Την τελευταία φορά που η A.Z. προσπάθησε να αυτοκτονήσει, βρισκόταν σε ψυχιατρική κλινική. Τα αντικαταθλιπτικά δεν έπιαναν, ούτε κανένα από τα ψυχιατρικά φάρμακα που έπαιρνε σε διάφορες δόσεις και συνδυασμούς για σχεδόν 25 χρόνια. Είχε διαγνωστεί με διατροφική διαταραχή λίγο μετά τα 20 χρόνια της, νοσηλεύτηκε για λίγες ημέρες και την έστειλαν στο σπίτι με την πρώτη της συνταγή, την οποία της είπαν ότι θα χρειαζόταν για όλη της τη ζωή.
Για την επόμενη δεκαετία, η ζωή της ήταν "ένας καθημερινός αγώνας" με την κατάθλιψη και το άγχος, καταπίνοντας κοκτέιλ χαπιών από μια σειρά γιατρών και έχοντας σκαμπανεβάσματα με υπερμανία και σκοτεινή κατάθλιψη, που τελικά διαγνώστηκε ως διπολική διαταραχή.
Ήταν μια κατάσταση που η A.Z. μόλις και μετά βίας επέζησε, μερικές φορές κλαίγοντας για ώρες ή μέρες κάθε φορά, πίνοντας κρασί στις 10:30 το πρωί για να "κατέβει" από την υπερδιεγερτική επίδραση των φαρμάκων της και σκαλίζοντας εμμονικά το δέρμα της μέχρι να αποκτήσει μια σοβαρή, βασανιστική μόλυνση. Οι ψυχωσικές της ρήξεις με την πραγματικότητα και οι απόπειρες αυτοκτονίας την έκαναν να μπαινοβγαίνει σε ψυχιατρικές πτέρυγες.
Σε αυτή την κατάσταση, 45 ετών και σκεπτόμενη ξανά την αυτοκτονία, η A.Z. βρέθηκε στο γραφείο της ψυχιάτρου Kelly Brogan στο Μανχάταν, συγγραφέα του βιβλίου "A Mind of Your Own" και μία από τις γιατρούς που δεν βλέπουν την ψυχική ασθένεια ως "χημική ανισορροπία στον εγκέφαλο" ή μόνιμη εγκεφαλική διαταραχή, αλλά ως μια ασθένεια ολόκληρου του σώματος ή του συστήματος που χαρακτηρίζεται από μια έξαρση φλεγμονής.
Το "φλεγμονώδες μοντέλο της ψυχικής ασθένειας", όπως μερικές φορές αποκαλείται, υπάρχει εδώ και περισσότερες από δύο δεκαετίες, αλλά έχει γίνει πρόσφατα αντικείμενο ιδιαίτερου ενδιαφέροντος. Πρόκειται για την ιδέα ότι οι ψυχικές ασθένειες, από την κατάθλιψη έως τη σχιζοφρένεια, συνδέονται με ένα υπερδραστήριο ανοσοποιητικό σύστημα που δουλεύει λάθος, οδηγώντας σε ψυχολογικά συμπτώματα αλλά και σε μυριάδες σωματικά προβλήματα που συνήθως απορρίπτονται ως "συμπτωματικά" ή άσχετα.
Το φλεγμονώδες μοντέλο των ψυχικών ασθενειών αναγνωρίζει ότι το εξάνθημα στο πρόσωπό σας, ή το ευερέθιστο έντερο ή η καρδιακή σας πάθηση, έχει όντως σχέση με τη διάθεση και την ψυχική σας σταθερότητα. Όλα αυτά τα συμπτώματα είναι ενδείξεις ενός ανοσοποιητικού συστήματος σε χρόνια κατάσταση υπερδραστηριότητας, το οποίο είτε αντιδρά σε κάποιο ερέθισμα είτε εμπλέκεται σε μια αυτοάνοση επίθεση στο σώμα, ή και στα δύο.
Η φλεγμονή είναι η φυσική αντίδραση του ανοσοποιητικού συστήματος ενάντια σε εισβολείς όπως βακτήρια, ιοί, τοξίνες ή φάρμακα. Το ανοσοποιητικό σύστημα ξεκινά επίσης μια φλεγμονώδη αντίδραση όταν τραυματιζόμαστε - η ερυθρότητα, το πρήξιμο και η ζέστη που βιώνουμε είναι το αποτέλεσμα των κυττάρων του ανοσοποιητικού συστήματος που σπεύδουν να εξαλείψουν τις απειλές και να βοηθήσουν στην αποκατάσταση.
Ωστόσο, όταν το ανοσοποιητικό σύστημα υπερδιεγείρεται, μπορεί να προκαλέσει προβλήματα. Ως ένας πολύ εξελιγμένος αμυντικός μηχανισμός, ένα ανοσοποιητικό σύστημα που δεν λειτουργεί σωστά μπορεί να προκαλέσει μεγάλη ζημιά. Η χρόνια φλεγμονή είναι βασικός παράγοντας πίσω από την αθηροσκλήρωση¹ και η κινητήρια δύναμη πίσω από αυτοάνοσα νοσήματα: από τον διαβήτη τύπου² έως την πολλαπλή σκλήρυνση.² Τα άτομα με χρόνια φλεγμονώδη νοσήματα όπως η κολίτιδα έχουν επίσης υψηλότερο κίνδυνο μεταλλάξεων που προκαλούν καρκίνο. Μια μελέτη του 2015 από το Ινστιτούτο Τεχνολογίας της Μασαχουσέτης διαπίστωσε ότι η έκθεση σε χημικές ουσίες που βλάπτουν το DNA μετά από μια περίοδο φλεγμονής ενισχύει ακόμη περισσότερο τις μεταλλάξεις που προκαλούν καρκίνο³.

