Είναι γνωστό ότι τα επεξεργασμένα τρόφιμα είναι βλαβερά - και μια νέα έρευνα πρόσθεσε στα κακά νέα την ανακάλυψη ότι μπορούν επίσης να προκαλέσουν καρκίνο του λάρυγγα και του στόματος.
Κάθε επιπλέον μερίδα επεξεργασμένων τροφίμων αυξάνει τον κίνδυνο καρκίνου του εγκεφάλου και του λάρυγγα κατά 23% και του οισοφάγου κατά 24%, λένε ερευνητές από το Πανεπιστήμιο του Μπρίστολ. Παρακολούθησαν την υγεία και τη διατροφή περισσότερων από 140.000 ανθρώπων για 14 χρόνια. Τα ευρήματά τους απηχούν προηγούμενες έρευνες που συνέδεαν τα επεξεργασμένα τρόφιμα με περισσότερους από 34 τύπους καρκίνου.

Πηγή: European Journal of Nutrition, 2023; doi: 10.1007/s00394-023-03270-1

Το μωβ χρώμα φαίνεται ότι έχει σημασία όταν πρόκειται για πατάτες. Περιέχουν ιδιότητες που σκοτώνουν τα βλαστικά κύτταρα του καρκίνου του παχέος εντέρου και επιβραδύνουν την εξάπλωση της νόσου. Οι ερευνητές πιστεύουν ότι το ανθεκτικό άμυλο της πατάτας βοηθά τα βακτήρια του εντέρου να δημιουργήσουν λιπαρά οξέα βραχείας αλυσίδας, τα οποία ρυθμίζουν το ανοσοποιητικό σύστημα, καταστέλλουν τη φλεγμονή και βοηθούν τα καρκινικά κύτταρα να αυτοκαταστραφούν.
Μέχρι στιγμής, ερευνητές από το Ινστιτούτο Καρκίνου Penn State Hershey έχουν δοκιμάσει τις μωβ πατάτες σε βλαστικά κύτταρα σε εργαστηριακά τρυβλία Petri και σε ποντίκια και έχουν καταλήξει σε παρόμοια θετικά αποτελέσματα. Η πατάτα σταματά την εξάπλωση του καρκίνου, αλλά, το σημαντικότερο, επιτίθεται στα βλαστικά κύτταρα του καρκίνου, γεγονός που εμποδίζει την επανεμφάνισή του.
Ελπίζουν ότι στη συνέχεια θα δοκιμάσουν την πατάτα σε καρκινοπαθείς και για άλλους καρκίνους. Οι ερευνητές λένε ότι το ψήσιμο της πατάτας δεν σκοτώνει καμία από τις ενώσεις που καταπολεμούν τον καρκίνο, και η κατανάλωση μίας πατάτας την ημέρα θα πρέπει να είναι επαρκής.
Αν και πιστεύουν ότι το ανθεκτικό άμυλο της πατάτας είναι το δραστικό συστατικό, οι ερευνητές λένε ότι μια ακόμη αιτία θα μπορούσε να είναι οι ενώσεις που δίνουν το μωβ χρώμα στην πατάτα, (που καταπολεμούν τα καρκινικά κύτταρα). Αν αυτό ισχύει , τότε και άλλα φρούτα και λαχανικά ίδιου χρώματος θα μπορούσαν να έχουν παρόμοιες ιδιότητες. Ο καρκίνος του παχέος εντέρου είναι ο δεύτερος πιο θανατηφόρος καρκίνος, υπεύθυνος για 50.000 θανάτους μόνο στις ΗΠΑ.

Πηγή: doi: 10.1016/j.jnutbio.2015.08.005

Όπως αναφέρω στο βιβλίο μου «Ολιστική ιατρική και καρκίνος. Από την αρχαιότητα έως σήμερα», στην αρχαία Ελλάδα εφαρμοζόταν η ολιστική ιατρική και ο Ιπποκράτης ήταν ο πατέρας της φυσικοπαθητικής. Οι αρχαίοι Έλληνες γιατροί που ακολουθούσαν την ιπποκρατική παράδοση αντιμετώπιζαν όλες τις ασθένειες, συμπεριλαμβανομένου του καρκίνου, με βάση τις αρχές της ολιστικής ιατρικής, δίνοντας έμφαση στη διατροφή, στα βότανα και βλέποντας τον άνθρωπο ως ψυχοσωματική οντότητα.
Η λέξη καρκίνος εμφανίζεται για πρώτη φορά, όπως μπορούμε τουλάχιστον να συνάγουμε από τη διασωθείσα αρχαία γραμματεία, στα κείμενα του Ιπποκράτη. Στους «Αφορισμούς» του (1) αναφέρεται σε «κρυφούς καρκίνους», ενώ στο βιβλίο του «Επιδημίαι» συναντάμε και τη λέξη καρκίνωμα (2).
Πολλοί θα βρεθούν προ εκπλήξεως, αν μάθουν ότι οι αρχαίοι Έλληνες γιατροί όχι απλώς διεγίγνωσκαν ορθώς τον καρκίνο, αλλά και ότι θεράπευαν πολλές περιπτώσεις καρκίνου με εξαίρετη επιτυχία. Το παρακάτω απόσπασμα από το έργο του Γαληνού (3) αποδεικνύει του λόγου το αληθές και δεν επιδέχεται αμφισβήτηση: «Τα δια τούτων συγκείμενα φάρμακα μπορούν σε μεγάλο βαθμό να θεραπεύσουν τους καρκίνους σε αρχικό στάδιο ταυτόχρονα με την κάθαρση˙ τους προχωρημένους επίσης καρκίνους είναι ικανά να εμποδίσουν να αυξηθούν». Στα φάρμακα αυτά συμπεριλαμβάνονταν και βότανα.
Κατά τον Γαληνό υπάρχουν δύο τρόποι θεραπείας του καρκίνου, η κοινή και η ιδία και η παρεμπόδιση της συσσώρευσης στον οργανισμό αυτού του καρκινογόνου χυμού, του λεγόμενου μελαγχολικού ή μελαίνης χολής, δια της κατάλληλης αποκάθαρσης του οργανισμού, που επιτυγχάνεται με τη χορήγηση ειδικού φαρμάκου, του επιθύμου (παράσιτο του θυμού).

