Κάποιες από τις συχνότερες αιτίες δυσφορίας που παρουσιάζονται κατά τους ψυχρότερους μήνες του χρόνου μπορεί να είναι διάφορες λοιμώξεις του αναπνευστικού συστήματος. Τα βότανα μπορούν να βοηθήσουν στην πρόληψη αλλά και στη θεραπεία ήπιων αλλά και σοβαρότερων αναπνευστικών λοιμώξεων, ακόμα και συνδυαστικά με φαρμακευτική αγωγή όταν αυτή κρίνεται απαραίτητη. Η βοτανοθεραπεία έχει προτάσεις με “ιδιαίτερα” αλλά και με απλά, κοινά βότανα, που συχνά έχουμε στο ντουλάπι της κουζίνας μας για κάθε είδους ενόχληση του αναπνευστικού: τη ρινική συμφόρηση, τα φλέματα, τον πονόλαιμο και τον βήχα, στα αρχικά ή και σε πιο προχωρημένα στάδια.
Σας προτείνω λοιπόν μερικές από τις αγαπημένες μου συνταγές που μπορείτε να χρησιμοποιήσετε για διαφορετικά συμπτώματα. Έχω φτιάξει κάποιους συνδυασμούς που προτιμώ γευστικά, αλλά αν θέλετε μπορείτε να κάνετε όποιους συνδυασμούς προτιμάτε. Τα περισσότερα από τα βότανα που προτείνω είναι βότανα που χρησιμοποιούνται ευρέως στη δυτική βοτανοθεραπεία ή στην παραδοσιακή πρακτική της Ευρώπης και της Ασίας.

Συνταγές Βοτανικών Σκευασμάτων για την αντιμετώπιση λοιμώξεων του Αναπνευστικού
Για λοιμώξεις του άνω και του κάτω αναπνευστικού*

Ρόφημα με μεσογειακά βότανα

Συστατικά: 1 κουτ. σούπας θυμάρι, 1 κουτ. σούπας φασκόμηλο, 2 κουτ. σούπας πεντάνευρο, 2 κουτ. σούπας φύλλα βερμπάσκου, 2 κουτ. σούπας τσουκνίδα, 4 κούπες νερό.

Τρόπος παρασκευής: Προσθέστε τα βότανα σε 2 κούπες καυτό νερό, σκεπάστε για 10 λεπτά, σουρώστε και πιείτε μέσα στην ημέρα

Δράσεις των βοτάνων: αποχρεμπτικά, αντισηπτικά, αντιφλεγμονώδη, τονωτικά και μαλακτικά του βλεννογόνου, αποσυμφορητικά, αντιπυρετικά.

Χειμερινό Ρόφημα (πολύ αγαπητό σε παιδιά)

Συστατικά: 1 κουτ. σούπας ρίζα μολόχας, 1 κουτ. γλυκού εχινάκεια, 1 ξύλο κανέλας ή 1 κουταλιά του γλυκού σκόνη,1 κουτ. σούπας άνθη σαμπούκου, ½ κουτ. γλυκού τζίντζερ, ½ κουτ. γλυκού γλυκόριζα*, φλούδα από 1 πορτοκάλι, 1 λίτρο νερό.

Τρόπος παρασκευής: Σε μια κατσαρόλα με κλειστό καπάκι βράστε για 15-20 λεπτά τη ρίζα μολόχας, την εχινάκεια, την κανέλα, το τζίντζερ και τη γλυκόριζα σε ένα λίτρο νερό. Όταν ολοκληρωθεί η διαδικασία αφαιρέστε από τη φωτιά και προσθέστε τα άνθη σαμπούκου και τη φλούδα πορτοκαλιού. Σκεπάστε για 10 λεπτά, σουρώστε και πιείτε μέσα στην ημέρα.
Αν πρόκειται να δώσετε σε παιδιά, μπορείτε να χρειαστεί να αφαιρέσετε το τζίντζερ (αν είναι πολύ πικάντικο). Η γλυκόριζα και η ρίζα μολόχας είναι από μόνα τους γλυκά, οπότε δεν είναι απαραίτητη η προσθήκη γλυκαντικής ουσίας.
Προαιρετικά μπορείτε να προσθέσετε 1 κουτ. γλυκού κουρκουμά ή/και 3 γαρύφαλλα στο αρχικό στάδιο όταν βράζετε τα βότανα.
Δράσεις των βοτάνων: αποχρεμπτικά, αντισηπτικά, αντιικά, αντιφλεγμονώδη, τονωτικά και μαλακτικά του βλεννογόνου, αποσυμφορητικά, αντιπυρετικά, τονωτικά του ανοσοποιητικού.

*η γλυκόριζα αντενδείκνυται για όσους έχουν υπέρταση

Ρόφημα με ινούλα (Inula helenium)

Συστατικά: 1 κουτ. γλυκού ρίζα ινούλας, 1 λίτρο νερό
Τρόπος παρασκευής: Αφήστε για 4-8 ώρες ή αποβραδίς την ινούλα στο νερό. Βράστε για  15 λεπτά με κλειστό καπάκι. Σουρώνετε την ινούλα μετά το βράσιμο, όταν είστε έτοιμη να την πιείτε. Πίνεται καλύτερα καυτή.
Προτείνω την ινούλα μόνη της επειδή πέρα από τις πολλαπλές τις δράσεις έχει και έντονη, μοναδική γεύση.
Δράσεις της ινούλας: αποχρεμπτικό, αντισηπτικό, αντιφλεγμονώδες του βλεννογόνου, αποσυμφορητικό, τονωτικό του ανοσοποιητικού, λεμφαγωγό, αντιπυρετικό.

⭐ H ινούλα θεωρείτο πανάκεια για το αναπνευστικό σύστημα στην αρχαία Ελλάδα αλλά και σε όλη την Ευρώπη κατά τον μεσαίωνα.

Ιγμορίτιδα/ Ρινική Συμφόρηση
Πλύσεις με αφέψημα φύλλων δάφνης
Συστατικά: 5 φύλλα δάφνης, 3-4 κούπες νερό (κατά προτίμηση φυσιολογικό ορό)
Τρόπος παρασκευής: βράστε τη δάφνη σε μια κατσαρόλα με κλειστό καπάκι στο νερό, για 20 λεπτά τουλάχιστον (αν εξατμιστεί περισσότερο από μια κούπα νερό, προσθέστε όσο νερό χρειάζεται ώστε να μείνουν 2-3 κούπες). Αφήστε να κρυώσει μέχρι να γίνει χλιαρό και κάνετε ρινικές πλύσεις με το νερό μιας κούπας 2-4 φορές τη μέρα.
Μπορείτε να φτιάξετε πιο ισχυρό αφέψημα με τη διπλή ποσότητα φύλλων και να το διατηρήσετε στο ψυγείο για μέχρι 3 μέρες. Όταν πρόκειται να το χρησιμοποιήσετε μπορείτε να το αραιώνετε με λίγο καυτό νερό, ώστε να φτάσει στην επιθυμητή θερμοκρασία για να το χρησιμοποιήσετε. Μπορείτε να κάνετε πλύσεις και με το μείγμα σε θερμοκρασία δωματίου.
Επιπλέον: Το ίδιο μείγμα μπορείτε να χρησιμοποιήσετε για να κάνετε γαργάρες και να ανακουφιστείτε από τον πονόλαιμο και τα φλεματα στην αμυγδαλίτιδα, τη φαρυγγίτιδα και τη λαρυγγίτιδα
Δράσεις της δάφνης (εξωτερικά): αντισηπτικό, αντιβακτηριακό, αντιφλεγμονώδες, επουλωτικό, στυπτικό (ξηραντικό), θερμαντικό.

Λοιμώξεις του κάτω αναπνευστικού

Σκορδόμελο με πιπέρι
Η συνταγή συνδυάζει δύο αρχαίες συνταγές. Οι αρχαίοι Έλληνες συνδύαζαν μέλι με σκόρδο για τα προβλήματα του αναπνευστικού και οι Ρωμαίοι πιπέρι με μέλι
Συστατικά: 1 κεφάλι σκόρδο, πολτοποιημένο, 1 κουτ. γλυκού μαύρο πιπέρι, 5 κουτ. σούπας μέλι.
Τρόπος παρασκευής: Αναμειγνύετε το πιπέρι με το σκόρδο και τα καλύπτετε με το μέλι. Κρατάτε το μείγμα σε ένα κλειστό βάζο για τουλάχιστον μισή μέρα, αναμιγνύετε όλα τα υλικά μαζί και χρησιμοποιείτε μερικές κουταλιές του γλυκού την ημέρα σκέτο, σε ψωμί ή σε ζεστό νερό.
Αν σας φαίνεται πολύ καυτερό το μείγμα, δοκιμάστε σκέτο το σκορδόμελο. Όσο περισσέψει μπορείτε να το διατηρήσετε στο ψυγείο για λίγο καιρό και να το προσθέσετε σε dressing για σαλάτες ή στο φαγητό.
Δράσεις του σκόρδου: αντιμικροβιακό, αντιικό (ειδικά κατά της γρίπης),  ισχυρό αποχρεμπτικό, στυπτικό (ξηραντικό), θερμαντικό,  αντιπυρετικό.
Δράσεις του πιπεριού: τονωτικό της κυκλοφορίας, αντιμικροβιακό, αποχρεμπτικό, αντιφλεγμονώδες.
Έμπλαστρο σιναπιού
Το έμπλαστρο από σινάπι είναι μια παραδοσιακή μέθοδος με μακρά ιστορία που μπορεί να προσφέρει ανακούφιση από τη συμφόρηση του αναπνευστικού, και που ιστορικά έχει βοηθήσει πολλούς ανθρώπους να επιβιώσουν από σοβαρές αναπνευστικές λοιμώξεις. Η χρήση του χρειάζεται προσοχή επειδή μπορεί ερεθίσει το δέρμα.
Υλικά: 2 κουταλιές της σούπας σκόνη σιναπιού (μαύρο ή λευκό σινάπι), 4 κουταλιές της σούπας αλεύρι (για να μειώσει την ένταση της θερμότητας του σιναπιού), Ζεστό νερό (όχι καυτό), Λεπτό βαμβακερό πανί ή γάζα.

Τρόπος Παρασκευής:
Ανάμειξη συστατικών: Σε ένα μπολ, αναμιγνύετε τη σκόνη σιναπιού και το αλεύρι. Ανακατεύετε προσθέτοντας ζεστό νερό μέχρι να σχηματιστεί μια παχύρρευστη πάστα.
Ετοιμασία του επιθέματος: Απλώνετε την πάστα πάνω σε ένα βαμβακερό ύφασμα ή γάζα. Καλύπτετε την πάστα με ένα δεύτερο στρώμα υφάσματος για να αποφευχθεί η άμεση επαφή με το δέρμα. (μπορείτε να προσθέσετε επιπλέον κομμάτια υφάσματος)
Εφαρμογή: Τοποθετείτε το έμπλαστρο πάνω στο στήθος ή/και την πλάτη για 10-15 λεπτά, παρατηρώντας την περιοχή για τυχόν ερεθισμούς. Αν αισθανθείτε έντονο κάψιμο ή ερεθισμό, αφαιρέστε αμέσως το έμπλαστρο και ξεπλύνετε την περιοχή με χλιαρό νερό.
Προφυλάξεις: Μην αφήσετε το έμπλαστρο για πολλή ώρα γιατί μπορεί να προκαλέσει ερεθισμούς ή φουσκάλες. Μην το χρησιμοποιήσετε σε ευαίσθητες περιοχές ή σε ανοιχτές πληγές. Συνιστάται δοκιμή σε μικρή περιοχή του δέρματος πριν την κανονική εφαρμογή, ειδικά σε άτομα με ευαίσθητο δέρμα.
Δράσεις του Σιναπιού: τονωτικό της κυκλοφορίας, αντιμικροβιακό, αποχρεμπτικό,  βρογχοδιασταλτικό, αντιφλεγμονώδες, θερμαντικό.
Οι παραπάνω συνταγές είναι προτάσεις για δοσολογίες ενηλίκων, όχι βρεφών ή παιδιών.
Αν κάποιο βότανο αντενδείκνυται για εσάς, μην το πάρετε. Μπορείτε να το αφαιρέσετε από τη συνταγή ή να το αντικαταστήσετε με κάποιο άλλο που να σας ταιριάζει.
Οι συνταγές δεν προτείνονται ως αντικατάσταση ιατρικής αγωγής.
Σε περίπτωση εγκυμοσύνης ή σοβαρών προβλημάτων υγείας, συμβουλευτείτε ειδικό βοτανοθεραπευτή ή επαγγελματία υγείας.