Το ανοσοποιητικό σύστημα και ο εγκέφαλος
Ενώ η φλεγμονή είναι γνωστός ένοχος για άλλες ασθένειες, οι γιατροί χρειάστηκαν περισσότερο χρόνο για να εξετάσουν το ρόλο της στην ψυχική υγεία, ωστόσο έχει αρχίσει να συγκεντρώνεται αρκετή έρευνα για αυτό το ζήτημα.
Μια ανασκόπηση που δημοσιεύθηκε φέτος επιβεβαίωσε ότι βασικοί ρυθμιστές του ανοσοποιητικού συστήματος - πρωτεΐνες που ονομάζονται κυτοκίνες (ή κυτταροκίνες) και οδηγούν σε φλεγμονή - επηρεάζουν επίσης τη νευρολογική λειτουργία και μεταβάλλονται σε ασθενείς με κατάθλιψη.⁴
Παλαιότερες μελέτες διαπίστωσαν ότι σχεδόν οι μισοί από τους ασθενείς που έλαβαν θεραπεία με κυτταροκίνες για ηπατίτιδα εμφάνισαν επίσης κατάθλιψη.⁵ Και αυτές οι κυτταροκίνες αυξάνονται και μειώνονται ανάλογα με τη σοβαρότητα της κατάθλιψης.⁶
Μια άλλη ανασκόπηση του 2016 σε 114 μελέτες που εξέταζαν τη σχιζοφρένεια, τη διπολική διαταραχή και την κατάθλιψη διαπίστωσε ότι οι φλεγμονώδεις κυτταροκίνες ήταν παρόμοια διαταραγμένες σε όλες αυτές τις καταστάσεις.⁷
Και δύο πρόσφατες μελέτες συνέδεσαν επίσης την παιδική ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή με αυξημένα επίπεδα κυτταροκινών στο αίμα.⁸
Το 2017, ερευνητές του Νοσοκομείου Παίδων της Βοστώνης ανακάλυψαν πώς η φλεγμονή θα μπορούσε να επηρεάσει τη λειτουργία του εγκεφάλου όταν μελέτησαν μοντέλα ποντικιών με λύκο, στα οποία ο οργανισμός επιτίθεται λανθασμένα στα ίδια του τα όργανα. Αυτή η αυτοάνοση πάθηση έχει συμπτώματα κόπωσης, πόνους στις αρθρώσεις και τους μυς και δερματικά εξανθήματα - καθώς και νευροψυχιατρικά συμπτώματα, όπως πονοκεφάλους, κατάθλιψη, άγχος και ακόμη και επιληπτικές κρίσεις σε περίπου τα τρία τέταρτα των πασχόντων.
Στον λύκο, τα λευκά αιμοσφαίρια απελευθερώνουν μια κυτταροκίνη που ονομάζεται ιντερφερόνη-άλφα, η οποία δρα σαν στρατηγός του ανοσοποιητικού συστήματος. Οι ερευνητές της Βοστώνης ανακάλυψαν ότι η ιντερφερόνη-άλφα διέσχισε τον αιματοεγκεφαλικό φραγμό, όπου πυροδότησε τα μικρογλοία -τα κύτταρα άμυνας του ανοσοποιητικού συστήματος του νευρικού συστήματος- να επιτεθούν στις συνδέσεις μεταξύ των νευρικών κυττάρων στον εγκέφαλο.
"Βρήκαμε έναν μηχανισμό που συνδέει άμεσα τη φλεγμονή με την ψυχική ασθένεια", δήλωσε ο επικεφαλής ερευνητής Michael Carroll. "Η ανακάλυψη αυτή έχει τεράστιες επιπτώσεις για μια σειρά ασθενειών του κεντρικού νευρικού συστήματος".⁹
Το πώς ακριβώς αυτοί οι μαχητές του ανοσοποιητικού συστήματος εισέρχονται στον εγκέφαλο δεν είναι ακόμη σαφές, αλλά το 2015, ερευνητές του Πανεπιστημίου της Βιρτζίνια ανακάλυψαν ένα ολόκληρο δίκτυο άγνωστων μέχρι σήμερα αγγείων που συνδέουν τον εγκέφαλο με το ανοσοποιητικό σύστημα, το οποίο θα μπορούσε να είναι ο αγωγός τους¹⁰.