Είναι εκπληκτικό ότι την παρωχημένη εκείνη εποχή ο Γαληνός είχε διαπιστώσει ότι ο καρκίνος οφείλεται στην μελαγχολική κακοχυμία και στην μελαγχολική διάθεση του ασθενούς. Αξιοσημείωτο είναι ότι όπως συνάγεται από τα κείμενα του Γαληνού, ο ευφυής αυτός ιατρός πίστευε ότι ο καρκίνος δεν εμφανίζεται εν μία νυκτί, αλλά είναι αποτέλεσμα της μακροχρόνιας δράσης του μελαγχολικού χυμού. Γι’ αυτό και συνιστούσε την αποφυγή όλων των καταθλιπτικών καταστάσεων, δια των οποίων αυξάνεται η κακοχυμία του οργανισμού.
Αλλά ο Γαληνός δεν περιορίζεται μόνο στον ρόλο των συναισθημάτων˙ θεωρεί ότι και η διατροφή παίζει καθοριστικό ρόλο στην εκδήλωση του καρκίνου, κάτι που η σύγχρονη επιστήμη άρχισε να δέχεται μόλις κατά τα μέσα του 20ου αιώνα μ.Χ. 18 αιώνες όμως πριν ο Γαληνός απέτρεπε ανθρώπους να τρέφονται με τροφές που προκαλούν αύξηση της μελαγχολικής κακοχυμίας. Συνιστούσε δε στους καρκινοπαθείς την αποφυγή των καρυκευμάτων, της φακής, του σφοδρού οίνου κ.λπ. Εντυπωσιακό είναι ότι θεωρούσε πως και οι ιαθέντες από καρκίνο θα έπρεπε να προσέχουν την διατροφή τους, για να μην επανεκδηλωθεί ο καρκίνος.

Καρκίνος και σύγχρονη εποχή. Η πρόληψη είναι καλύτερη από τη θεραπεία
Σύμφωνα με τις ιπποκρατικές αρχές η πρόληψη είναι σημαντικότερη από τη θεραπεία, και αυτό έχει την ισχύ του και στον καρκίνο. Στο βιβλίο μου «Ολιστική ιατρική και καρκίνος. Από την αρχαιότητα έως σήμερα» αποδεικνύω ότι τα αντιοξειδωτικά που λαμβάνονται σε μικρές δόσεις από τη διατροφή ή από διατροφικά συμπληρώματα προλαμβάνουν τον καρκίνο, ενώ κάποια από αυτά τα αντιοξειδωτικά, όπως το ασκορβικό οξύ (βιταμίνη C) σε υψηλές δόσεις δρουν ως οξειδωτικά και μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τη θεραπεία του καρκίνου.
Εκτός από το οξειδωτικό στρες, μια άλλη αιτία καρκίνου είναι η χρόνια φλεγμονή. Ενώ η οξεία φλεγμονή είναι ευεργετική, η χρόνια συστηματική φλεγμονή προκαλεί συνεχιζόμενη βλάβη των ιστών και σχετίζεται με πολλές χρόνιες ασθένειες, συμπεριλαμβανομένου του καρκίνου (4). Η ελαχιστοποίηση της συστηματικής φλεγμονής είναι ένας σημαντικός στόχος των θεραπειών για την αντιμετώπιση των χρόνιων εκφυλιστικών ασθενειών γενικά, και του καρκίνου ειδικότερα (5-6). Η επίτευξη αυτού του στόχου είναι ιδιαίτερα δύσκολη στους ασθενείς με καρκίνο και τους επιζώντες, επειδή οι συμβατικές θεραπείες καρκίνου συχνά προάγουν τη φλεγμονή. Το πρόβλημα με τα χημειοθεραπευτικά φάρμακα είναι ότι αυξάνουν τη φλεγμονή, κάτι που συμβάλλει σε αποτυχία της θεραπείας και προάγει τη μετάσταση (7).

Ο NF-kappaB (πυρηνικός παράγοντας κάππα βήτα) είναι ένα πρωτεϊνικό σύμπλεγμα που επηρεάζει πολλές πτυχές της κυτταρικής δραστηριότητας ρυθμίζοντας περισσότερα από 150 γονίδια που εμπλέκονται στη φλεγμονή, την επιβίωση των κυττάρων και τη λειτουργία του ανοσοποιητικού. Η χρόνια ενεργοποίηση ή απορρύθμιση της σηματοδότησης του NF-kappaB είναι ένας κρίσιμος παράγοντας για τον καρκίνο (8-9). Η υπερενεργοποίηση του NF-kappaB εμπλέκεται στην εμφάνιση, την ανάπτυξη και τη μετάσταση του καρκίνου και συμβάλλει στην αντίσταση στη θεραπεία στα καρκινικά κύτταρα.
Ένα ευρύ φάσμα φυσικών ενώσεων έχει αποδειχθεί ότι μειώνει τη δραστηριότητα του NF-kappaB, όπως η κουρκουμίνη, η καψαϊκίνη, η κουερσετίνη, η πιπερίνη, το έλαιο από μαύρο κύμινο και το θυμάρι (10-15). Οι επιδράσεις αυτών των ενώσεων μπορεί να είναι ένας παράγοντας για τα πολύ χαμηλότερα ποσοστά καρκίνου που παρατηρούνται σε ορισμένες χώρες όπου αυτά τα μπαχαρικά καταναλώνονται καθημερινά, όπως η Ινδία. Αυτό επιβεβαιώνεται από μελέτη που δημοσιεύτηκε το 2018 στο Journal of Translational Medicine (16). Μερικά άλλα παραδείγματα φυσικών παραγόντων που έχει αποδειχθεί ότι αναστέλλουν τον NF-kappaB περιλαμβάνουν τη χρυσίνη, την αλόη, τη ρεσβερατρόλη και τη γαλλική επιγαλλοκατεχίνη (εκχύλισμα πράσινου τσαγιού, EGCG) (17-19).
Μια μικρή μελέτη που δημοσιεύθηκε το 2006 στο περιοδικό Clinical Gastroenterology and Hepatology εξέτασε έναν συνδυασμό κουρκουμίνης και κουερσετίνης σε πέντε ασθενείς με οικογενή αδενωματώδη πολυποδίαση, μια κληρονομική πάθηση που χαρακτηρίζεται από εκατοντάδες προκαρκινικούς πολύποδες του παχέος εντέρου. Μετά από έξι μήνες λήψης 480 mg κουρκουμίνης και 20 mg κουερσετίνης τρεις φορές την ημέρα, και οι πέντε συμμετέχοντες είχαν μείωση στον αριθμό και το μέγεθος των πολυπόδων στο παχύ έντερό τους. Συνολικά, ο μέσος αριθμός πολυπόδων μειώθηκε κατά 60,4% και το μέσο μέγεθος μειώθηκε κατά 50,9% (20).