*Λοιμώξεις του άνω αναπνευστικού θεωρούνται ιώσεις και μικροβιακές λοιμώξεις που προκαλούν ρινική συμφόρηση, ιγμορίτιδα, αμυγδαλίτιδα, φαρυγγίτιδα, λαρυγγίτιδα.
Λοιμώξεις του κάτω αναπνευστικού είναι οι ιώσεις και μικροβιακές λοιμώξεις που μπορεί να προκαλέσουν βρογχίτιδα, πνευμονία, βρογχοπνευμονία και γενικότερα παθήσεις που προσβάλλουν τους βρόγχους και τα πνευμόνια. Η γρίπη, ο Covid, η φυματίωση και ο κοκκύτης θεωρούνται λοιμώξεις που προσβάλλουν κυρίως το κατώτερο αναπνευστικό.

Η Κωνσταντίνα Λίτσα σπούδασε Βοτανοθεραπεία στη Σχολή Επιστημών Υγείας του Πανεπιστημίου Napier στο Εδιμβούργο,στη Σκωτία. Έπειτα έκανε μεταπτυχιακές σπουδές στη "Συμβουλευτική Ψυχολογία στη Δημόσια Υγεία" και εκπαιδεύτηκε στη Συμβουλευτική (Solution Focused Counseling και Προσωποκεντρική Συμβουλευτική). Από το 2007 εργάστηκε ως Φυτοθεραπεύτρια στη Βρετανία, στον δημόσιο και στον ιδιωτικό τομέα, καθώς και σε κοινοτικά προγράμματα σχεδιασμένα για ευάλωτες ομάδες, με στόχο τη βελτίωση της ποιότητας ζωής τους. Για 3 χρόνια ήταν μέλος της ομάδας Αγωγής Υγείας του Δήμου του Εδιμβούργου, όπου εργαζόταν με εφήβους σε Γυμνάσια και έλαβε μέρος σε Βρετανικά προγράμματα εκπαίδευσης που αφορούσαν στην ανάπτυξη αυτοπεποίθησης και περιβαλλοντολογικής συνείδησης σε σχολεία. Συμμετείχε για 7 χρόνια στην ομάδα Herbal Scotland, όπου προσέφερε Πρώτες Βοήθειες με Βότανα σε Διεθνή Φεστιβάλ. Από τον Αύγουστο του 2011, ζει στην Ελλάδα, όπου εργάζεται ως Βοτανοθεραπεύτρια και προωθεί τις αρχές της Αειφόρου Καλλιέργειας (Permaculture).Έχει συνεργαστεί με πολλές τοπικές ομάδες και παραδίδει σεμινάρια αυτάρκειας και πρακτικά εργαστήρια με στόχο την εκπαίδευση για την αυτοδιαχείριση της υγείας και την περιβαλλοντική ευαισθητοποίηση. 

Στη δυτική βοτανοθεραπεία πολλά γυναικολογικά προβλήματα θεωρείται ότι σχετίζονται με ορμονική ανισορροπία. Τέτοια προβλήματα μπορεί να είναι οι διαταραχές περιόδου, η αμηνόρροια ή δυσμηνόρροια, το προεμμηνορροϊκό σύνδρομο και τα σχετικά συμπτώματα όπως οι πόνοι περιόδου, η υπερένταση, το άγχος, οι ημικρανίες, οι αϋπνίες και οι διαταραχές της διάθεσης. Επίσης επιπλοκές που ίσως εμφανίζονται στην αρχή ή και στα τελικά στάδια της εποχής της γονιμότητας, δηλαδή στην εφηβεία και τελικά στην κλιμακτήριο και στην εμμηνόπαυση. Αυτά τα συμπτώματα μπορεί να είναι από ήπια έως πιο έντονα και να επηρεάζουν σημαντικά την ποιότητα ζωής μιας γυναίκας. Προβλήματα, όπως η υπογονιμότητα, οι πολυκυστικές ωοθήκες, τα ινομυώματα, η ενδομητρίωση και οι ορμονοεξαρτώμενοι όγκοι επίσης σχετίζονται με ορμονική ανισορροπία, δηλαδή με την υπερβολή ή την έλλειψη κάποιων ορμονών.

Για την εξισορρόπηση των ορμονών αρχικά χρησιμοποιούνται βότανα που συμβάλλουν στην αποτοξίνωση του οργανισμού. Τα λεμφαγωγά βότανα, δηλαδή αυτά που ενεργοποιούν την κυκλοφορία της λέμφου, θεωρούνται από τα σημαντικότερα στην αντιμετώπιση ορμονικών προβλημάτων, επειδή η λέμφος μεταφέρει και ορμόνες. Αντίστοιχα, βότανα αποτοξινωτικά του ήπατος βοηθούν το ήπαρ να αποβάλλει την περίσσεια οιστρογόνων. Αποτοξινωτικά του ήπατος θεωρούνται το ραδίκι (Taraxacum officinale) και η αγκινάρα (Cynara scolymus), ενώ λεμφαγωγά θεωρούνται η κολλιτσίδα (Galium aparine), το κόκκινο τριφύλλι (Trifolium pratense), το τσιμένι (Trigonella foenum-graecum) και η καλέντουλα (Calendula officinalis).

Γενικότερα, η προσέγγιση της βοτανοθεραπείας είναι ότι προσπαθούμε να ισορροπήσουμε τις ορμόνες μέσω της αποτοξίνωσης, μέσω της διαχείρισης του στρες, μέσω του κατάλληλου πλάνου διατροφής και με ρυθμιστικά ορμονών.

Ας διευκρινιστεί ότι ο όρος ρυθμιστικά ορμονών προκύπτει κυρίως από το αποτέλεσμα που προκαλούν και την ανακούφιση των συμπτωμάτων μετά τη λήψη τους σε θεραπευτικές δόσεις και για αρκετό χρονικό διάστημα. Οι ακριβείς μηχανισμοί που επιδρούν στις γυναικείες ορμόνες μπορεί να είναι πολύπλοκοι. Τα βότανα που περιέχουν φυτοοιστρογόνα, θεωρούνται τα σημαντικότερα ρυθμιστικά ορμονών. Ο κυριότερος μηχανισμός δράσης τους είναι ότι θηλυκώνουν στους υποδοχείς οιστρογόνων και λειτουργούν ως ασθενέστεροι ανταγωνιστές. Αυτό σημαίνει ότι δεν επιτρέπουν περαιτέρω πρόσληψη οιστρογόνων όταν υπάρχει περίσσεια και ότι καλύπτουν την έλλειψη όταν δεν υπάρχουν αρκετά. Ωστόσο δεν φαίνεται να αλλάζουν τις συγκεντρώσεις οιστρογόνων και προγεστερόνης άμεσα στο αίμα και η δράση τους είναι πολύ ηπιότερη από αυτή των ορμονών που παράγονται στο σώμα ή σε βιοχημικά εργαστήρια.

Ας δούμε πώς χρησιμεύουν κάποια από τα πιο γνωστά ρυθμιστικά ορμονών για το γυναικολογικό σύστημα.
 

Ακταία- Black cohosh (Actaea/Cimicifuga racemosa)

Γυναικολογικές χρήσεις στη βοτανοθεραπεία: Χρησιμοποιείται ως σπασμολυτικό, εμμηναγωγό, χαλαρωτικό, αντιφλεγμονώδες, και παυσίπονο για συμπτώματα της κλιμακτηρίου (εξάψεις, οστεοπόρωση, άγχος, διαταραχές διάθεσης), τη δυσμηνόρροια (πόνοι περιόδου), την αμηνόρροια, τη φλεγμονώδη νόσο της πυέλου, το προεμμηνορροϊκό σύνδρομο, τους σπασμούς της μήτρας, τα ινομυώματα και ως βοήθημα στον τοκετό.

Πώς λειτουργεί: Ρυθμίζει τη σεροτονίνη και ανακουφίζει από το στρες. Mέσω της αντιοξειδωτικής και αντιφλεγμονώδους δράσης του επιδρά στο νευρικό, στο μυοσκελετικό αλλά και στο γυναικολογικό σύστημα. Τα φυτοοιστρογόνα που περιέχει λειτουργούν ως ρυθμιστικά ορμονών και ταιριάζουν σε ένα συγκεκριμένο είδος υποδοχέα, επιδρώντας μόνο στα κόκαλα και στον εγκέφαλο, αλλά όχι στο στήθος και στη μήτρα, που σημαίνει ότι δε φαίνεται να προκαλεί ορμονοεξαρτώμενους όγκους ή άλλες αντίστοιχες επιπλοκές.

Προφυλάξεις: Παρότι θεωρείται αρκετά ασφαλές βότανο προτείνεται να μη λαμβάνεται στο πρώτο τρίμηνο εγκυμοσύνης, ούτε παράλληλα με φάρμακα που περιέχουν προγεστερόνη ή οιστρογόνα, ούτε από γυναίκες που έχουν ορμονοεξαρτώμενους όγκους ή λαμβάνουν θεραπεία για την αντιμετώπισή τους χωρίς την έγκριση του/της ιατρού τους. Καλύτερα να μη λαμβάνεται για διάστημα μεγαλύτερο των 6 μηνών συνεχόμενα σε θεραπευτική δόση, χωρίς παρακολούθηση.

Λυγαριά (Vitex agnus-castus)

Γυναικολογικές χρήσεις στη βοτανοθεραπεία: Χρησιμοποιείται για την αντιμετώπιση του προεμμηνορροϊκού συνδρόμου, των συμπτωμάτων της εμμηνόπαυσης, την αμηνόρροια, την έντονη αιμορραγία της μήτρας (μηνορραγία), την υπογονιμότητα, τις πολυκυστικές ωοθήκες και την ακμή που σχετίζεται με τις ορμόνες. Γενικότερα ανακουφίζει από τα συμπτώματα της έλλειψης προγεστερόνης, που είναι απαραίτητη για τη γυναικεία γονιμότητα ή την υπερβολή οιστρογόνων, που σχετίζεται με την έλλειψη ερωτικής διάθεσης και από τα συμπτώματα του προεμμηνορροϊκού συνδρόμου και της εμμηνόπαυσης. Έχει χρησιμοποιηθεί για την παύση της παραγωγής γάλακτος στο θηλασμό και ενισχύει τη γονιμότητα

Πώς λειτουργεί: Ρυθμίζει τις ορμόνες μέσω της επίδρασης που έχει στον υποθάλαμο και στην υπόφυση, που συντονίζουν το ενδοκρινικό σύστημα. Αναστέλλει την υπερπαραγωγή της προλακτίνης, μιας ορμόνης που χρησιμεύει στην παραγωγή γάλακτος αλλά η οποία σε υπερβολή μπορεί να προκαλέσει υπογονιμότητα και να αυξήσει τα συμπτώματα της εμμηνόπαυσης, όπως τις εξάψεις, την ξηρότητα του κόλπου και την οστεοπενία. Επίσης μειώνει την ωοθυλακιοτρόπο ορμόνη (FSH) και αυξάνει την ωχρινοτρόπο ορμόνη (LH), μειώνοντας έτσι την παραγωγή οιστρογόνων και τεστοστερόνης και αυξάνοντας την παραγωγή προγεστερόνης. 