Γιατί χρόνια φλεγμονή;
Η ιδέα ότι η λοίμωξη μπορεί να οδηγήσει σε ψυχικές ασθένειες υπάρχει εδώ και πολύ καιρό. Ο Αμερικανός ψυχίατρος Henry Cotton ήταν τόσο πεπεισμένος γι' αυτό στις αρχές του 20ού αιώνα που αφαιρούσε τα μολυσμένα δόντια των ασθενών του ελπίζοντας να τους θεραπεύσει, και αν αυτό δεν λειτουργούσε, δοκίμασε να αφαιρέσει χειρουργικά άλλους πιθανούς ενόχους, όπως αμυγδαλές, ωοθήκες και όρχεις.
Αυτή η προσέγγιση έπαψε τελικά να είναι δημοφιλής, αλλά έχει διαπιστωθεί ότι ορισμένες λοιμώξεις μπορούν να οδηγήσουν σε νευρολογικές και φλεγμονώδεις καταστάσεις.
Οι λανθάνουσες ή χρόνιες λοιμώξεις μπορούν να διατηρήσουν το ανοσοποιητικό σύστημα σε αναμμένα κάρβουνα και λοιμώξεις όπως ο ιός Epstein-Barr και ο κυτταρομεγαλοϊός έχουν ενοχοποιηθεί ως κρυφές αιτίες φλεγμονωδών νευρολογικών ασθενειών όπως η σκλήρυνση κατά πλάκας.¹¹
Μια πρωτοποριακή μελέτη του 2017 από ερευνητές του University College του Λονδίνου και της Ιατρικής Σχολής του Λονδίνου διαπίστωσε ότι αντίθετα με την πεποίθηση ότι μόλις μια λοίμωξη "τελειώσει", το ανοσοποιητικό σύστημα επανέρχεται στην προηγούμενη κατάστασή του, στην πραγματικότητα, υγιείς εθελοντές που έκαναν ένεση με ένα θανατωμένο βακτήριο E. coli είχαν μεταβολές σε ορισμένους δείκτες του ανοσοποιητικού συστήματος εβδομάδες μετά την παρέλευση των συμπτωμάτων τους.¹²
Με άλλα λόγια, η ύπαρξη μιας λοίμωξης μεταβάλλει το ανοσοποιητικό σας σύστημα κατά τρόπο διαρκή που το προετοιμάζει για μια διαφορετική φλεγμονώδη αντίδραση σε κάθε περαιτέρω λοίμωξη.
Στην ερώτηση πώς διέφερε η πειραματική λοίμωξη από τον εμβολιασμό, ένας από τους συγγραφείς της μελέτης, ο David Gilroy, λέει: "Δεν διαφέρουν - είναι πανομοιότυπα".
Αυτό εγείρει σοβαρά ερωτήματα σχετικά με την κατανόησή μας για τις επιπτώσεις της επανειλημμένης παρακώλυσης του ανοσοποιητικού μας συστήματος με δεκάδες παιδικούς εμβολιασμούς, αναμνηστικούς εμβολιασμούς και ετήσια εμβόλια γρίπης.
Μια ανασκόπηση της ιατρικής βιβλιογραφίας του 2015 εξέτασε τα στοιχεία που συνδέουν τον εμβολιασμό με δυσμενή ψυχιατρικά συμπτώματα και περιέγραψε πολλούς μηχανισμούς με τους οποίους μπορεί να ενισχύσει τις φλεγμονώδεις αντιδράσεις που συνδέονται με ψυχικές ασθένειες.¹³