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
1. Ιπποκράτης, Αφορισμοί, 6,38
2. Ιπποκράτης, Επιδημίαι, βιβλίο Ε, παρ. 101
3. Γαληνός, Χ 976, 979
4. Leonardi GC, Accardi G, Monastero R, Nicoletti F, Libra M. Ageing: from inflammation to cancer. Immun Ageing. 2018;15:1.
5. Castro AM, Macedo-de la Concha LE, Pantoja-Meléndez CA. Low-grade inflammation and its relation to obesity and chronic degenerative diseases [in Spanisih]. Rev Med Hosp Gen (Mex). 2017;80(2):101-105.
6. Franceschi C, Campisi J. Chronic inflammation (inflammaging) and its potential contribution to age-associated diseases. J Gerontol A Biol Sci Med Sci. 2014;69(suppl 1):S4-S9.
7. Vyas D, Laput G, Vyas AK. Chemotherapy-enhanced inflammation may lead to the failure of therapy and metastasis. Onco Targets Ther. 2014;7:1015-1023.
8. Taniguchi K, Karin M. NF-kappaB, inflammation, immunity and cancer: coming of age. Nat Rev Immunol. 2018;18(5):309-324.
9. Panday A, Inda ME, Bagam P, et al. Transcription factor NF-kappaB: an update on intervention strategies. Arch Immunol Ther Exp (Warsz). 2016;64(6):463-483.
10. Comalada M, Camuesco D, Sierra S, et al. In vivo quercitrin anti-inflammatory effect involves release of quercetin, which inhibits inflammation through down-regulation of the NF-kappaB pathway. Eur J Immunol. 2005;35(2):584-592.
11. Samykutty A, Shetty AV, Dakshinamoorthy G, et al. Piperine, a bioactive component of pepper spice exerts therapeutic effects on androgen dependent and androgen independent prostate cancer cells. PLoS One. 2013;8(6):e65889.
12. Chopan M, Littenberg B. The association of hot red chili pepper consumption and mortality: a large population-based cohort study. PLoS One. 2017;12(1):e0169876.
13. Agbaria R, Gabarin A, Dahan A, Ben-Shabat S. Anticancer activity of Nigella sativa (black seed) and its relationship with the thermal processing and quinone composition of the seed. Drug Des Devel Ther. 2015;9:3119-3124.

---

Ο Μάριος Δημόπουλος γεννήθηκε το 1975 στον Πειραιά. Σπούδασε αρχικά φιλολογία με ειδικότητα στη γλωσσολογία στη Φιλοσοφική Σχολή του Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Στη συνέχεια λόγω του ενδιαφέροντός του στις φυσικές και εναλλακτικές θεραπείες σπούδασε στο εξωτερικό διατροφολογία και φυσικοπαθητική (naturopathy). Έχει ειδικευθεί στη χρήση διατροφικών συμπληρωμάτων και εστιάζει την έρευνά του στην πρόληψη των ασθενειών με σωστή διατροφή, με χορήγηση βιταμινών, μετάλλων και αντιοξειδωτικών ουσιών υπό μορφή διατροφικών συμπληρωμάτων και με χορήγηση φαρμακευτικών φυτών και βοτάνων. Είναι καθηγητής διατροφολογίας στη σχολή Natural Health Science (Ελλάδα), όπου διδάσκει για τα διατροφικά συμπληρώματα σε φαρμακοποιούς, διαιτολόγους, διατροφολόγους και εναλλακτικούς θεραπευτές. Ο Μάριος Δημόπουλος έχει γράψει 36 βιβλία για θέματα υγείας. Εδώ το πλήρες βιογραφικό του.

Σε κάθε αναφορά της λέξης «ένζυμο» οι περισσότεροι άνθρωποι σκέφτονται αμέσως τα μικρά δισκία που καταπίνουν πριν από το φαγητό για να βεβαιωθούν ότι όλες οι τροφές που κατανάλωσαν θα χωνευτούν σωστά, ώστε να μην καταλήξουν σε αέρια, φούσκωμα, δυσπεψία ή κάτι ακόμα πιο οδυνηρό, όπως η γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση, όπου το οξύ του στομάχου και μέρος της τροφής ανεβαίνουν προς τα πάνω μέσω του οισοφάγου.

Τα ένζυμα είναι πράγματι ζωτικής σημασίας για τη σωστή και αποτελεσματική πέψη των τροφών. Αλλά αυτό είναι μόνο η κορυφή του παγόβουνου ως προς αυτό που κάνουν. Τα ένζυμα είναι καταλύτες που παράγονται από το σώμα και επιταχύνουν και ενισχύουν χιλιάδες βιοχημικές αντιδράσεις σε όλο το σύστημα. Σχεδόν όλες οι χημικές αντιδράσεις που εμφανίζονται σε κάθε κύτταρο στο σώμα μας εξαρτώνται από αυτά. Είναι απαραίτητα για το μεταβολισμό των λιπών, των υδατανθράκων και των πρωτεϊνών, και χωρίς αυτά, καμία από τις βιταμίνες, τα μέταλλα ή τις ορμόνες στο σώμα μας δεν θα μπορούσε να κάνει οποιαδήποτε εργασία. Στην πραγματικότητα, χωρίς ένζυμα, όλες οι χημικές αντιδράσεις στο σώμα θα ήταν πολύ αργές για την εμφάνιση μεταβολικών διεργασιών και θα πεθαίναμε.