Προφυλάξεις: Να μη λαμβάνεται κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και του θηλασμού. Οι μεγάλες δόσεις (20 φορές μεγαλύτερες της προτεινόμενης δοσολογίας) μπορεί να δημιουργήσουν επιπλοκές στη λειτουργία της υπόφυσης, των επινεφριδίων και της μήτρας. Συνεπώς χρειάζεται να λαμβάνεται στις προτεινόμενες δοσολογίες και να διακόπτεται η χρήση αν τυχόν παρουσιαστούν παρενέργειες, όπως πονοκέφαλοι, ναυτία, στομαχικές διαταραχές και υπερένταση.

Μαυροκούκι (Nigella sativa)

Γυναικολογικές χρήσεις στη βοτανοθεραπεία: Έχει χρησιμοποιηθεί κυρίως για την αντιμετώπιση της αμηνόρροιας, της δυσμηνόρροιας και της γυναικείας υπογονιμότητας. Έχει γίνει γνωστό ως τονωτικό του νευρικού συστήματος, ρυθμιστικό των ορμονών και του σακχάρου. Έχει επίσης, αντικαρκινική, ηπατοπροστατευτική και αντιφλεγμονώδη δράση και μειώνει το οίδημα (πρήξιμο).

Πώς λειτουργεί: Έχει αντιοξειδωτική και προστατευτική δράση στους ιστούς και σε ειδικά κύτταρα του ενδοκρινικού συστήματος, χρησιμεύοντας πιθανώς στην αντιμετώπιση προβλημάτων του θυρεοειδούς αλλά και των αναπαραγωγικών ορμονών για τα δύο φύλλα. Φαίνεται να ενισχύει τη στεροειδογένεση, τη διαδικασία της δημιουργίας στεροειδών ορμονών δηλαδή ανδρογόνων, προγεστερόνης, οιστρογόνων, κορτιζόνης και αλδοστερόνης, που είναι απαραίτητες για την ομαλή λειτουργία και ανάπτυξη των ωοθηκών, των όρχεων, των επινεφριδίων και του πλακούντα. Το έλαιο επιδεικνύει οιστρογονική δράση και ίσως αυτός να είναι ο λόγος που χρησιμεύει ως τονωτικό της λίμπιντο και της γονιμότητας για τις γυναίκες.

Προφυλάξεις: Η μακροπρόθεσμη χρήση του ελαίου σε μεγάλες δόσεις υπάρχει πιθανότητα να επηρεάσει τη γονιμότητα στους άντρες. Να μη λαμβάνεται σε μεγάλες δόσεις κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Προτείνεται προσοχή όταν λαμβάνεται με αντιπηκτική αγωγή, λόγω της αντιπηκτικής του δράσης.

Ασγουαγκάντα Ashwagandha (Withania somnifera)

Γυναικολογικές χρήσεις στη βοτανοθεραπεία: Λειτουργεί κυρίως ως προσαρμογόνο, βοηθά δηλαδή ολόκληρο τον οργανισμό να ανταπεξέλθει στο στρες. Ειδικά για το γυναικολογικό σύστημα χρησιμοποιείται για την υπογονιμότητα και ανακουφίζει από συμπτώματα που σχετίζονται με το προεμμηνορροϊκό σύνδρομο και την εμμηνόπαυση. Τονώνει τη λίμπιντο, μειώνει την όρεξη, ειδικά για υδατάνθρακες, και ανακουφίζει από την αϋπνία, το άγχος και την ευερεθιστότητα, τις εξάψεις, την ξηρότητα του κόλπου, την τριχόπτωση, τη σωματική και τη νοητική εξάντληση. Χρησιμοποιείται ως ρυθμιστικό του κύκλου περιόδου στην ενδομητρίωση και στις πολυκυστικές ωοθήκες.

Πώς λειτουργεί: Φαίνεται πως κατά την εμμηνόπαυση βοηθά στη διατήρηση των οιστρογόνων και τη μείωση της ωοθυλακιοτρόπου ορμόνης (FSH), δηλαδή καθυστερεί και μειώνει την εμφάνιση των συμπτωμάτων που σχετίζονται με την εμμηνόπαυση. Μειώνει τα επίπεδα του σακχάρου και της ινσουλίνης, που επηρεάζει την όρεξη ειδικά για γλυκά. Φαίνεται πως περιορίζει την παραγωγή κορτιζόλης, που παράγεται σε καταστάσεις στρες και η οποία όταν βρίσκεται σε υπερβολή επηρεάζει τον ρυθμό του ύπνου και τα επίπεδα ενέργειας και αναστέλλει την παραγωγή προγεστερόνης, που συμβάλλει στη γονιμότητα. Με αυτόν τον τρόπο ανακουφίζει από το άγχος και τις  έντονες εναλλαγές της διάθεσης.

Προφυλάξεις: Σε σπάνιες περιπτώσεις μπορεί να προκαλέσει ευαισθησία στο στομάχι και δυσπεψία. Να μη λαμβάνεται κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης.

Μάκα (Lepidium meyenii)

Γυναικολογικές χρήσεις στη βοτανοθεραπεία: Χρησιμοποιείται ως γενικότερο τονωτικό ολόκληρου του οργανισμού που επίσης βελτιώνει τη γονιμότητα, τονώνει τη λίμπιντο, ανακουφίζει από τα συμπτώματα της εμμηνόπαυσης και τη δυσμηνόρροια. Χρησιμεύει επίσης ως τονωτικό της μήτρας, ρυθμίζει τον κύκλο περιόδου και ανακουφίζει από την εξάντληση, τη χρόνια κόπωση και την κατάθλιψη. Είναι αντιφλεγμονώδες και χρησιμοποιείται για τη μαστίτιδα και τις φλεγμονές του μυοσκελετικού. Χρησιμοποιείται επίσης προληπτικά κατά του καρκίνου του μαστού και άλλων μορφών καρκίνου και έχει ηπατοπροστατευτική δράση.

Πώς λειτουργεί: Ως προσαρμογόνο, έχει γενικευμένη επίδραση στον οργανισμό. Έχει αντιοξειδωτικές και αντιφλεγμονώδεις δράσεις στο νευρικό, στο πεπτικό, στο κυκλοφορικό, στο μυοσκελετικό αλλά και στο γυναικολογικό σύστημα. Εξισορροπεί τις ορμόνες επιδρώντας ως προστατευτικό στις διαδικασίες του αναπαραγωγικού άξονα (υποθαλάμου-υπόφυσης-ωοθηκών) και φαίνεται ένα πολλά υποσχόμενο φυτικό φάρμακο για την αντιμετώπιση των συμπτωμάτων της εμμηνόπαυσης. Μεταξύ άλλων αυξάνει τους δείκτες οστικής πυκνότητας στην οστεοπόρωση.

Προφυλάξεις: Δεν υπάρχουν έρευνες που να υποστηρίζουν ότι η χρήση της Μάκα μπορεί να προκαλέσει παρενέργειες σε θεραπευτική δοσολογία ή στη διατροφή. Προτείνεται ωστόσο να μη λαμβάνεται κατά τη διάρκεια θεραπειών που επηρεάζουν τις ορμόνες (όπως θεραπείες για τον καρκίνο του μαστού ή θεραπεία για τον υποθυρεοειδισμό) λόγω της επίδρασης που μπορεί να έχει στο ενδοκρινικό σύστημα.

Τσουκνίδα (Urtica dioica)

Γυναικολογικές χρήσεις στη βοτανοθεραπεία: Χρησιμοποιείται για την αντιμετώπιση των πολυκυστικών ωοθηκών, της αμηνόρροιας, της δυσμηνόρροιας, της υπογονιμότητας και των συμπτωμάτων της εμμηνόπαυσης. Έχει επίσης υπογλυκαιμική δράση και ανακουφίζει από το οίδημα ως διουρητικό.

Πώς λειτουργεί: Περιέχει φυτοοιστρογόνα με ήπια οιστρογονική και αντι-οιστρογονική δράση, που φαίνεται να ενισχύουν το μεταβολισμό των οιστρογόνων, τη διαδικασία δηλαδή της διάσπασης και τελικά αποβολής τους. Ενδέχεται να λειτουργεί προληπτικά κατά ορμονοεξαρτώμενων όγκων και προβλημάτων που προκαλούνται λόγω της υπερβολής οιστρογόνων. Έχει αντιοξειδωτική και αντιφλεγμονώδη δράση και μπορεί να συμβάλλει στην αντιμετώπιση φλεγμονωδών καταστάσεων που σχετίζονται με ορμονική ανισορροπία, όπως η ενδομητρίωση.

Προφυλάξεις: Μπορεί να προκαλέσει αλλεργική αντίδραση σε ανθρώπους που έχουν αλλεργία ή ευαισθησία στο φυτό. Προς αποφυγή αυτής της πιθανότητας, καλύτερα να λαμβάνεται αρχικά σε μικρότερες δόσεις.

Η Κωνσταντίνα Λίτσα σπούδασε Βοτανοθεραπεία στη Σχολή Επιστημών Υγείας του Πανεπιστημίου Napier στο Εδιμβούργο,στη Σκωτία. Έπειτα έκανε μεταπτυχιακές σπουδές στη "Συμβουλευτική Ψυχολογία στη Δημόσια Υγεία" και εκπαιδεύτηκε στη Συμβουλευτική (Solution Focused Counseling και Προσωποκεντρική Συμβουλευτική). Από το 2007 εργάστηκε ως Φυτοθεραπεύτρια στη Βρετανία, στον δημόσιο και στον ιδιωτικό τομέα, καθώς και σε κοινοτικά προγράμματα σχεδιασμένα για ευάλωτες ομάδες, με στόχο τη βελτίωση της ποιότητας ζωής τους. Για 3 χρόνια ήταν μέλος της ομάδας Αγωγής Υγείας του Δήμου του Εδιμβούργου, όπου εργαζόταν με εφήβους σε Γυμνάσια και έλαβε μέρος σε Βρετανικά προγράμματα εκπαίδευσης που αφορούσαν στην ανάπτυξη αυτοπεποίθησης και περιβαλλοντολογικής συνείδησης σε σχολεία. Συμμετείχε για 7 χρόνια στην ομάδα Herbal Scotland, όπου προσέφερε Πρώτες Βοήθειες με Βότανα σε Διεθνή Φεστιβάλ. Από τον Αύγουστο του 2011, ζει στην Ελλάδα, όπου εργάζεται ως Βοτανοθεραπεύτρια και προωθεί τις αρχές της Αειφόρου Καλλιέργειας (Permaculture).Έχει συνεργαστεί με πολλές τοπικές ομάδες και παραδίδει σεμινάρια αυτάρκειας και πρακτικά εργαστήρια με στόχο την εκπαίδευση για την αυτοδιαχείριση της υγείας και την περιβαλλοντική ευαισθητοποίηση.

Πολλές φορές έχω ακούσει την ερώτηση: “τι βότανο να πάρω για να αδυνατίσω;”. Υπάρχουν αρκετές απαντήσεις σε σχέση με το πώς θα μπορούσε να βοηθήσει η βοτανοθεραπεία και σε αυτό χρησιμεύει να γνωρίζουμε την αιτία που υπάρχουν αυτά τα παραπάνω κιλά που μπορεί να επηρεάζουν την αυτοπεποίθησή μας ή και την υγεία μας. Οι βασικότερες αιτίες της παχυσαρκίας σύμφωνα με έρευνες είναι: η γενετική προδιάθεση, οι επιρροές από το οικογενειακό και κοινωνικό περιβάλλον, η υπερφαγία (που θεωρείται διατροφική διαταραχή ή εθιστική συμπεριφορά και αντιμετωπίζεται με ειδική ψυχολογική υποστήριξη), η έλλειψη άσκησης (ειδικά σε σχέση με την ποσότητα φαγητού που καταναλώνεται) και η έλλειψη ύπνου (επειδή κατά τη διάρκεια του ύπνου παράγεται μια ορμόνη, η λεπτίνη, που συμβάλλει στη διαχείριση της ενέργειας και τη διατήρηση υγιούς βάρους). Υπάρχουν βέβαια και προβλήματα υγείας ή φάρμακα που μπορεί να προκαλέσουν παχυσαρκία είτε άμεσα, επηρεάζοντας τις ορμόνες και τη λειτουργία του μεταβολισμού, είτε έμμεσα, προκαλώντας τις συναισθηματικές συνθήκες που μπορεί να οδηγήσουν κάποιον στην υπερφαγία και στον καθιστικό τρόπο ζωής.