Ο ρόλος της τροφής
Μια άλλη πρόσφατη μελέτη διαπίστωσε ότι η συνήθης δυτική διατροφή μπορεί να προκαλέσει τη φλεγμονώδη αντίδραση του ανοσοποιητικού συστήματος ακριβώς όπως μια λοίμωξη, καθιστώντας το υπερ-αντιδραστικό στα ερεθίσματα φλεγμονής.
Η γερμανική ερευνητική ομάδα διαπίστωσε ότι τα ποντίκια που τρέφονταν με ανθυγιεινή διατροφή εμφάνισαν οξεία φλεγμονώδη αντίδραση και ενεργοποίηση φλεγμονωδών γονιδίων. Επιπλέον, παρόλο που η φλεγμονή υποχώρησε όταν επανήλθαν στην κανονική τους διατροφή, η επιστροφή στην πιο υγιεινή διατροφή απέτυχε να αντιστρέψει τις αλλαγές στο έμφυτο ανοσοποιητικό τους σύστημα και πολλά από τα γονίδια που είχαν ενεργοποιηθεί παρέμειναν ενεργά.¹⁴

Εγκέφαλος με φωτιά
Οι επαναλαμβανόμενες λοιμώξεις, οι ενέσεις και οι μακροχρόνιες επιθέσεις στο ανοσοποιητικό σύστημα λειτουργούν σαν σπίρτο στο ξερό χορτάρι, που μόλις ενεργοποιηθεί, το ανοσοποιητικό μας σύστημα δεν κάνει διάκριση μεταξύ διαφορετικών ειδών στρεσογόνων παραγόντων για να συνεχίσει τη φλεγμονή. Οι περιβαλλοντικές τοξίνες, ορισμένες τροφές, η στέρηση ύπνου ή ακόμη και η σωματική κακοποίηση ή το τραύμα μπορούν να κρατήσουν την ανοσολογική αντίδραση να σιγοκαίει και να φουντώνει για εβδομάδες, μήνες ή χρόνια.
Ορισμένοι ασθενείς, όπως η Α.Ζ., περιγράφουν ακόμη και τα χειρότερα ψυχικά τους ξεσπάσματα με όρους κόλασης. "Ήταν σαν να είχε πάρει φωτιά ο εγκέφαλός μου", θυμάται. "Λιποθυμούσα από την απόλυτη εξάντληση. Ξυπνούσα στις τρεις, τέσσερις το πρωί, χωρίς να μπορώ να κοιμηθώ... αλλά μετά ο εγκέφαλός μου έπαιρνε φωτιά με το που θα άνοιγα τα μάτια μου".
Η Α.Ζ. και οι γιατροί της παρατήρησαν ότι τα συμπτώματά της αναζωπυρώνονταν καθώς πλησίαζε η έμμηνος ρύση της. "Ο εγκέφαλος είναι ο απόλυτος κυρίαρχος των κύκλων ορμονικής αντίδρασης και η σωματική φλεγμονή μπορεί να επηρεάσει την αντιδραστικότητα του εγκεφάλου, οδηγώντας σε περαιτέρω ορμονική διαταραχή", λέει ο ψυχίατρος Brogan, γιατρός της Α.Ζ.
Η Α.Ζ. παρατήρησε επίσης ότι η ψυχική της κατάσταση επιδεινωνόταν μετά από ορισμένα τρόφιμα όπως πίτσα, ζυμαρικά ή ζαχαρούχα τρόφιμα. Η ζάχαρη μπορεί να προκαλέσει χάος στις ορμόνες, προκαλώντας αιχμές ινσουλίνης που ακολουθούνται από κατάρρευση - και αυτό, με τη σειρά του, επηρεάζει τον εγκέφαλο. Έτσι, η Brogan ενθάρρυνε την Α.Ζ. να ακολουθήσει μια αυστηρή αντιφλεγμονώδη δίαιτα, ξεκινώντας με την εξάλειψη κάθε ζάχαρης, γλουτένης και γαλακτοκομικών προϊόντων, τα οποία μπορούν να προκαλέσουν φλεγμονώδεις αντιδράσεις του ανοσοποιητικού, μαζί με τα επεξεργασμένα τρόφιμα (τα οποία είναι σχεδόν πάντα γεμάτα με ταγγισμένα ή μερικώς υδρογονωμένα έλαια που προκαλούν φλεγμονές, όπως ηλιέλαια και άλλα φυτικά έλαια, χημικές ουσίες και κρυμμένα σάκχαρα).
