ άγχος και αγωνία ως προς τη ζωή στο παρόν και το μέλλον τους και επίσης από ένα βαθμό απελπισίας. Ανεξάρτητα του αν υπάρχουν αντικειμενικοί λόγοι για τα συναισθήματα αυτά, το υποσυνείδητο το βιώνει σαν δικαιολογημένα και αληθινά και επομένως χρειάζονται φροντίδα και ανακούφιση. Γι’ αυτό το λόγο τα ανθοϊάματα Sweet Chestnut και Gorse παίρνουν και αυτά τη θέση τους στον συνδυασμό.
Ανάλογα μπορούμε να ενισχύσουμε με κατάλληλους σταθερούς συνδυασμούς πολύ ουσιαστικά τις συνήθεις ανάγκες πχ για αύξηση της αυτοπεποίθησης ή για βελτίωση της συγκέντρωσης και της προσοχής στο διάβασμα και τη μελέτη, για μείωση ή και απαλλαγή από την κόπωση, φυσική και ψυχολογική ή ακόμη και για μια γενική βελτίωση της διάθεσης στο βαθμό βέβαια που η τάση προς κακοδιαθεσία δεν συνιστά κατάθλιψη. Ένας ανθοϊαματικός συνδυασμός που περιέχει τα συχνότερα εμφανιζόμενα σήμερα είδη φόβων μπορεί επίσης να ανακουφίσει σε στατιστικά συνηθισμένες περιπτώσεις.
Οι συγκεκριμένοι ανθοϊαματικοί συνδυασμοί έχουν αποδειχθεί χρήσιμοι στην μεγάλη πλειοψηφία των περιπτώσεων στις οποίες αντιστοιχούν. Όσο όμως μετατοπιζόμαστε από το πεδίο των τυπικών ψυχοσωματικών συμπτωμάτων προς αμιγώς ψυχολογικής φύσης προβλήματα τόσο λιγότερο φαίνεται να είμαστε σε θέση να καλύψουμε εξ ολοκλήρου τις ανάγκες με τυποποιημένους συνδυασμούς ενώ όλο και συχνότερα απαιτείται η προσωπική συνάντηση για δημιουργία εξατομικευμένων συνθέσεων και για μεθόδευση της περαιτέρω βοήθειας. Η περίπτωση της αϋπνίας που ήδη αναφέρθηκε μπορεί να αποτελέσει ένα παράδειγμα αυτής της πιθανής ανάγκης μετάβασης από την φόρμουλα προς την εξατομίκευση. Όπως έχει δείξει η θεραπευτική εμπειρία, η παραπάνω φόρμουλα ανταποκρίνεται ικανοποιητικά στις συνήθεις απαιτήσεις. Τι θα κάνουμε όμως με έναν άνθρωπο ο οποίος βιώνει έντονο πένθος και πόνο αποχωρισμού που του διαταράσσει τον ύπνο; Ή με κάποιον που αντιμετωπίζει αντικειμενικά πιεστικά οικονομικά προβλήματα; Ή τι θα κάνουμε με κάποιον που έχει τεράστιες δυσκολίες προκειμένου να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις της ζωής του εξ αιτίες έλλειψης αυτοπεποίθησης, σύγχυσης ως προς τους στόχους και τις επιδιώξεις του, έλλειψης ρεαλισμού, αδυναμίας να οριοθετηθεί ως προς το περιβάλλον του και να ‘σταθεί στα πόδια του’ κλπ; Όλα τα παραπάνω προβλήματα και πάρα πολλά άλλα μπορεί να οδηγούν σε άγχος και αγωνία που επηρεάζει φυσικά τον ύπνο του ανθρώπου αυτού σε βαθμό που ο ανθοϊαματικός συνδυασμός για την αϋπνία, αν και βοηθητικός σε άλλοτε άλλο βαθμό, μπορεί να χρειάζεται να ενισχυθεί και με άλλα ανθοϊάματα και διεργασίες για να δώσει ένα πραγματικά ικανοποιητικό αποτέλεσμα.
Ανάλογα μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε συνδυασμούς (φόρμουλες) ανθοϊαμάτων που βοηθούν πχ στην κατανόηση και στην επικοινωνία ανάμεσα σε γονείς και στα παιδιά τους ή ανάμεσα σε ζευγάρια ή που ανακουφίζουν τα συνηθέστερα προβλήματα που εμφανίζονται σε ηλικιακές ομάδες όπως πχ οι ηλικιωμένοι κλπ. Σε όλες τις παραπάνω περιπτώσεις θα είναι καλό να έχουμε κατά νου ότι αν ο τυποποιημένος ανθοϊαματικός συνδυασμός δεν δώσει ένα πραγματικά ικανοποιητικό αποτέλεσμα εξαλείφοντας πρακτικά το πρόβλημα, θα είναι καλό να αναζητήσουμε την εξατομικευμένη μελέτη και αντιμετώπιση των προβλημάτων που υπάρχουν στην συγκεκριμένη περίπτωση.
Η Μαρίνα Αγγελή είναι ιατρός με ειδίκευση στην ψυχιατρική, εκπαίδευση στην Συστημική Ψυχοθεραπεία και πολυετή ενασχόληση με εναλλακτικές θεραπείες και κυρίως με τη μέθοδο των Ανθοϊαμάτων και τις θεραπευτικές εφαρμογές τους στην αντιμετώπιση ψυχολογικών προβλημάτων. Έχει γράψει πολλά άρθρα και εργασίες για τα Ανθοϊάματα καθώς και το βιβλίο 'Ανθοθεραπεία με τα Ιάματα Μπαχ'.