Η βοτανοθεραπεία μπορεί να στηρίξει τους θεραπευόμενους που έχουν ανάγκη να χάσουν βάρος με ολιστικό τρόπο, εστιάζοντας στο να αντιμετωπιστούν οι αιτίες που επηρεάζουν την υγεία. Η υπερβαρία και η παχυσαρκία θεωρούνται σύμπτωμα των αιτιών που αναφέραμε παραπάνω, συνεπώς μια συμπτωματική αντιμετώπιση ειδικά για την απώλεια βάρους με εστίαση στη γρήγορη απομάκρυνση των κιλών με “θαυματουργά” βότανα δεν θα εξυπηρετούσε το σκοπό της θεραπείας. Υπάρχουν ωστόσο πολλές προσεγγίσεις για την απώλεια βάρους που μπορούν να φανούν ωφέλιμες σε οποιονδήποτε θέλει να αποκτήσει υγιές για το σωματότυπό του βάρος.

Η συναισθηματική ισορροπία και η ψυχική υγεία είναι πολύ σημαντικοί παράγοντες για τη διατήρηση υγιούς βάρους, ενώ η έλλειψη αυτών μπορεί να οδηγήσουν στην υπερφαγία και στη νωθρότητα. Σε ένα πλάνο θεραπείας που συνδυάζει αλλαγές στον τρόπο ζωής και κατάλληλη ψυχολογική υποστήριξη, τα βότανα συμβάλλουν στη διαχείριση στρες στηρίζοντας το νευρικό σύστημα. Υπάρχουν βότανα με προσαρμογόνο δράση, που ενισχύουν τον οργανισμό και τον βοηθούν να ανταπεξέλθει καλύτερα στο στρες (αναλυτικά στον πίνακα). Πολλά βότανα που επιδρούν ως βελτιωτικά της διάθεσης και βότανα με χαλαρωτική δράση μπορούν να βοηθήσουν κάποιον να βρει κίνητρο ή να ενισχύσει την επιθυμία του για αυτοφροντίδα.

Για την απώλεια βάρους είναι επίσης χρήσιμα τα βότανα με αποτοξινωτική δράση. Στην κατηγορία αυτή ανήκουν βότανα με τις παρακάτω ιδιότητες:

Πικρά βότανα, τα οποία ενισχύουν τη διαδικασία της πέψης και της αποτοξίνωσης του ήπατος. Το ήπαρ συμμετέχει σχεδόν σε κάθε μεταβολική διαδικασία του σώματος. Όταν το ήπαρ επιβαρύνεται (με τοξικές ουσίες, φάρμακα, αλκοόλ κ.α) η καύση λίπους επιβραδύνεται και συσσωρεύεται λίπος στην περιοχή της κοιλιάς. Τα αποτοξινωτικά βότανα επιταχύνουν το μεταβολισμό ενισχύοντας τη λειτουργία του ήπατος.

Χολαγωγά, τα οποία ενισχύουν την παραγωγή και την έκκριση χολής. Η χολή περιέχει οξέα, τα οποία όχι μόνο διασπούν τα λίπη, αλλά και μεταλλάσσουν το λιπώδη ιστό. Υπάρχουν 3 είδη λίπους, το λευκό, το οποίο αποθηκεύει ενέργεια, το καφέ, το οποίο έχει διαθέσιμη ενέργεια προς καύση, και το μπεζ, που μοιάζει στη λειτουργία του με το καφέ λίπος. Η χολή, λοιπόν, μετατρέπει το λευκό λίπος σε μπεζ, που, όπως και το καφέ λίπος, ενεργοποιεί τη μεταβολική διαδικασία της θερμογένεσης, δηλαδή μετατρέπει το λίπος που προκαλεί πάχος σε λίπος που τροφοδοτεί τον οργανισμό με ενέργεια.

Λεμφαγωγά, δηλαδή βότανα που ενισχύουν την κυκλοφορία της λέμφου. Η λέμφος απορροφά λίπη και λιποδιαλυτές βιταμίνες από το λεπτό έντερο και τα μεταφέρει στο υπόλοιπο σώμα, μέσω του αίματος για να αξιοποιηθούν ή για να αποβληθούν. Όταν υπάρχει συμφόρηση στο λεμφικό σύστημα τα λίπη εναποτίθενται σε ιστούς και μακροπρόθεσμα παρατηρείται αύξηση βάρους ή δυσκολία στην απώλεια βάρους.

Τα διουρητικά βότανα, παρότι βοηθούν στη διαδικασία της αποτοξίνωσης, δεν προτείνεται να λαμβάνονται με σκοπό την απώλεια βάρους. Μπορεί να ανακουφίσουν προσωρινά από την αίσθηση “πρηξίματος” και να βοηθήσουν στην αποβολή υγρών, ωστόσο η απώλεια υγρών δε συνιστά απώλεια λίπους, που είναι το ζητούμενο στο αδυνάτισμα. Η κατακράτηση υγρών μπορεί να σχετίζεται με προβλήματα των νεφρών, του ήπατος και του καρδιαγγειακού συστήματος, με ορμονικές διαταραχές και με χρόνιες φλεγμονές, οπότε είναι σημαντικότερο να διερευνηθεί και να αντιμετωπιστεί η πιθανή αιτία.

Το ίδιο ισχύει φυσικά και για τα καθαρτικά βότανα, που δεν είναι ασφαλής ούτε αποτελεσματική μέθοδος απώλειας βάρους, ειδικά αν περιέχουν ανθρακινόνες, όπως η Σένα (από την οποία προέρχονται τα φύλλα Αλεξανδρείας και η σιναμική) που μακροπρόθεσμα μπορεί να προκαλέσει εξάρτηση και να οδηγήσουν σε ατονία του σφιγκτήρα. Η μακροπρόθεσμη λήψη καθαρτικών μπορεί να έχει επιπλέον βλαβερές επιπτώσεις, όπως αφυδάτωση και απώλεια ηλεκτρολυτών. Ωστόσο, όταν υπάρχει δυσκοιλιότητα ή προβλήματα με το έντερο, τα βότανα με ήπια καθαρτική δράση (υπακτικά), όπως το ψύλλιο και ο λιναρόσπορος, μπορούν να φανούν πολύτιμα και στην απώλεια βάρους.

Στην παγκόσμια αγορά κυκλοφορούν πολλά “αδυνατιστικά” συμπληρώματα διατροφής. Μερικά από αυτά περιέχουν φυτά με αποτοξινωτικές δράσεις, όπως αυτά που αναφέραμε παραπάνω. Κάποια περιέχουν φυτά που έχουν λιποδιαλυτική δράση ή που φαίνεται να ενεργοποιούν τον μεταβολισμό. Λιποδιαλύτες θεωρούνται τα περισσότερα εσπεριδοειδή, ειδικά το γκρέιπφρουτ, το λεμόνι, το περγαμόντο και το νεράντζι. Ένα ποτήρι χυμός εσπεριδοειδών τη μέρα ή η φλούδα από ένα ολόκληρο φρούτο αρκεί για να λάβει κάποιος τα οφέλη τους.

Πολλά βότανα που ενεργοποιούν τον μεταβολισμό και επιταχύνουν την καύση λίπους και την καύση θερμίδων έχουν διεγερτική δράση στο κεντρικό νευρικό σύστημα. Αρκετά από αυτά περιέχουν καφεΐνη, η οποία παράλληλα μειώνει την όρεξη. Αυτός είναι ο λόγος που στα περισσότερα συμπληρώματα αδυνατίσματος περιέχονται εκχυλίσματα από καφεϊνούχα φυτά, όπως ο καφές, το πράσινο, το λευκό, το μαύρο τσάι, το γκουαράνα και το μάτε. Διεγερτικό του μεταβολισμού είναι και η καυτερή πιπεριά, που είναι επίσης διεγερτικό του κεντρικού νευρικού συστήματος. Η καθημερινή χρήση διεγερτικών μπορεί να εξαντλήσει το νευρικό σύστημα και να έχει τελικά αρνητική επίδραση στην απώλεια βάρους. Η υπερδιέγερση του νευρικού συστήματος συνδέεται μεταξύ άλλων με την αύξηση της επιθυμίας για ζάχαρη, την αϋπνία και την αγχώδη διαταραχή, παράγοντες που σίγουρα δε συμβάλλουν στη διατήρηση ενός επιτυχημένου προγράμματος διατροφής, που είναι και ο πιο αποτελεσματικός τρόπος απώλειας βάρους. Πολλά μπαχαρικά και θερμά τονωτικά της πέψης, όπως η κανέλα, το τζίντζερ, το τσιμένι, ο κουρκουμάς, το μαύρο πιπέρι, η ρίγανη, το κύμινο και το κάρδαμο έχουν ενεργά συστατικά που επιταχύνουν την καύση λίπους και βοηθούν στο αδυνάτισμα, οπότε θα μπορούσαν να συμπεριληφθούν σε ένα πρόγραμμα διατροφής και υγείας.

Επειδή η βιομηχανία των συμπληρωμάτων διατροφής έχει επενδύσει μεγάλα ποσά στην έρευνα θαυματουργών, αποτελεσματικών φυτών, έχουμε την τύχη να γνωρίζουμε τα οφέλη πολλών εξωτικών φυτών, που πέρα από τις υπόλοιπες θεραπευτικές τους ιδιότητες, βοηθούν και στην απώλεια βάρους.

Όποιες κι αν είναι οι αιτίες που θέλετε να χάσετε βάρος, τα βότανα μπορούν να βοηθήσουν σε ένα ευρύτερο πλαίσιο, που περιλαμβάνει διατροφή και άσκηση. Η μυστική συνταγή είναι: “αργά και σταθερά”, μακροπρόθεσμα αντί για βραχυπρόθεσμα, να δεχθείτε βοήθεια και ψυχολογική υποστήριξη και να στοχεύσετε στην υγεία και στην ευεξία.

Η Κωνσταντίνα Λίτσα σπούδασε Βοτανοθεραπεία στη Σχολή Επιστημών Υγείας του Πανεπιστημίου Napier στο Εδιμβούργο,στη Σκωτία. Έπειτα έκανε μεταπτυχιακές σπουδές στη "Συμβουλευτική Ψυχολογία στη Δημόσια Υγεία" και εκπαιδεύτηκε στη Συμβουλευτική (Solution Focused Counseling και Προσωποκεντρική Συμβουλευτική). Από το 2007 εργάστηκε ως Φυτοθεραπεύτρια στη Βρετανία, στον δημόσιο και στον ιδιωτικό τομέα, καθώς και σε κοινοτικά προγράμματα σχεδιασμένα για ευάλωτες ομάδες, με στόχο τη βελτίωση της ποιότητας ζωής τους. Για 3 χρόνια ήταν μέλος της ομάδας Αγωγής Υγείας του Δήμου του Εδιμβούργου, όπου εργαζόταν με εφήβους σε Γυμνάσια και έλαβε μέρος σε Βρετανικά προγράμματα εκπαίδευσης που αφορούσαν στην ανάπτυξη αυτοπεποίθησης και περιβαλλοντολογικής συνείδησης σε σχολεία. Συμμετείχε για 7 χρόνια στην ομάδα Herbal Scotland, όπου προσέφερε Πρώτες Βοήθειες με Βότανα σε Διεθνή Φεστιβάλ. Από τον Αύγουστο του 2011, ζει στην Ελλάδα, όπου εργάζεται ως Βοτανοθεραπεύτρια και προωθεί τις αρχές της Αειφόρου Καλλιέργειας (Permaculture).Έχει συνεργαστεί με πολλές τοπικές ομάδες και παραδίδει σεμινάρια αυτάρκειας και πρακτικά εργαστήρια με στόχο την εκπαίδευση για την αυτοδιαχείριση της υγείας και την περιβαλλοντική ευαισθητοποίηση.