"Συνιστώ μια διατροφή που ελέγχει τις διακυμάνσεις του γλυκαιμικού δείκτη μέσω της εξάλειψης των επεξεργασμένων υδατανθράκων και των δημητριακών και μέσω υψηλών επιπέδων φυσικών λιπών για να ωθήσει το σώμα να ξαναμάθει πώς να χρησιμοποιεί τα λίπη για καύσιμα", λέει η Brogan. "Αυτή είναι η προτιμώμενη πηγή ενέργειας του εγκεφάλου".
Μεγάλο μέρος του ανοσοποιητικού συστήματος στεγάζεται στο έντερο, ειδικά στα μικρόβια του εντέρου, τα οποία "εκπαιδεύουν" το ανοσοποιητικό σύστημα και βοηθούν στην επαναφορά της ισορροπίας του, αν αυτό έχει βγει εκτός ελέγχου. Η κατανάλωση προβιοτικών τροφών, όπως το λάχανο τουρσί, το οποίο βρίθει από υγιή βακτήρια, μπορεί να αποκαταστήσει την οικολογία του εντέρου και να βοηθήσει στην εξισορρόπηση της περίπλοκης σχέσης μεταξύ ανοσοποιητικού συστήματος, εντέρου, ορμονών και εγκεφάλου.
Η Α.Ζ. αγκάλιασε ολόψυχα αυτή τη δίαιτα και έκανε κάποιες αλλαγές στον τρόπο ζωής που της συνέστησε η Brogan, συμπεριλαμβανομένου του ξηρού βουρτσίσματος του δέρματος για να ενθαρρύνει την αποχέτευση της λέμφου και των κλύσματος καφέ για να υποστηρίξει το συκώτι της. Ξεκίνησε καθημερινό διαλογισμό, ακούγοντας έναν 20λεπτο καθοδηγούμενο διαλογισμό. Οι θεραπείες νου και σώματος, όπως η γιόγκα, το τάι τσι, το τσιγκόνγκ ή ο διαλογισμός, έχει αποδειχθεί ότι ενισχύουν τη γονιδιακή έκφραση αντιφλεγμονωδών γονιδίων και καταστέλλουν την έκφραση γονιδίων που συνδέονται με τη φλεγμονή.¹⁵
Η Α.Ζ. ξεκίνησε την πρακτική της kundalini yoga, την οποία βρήκε χρήσιμη για την ανακούφιση από τις κρίσεις πανικού. Χρησιμοποίησε επίσης την τεχνική της Συναισθηματικής Απελευθέρωσης (Emotional Freedom Technique) με χτυπήματα σε σημεία βελονισμού για να βοηθήσει στην αποδέσμευση παρελθοντικών δυσαρεσκειών και στον περιορισμό των κρίσεων πανικού.
Οι αλλαγές δεν ήταν άμεσες, αλλά μέσα σε λίγους μήνες ακολουθώντας μια αντιφλεγμονώδη διατροφή και έναν τρόπο ζωής, η Α.Ζ. παρατήρησε ότι ήταν όλο και πιο "επίπεδη", "γειωμένη" και "ειρηνική". Δεν χρειάζεται πλέον φάρμακα για να κοιμηθεί και είναι απαλλαγμένη και από όλα τα ψυχιατρικά φάρμακα.
Η Α.Ζ. κατάφερε επίσης να αλλάξει τη μοίρα της κόρης της, η οποία, σε ηλικία 20 ετών, της είχε συνταγογραφηθεί αγωγή για διπολική διαταραχή. Της δίδαξε τα ίδια εργαλεία που είχε χρησιμοποιήσει και η κόρη της μπόρεσε να θεραπευτεί χωρίς τα φάρμακα. "Έχουμε τη δυνατότητα όχι μόνο να θεραπεύσουμε τους εαυτούς μας αλλά και την επόμενη γενιά", λέει η Α.Ζ.. "Έχουμε τη δυνατότητα να τους πούμε: «Κοιτάξτε, υπάρχει ένας διαφορετικός τρόπος να το κάνετε αυτό»".