Κανείς δεν ξέρει με βεβαιότητα πόσα διαφορετικά ένζυμα υπάρχουν στο ανθρώπινο σώμα. Έχουν εντοπιστεί περίπου 3.000, αλλά πιστεύεται ότι έως και 50.000 ένζυμα εκτελούν χιλιάδες μεταβολικές λειτουργίες που ελέγχουν τα όργανα μας - εγκέφαλο, καρδιά, νεφρά, πνεύμονες, ήπαρ, πάγκρεας, σπλήνα κ.λπ. - και βοηθούν τη λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος και τις φλεγμονώδεις αποκρίσεις.

Τα ένζυμα ορίζονται ευρέως ως μεταβολικά, πεπτικά ή τροφικά ένζυμα, ανάλογα με το πού είναι ενεργά (στον πεπτικό σωλήνα ή αλλού) και ποια είναι η πηγή τους (παράγονται εντός του σώματος ή καταναλώνονται ως μέρος της διατροφής).

Τα μεταβολικά ένζυμα διαδραματίζουν ζωτικούς ρόλους σε κάθε ζωντανό κύτταρο, χειρίζονται τα πάντα, από την ανάπτυξη των κυττάρων και την επιδιόρθωση - κρίσιμο για τη διατήρηση της λειτουργίας των οργάνων - έως τον θάνατο των κυττάρων και την απομάκρυνση των υπολειμμάτων από το αίμα.

Τα πεπτικά ένζυμα διασπούν τις τροφές που τρώμε - όλα αυτά τα κρέατα και τα λαχανικά, τις σαλάτες και τα σάντουιτς - σε θρεπτικά συστατικά που μπορούν να απορροφηθούν και να χρησιμοποιηθούν από τα κύτταρά μας. Τα πεπτικά ένζυμα δημιουργούνται κυρίως στο πάγκρεας και το λεπτό έντερο: οι πρωτεάσες διασπούν τις πρωτεΐνες σε αμινοξέα, οι αμυλάσες διασπούν τους υδατάνθρακες σε σάκχαρα και οι λιπάσες διασπούν τα λίπη σε λιπαρά οξέα και χοληστερόλη.

Τα τροφικά ένζυμα προέρχονται από ωμές τροφές, καθώς και από συμπληρώματα. Είναι εξαιρετικά σημαντικά επειδή η παραγωγή φυσικών ενζύμων στο ανθρώπινο σώμα αρχίζει να μειώνεται κάπου στα είκοσι και συνεχίζει να μειώνεται κατά περίπου 13% κάθε δεκαετία. Το στομάχι παράγει επίσης λιγότερο υδροχλωρικό οξύ καθώς γερνάμε, καθιστώντας τα πεπτικά ένζυμα που παράγουμε λιγότερο αποτελεσματικά. Επιπλέον, παράγοντες όπως μία φλεγμονή χαμηλού βαθμού από τροφικές αλλεργίες, προβλήματα στο πάγκρεας και το χρόνιο στρες οδηγούν επίσης σε ελλείψεις ενζύμων.

Η κατανάλωση ωμών τροφών βοηθά στην ανακούφιση του σώματος από την παραγωγή όλων των απαραίτητων ενζύμων για την πέψη και τη γενική υγεία και βοηθά στην κάλυψη των ελλείψεων σε ένζυμα καθώς γερνάμε. Δυστυχώς, όμως, λόγω της εντατικής καλλιέργειας των εδαφών μας και της χρήσης φυτοφαρμάκων και χημικών λιπασμάτων, τα ωμά τρόφιμα δεν αποτελούν πλέον αξιόπιστη πηγή ενζύμων.

"Προκειμένου τα ένζυμα να είναι πραγματικά ενεργά και άφθονα στο σώμα, χρειάζεστε όλους τους συμπαράγοντες που βρίσκονται στο έδαφος (όπως τα ορυκτά)", λέει η Dr Ellen Cutler του Mill Valley, στην Καλιφόρνια, ειδικός ολιστικής φυσικής υγείας και συγγραφέας του Micro Miracles: Discover the Healing Power of Enzymes (Μικρο-θαύματα: Ανακαλύψτε την θεραπευτική δύναμη των ενζύμων). "Σήμερα, οι άνθρωποι έχουν έλλειψη ενζύμων, γι’ αυτό βλέπουμε μικρά παιδιά με γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση. Δεν έβλεπα ποτέ τέτοια πράγματα στην πρακτική μου πριν από χρόνια."

Σύμφωνα με την Cutler, εάν δεν έχουμε επαρκή παραγωγή ενζύμων στο σώμα μας και δεν παίρνουμε αρκετά ένζυμα από εξωτερικές πηγές, διακυβεύεται η ανοσολογική απόκριση, η επισκευή ιστών και τα συστήματα παραγωγής ορμονών. Ως αποτέλεσμα, δημιουργείται μια γενική κόπωση και εμφανίζονται άλλα είδη προβλημάτων υγείας. Τυπικά συμπτώματα ανεπάρκειας ενζύμων είναι τα εξής: φλεγμονή, πόνος στις αρθρώσεις, μυοπεριτονιακός πόνος και βακτηριακή υπερανάπτυξη στο γαστρεντερικό σωλήνα με αποτέλεσμα προβλήματα όπως φούσκωμα και δυσπεψία, γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση, σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου, ομίχλη εγκεφάλου, κεφαλαλγίες, δερματικά εξανθήματα, ακμή και μεταβολές της διάθεσης.

"Τα ένζυμα έσωσαν τη ζωή μου", λέει. "Διαγνώστηκα με ελκώδη κολίτιδα στα τέλη της δεκαετίας του ‘20. Επίσης υπέφερα από σοβαρό χρόνια φούσκωμα και δυσκοιλιότητα. Όταν δοκίμασα πεπτικά ένζυμα, μέσα σε δύο εβδομάδες είχα πολύ λίγα συμπτώματα. Είχα πλέον περισσότερη ενέργεια, τα μαλλιά και τα νύχια μου ήταν πιο υγιή, χρειαζόμουν λιγότερο ύπνο και το ανοσοποιητικό μου σύστημα ήταν πολύ πιο υγιές. Ήταν θαυματουργά."