Στο άρθρο αυτό θα παρουσιάσουμε συνοπτικά επιστημονικές μελέτες που δείχνουν την αποτελεσματικότητα παραδοσιακών Αγιουρβεδικών, Κινεζικών και άλλων φαρμακευτικών βοτάνων για την πρόληψη και θεραπεία της COVID-19, μελέτες άγνωστες εν πολλοίς στο ευρύ κοινό των δυτικών χωρών. Πολλές από αυτές τις μελέτες είναι in vitro (σε εργαστήριο), και άλλες in vivo σε πειραματόζωα, ενώ άλλες είναι μελέτες που έγιναν σε ανθρώπους.***

Μελέτες για την γαλλική επιγαλλοκατεχίνη του πράσινου τσαγιού και της δράσης της κατά της COVID-19
Σε μελέτη που δημοσιεύθηκε το 2020 στο Journal of Pure and Applied Microbiology οι ερευνητές γράφουν: «Στη σύγχρονη ανακάλυψη φαρμάκων, η ανάλυση μοριακής σύνδεσης χρησιμοποιείται συνήθως για την κατανόηση και την πρόβλεψη της αλληλεπίδρασης μεταξύ ενός μορίου φαρμάκου και μιας πρωτεΐνης στόχου από ένα μικρόβιο. Φάρμακα που ταυτοποιούνται με αυτόν τον τρόπο μπορεί να αναστείλουν την είσοδο και την αναπαραγωγή παθογόνων στα κύτταρα ξενιστές. Η ασθένεια του κορονοϊού που σχετίζεται με τον SARS-CoV-2, COVID-19, έχει γίνει η πιο μεταδοτική και θανατηφόρα πανδημική ασθένεια στον κόσμο σήμερα. Σε εκκρεμότητα οποιουδήποτε συγκεκριμένου εμβολίου ή θεραπευτικού μέσου κατά του SARS-CoV-2, η ραγδαία εξέλιξη απαιτεί την ανάγκη για αποτελεσματικά φάρμακα για τη θεραπεία των ασθενών που έχουν μολυνθεί από τον ιό. Τα βοτανικά φάρμακα χρησιμοποιούνται ως φυσικές θεραπείες για τη θεραπεία διαφόρων μολυσματικών ασθενειών από την αρχαιότητα. Η πρωτεΐνη ακίδας (S) του SARS-CoV-2 είναι σημαντική για την προσκόλληση και την παθογένεση του ιού. Ως εκ τούτου, αυτή η μελέτη επικεντρώθηκε στην αναζήτηση χρήσιμων συνδετών για την πρωτεΐνη S μεταξύ των ενεργών συστατικών που υπάρχουν σε κοινά βότανα που θα μπορούσαν να χρησιμεύσουν ως αποτελεσματικά φάρμακα για την COVID-19. Αναλύσαμε την αποτελεσματικότητα δέσμευσης δώδεκα ενώσεων που υπάρχουν σε κοινά βότανα με την πρωτεΐνη S του SARS-CoV-2 μέσω ανάλυσης μοριακής σύνδεσης και επίσης τα αποτελέσματα επικυρώνονται με δύο διαφορετικά εργαλεία σύνδεσης… Στην ανάλυση σύνδεσης, η ένωση «Ι» (γαλλική επιγαλλοκατεχίνη (EGCG)) βρέθηκε να έχει την υψηλότερη τάση δέσμευσης με την ιική πρωτεΐνη S, ακολουθούμενη από τις ενώσεις «F» (κουρκουμίνη), «D» (απιγενίνη) και «Ε» (χρυσοφανόλη). Η παρούσα μελέτη επιβεβαιώνει ότι η ένωση «Ι» (EGCG) που υπάρχει ως επί το πλείστον στα συστατικά του πράσινου τσαγιού, δείχνει την υψηλότερη δυνατότητα να δρα ως αναστολέας του SARS-CoV-2» (1).

Σε μελέτη που δημοσιεύθηκε το 2021 στο Drug Development Research οι ερευνητές  αναφέρουν: «Στην τρέχουσα μελέτη δείξαμε με πειράματα βιοπληροφορικής και μοριακής σύνδεσης ότι τα φλαβονοειδή προϊόντα κατεχίνης του τσαγιού, κυρίως η γαλλική επιγαλλοκατεχίνη ή άλλα όπως γαλλική θεαφλαβίνη, έδειξαν υψηλότερη τιμή ατομικής ενέργειας επαφής (ACE), ενέργεια δέσμευσης, τιμή Ki, αποτελεσματικότητα προσδέματος, επιφάνεια και αλληλεπιδράσεις με περισσότερα αμινοξέα από ό, τι η υδροξυχλωροκίνη (HCQ) κατά τη σύνδεση στο κεντρικό κανάλι της πρωτεΐνης ακίδας» (2).

Σε μελέτη που δημοσιεύθηκε το 2020 στο International Journal of Molecular Sciences οι ερευνητές αναφέρουν: «Ορισμένοι ασθενείς με νόσο του κορονοϊού 2019 (COVID-19) αναπτύσσουν οξεία πνευμονία που μπορεί να οδηγήσει σε σύνδρομο καταιγίδας κυτοκινών ως απόκριση στη λοίμωξη από Σοβαρό Οξύ Αναπνευστικό Σύνδρομο του κορονοϊού 2 (SARS-CoV-2). Τα πιο αποτελεσματικά αντιφλεγμονώδη φάρμακα που χρησιμοποιούνται μέχρι στιγμής στη σοβαρή COVID-19 ανήκουν στους κατευθυνόμενους από κυτοκίνες βιολογικούς παράγοντες, που χρησιμοποιούνται ευρέως στη διαχείριση πολλών αυτοάνοσων νοσημάτων. Σε αυτή την εργασία αναλύουμε την αποτελεσματικότητα της 3-γαλλικής επιγαλλοκατεχίνης (EGCG), του πιο άφθονο συστατικού στα φύλλα του πράσινου τσαγιού και ενός πολύ γνωστού αντιοξειδωτικού, στην καταπολέμηση των αυτοάνοσων νοσημάτων, στα οποία κυριαρχεί η μαζική παραγωγή κυτοκινών… Είναι σημαντικό ότι η ασφάλεια του συμπληρώματος EGCG/εκχυλίσματος πράσινου τσαγιού είναι καλά τεκμηριωμένη σε πολλές κλινικές δοκιμές, όπως συζητείται σε αυτήν την ανασκόπηση. Δεδομένου ότι η EGCG μπορεί να αποκαταστήσει τη φυσική ανοσολογική ομοιόσταση σε πολλές διαφορετικές αυτοάνοσες ασθένειες, προτείνουμε εδώ μια συμπληρωματική θεραπεία με EGCG σε ασθενείς με COVID-19. Εκτός από ορισμένες αντιιικές και αντισηψικές δράσεις, τα κύρια οφέλη της EGCG έγκεινται στην αντι-ινωτική της δράση και στην ικανότητα ταυτόχρονης μείωσης της έκφρασης και της σηματοδότησης πολλών φλεγμονωδών μεσολαβητών. Συμπερασματικά, η EGCG μπορεί να θεωρηθεί ένα πιθανό ασφαλές φυσικό συμπλήρωμα για την εξουδετέρωση της υπερ-φλεγμονής που αναπτύσσεται στην COVID-19» (3).

Σε μελέτη που δημοσιεύθηκε το 2021 στο Journal of General Virology οι ερευνητές αναφέρουν: «Η γαλλική επιγαλλοκατεχίνη-3 (EGCG), το κύριο συστατικό του πράσινου τσαγιού, έχει αρκετές ευεργετικές ιδιότητες, συμπεριλαμβανομένων των αντιικών δράσεων. Ως εκ τούτου, εξετάσαμε εάν η EGCG έχει αντιική δράση κατά του SARS-CoV-2. Η EGCG εμπόδισε όχι μόνο την είσοδο του SARS-CoV-2, αλλά και των λεντοϊικών φορέων MERS και ψευδοτύπου SARS-CoV και αναχαίτισε τις λοιμώξεις από ιούς in vitro. Μηχανιστικά, παρατηρήθηκε αναχαίτιση της αλληλεπίδρασης SARS-CoV-2 ακίδας-υποδοχέα» (4).

Σε μελέτη που δημοσιεύθηκε το 2021 στο περιοδικό Cell & Bioscience οι ερευνητές αναφέρουν: «Καθώς η πανδημία της COVID-19 μαίνεται, οι νέες παραλλαγές SARS-CoV-2 έχουν εμφανιστεί σε διάφορες περιοχές του κόσμου. Αυτές οι παραλλαγές που εμφανίστηκαν πρόσφατα έχουν μεταλλάξεις στην πρωτεΐνη ακίδας (S) τους που μπορεί να προσδώσουν αντίσταση στην ανοσία που προκαλείται από το εμβόλιο και στα υπάρχοντα θεραπευτικά αντισώματα εξουδετέρωσης. Επομένως, εξακολουθεί να υπάρχει επείγουσα ανάγκη ασφαλών, αποτελεσματικών και προσιτών παραγόντων για την πρόληψη/θεραπεία της λοίμωξης από SARS-CoV-2 και της παραλλαγής του. Αποδείξαμε ότι το ρόφημα πράσινου τσαγιού (GTB) ή το κύριο συστατικό του, η γαλλική επιγαλλοκατεχίνη (EGCG), ήταν εξαιρετικά αποτελεσματικά στην αναστολή της μόλυνσης από ζωντανό SARS-CoV-2 και ανθρώπινο κορονοϊό (HCoV OC43). Επιπλέον, η μόλυνση των ψευδοϊών με ακίδες των νέων παραλλαγών (UK-B.1.1.7, SA-B.1.351 και CA-B.1.429) αποκλείστηκε αποτελεσματικά από το ρόφημα πράσινου τσαγιού ή τη EGCG… Αυτά τα δεδομένα υποστηρίζουν την περαιτέρω κλινική αξιολόγηση και την ανάπτυξη της EGCG ως ενός νέου, ασφαλούς και οικονομικά αποδοτικού φυσικού προϊόντος για την πρόληψη/θεραπεία της μετάδοσης και της λοίμωξης SARS-CoV-2» (5).

Σε μελέτη που δημοσιεύθηκε το 2021 στο περιοδικό Viruses οι ερευνητές αναφέρουν: «Πρόσφατες μελέτες έχουν δείξει ότι οι πολυφαινόλες του πράσινου τσαγιού, ιδιαίτερα η EGCG, αναστέλλουν τα ένζυμα του κορονοϊού καθώς και την αναπαραγωγή του κορονοϊού in vitro. Εδώ, εξετάσαμε την ανασταλτική επίδραση των πολυφαινολών του πράσινου τσαγιού στην αντιγραφή του κορονοϊού σε ένα μοντέλο ποντικών. Χρησιμοποιήσαμε γαλλική επιγαλλοκατεχίνη (EGCG) και πολυφαινόλες πράσινου τσαγιού που περιέχουν περισσότερο από 60% κατεχίνη (GTP60) και ανθρώπινο κορονοϊό OC43 (HCoV-OC43) ως υποκατάστατο του SARS-CoV-2. Τα αποτελέσματα της ανάλυσης ηλεκτρονικής μικροσκοπίας σάρωσης έδειξαν ότι η μόλυνση από HCoV-OC43 είχε ως αποτέλεσμα την παραγωγή σωματιδίων ιού σε μολυσμένα κύτταρα. Η θεραπεία με EGCG και GTP60 μείωσε την παραγωγή πρωτεΐνης κορονοϊού και ιού στα κύτταρα. Τέλος, τα ποντίκια που τρέφονταν με EGCG και GTP60 εμφάνισαν μειωμένα επίπεδα RNA του κορονοϊού στους πνεύμονες. Αυτά τα αποτελέσματα καταδεικνύουν ότι η θεραπεία με πολυφαινόλη πράσινου τσαγιού είναι αποτελεσματική στη μείωση του επιπέδου του κορονοϊού in vivo» (6).