Για τα συμπληρώματα διατροφής που βοηθούν στην μείωση της φλεγμονής, διαβάστε το άρθρο στην έντυπη ή ηλεκτρονική μορφή του περιοδικού Holistic Life (τεύχος 107, σελίδα 46-48)

Βιβλιογραφικές αναφορές

1 Circulation, 2002; 105: 1135-43
2 Ann N Y Acad Sci, 2018; 1413: 59-68
3 PLoS Genet, 2015; 11: e1004901
4 Mol Psychiatry, 2018; 23: 48-58
5 Psychosomatics. 2003;44:104-112
6 Psychoneuroendocrinology, 2014; 45: 77-86
7 Mol Psychiatry, 2016; 21: 1696-1709
8 Eur Child Adolesc Psychiatry, 2018 Jan 4; J Neuroinflammation, 2017; 14: 261
9 Nature, 2017; 546: 539-43
10  Nature, 2015; 523: 337-41
11  Clin Transl Immunology, 2014; 3: e27
12  PLoS One, 2017; 12: e0186964
13  Altern Ther Health Med, 2015; 21(suppl 3): 18-26
14  Cell, 2018; 172: 162-175.e14
15  Brain Behav Immun, 2016; 51: 1-11
16  Adv Mind Body Med, 2017; 31: 4-11  

Στη δυτική βοτανοθεραπεία η κατάθλιψη αντιμετωπίζεται ολιστικά. Τα βότανα επιλέγονται με βάση τις προσωπικές ανάγκες, ανάλογα δηλαδή με τα διαφορετικά συμπτώματα του θεραπευόμενου και φυσικά ανάλογα με τους παράγοντες που έχουν συμβάλλει στην κατάθλιψη. Η βοτανοθεραπεία μπορεί να χρησιμεύσει στην αντιμετώπιση ειδικά της ήπιας κατάθλιψης, καλύπτοντας τις ανάγκες μεγάλου εύρους κοινού, που θα προτιμούσε μια φυσική, ήπια θεραπευτική αντιμετώπιση.

Έχω συχνά ερωτηθεί αν τα βότανα δρουν με την ίδια ταχύτητα και ισχύ όπως τα αντικαταθλιπτικά φάρμακα. Τα αντικαταθλιπτικά φάρμακα μπορεί να επηρεάσουν τον οργανισμό, κάνοντας άμεσα διαθέσιμους κάποιους νευροδιαβιβαστές, που επιδρούν στη διάθεση. Παράλληλα με την ψυχιατρική αγωγή προτείνεται ψυχοθεραπεία, εφόσον τα αντικαταθλιπτικά φάρμακα δεν αντιμετωπίζουν την αιτία του προβλήματος, αλλά βοηθούν στην αντιμετώπιση των συμπτωμάτων. Ομοίως και στη βοτανοθεραπεία, χρειάζεται να γίνεται παράλληλη διαχείριση των προβλημάτων που έχουν οδηγήσει στην κατάθλιψη. Τα βότανα της δυτικής βοτανοθεραπείας μπορεί να δρουν με ηπιότερο τρόπο από τα αντίστοιχα φάρμακα, αλλά σπανίως έχουν παρενέργειες και ανεπιθύμητα συμπτώματα.
Υπάρχουν διαφορετικά είδη και επίπεδα κατάθλιψης, που όλα σχετίζονται τουλάχιστον με κάποια ή όλα από τα παρακάτω συμπτώματα: θλίψη, ανηδονία, αδράνεια, δυσκολία συγκέντρωσης, αφαγία ή υπερφαγία, διαταραχές ύπνου, αισθήσεις δυσφορίας και συναισθήματα απόγνωσης, σκέψεις ή και απόπειρες αυτοκτονίας, που συνήθως επηρεάζουν σημαντικά τη λειτουργικότητα. Υπάρχουν πολλαπλά διαγνωστικά κριτήρια για να είναι εύστοχη η διάγνωση, όπως η συχνότητα, η ένταση και η διάρκεια των επεισοδίων. Η διάγνωση χρειάζεται να γίνει από ειδικό επαγγελματία ψυχικής υγείας, ειδάλλως θεωρείται ανακριβής.
Η κατάθλιψη μπορεί να είναι επικίνδυνη πάθηση που σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να αποβεί μέχρι και μοιραία.

Τα περισσότερα αντικαταθλιπτικά φάρμακα δεν ενδείκνυνται για την ήπια κατάθλιψη, αλλά κυρίως για την μέτρια και τη σοβαρή κατάθλιψη.
Αντιθέτως, τα βότανα μπορεί, ειδικά μακροπρόθεσμα, να έχουν θεαματικά αποτελέσματα για την αντιμετώπιση της ήπιας κατάθλιψης και να φανούν ιδιαίτερα χρήσιμα κατά τη διαδικασία διαχείρισης του πένθους ή κάποιας έντονης αλλαγής που μπορεί να επηρεάσει τη διάθεση.