Συστημικά, πρωτεολυτικά, ινωδολυτικά

Λαμβάνοντας υπόψη τον απίστευτο αριθμό ενζύμων στο σώμα και τον αριθμό των βιολογικών συστημάτων που εξαρτώνται από αυτά, δεν προκαλεί έκπληξη το γεγονός ότι τα πράγματα μπορούν να γίνουν λίγο περίπλοκα στον κόσμο των ενζύμων. Τα ένζυμα έχουν σχεδιαστεί ειδικά για να επιδρούν σε συγκεκριμένους χημικούς δεσμούς, οπότε το ίδιο ένζυμο μπορεί να διαδραματίσει ρόλο σε πολλές διαφορετικές σωματικές λειτουργίες.

Πολλοί επαγγελματίες, συμπεριλαμβανομένης της Cutler, προτείνουν τόσο πεπτικά όσο και συστημικά ένζυμα για άτομα που θέλουν να αντιμετωπίσουν προβλήματα υγείας. Τα συστημικά ένζυμα - επίσης γνωστά ως μεταβολικά ή πρωτεολυτικά ένζυμα – είναι απλώς συγκεκριμένα πεπτικά ένζυμα που λαμβάνονται μεταξύ των γευμάτων και μακριά από την τροφή - οπότε είναι σε θέση να δρουν σε άλλα μέρη του σώματος.

Η Cutler λέει ότι όταν λαμβάνονται τουλάχιστον μία ώρα μακριά από την κατανάλωση τροφής (είναι καλύτερα νωρίς το πρωί, μετά το φαγητό και αργά το βράδυ πριν τον ύπνο), τα πρωτεολυτικά ένζυμα μπορούν να λειτουργήσουν ευρέως στα συστήματα του οργανισμού, καταπολεμώντας την φλεγμονή, τον πόνο στις αρθρώσεις, τη βακτηριακή υπερανάπτυξη, τα προβλήματα του ανοσοποιητικού συστήματος και άλλα προβλήματα υγείας.

Τα πρωτεολυτικά ένζυμα είναι ένα υποσύνολο πεπτικών ενζύμων («πρωτεολυτικό» σημαίνει ότι αφομοιώνουν συγκεκριμένα την πρωτεΐνη - και όχι μόνο την πρωτεΐνη από τρόφιμα). Όταν τα πρωτεολυτικά ένζυμα λαμβάνονται συστημικά, εισέρχονται στην κυκλοφορία του αίματος και αρχίζουν να διασπούν μη φυσιολογικές πρωτεΐνες στην κυκλοφορία. Αυτές περιλαμβάνουν κυρίως ιούς, τους οποίους τα ένζυμα αναγνωρίζουν ως ξένες πρωτεΐνες που πρέπει να εξαλειφθούν, και επίσης μια πρωτεΐνη που ονομάζεται ινώδες που εμπλέκεται στην πήξη του αίματος και επίσης συνδέεται με καρδιακές παθήσεις και άλλες χρόνιες ασθένειες.

Κάθε ινώδες μόριο έχει σχήμα μακρού νήματος. Όταν υπάρχει τραυματισμός, το ινώδες αυτό συσσωρεύεται στην περιοχή, προκειμένου να δουλέψει με αιμοπετάλια και ερυθρά αιμοσφαίρια για να πήξει και να σφραγίσει την πληγή. Μετά από μερικές μέρες επιτυχημένης εργασίας επισκευής, τα ένζυμα οδηγούνται συνήθως να διαλύσουν την περίσσεια ινώδους στους μυς, το αίμα και τα νεύρα.

Αλλά η παραγωγή ινώδους μπορεί επίσης να ξεφύγει από τον έλεγχο. Εάν ο πόνος από την πληγή μπλοκάρεται με τη λήψη παυσίπονων όπως τα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα (ΜΣΑΦ, όπως η ιβουπροφαίνη), το σήμα για διακοπή της παραγωγής ινώδους παρακάμπτεται. Εάν τα αποθέματα ενζύμων του σώματος εξαντληθούν ή υπάρχουν άλλα προβλήματα υγείας, μερικές φορές τα ένζυμα που συνήθως καθαρίζουν την περίσσεια ινώδους δεν αναπτύσσονται ποτέ. Όταν συμβεί αυτό, η περίσσεια ινώδους συσσωρεύεται στο σώμα, συμβάλλοντας στη φλεγμονή και σε άλλα προβλήματα που σχετίζονται με το ινώδες, όπως η ινομυαλγία, η αθηροσκλήρωση (συσσώρευση ινώδους πλάκας στις αρτηρίες) και η ενδομητρίωση.

Τα ένζυμα που στοχεύουν συγκεκριμένα το ινώδες σε όλο το σώμα είναι γνωστά ως «ινωδολυτικά». "Η νατοκινάση, η σερραπεπτάση, η πρωτεάση-S, είναι όλα ινωδολυτικά αντιφλεγμονώδη", αναφέρει ο Kevin Nelson, χειροπράκτης στη Μινεσότα με διδακτορικό στην ολιστική διατροφή που ειδικεύεται στην υγεία του εντέρου και τη συστημική θεραπεία ενζύμων. "Τρώνε μη ζωντανό ιστό και αντιμετωπίζουν ουλές και πλάκες στο έντερο, στα νεύρα και το αίμα σας."