Σε μελέτη που δημοσιεύθηκε το 2022 στο περιοδικό Frontiers in Nutrition οι ερευνητές αναφέρουν: «Η νόσος του κορονοϊού 2019 (COVID-19) διαταράσσει την εντερική μικροοικολογική ισορροπία και οι ασθενείς συχνά αναπτύσσουν εντερική νόσο. Το έντερο είναι το μεγαλύτερο ανοσοποιητικό όργανο στο ανθρώπινο σώμα. Τα εντερικά μικρόβια μπορούν να επηρεάσουν την ανοσολογική λειτουργία των πνευμόνων μέσω του άξονα εντέρου-πνεύμονα. Έχει αναφερθεί ότι οι πολυφαινόλες του τσαγιού (TPs) έχουν αντιική και πρεβιοτική δράση. Σε αυτήν την ανασκόπηση, συζητήσαμε τις πολυφαινόλες του τσαγιού που μειώνουν τις ασθένειες που σχετίζονται με τους πνεύμονες μέσω του άξονα εντέρου-πνεύμονα αναστέλλοντας τη δυσβίωση. Επιπλέον, τονίσαμε επίσης τις προληπτικές και θεραπευτικές επιδράσεις των πολυφαινολών του τσαγιού στις επιπλοκές της COVID-19, καταδεικνύοντας περαιτέρω τη σημασία της έρευνας για τις πολυφαινόλες του τσαγιού για την πρόληψη και τη θεραπεία της COVID-19 στους ανθρώπους. Με βάση αυτήν την κατανόηση, συνιστούμε τη χρήση πολυφαινολών τσαγιού για τη ρύθμιση της μικροχλωρίδας του εντέρου με σκοπό την πρόληψη ή την ανακούφιση της COVID-19 μέσω του άξονα εντέρου-πνεύμονα» (7).

Σε μελέτη που δημοσιεύθηκε το 2021 στο περιοδικό Phytomedicine Plus οι ερευνητές αναφέρουν: «Δεδομένης της πολύπλευρης παθολογίας της COVID-19, μια συνδυαστική σύνθεση μπορεί να προσφέρει μια αποτελεσματική θεραπεία. Το BEN815, ένα φυσικό διατροφο-φαρμακευτικό προϊόν (nutraceutical) που αποτελείται από εκχυλίσματα από φύλλα γκουάβας (Psidium guajava), φύλλα πράσινου τσαγιού (Camellia sinensis) και ροδοπέταλα (Rosa hybrida), είχε προηγουμένως αποδειχθεί ότι έχει θεραπευτική επίδραση στην αλλεργική ρινίτιδα. Ερευνήσαμε εάν το BEN815 διαθέτει αντιφλεγμονώδεις, αντιικές και αντιοξειδωτικές δράσεις, καθώς ο συνδυασμός αυτών των επιδράσεων θα μπορούσε να είναι χρήσιμος για τη θεραπεία της COVID-19». Το συμπέρασμα της μελέτης ήταν: «Το BEN815 είναι ένας αντιφλεγμονώδης, αντιιικός και αντιοξειδωτικός φυσικός παράγοντας που μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την πρόληψη και τη βελτίωση ασθενειών που σχετίζονται με τη φλεγμονή, την COVID-19». Το BEN815 είναι ένα φαρμακευτικό προϊόν τριών βοτάνων που έχει εγκριθεί ως προϊόν υγείας από το Υπουργείο Ασφάλειας Τροφίμων και Φαρμάκων της Δημοκρατίας της Κορέας. Αξιοσημείωτο είναι ότι τα φύλλα γκουάβας, τροπικού δέντρου της Κεντρικής Αμερικής, περιέχουν κουερσετίνη, η οποία έχει αντιική δράση. Τα φύλλα του πράσινου τσαγιού περιέχουν, ως γνωστόν, γαλλική επιγαλλοκατεχίνη (EGCG), και οι ερευνητές αυτής της μελέτης έδειξαν ότι η EGCG αναχαιτίζει τον πολλαπλασιασμό του SARS-CoV-2 στα κύτταρα (8).

Μελέτες για αγιουρβεδικά βότανα που είναι χρήσιμα για την αντιμετώπιση της COVID-19
Σε μελέτη που δημοσιεύθηκε το 2021 στο International Journal of Innovation Scientific Research and Review οι ερευνητές αναφέρουν: «Αυτή η μελέτη ανασκόπησης που αναπτύχθηκε με βάση τη βιβλιογραφική έρευνα υπογραμμίζει τη χρήση της παραδοσιακής βοτανικής λαϊκής ιατρικής για τον έλεγχο της θανατηφόρας έξαρσης μεταλλάξεων του κορονοϊού (SARS-CoV-2), της παραλλαγής Delta (B.1.617.2) και Delta Plus (AY. 1) προκαλώντας μείζον πρόβλημα υγείας με τις υψηλότερες ιογενείς λοιμώξεις και θανάτους…Τα βοτανικά φάρμακα γίνονται συνεχώς μια αξιόλογη θεραπευτική εναλλακτική λύση ενάντια στις ιογενείς λοιμώξεις συμπεριλαμβανομένου του κορονοϊού (SARS-CoV-2). Ως εκ τούτου, υπάρχει επείγουσα ανάγκη για τους παράγοντες που μπορούν να δράσουν κατά του SARS-CoV-2 ως προληπτικά μέτρα που ενισχύουν την ανοσία μας κατά τη διάρκεια της COVID-19. Σε αυτή τη μελέτη ανασκόπησης, υπάρχουν πολλά φαρμακευτικά φυτά που αναφέρονται στα οποία έχει βρεθεί ότι αναστέλλουν την αναπαραγωγή του ιού SARS-CoV-2 και δρουν ως ενισχυτικό ανοσίας. Η χρήση μπαχαρικών και βοτάνων μπορεί επίσης να παίξει σημαντικό ρόλο κατά των ιογενών λοιμώξεων. Ως εκ τούτου, η θεραπεία με βότανα και διατροφή παίζει σημαντικό ρόλο στον έλεγχο πολλών μολυσματικών ασθενειών, συμπεριλαμβανομένου του κορονοϊού (SARS-CoV-2) που επηρεάζει την ανθρώπινη υγεία. Ωστόσο, δεν υπάρχουν κλινικά στοιχεία που να υποστηρίζουν τη φυτική ιατρική ως θεραπεία για τον κορονοϊό και δικαιολογούν περαιτέρω επιστημονικά στοιχεία. Θα πρέπει να διεξαχθούν περαιτέρω λεπτομερή πειράματα κλινικών δοκιμών για την επιστημονική επικύρωση».

Αναφέρουν επίσης οι ερευνητές: «Η Ινδία ονομάζεται το φαρμακείο του κόσμου κατά τη διάρκεια της πανδημίας COVID-19 με την τεράστια εμπειρία και τη βαθιά γνώση στη βοτανική ιατρική… Το ινδικό παραδοσιακό βοτανικό σύστημα ιατρικής γνωστό ως Ayurverda έπαιξε επίσης σημαντικό ρόλο κατά τη διάρκεια της έξαρσης του κορονοϊού (SARS-CoV-2). Παραδοσιακά φάρμακα που αφορούν φυτικά σκευάσματα έχουν αποδειχθεί επιτυχή στο να τονώνουν την ανοσία και να παρέχουν ανοχή στις λοιμώξεις από τον ιό. Τα βοτανικά φάρμακα με αντιιική δράση παρουσιάζουν μεγάλο ενδιαφέρον και έχουν διερευνηθεί ευρέως. Τα φάρμακα που προέρχονται από φυτά έχουν παίξει κεντρικό ρόλο στην υγειονομική περίθαλψη. Πολλά από αυτά τα φυτικά προϊόντα έχουν φαρμακολογική ή βιολογική δραστηριότητα που μπορεί να αξιοποιούνται στην ανακάλυψη φαρμάκων και στο σχεδιασμό φαρμάκων… Οι φυτικές αντιιικές ενώσεις μπορούν να εμποδίσουν ή να αναστείλουν τον κύκλο αντιγραφής του ιού παρεμβαίνοντας στην προσκόλληση του ιού στα κύτταρα, παρεμβαίνοντας στα ιικά ένζυμα ή αναστέλλοντας την αντιγραφή του ιικού γονιδιώματος… Τα φυτικά φάρμακα έπαιξαν επίσης σημαντικό ρόλο ως αντιιικές ενώσεις και ανέστειλαν τη δραστηριότητα του SARS-Cov-2… Υπάρχουν πολλά φαρμακευτικά φυτά τα οποία έχουν χρησιμοποιηθεί για τον έλεγχο της έξαρσης του κορονοϊού (SARS-CoV-2) και έχουν τεκμηριωθεί... Αυτά τα φυτά χρησιμοποιήθηκαν βασικά ως ενισχυτικά ανοσίας, μερικά από αυτά έχουν βρεθεί ότι αναχαιτίζουν την αντιγραφή του SARS-CoV-2 κάτω από μελέτες in vitro και ζωικών μοντέλων. Ως εκ τούτου, υπάρχει μια αχτίδα ελπίδας για την ανάπτυξη βοτανικών αντιιικών φαρμάκων κατά του κορονοϊού (SARS-CoV-2)» (9).

Οι ερευνητές παρουσιάζουν λίστα 45 βοτάνων που έχουν αντιιική δράση και χρησιμοποιούνται κατά της COVID-19 και συγκεκριμένα τα εξής: κουρκουμάς (Curcuma longa, Arishina Kannada), τζίντζερ (Zingiber officinale, Aadrak ή Shunt), γλυκόριζα (Glycyrrhiza glabra, Mulethi ή Liquorice), αρτεμισία (Artemisia annua), Azidarachta (Neem), Ocimum sanctum (Tulsi), Tinospora cordifolia (Guduchi ή Giloy), Picrorhiza kurroa (Kutki), μείγμα τριών βοτάνων που περιλαμβάνει Emblica officinalis, Terminalia bellerica, Terminalia chebula Phyllanthus emblica (Indian gooseberry), αλόη vera, Syzygium aromaticum (Clove, Lavang), Toona sinensis (Chinese toon), κανέλα (Cinnamomum verum, Cinnamon; Dalchini), Adhatoda vasica, Andrographis paniculata (Green chiretta), Swertia chirata, Torreya nucifera, Hibiscus sabdariffa (Rosella), κιχώριο (Cichorium intybus, chicory), Chrysanthemum coronarium, σπόροι μαύρου κύμινου (Nigella sativa), Anastatica hierochuntica, Psidium guajava (Guava), Houttuynia cordata (chameleon plant), Myrica rubra/Scutettaria baicalensis/Asplenium belangeri, Galanthus nivalis (Snowdrop), Lycoris radiata, Cinchona officinalis (Quinine plant), Euphorbia neriifolia (Indian Spurge Tree), Cymbopogon citratus (Lemon grass), Rauvolfia serpentina (Indian snake root), ιπποκαστανιά (Aesculus hippocastanum, Horse chestnut), Withania somnifera (Ashwagandha), Alpinia officinarum ((Lesser galangal), Boesenbergia rotunda (Finger root), Thapsia garganica (Deadly carrots), Saposhnikoviae divaricate (Fang Feng or Bangpung), Polygonum multiflorum (Buckwheat), Agastache rugosa (Korean Mint), Pyrrosia lingua (Tongue fern), Brassica juncea (Indian mustard), Cissampelos pariera (Velvetleaf; Padavali), πράσινο τσάι (Camellia sinensis), Andrographis paniculata (Green chiretta) και πικρό πεπόνι (Momordica charantia, Hagalaka). Από αυτά τα βότανα αυτά που φάνηκαν ότι αναχαιτίζουν τη δράση του SARS-CoV-2 in vitro και σε ζωικές μελέτες είναι τα παρακάτω: γλυκόριζα (Glycyrrhiza glabra, Mulethi ή Liquorice), αρτεμισία (Artemisia annua), Tinospora cordifolia (Guduchi ή Giloy), μείγμα τριών βοτάνων που περιλαμβάνει Emblica officinalis, Terminalia bellerica, Terminalia chebula Phyllanthus emblica (Indian gooseberry), αλόη vera και Thapsia garganica (Deadly carrots).