Γνωρίζατε ότι

Η προσέγγιση της Βοτανοθεραπείας στην αντιμετώπιση της κατάθλιψης έγκειται στη χρήση βοτάνων που μπορεί να έχουν μία ή παραπάνω από τις παρακάτω θεραπευτικές δράσεις. Παραδείγματα βοτάνων που αντιστοιχούν στις δράσεις αναγράφονται στον πίνακα.

• Τονωτικά του νευρικού συστήματος
  Πρόκειται για βότανα που έχουν θεραπευτική επίδραση στο κεντρικό νευρικό σύστημα, στηρίζοντας τις λειτουργίες του. Τονώνουν, χωρίς να διεγείρουν το νευρικό σύστημα και ονομάζονται επίσης “θρεπτικά” ή “επουλωτικά” των νευρικών ιστών. Χρησιμοποιούνται για την αντιμετώπιση του στρες, της αγχώδους διαταραχής, της αϋπνίας και της κατάθλιψης.

• Χαλαρωτικά
  Βότανα με χαλαρωτική δράση, που βοηθούν στην αντιμετώπιση της υπερέντασης και της υπερδιέγερσης, που συχνά σχετίζεται με την κατάθλιψη και το άγχος.

• Διεγερτικά του νευρικού συστήματος
  Γενικά τα διεγερτικά επιταχύνουν και κινητοποιούν τις φυσιολογικές λειτουργίες και το μεταβολισμό. Δεν προτείνονται για την κατάθλιψη που σχετίζεται με την πιθανή εξάντληση του νευρικού συστήματος λόγω έντονου στρες, αλλά μπορεί να φανούν χρήσιμα σε κάποιες περιπτώσεις έντονης κατάπτωσης ή αδράνειας, επειδή δίνουν προσωρινά ενέργεια. Πολλά περιέχουν αλκαλοειδή, που μπορεί να χρειάζονται προσοχή στην κατανάλωση.

• Πικρά
  Τα πικρά συστατικά των φυτών έχουν πολλαπλά οφέλη στο πεπτικό σύστημα και κατά προέκταση επηρεάζουν τη νοητική λειτουργία και τη διάθεση. Χρησιμοποιούνται ειδικά για την κατάθλιψη και τη νευρική ατονία. Έχουν πολλές αντενδείξεις, μεταξύ των οποίων στην εγκυμοσύνη και σε πολλά προβλήματα του πεπτικού.

• Προσαρμογόνα
  Βοηθούν τον οργανισμό να διαχειριστεί αποτελεσματικότερα το στρες, μειώνοντας την αντίδραση στρες του οργανισμού και εμποδίζοντας ή καθυστερώντας την εξάντληση του οργανισμού και του νευρικού συστήματος.

• Αποτοξινωτικά του ήπατος
  Το ήπαρ είναι υπεύθυνο για την αποβολή της περίσσειας αδρεναλίνης που παράγεται κατά την αντίδραση στρες. Όταν παράγονται υπερβολικά μεγάλες ποσότητες αδρεναλίνης συσσωρεύονται, επιβαρύνοντας τη λειτουργία του ήπατος και προκαλώντας συναισθηματική ανισορροπία. Τα αποτοξινωτικά του ήπατος είναι ιδιαίτερα χρήσιμα για την αντιμετώπιση των παρενεργειών ψυχιατρικών φαρμάκων ή άλλων ουσιών. Υποστηρίζουν γενικά το μεταβολισμό προκαλώντας αίσθηση ευφορίας και ζωντάνιας.

*** όλα τα βότανα ενδέχεται να έχουν παρενέργειες, αντενδείξεις και αλληλεπιδράσεις και όλα έχουν συγκεκριμένες προτάσεις για θεραπευτικές δοσολογίες. Συμβουλευτείτε κάποιον ειδικό πριν αποφασίσετε να καταναλώσετε βότανα, ειδικά εάν έχετε χρόνια ή σοβαρά προβλήματα υγείας, αν είστε έγκυος ή θηλάζουσα.
* Έμαθα για τις αντικαταθλιπτικές δράσεις της Ακακίας από την αγαπητή φίλη και Ανθοθεραπεύτρια Έλενα Γκόγκου, που την ευχαριστώ.