Μέχρι στιγμής, η ενζυμική θεραπεία με χρήση πρωτεολυτικών και ινωδολυτικών ενζύμων έχει αποδειχθεί κλινικά αποτελεσματική στη θεραπεία ενός μεγάλου εύρους παθήσεων. Τα ινωδολυτικά ένζυμα που παράγονται από τα βακτήρια σε ζυμωμένα τρόφιμα έχουν φανεί ιδιαίτερα υποσχόμενα για την επιβράδυνση της συσσώρευσης ινώδους στα αιμοφόρα αγγεία,¹ που σχετίζεται με τους θρόμβους αίματος, το έμφραγμα του μυοκαρδίου και άλλες καρδιαγγειακές παθήσεις. Ένα τέτοιο ένζυμο, η ναττοκινάση, είναι ένα ισχυρό ινωδολυτικό που μπορεί να επιταχύνει τη διάσπαση της ινώδους στο σώμα μετά από μια δόση από το στόμα.²

Το πρωτεολυτικό ένζυμο σερραπεπτάση έχει χρησιμοποιηθεί για τη θεραπεία λοιμώξεων μετά από αντικαταστάσεις αρθρώσεων, μια συχνά καταστροφική επιπλοκή.³ Η πρωτεάση-S μειώνει τη φλεγμονώδη φλεβική νόσο, η οποία οδηγεί σε κιρσούς και φλεβικά έλκη.⁴

Η βρομελίνη, ένα πρωτεολυτικό ένζυμο που προέρχεται από τον ανανά, χρησιμοποιείται ευρέως για την αντιφλεγμονώδη και ινωδολυτική δράση του.⁵ Στη θεραπεία της οστεοαρθρίτιδας, η βρομελίνη έχει επίσης αποδειχθεί ότι εμφανίζει αντιφλεγμονώδη και αναλγητική δράση, ενώ είναι ασφαλέστερη από τα κοινά ΜΣΑΦ και άλλα παυσίπονα.⁶

Η συστημική ενζυμική θεραπεία έχει βρεθεί κλινικά αποτελεσματική στη θεραπεία των ρευματικών διαταραχών.⁷ Και η συμπλήρωση ενζύμου έχει δείξει ότι συμβάλλει πιθανώς στη μείωση των πεπτικών διαταραχών που σχετίζονται με την παγκρεατική ανεπάρκεια και τη δυσανεξία στη λακτόζη.⁸

Η ενζυμική θεραπεία μπορεί ακόμη να συμβάλλει στην αντιμετώπιση διαφόρων καρκίνων. Σύμφωνα με τον Nelson, τα ινωδολυτικά ένζυμα είναι αποτελεσματικά για τους καρκίνους επειδή καταστρέφουν την σκληρή, προστατευτική επίστρωση ινώδους των καρκινικών κυττάρων, αφήνοντάς τα ευάλωτα σε προσβολή από το ανοσοποιητικό σύστημα του ασθενούς.

Σύμφωνα με την Cutler, οι πρωτεάσες μπορούν να είναι πολύ χρήσιμες για άτομα που πάσχουν από καρκίνο. "Τα άτομα που έχουν καρκίνο τείνουν να εμφανίζουν περισσότερο πήγμα αίματος", λέει. "Και τα ένζυμα το αντιμετωπίζουν αυτό. Είναι επίσης χρήσιμο να λαμβάνετε ένζυμα εάν κάνετε ακτινοβολία ή χημειοθεραπεία - συνήθως τα ένζυμα δεν αντενδείκνυνται."

Η συστημική ενζυμική θεραπεία έχει επίσης αποδειχθεί κλινικά ότι μειώνει τις παρενέργειες που προκαλούνται από τους όγκους και τη θεραπεία τους σε ασθενείς με καρκίνο του μαστού ή του παχέος εντέρου, συμπεριλαμβανομένων της ναυτίας, των γαστρεντερικών προβλημάτων, της κόπωσης και της απώλειας βάρους.⁹ Οι περισσότερες κλινικές μελέτες συστημικής ενζυματικής θεραπείας έχουν διερευνήσει συνδυασμούς παπαΐνης, θρυψίνης και χυμοθρυψίνης, που έχουν αποδειχθεί ότι μειώνουν τις παρενέργειες που προκαλούνται από την ακτινοθεραπεία και τη χημειοθεραπεία. Σε ορισμένους τύπους όγκων, η συστημική ενζυμική θεραπεία μπορεί ακόμη και να παρατείνει την επιβίωση.¹⁰

Ποιος χρειάζεται ένζυμα;

Σύμφωνα με πολλούς επαγγελματίες, σχεδόν όλοι στον δυτικό κόσμο χρειάζονται ένζυμα. Τρώμε πολλές επεξεργασμένες τροφές με έλλειψη ενζύμων. Μαγειρεύουμε τα περισσότερα από τα τρόφιμά μας και όλα τα ένζυμα που παραμένουν στην τροφή μας απενεργοποιούνται σε θερμοκρασία νερού περίπου 48° C ή σε θερμοκρασία αέρα περίπου 65° F. Οι ωμές τροφές που καταναλώνουμε αναπτύσσονται σε εξαντλημένα εδάφη από την εντατική καλλιέργεια, μολυσμένα με φυτοφάρμακα και ρύπους. Και επιπλέον, τρώγοντας επεξεργασμένα σάκχαρα και υδατάνθρακες σε υπερβολή, έχουμε επιβαρύνει την ικανότητα του παγκρέατός μας να παράγει ένζυμα. Είναι περίεργο που ο δυτικός κόσμος πάσχει από τόσες πολλές ασθένειες;

Επιπλέον, εκατομμύρια άνθρωποι πάσχουν από χρόνιο πόνο που προκαλείται από φλεγμονή. Σύμφωνα με την Tina Marcantel, RN, NMD, φυσικοπαθητικό στο Gilbert της Αριζόνα, τα πρωτεολυτικά ένζυμα βοηθούν στη μείωση του χρόνιου πόνου, στην επιτάχυνση της επούλωσης και στην αύξηση των αμυντικών μηχανισμών του σώματος μέσω της τροποποίησης του ανοσοποιητικού συστήματος. Συμβάλλουν επίσης στη διατήρηση της κυκλοφορίας του αίματος σε όλο το σώμα και στη μείωση της φλεγμονής - την κύρια αιτία του πόνου στην αρθρίτιδα, την ισχιαλγία, του χρόνιου πόνου στην μέση και των αθλητικών τραυματισμών όπως τα μυϊκά διαστρέμματα.