Σε μελέτη που δημοσιεύθηκε το 2022 στο περιοδικό Clinical Complementary Medicine and Pharmacology οι ερευνητές αναφέρουν: «Όσον αφορά στη μόλυνση από την COVID-19, τα βοτανικά φάρμακα με ανοσοτροποποιητικά αποτελέσματα μπορεί να προσφέρουν στους ασθενείς μια πολλά υποσχόμενη επιλογή προληπτικής θεραπείας. Αρκετά Αγιουρβεδικά και Παραδοσιακά Κινεζικά Φάρμακα (TCM) είναι αποτελεσματικά κατά τη διάρκεια αυτής της ανησυχητικής πανδημίας του κορονοϊού, π.χ. Tinospora cordifolia (Willd.) Miers, Withania somnifera (L.) Dunal, Scutellaria baicalensis Georgi, Curcuma longa L. κ.λπ. Τα Παραδοσιακά Κινεζικά Φάρμακα αποδείχθηκε ότι χρησιμοποιήθηκαν με πάνω από 90% αποτελεσματικότητα όταν ξέσπασε η πανδημία COVID-19 στις αρχές του 2020… Μαζί με διάφορους θεραπευτικούς παράγοντες που έχουν καθιερωθεί για τη θεραπεία της COVID-19, διάφορα φυτικά φάρμακα και συμπληρώματα διατροφής είναι επίσης αποδεδειγμένα ωφέλιμα για τη θεραπεία. Τα βοτανικά φυτά διαφόρων επιλογών και τα φυτοχημικά τους χρησιμοποιούνται για θεραπεία καθώς και για υποστηρικτική αντιμετώπιση αυτής της ιογενούς λοίμωξης. Διάφορα βοτανικά φάρμακα (όπως το Boozari) έχουν προταθεί ως επικουρική θεραπεία για τη θεραπεία της COVID-19. Με βάση τον μηχανισμό δράσης, διάφορα φυσικά εκχυλίσματα και TCM έχουν αναγνωριστεί ότι είναι χρήσιμα, αλλά οι κλινικές τους μελέτες δεν έχουν ακόμη πραγματοποιηθεί ή αποδειχθεί… Τα φυσικά αντιιικά συστατικά όπως η βαϊκαλίνη, η χολερυθρίνη, το κοροσολικό οξύ, η γλυκυρριζίνη, η εσπεριδίνη, η μουλμπεροσίδη Α, η ρουτίνη, η σαϊκοσοπονίνη Α και η βερμπασκοσίδη βρέθηκαν να είναι αποτελεσματικά στη θεραπεία της λοίμωξης από Covid που αξιολογήθηκε με μοριακή σύνδεση. Πολλά πατενταρισμένα και μη πατενταρισμένα βοτανικά φάρμακα έχουν βρεθεί ότι ανακουφίζουν από τα συμπτώματα της λοίμωξης από το σοβαρό οξύ αναπνευστικό σύνδρομο κορονοϊού 2 (SARS-CoV-2), όπως ο βήχας, ο πυρετός και η κόπωση… Τα παραδοσιακά ινδικά φυτικά φάρμακα είναι ένα από τα παλαιότερα φάρμακα που χρησιμοποιούνται από την ύπαρξη του ανθρώπου και παίζουν σημαντικό ρόλο στην καταπολέμηση διαφόρων ασθενειών. Κατά τη διάρκεια της πανδημίας COVID-19, ο υπουργός AYUSH (Ayurvedic, Yoga και Naturopathy, Unani, Siddha και Homeopathy) στην Ινδία πρότεινε να πίνετε “Kadha”. Το Kadha δεν είναι παρά ένα εκχύλισμα που παρασκευάζεται από διάφορα βοτανικά φάρμακα και τα οφέλη του είναι αποδεδειγμένα ότι προκαλεί ανοσία σε άτομα» (10).

Για να φτιάξετε την Kadha χρειάζεστε:

- 2 φλιτζάνια νερό

- 1 ίντσα (2,54 cm) αποφλοιωμένο τζίντζερ

- 4-5 γαρύφαλλα

- πιπέρι μαύρο

- 5-6 φρέσκα φύλλα βασιλικού Tulsi

- ½ κουταλάκι του γλυκού μέλι

- ξυλάκι κανέλας 2 ιντσών (5,08 cm)

- Προσθέστε γλυκόριζα (αν υπάρχει)

Βάλτε νερό σε μια κατσαρόλα και αρχίστε να βράζετε. Στο μεταξύ, θρυμματίστε το τζίντζερ, το γαρύφαλλο, το μαύρο πιπέρι και την κανέλα σε ένα γουδί και τρίψτε με γουδοχέρι. Μόλις βράσει το νερό, προσθέστε όλα τα θρυμματισμένα υλικά μαζί με τα φύλλα βασιλικού στην κατσαρόλα. Μαγειρέψτε σε μέτρια φωτιά για περίπου 20 λεπτά ή μέχρι να μειωθεί στο μισό το αφέψημα. Στραγγίστε το σε ποτήρι, προσθέστε το μέλι.

Μελέτες για κινεζικά βότανα που είναι χρήσιμα για την αντιμετώπιση της COVID-19
Σε άρθρο της South China Morning Post στις 31 Μαρτίου του 2022 με τίτλο “Traditional Chinese medicine (TCM) and Covid-19 – what you need to know about its uses, including the one in Hong Kong’s anti-pandemic kit” (Παραδοσιακή Κινεζική Ιατρική (TCM) και Covid-19 – τι πρέπει να γνωρίζετε για τις χρήσεις της, συμπεριλαμβανομένης αυτής στο κιτ κατά της πανδημίας στο Χονγκ Κονγκ) (11) διαβάζουμε:

«Για να αυξήσει τη χρήση της παραδοσιακής κινεζικής ιατρικής (TCM) στον αγώνα κατά της Covid-19 στο Χονγκ Κονγκ, η κυβέρνηση της πόλης σχεδιάζει να διανείμει κιτ που περιέχουν rapid τεστ, μάσκες KN95 και φόρμουλα TCM Lianhua Qingwen στα νοικοκυριά τον Απρίλιο… Η Sophia Chan Siu-chee, γραμματέας Τροφίμων και Υγείας του Χονγκ Κονγκ, λέει ότι η λήψη TCM μπορεί να βοηθήσει στην πρόληψη και τη θεραπεία της Covid-19. Στο ιστολόγιό της στα τέλη Μαρτίου, η Chan περιέγραψε ένα σχέδιο για την επιδότηση των ιατρών της TCM για την παροχή δωρεάν διαδικτυακών συμβουλών και τη διανομή φαρμάκων σε ασθενείς που απομονώνονται στο σπίτι. Τον Ιανουάριο, η Εθνική Διοίκηση Παραδοσιακής Κινεζικής Ιατρικής της Κίνας παρουσίασε μια έκθεση σχετικά με τη χρήση της TCM κατά του κορονοϊού στον Tedros Adhanom Ghebreyesus του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας. Η διοίκηση είπε ότι ο Ghebreyesus έλαβε τη μελέτη “με χαρά”…

Το Lianhua Qingwen, το Jinhua Qinggan και το Xuebijing είναι τρία από τα κινεζικά φάρμακα που έχουν προταθεί για χρήση ως μέρος της τυπικής θεραπείας της ηπειρωτικής Κίνας για την Covid-19.

Το Lianhua Qingwen αναπτύχθηκε το 2003 για τη θεραπεία του σοβαρού οξέος αναπνευστικού συνδρόμου (Sars). Η επιτροπή υγείας της Κίνας το κατέταξε ως θεραπεία για τη γρίπη και τις αναπνευστικές ασθένειες το 2004. Είναι σε μορφή κάψουλας και έχει 13 συστατικά, μεταξύ των οποίων το κουκούτσι βερίκοκου, το ραβέντι, το αγιόκλημα (honeysuckle) και η σκόνη forsythia. Η φόρμουλα βασίζεται σε συνταγές που χρονολογούνται από ιατρικά κείμενα που γράφτηκαν κατά τη διάρκεια της δυναστείας των Χαν (202 π.Χ.-220 μ.Χ.). Οι κάψουλες, λέει ο Lin Zhixiu, καθηγητής και αναπληρωτής διευθυντής της σχολής κινεζικής ιατρικής στο Κινεζικό Πανεπιστήμιο του Χονγκ Κονγκ (CUHK), μπορούν να βοηθήσουν στην απομάκρυνση του ιού και στην απομάκρυνση των τοξινών, στην επέκταση των πνευμόνων και στη μείωση του πυρετού.

Το Jinhua Qinggan, που προσφέρεται ως κόκκοι, έχει 12 συστατικά, μεταξύ των οποίων αγιόκλημα (honeysuckle), ρίζα Baikal skullcap και βότανο γλυκιάς αψιθιάς (sweet wormwood). Οι κόκκοι διατίθενται σε φακελάκια των 5 g (0,2 ουγκιές) και πρέπει να διαλυθούν σε βραστό νερό. Ο Zhang Jianguo, αναπληρωτής καθηγητής πρακτικής στην κινεζική ιατρική στη Σχολή Κινεζικής Ιατρικής του CUHK, λέει ότι το Jinhua Qinggan μπορεί να διώξει τον αέρα και να αερίσει τους πνεύμονες, να μειώσει τον πυρετό και να αποτοξινώσει. Ο Lin σημείωσε ότι, σε μια μικρή δοκιμή, οι ασθενείς με Covid-19 που έλαβαν Jinhua Qinggan εκτός από την τυπική φροντίδα είχαν μεγαλύτερη μείωση στα συμπτώματα όπως κόπωση, πυρετός και βήχας σε σχέση με αυτούς που δεν το έλαβαν.

Το Xuebijing, που χορηγείται ως ένεση, έχει πέντε συστατικά, συμπεριλαμβανομένου του safflower, της ρίζας της κινεζικής αγγελικής και της ρίζας της κόκκινης παιώνιας, και χορηγείται στο νοσοκομείο. Μπορεί να βελτιώσει την κυκλοφορία του αίματος (ο Zhang σημείωσε ότι, από την άποψη της TCM, οι ασθενείς με Covid-19 έχουν συχνά κακή ροή αίματος) και να βοηθήσει στη μείωση του πυρετού. Σε συνδυασμό με αντιβιοτικά, το Xuebijing είναι επίσης χρήσιμο στη θεραπεία της σήψης που μπορεί να συμβεί όταν μια λοίμωξη πυροδοτεί μια αλυσιδωτή αντίδραση σε όλο το σώμα. Εάν δεν αντιμετωπιστεί, η σήψη μπορεί να οδηγήσει σε βλάβη των ιστών, ανεπάρκεια οργάνων ή θάνατο…

Ένας αριθμός εργασιών που βασίζονται σε τυχαιοποιημένες ελεγχόμενες δοκιμές έχουν προτείνει ότι τα Παραδοσιακά Κινεζικά Φάρμακα είναι αποτελεσματικά στη θεραπεία, την πρόληψη ή την ανακούφιση των συμπτωμάτων που σχετίζονται με τους ιούς Sars και τη γρίπη. Μια μελέτη, με επικεφαλής τον κορυφαίο ειδικό σε θέματα παθήσεων της Κίνας, Zhong Nanshan, που δημοσιεύθηκε τον Μάιο του 2020 στο ιατρικό περιοδικό Phytomedicine, εξέτασε τον αντίκτυπο της λήψης Lianhua Qingwen σε 284 ασθενείς. Διαπιστώθηκε ότι η κάψουλα μπορεί να μειώσει σημαντικά τα κλινικά συμπτώματα των ασθενών με Covid-19 – ιδιαίτερα πυρετό, κόπωση και βήχα – οδηγώντας σε υψηλότερο ποσοστό ανάρρωσης και μικρότερο χρόνο ανάρρωσης.