Η Κωνσταντίνα Λίτσα σπούδασε Βοτανοθεραπεία στη Σχολή Επαγγελμάτων Υγείας του Πανεπιστημίου Napier στο Εδιμβούργο,στη Σκωτία. Έπειτα έκανε μεταπτυχιακές σπουδές στη "Συμβουλευτική Ψυχολογία στη Δημόσια Υγεία" και εκπαιδεύτηκε στη Συμβουλευτική (Solution Focused Counselling και Προσωποκεντρική Συμβουλευτική). Από το 2007 εργάστηκε ως Φυτοθεραπεύτρια στη Βρετανία, στον δημόσιο και στον ιδιωτικό τομέα, καθώς και σε κοινοτικά προγράμματα σχεδιασμένα για ευάλωτες ομάδες, με στόχο τη βελτίωση της ποιότητας ζωής τους. Για 3 χρόνια ήταν μέλος της ομάδας Αγωγής Υγείας του Δήμου του Εδιμβούργου,όπου εργαζόταν με εφήβους σε Γυμνάσια και έλαβε μέρος σε Βρετανικά προγράμματα εκπαίδευσης που αφορούσαν στην ανάπτυξη αυτοπεποίθησης και περιβαλλοντολογικής συνείδησης σε σχολεία. Συμμετείχε για 7 χρόνια στην ομάδα Herbal Scotland, όπου προσέφερε Πρώτες Βοήθειες με Βότανα σε Διεθνή Φεστιβάλ. Από τον Αύγουστο του 2011, ζει στην Ελλάδα, όπου εργάζεται ως Βοτανοθεραπεύτρια και προωθεί τις αρχές της Αειφόρου Καλλιέργειας (Permaculture).Έχει συνεργαστεί με πολλές τοπικές ομάδες και παραδίδει σεμινάρια αυτάρκειας και πρακτικά εργαστήρια με στόχο την εκπαίδευση για την αυτοδιαχείριση της υγείας και την περιβαλλοντική ευαισθητοποίηση.

Τα εμβόλια mRNA κατά του Covid μπορούν να αυξήσουν τις πιθανότητες μυοκαρδίτιδας (φλεγμονή της καρδιάς) έως και 133 φορές σε αγόρια ηλικίας έως 15 ετών, παραδέχθηκε το CDC. 
Ερευνητές από τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (CDC) παραδέχονται ότι ο πραγματικός κίνδυνος μπορεί να είναι πολύ υψηλότερος λόγω της ελλιπούς αναφοράς των ανεπιθύμητων ενεργειών. Οι περισσότερες περιπτώσεις συνέβησαν μετά τη δεύτερη δόση.
Ο μεγαλύτερος κίνδυνος ήταν μεταξύ των εφήβων αγοριών ηλικίας 12 έως 15 ετών με αναφερόμενες περιπτώσεις μυοκαρδίτιδας που ήταν 133 φορές περισσότερες από ό,τι θα αναμενόταν. Τα κρούσματα ήταν 79 φορές υψηλότερα μεταξύ των εφήβων αγοριών ηλικίας μεταξύ 16 και 17 ετών και υπήρξε 32-πλάσια αύξηση στους νεαρούς άνδρες ηλικίας μεταξύ 18 και 24 ετών.
Υπήρξαν 1.991 περιπτώσεις μυοκαρδίτιδας που αναφέρθηκαν στο αμερικανικό σύστημα VAERS (Vaccine Adverse Event Reporting System) και, από αυτές, οι ερευνητές του CDC επιβεβαίωσαν ότι οι 1.626 πληρούσαν τα κριτήρια της βεβαιότητας. Ο μέσος όρος ηλικίας των περιπτώσεων ήταν 21 ετών και το 82% ήταν άνδρες, ενώ παρόμοιο ποσοστό συνέβη και μετά από τη δεύτερη δόση.
Παρά την έκρηξη των κρουσμάτων, οι ερευνητές παραδέχονται ότι οι πραγματικοί αριθμοί θα μπορούσαν να είναι ακόμη πιο ψηλοί, καθώς υπάρχει η περιβόητη υπο-αναφορά στο VAERS. Οι περισσότερες περιπτώσεις ήταν ήπιες και, από τους θανάτους που συνδέονται με το εμβόλιο mRNA, κανένας δεν είχε μυοκαρδίτιδα, δήλωσαν οι ερευνητές.

Πηγή: JAMA, 2022; 327: 331-340.