Ο Nelson συμφωνεί ότι τα ένζυμα είναι μια από τις σημαντικότερες θεραπείες για άτομα που πάσχουν από χρόνιο πόνο. "Καταρχάς, όλα ξεκινούν από την πέψη", λέει. "Αυτή πρέπει να διορθώσετε πρώτα. Εάν έχετε χρόνιο πόνο, πρέπει να θεραπεύσετε το έντερο. Εάν τρώτε κάτι και μετά έχετε συμπτώματα, αυτό συμβαίνει επειδή η τροφή βασικά κάθεται στο έντερο σας, χωρίς να χωνεύεται και σαπίζει. Και αν έχετε φλεγμονή του εντέρου, μπορείτε να καταλήξετε με διαρροή εντέρου - και η φλεγμονή πηγαίνει οπουδήποτε στο σώμα. Τα μεγάλα πρωτεϊνικά μόρια που ονομάζονται κυκλοφορούντα ανοσοσυμπλέγματα καταλήγουν να συρρέουν στο σώμα σου, και στη συνέχεια προσκολλάνε κάπου - στην πλάτη σου, στον αριστερό σου αγκώνα, στη χοληδόχο κύστη σου, στο δεξί σου γόνατο - όπου θέλουν να παραμείνουν. Τότε, ξαφνικά, έχεις πρόβλημα."

Τα περισσότερα από αυτά μπορούν να αποφευχθούν καταρχάς λαμβάνοντας πεπτικά ένζυμα με το φαγητό. Εάν όμως έχετε ήδη χρόνιο πόνο, η προσέγγιση είναι διαφορετική. Η χρήση πεπτικών ενζύμων για την ενίσχυση της πέψης είναι ακόμη ζωτικής σημασίας. Αλλά εάν έχετε χρόνιο πόνο, πρέπει επίσης να αρχίσετε να τα παίρνετε συστημικά.

"Η πρωτεάση και η σεραπεπτάση [και τα δύο πρωτεολυτικά ένζυμα] είναι ιδιαίτερα αποτελεσματικές επειδή βοηθούν στη διάσπαση των φλεγμονωδών μεσολαβητών", λέει η Cutler. "Είναι πιο δύσκολο να αντιμετωπίσουμε συστημικά πράγματα όπως κόπωση ή ο πονοκέφαλος ή ο πόνο στην πλάτη και η φλεγμονή. Στα πεπτικά προβλήματα, θα δείτε βελτίωση σχεδόν αμέσως. Όταν τα πράγματα έχουν γίνει χρόνια, χρειάζεται περισσότερος χρόνος. Όλοι έχουν κάποια φλεγμονή και τα ένζυμα βοηθούν στη μείωση των παθογόνων στα οποία το σώμα έχει μια αυτο-επιθετική αντίδραση. Βοηθούν ακόμη και σε άτομα με αερομεταφερόμενες αλλεργίες όπως η αλλεργική ρινίτιδα. Αλλά η πέψη των τροφών είναι εξίσου σημαντική. Οι άνθρωποι δεν έχουν καμία ιδέα πόσο σημαντική είναι η σωστή πέψη των τροφών."

Ένα άλλο τεράστιο κομμάτι στην εικόνα του χρόνιου πόνου είναι τα φάρμακα. Η Cutler λέει ότι οποιοδήποτε φάρμακο θα δημιουργήσει στρες στο ήπαρ και τα νεφρά και θα επηρεάσει τη σωστή πέψη των τροφών. Εκτός από αυτό, τα περισσότερα φάρμακα έχουν πρόσθετα συστατικά σε αυτά που θα σας εκπλήξουν - συμπεριλαμβανομένης της γλουτένης. "Ειλικρινά, έχω εμμονή όταν πρόκειται για τη χρήση ενζύμων", προσθέτει. Το ίδιο και οι ασθενείς μου. Και ακούω ιστορίες θαυματουργών αποτελεσμάτων, συνεχώς."

Ποια ένζυμα κάνουν τι;

Τα ακόλουθα είναι τα κύρια ένζυμα ή τάξεις ενζύμων που χρησιμοποιούνται στα περισσότερα εμπορικά προϊόντα ενζύμων.

Η αμυλάση, εκκρίνεται από τους σιελογόνους αδένες και το πάγκρεας. Βοηθά στην πέψη, διασπώντας τους υδατάνθρακες σε απλά σάκχαρα.

Η βρομελαΐνη, ένα πρωτεολυτικό ένζυμο που βοηθά στην πέψη με διάσπαση των πρωτεϊνών των τροφών, βελτιώνει την απορρόφηση των θρεπτικών ουσιών, βοηθά στην κυκλοφορία, αντιμετωπίζει τη φλεγμονή και προσβάλλει αρτηριακές πλάκες που συμβάλλουν στις καρδιακές προσβολές.

Η καταλάση διασπά το υπεροξείδιο του υδρογόνου εντός των κυττάρων, σε νερό και οξυγόνο.

Η καθεψίνη βοηθά στην πέψη διαλύοντας το κρέας.

Η κυτταράση βοηθά στην πέψη διασπώντας τις ίνες και την κυτταρίνη σε φρούτα, λαχανικά, δημητριακά και σπόρους.

Η γλυκοαμυλάση διασπά τα σάκχαρα (μαλτάση).

Η ινβερτάση βοηθά τον οργανισμό να χρησιμοποιεί σακχαρόζη.

Η λακτάση διασπά τη λακτόζη, το σύνθετο σάκχαρο στα γαλακτοκομικά προϊόντα, εξαιρετική για άτομα με δυσανεξία στη λακτόζη.

Η λιπάση διασπά τα λίπη σε λιπαρά οξέα και βιταμίνες A, D, E και F, συμβάλλει στον μεταβολισμό και βοηθά σε καρδιαγγειακές παθήσεις.

Η ναττοκινάση, ένα άλλο πρωτεολυτικό ένζυμο που αναστέλλει την ινωδολυτική δράση, έχει συμβάλλει κατά της θρόμβωσης, του εμφράγματος του μυοκαρδίου και άλλων καρδιαγγειακών παθήσεων.

Η παγκρεατίνη, ένα μείγμα ενζύμων αμυλάσης, λιπάσης και πρωτεάσης χρησιμοποιείται για τη θεραπεία παθήσεων στις οποίες οι παγκρεατικές εκκρίσεις είναι ανεπαρκείς, όπως σε χειρουργική παγκρεατεκτομή, παγκρεατίτιδα και κυστική ίνωση.