Οι ειδικοί λένε ότι αυτά τα Παραδοσιακά Κινεζικά Φάρμακα είναι πιο κατάλληλα για τη θεραπεία της Covid-19 στα αρχικά της στάδια ή για ασθενείς με ήπια συμπτώματα… “Ένα σημαντικό πλεονέκτημα της TCM είναι ότι δεν επηρεάζεται πολύ από τη μετάλλαξη του ιού, καθώς τα φυτικά φάρμακα που χρησιμοποιούμε έχουν χρησιμοποιηθεί για χιλιάδες χρόνια και δεν χρειάζεται ποτέ να αλλάξουν”, λέει ο Albert Leung Wing-nang, καθηγητής παραδοσιακής κινεζικής ιατρικής στο Χονγκ Κονγκ στο Tung Wah College και εγγεγραμμένος ιατρός TCM».
Υπάρχουν πολλές κλινικές μελέτες και μετα-αναλύσεις που αποδεικνύουν την αποτελεσματικότητα του παραδοσιακού κινεζικού φαρμάκου Lianhua Qingwen για την αντιμετώπιση της COVID-19 (12-17).
Μια άλλη παραδοσιακή κινεζική φαρμακευτική φόρμουλα που έχει χρησιμοποιηθεί με επιτυχία κατά της COVID-19 είναι η NRICM101. Σε μελέτη που δημοσιεύθηκε το 2021 στο περιοδικό Biomedicine & Pharmacotherapy οι ερευνητές αναφέρουν: «Μια νέα συνταγή παραδοσιακής κινεζικής ιατρικής, η Taiwan Chingguan Yihau (NRICM101), χορηγείται σε ασθενείς με COVID-19 στην Ταϊβάν από τον Απρίλιο του 2020. Τα κλινικά της αποτελέσματα και η φαρμακολογία έχουν αξιολογηθεί. Μεταξύ 33 ασθενών με επιβεβαιωμένη COVID-19 που εισήχθησαν σε δύο ιατρικά κέντρα, σε αυτούς (n = 12) που ήταν μεγαλύτεροι, πιο άρρωστοι, με περισσότερες συνυπάρχουσες παθήσεις και δεν παρουσίασαν βελτίωση μετά από 21 ημέρες νοσηλείας, χορηγήθηκε NRICM101. Πέτυχαν 3 διαδοχικά αρνητικά αποτελέσματα μέσα σε διάμεσο 9 ημέρες και δεν ανέφεραν ανεπιθύμητες ενέργειες. Φαρμακολογικές δοκιμασίες κατέδειξαν τα αποτελέσματα της φόρμουλας στην αναχαίτιση της αλληλεπίδρασης πρωτεΐνης ακίδας/ACE2, της δραστηριότητας πρωτεάσης, της 3CL, του σχηματισμού ιικής πλάκας και της παραγωγής των κυτοκινών ιντερλευκίνης (IL)-6 και παράγοντα νέκρωσης όγκου (TNF)-α. Αυτή η μελέτη υποδηλώνει ότι το NRICM101 μπορεί να διαταράξει την εξέλιξη της νόσου μέσω των αντιιικών και αντιφλεγμονωδών ιδιοτήτων του, προσφέροντας υπόσχεση ως παράγοντα πολλαπλών στόχων για την πρόληψη και τη θεραπεία της COVID-19» (18).
Τα συστατικά της φόρμουλας NRICM101 είναι τα εξής: Scutellaria Root (Scutellaria baicalensis, HA, 18.75 g), Heartleaf Houttuynia (Houttuynia cordata, HC, 18.75 g), Mulberry Leaf (Morus alba, NB, 11.25 g), Saposhnikovia Root (Saposhnikovia divaricata, NC, 7.50 g), Mongolian Snakegourd Fruit (Trichosanthes kirilowii, ND, 18.75 g), Indigowoad Root (Isatis indigotica, NE, 18.75 g), baked Liquorice Root (Glycyrrhiza glabra, NG, 7.50 g), Magnolia Bark (Magnolia officinalis, NK, 11.25 g), Peppermint Herb (Mentha haplocalyx, NL, 11.25 g), και Fineleaf Nepeta (Nepeta tenuifolia, NR, 11.25 g) (19).

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
1. Anbazhagan, Subbaiyan, Karthikeyan, Ravichandran, Singh, S. V.; Muthu, Sankar, Prasad, Thomas, Kuldeep, Dhama, Malik, Y. S.; Singh, R. K.; Pallab, Chaudhuri. In silico Molecular Docking Analysis Targeting SARS-CoV-2 Spike Protein and Selected Herbal Constituents. Journal of Pure and Applied Microbiology ; 14(Suppl. 1):989-998, 2020.
2. Maiti S, Banerjee A. Epigallocatechin gallate and theaflavin gallate interaction in SARS-CoV-2 spike-protein central channel with reference to the hydroxychloroquine interaction: Bioinformatics and molecular docking study. Drug Dev Res. 2021 Feb;82(1):86-96.
3. Menegazzi M, Campagnari R, Bertoldi M, et al. Protective Effect of Epigallocatechin-3-Gallate (EGCG) in Diseases with Uncontrolled Immune Activation: Could Such a Scenario Be Helpful to Counteract COVID-19? Int J Mol Sci. 2020 Jul 21;21(14):5171.
4. Henss L, Auste A, Schurmann C, et al. The green tea catechin epigallocatechin gallate inhibits SARS-CoV-2 infection. J Gen Virol. 2021 Apr;102(4):001574.
5. Liu J, Bodnar BH, Meng F, et al. Epigallocatechin gallate from green tea effectively blocks infection of SARS-CoV-2 and new variants by inhibiting spike binding to ACE2 receptor. Cell Biosci. 2021 Aug 30;11(1):168.
6. Park R, Jang M, Park YI, et al. Epigallocatechin Gallate (EGCG), a Green Tea Polyphenol, Reduces Coronavirus Replication in a Mouse Model. Viruses. 2021 Dec 17;13(12):2533.
7. Xu L, Ho CT, Liu Y, Wu Z, Zhang X. Potential Application of Tea Polyphenols to the Prevention of COVID-19 Infection: Based on the Gut-Lung Axis. Front Nutr. 2022 Apr 14;9:899842.
8. Shin JA, Oh S, Jeong JM. The potential of BEN815 as an anti-inflammatory, antiviral and antioxidant agent for the treatment of COVID-19. Phytomed Plus. 2021 Nov;1(4):100058.
9. Malabadi RB, Kolkar KP, Meti NT, Chalannavar RK, TRADITIONAL HERBAL FOLK MEDICINE USED FOR CONTROLLING CORONA VIRUS (SARS-COV-2) DISEASE (COVID-19). International Journal of Innovation Scientific Research and Review. July 2021, Volume 03, Issue 07.
10. Chavda VP, Patel AB, Vihol D, et al. Herbal Remedies, Nutraceuticals, and Dietary Supplements for COVID-19 Management: An Update. Clin Complement Med Pharmacol. 2022 Mar;2(1):100021.
11. Liang X. Traditional Chinese medicine (TCM) and Covid-19 – what you need to know about its uses, including the one in Hong Kong’s anti-pandemic kit. South China Morning Post. 31 Mar. 2022. https://www.scmp.com/lifestyle/health-wellness/article/3172362/traditional-chinese-medicine-tcm-and-covid-19-what-you
12. Zhang L, Wu L, Xu X, et al. Effectiveness of Lianhua Qingwen Capsule in Treatment of Asymptomatic COVID-19 Patients: A Randomized, Controlled Multicenter Trial. J Integr Complement Med. 2022 Nov;28(11):887-894.
13. Zhuang J, Dai X, Wu Q, Cai H, Fu X, Zhang W, Chen B. A meta-analysis for Lianhua Qingwen on the treatment of Coronavirus disease 2019 (COVID-19). Complement Ther Med. 2021 Aug;60:102754.
14. Sun XH, Zhang S, Yang Z, et al. Efficacy and Safety of Lianhua Qingwen for Patients with COVID-19: A Systematic Review and Meta-Analysis. Chin J Integr Med. 2022 Jul;28(7):650-660.
15. Li Y, Xiao P, Liu N, Zhang Z. Efficacy and Safety of Chinese Medicine Lianhua Qingwen for Treating COVID-19: An Updated meta-Analysis. Front Pharmacol. 2022 Jun 3;13:888820.
16. Wang DC, Yu M, Xie WX, Huang LY, Wei J, Lei YH. Meta-analysis on the effect of combining Lianhua Qingwen with Western medicine to treat coronavirus disease 2019. J Integr Med. 2022 Jan;20(1):26-33.
17. Liu M, Gao Y, Yuan Y, et al. Efficacy and safety of herbal medicine (Lianhuaqingwen) for treating COVID-19: A systematic review and meta-analysis. Integr Med Res. 2021 Mar;10(1):100644.
18. Tsai KC, Huang YC, Liaw CC, et al. A traditional Chinese medicine formula NRICM101 to target COVID-19 through multiple pathways: A bedside-to-bench study. Biomed Pharmacother. 2021 Jan;133:111037.
19. https://covid19-help.org/substance/nricm101

***Οι απόψεις των αρθρογράφων δεν αποτελούν κατ΄ανάγκη και θέσεις του περιοδικού. Οι πληροφορίες που παρέχονται δεν μπορούν να αντικαταστήσουν τη γνωμάτευση ιατρού ή άλλου ειδικού της υγείας. Πάντα χρησιμοποιείτε τα βότανα ή φυσικά σκευάσματα υπό την επίβλεψη ενός ειδικού ιατρού και ποτέ μόνοι σας με δική σας πρωτοβουλία. Οι φυσικές θεραπείες και δεν αποτελούν υποκατάστατο ιατρικής περίθαλψης. Παρακαλούμε συμβουλευτείτε απαραιτήτως τον ιατρό σας για οποιοδήποτε θέμα υγείας και πριν την χρήση οποιουδήποτε βότανου ή θεραπείας

Ο Μάριος Δημόπουλος γεννήθηκε το 1975 στον Πειραιά. Σπούδασε αρχικά φιλολογία με ειδικότητα στη γλωσσολογία στη Φιλοσοφική Σχολή του Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Στη συνέχεια λόγω του ενδιαφέροντός του στις φυσικές και εναλλακτικές θεραπείες σπούδασε στο εξωτερικό διατροφολογία και φυσικοπαθητική (naturopathy). Έχει ειδικευθεί στη χρήση διατροφικών συμπληρωμάτων και εστιάζει την έρευνά του στην πρόληψη των ασθενειών με σωστή διατροφή, με χορήγηση βιταμινών, μετάλλων και αντιοξειδωτικών ουσιών υπό μορφή διατροφικών συμπληρωμάτων και με χορήγηση φαρμακευτικών φυτών και βοτάνων. Είναι καθηγητής διατροφολογίας στη σχολή Natural Health Science (Ελλάδα), όπου διδάσκει για τα διατροφικά συμπληρώματα σε φαρμακοποιούς, διαιτολόγους, διατροφολόγους και εναλλακτικούς θεραπευτές. Ο Μάριος Δημόπουλος έχει γράψει 36 βιβλία για θέματα υγείας. Εδώ το πλήρες βιογραφικό του.