Η παπαΐνη βοηθά στην πέψη, διασπώντας τις πρωτεΐνες τροφών σε μικρότερες πεπτιδικές αλυσίδες.

Η πηκτινάση βοηθά στην πέψη διασπώντας φρούτα και άλλες πλούσιες σε πηκτίνη τροφές, όπως καρότα, τεύτλα, πατάτες και ντομάτες.

Η πρωτεάση βοηθά στην πέψη διασπώντας την πρωτεΐνη σε αμινοξέα και δρα σε παθογόνα όπως βακτήρια, ιούς και καρκινικά κύτταρα.

Η πρωτεάση-S, ένα άλλο πρωτεολυτικό ένζυμο, έχει αντιφλεγμονώδη δράση σε παθήσεις όπως η αρθρίτιδα, το οίδημα, η πλευρίτιδα (φλεγμονή της επένδυσης των πνευμόνων) και η περιτονίτιδα (φλεγμονή της επένδυσης της κοιλιάς) καθώς και η φλεγμονώδης φλεβική νόσος, η οποία οδηγεί σε κιρσούς και έλκη.

Η σεραπεπτάση μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τη θεραπεία λοιμώξεων και βοηθά στη μείωση των θρόμβων στο αίμα, της συσσώρευσης πλάκας και των παρενεργειών της ακτινοβολίας και της χημειοθεραπείας.

Ένζυμα κατά της αρθρίτιδας

Η Tina Marcantel είναι νοσοκόμα και φυσιοπαθητικός στο Gilbert της Αριζόνα. Κάποια στιγμή την επισκέφτηκε μια 34χρονη γυναίκα, η Mary η οποία μπήκε στο γραφείο της παρουσιάζοντας θερμότητα, ερυθρότητα και πρήξιμο στις αρθρώσεις των χεριών, στα δάκτυλα και τα πόδια. Είχε διαγνωστεί με ρευματοειδή αρθρίτιδα από έναν ρευματολόγο και είχε λάβει μη συνταγογραφούμενα αντιφλεγμονώδη (ασπιρίνη και ιβουπροφαίνη) για περίπου πέντε μήνες χωρίς όμως να δει επαρκή ανακούφιση από τον πόνο. Ο γιατρός της την διαβεβαίωσε ότι θα μπορούσε να πάρει ισχυρότερα φάρμακα για τον πόνο στο μέλλον.

"Ξεκίνησα τη Mary με συστημικά πρωτεολυτικά ένζυμα που λάμβανε από το στόμα, μία έως δύο ώρες μακριά από τα γεύματα, για περίπου τρεις εβδομάδες", λέει η Marcantel. "Στη συνέχεια, μείωσα τα ένζυμα στο μισό για δόση συντήρησης για τον έλεγχο του πόνου και της φλεγμονής."

Προγραμμάτισε επίσης για τη Mary 10 εβδομάδες βελονισμού για τον έλεγχο του πόνου (μία θεραπεία / εβδομάδα) και καταγράφοντας την ευαισθησία της σε κάποιες τροφές απέκλεισε όλα τα τρόφιμα από τη διατροφή της που μπορεί να συνέβαλαν στη φλεγμονή.

Στο τέλος του θεραπευτικού της προγράμματος, η Mary δεν χρησιμοποιούσε πλέον συχνά ασπιρίνη ή ιβουπροφαίνη . Ο πόνος που αντιμετώπιζε μειώθηκε κατά 70% και επίσης μειώθηκε το οίδημα στις αρθρώσεις της.

Μετά από έξι μήνες, επέστρεψε στο γραφείο. Διατηρούσε τη δοσολογία συντήρησης των συστημικών ενζύμων, δεν έκανε τίποτα άλλο για την κατάστασή της και είπε ότι ο πόνος της άρχισε αργά να αυξάνεται.

Η Marcantel διπλασίασε την πρόσληψη ενζύμων της στο αρχικό επίπεδο για τέσσερις εβδομάδες και μετά μείωσε ξανά στη δόση συντήρησης. Σε εκείνο το σημείο η Μαίρη ανέφερε ευτυχώς ότι τα επίπεδα του πόνου της είχαν μειωθεί έως και 80% και ότι είχε επίσης ανακουφιστεί από τη χρόνια παραρρινοκολπίτιδα λόγω εποχιακών αλλεργιών - μια κατάσταση που την ταλαιπωρούσε για χρόνια.

Οδηγός λήψης ενζύμων

Πόσο πρέπει να πάρετε:

Η λήψη κάποιων εμπορικών πεπτικών ενζύμων με ένα γεύμα είναι μια χαρά. Ωστόσο, οι γιατροί Ellen Cutler και Kevin Nelson υποστηρίζουν ότι πρέπει να πάρετε μια αρκετά ισχυρή δοσολογία για να είναι αποτελεσματική η ενζυμική θεραπεία.

Ο Nelson προτείνει:

Για πέψη: τουλάχιστον 50.000 μονάδες ανά δόση.

Για συστημικές χρήσεις: τουλάχιστον 150.000 μονάδες ανά δόση και πρωτεολυτικό μείγμα. Προτείνει τη λήψη τρεις φορές την ημέρα, μια ώρα μακριά από την κατανάλωση τροφής (νωρίς το πρωί, μετά το φαγητό και αργά το βράδυ πριν από τον ύπνο).

Πώς να διαβάσετε ετικέτες

Το διεθνώς αναγνωρισμένο και αποδεκτό πρότυπο μέτρησης που χρησιμοποιείται στις ετικέτες συσκευασίας ενζύμων είναι οι μονάδες Food Chemicals Codex (FCC). Αυτές μπορούν να εκφράζουν διαφορετικές μονάδες δράσης για κάθε τύπο ενζύμου, και έτσι δημιουργείται αρκετή σύγχυση, ειδικά επειδή ορισμένες ετικέτες χρησιμοποιούν χιλιοστόγραμμα (milligrams) για μέτρηση. Ακολουθεί μια λίστα με τους διάφορους τύπους μονάδων που θα βρείτε:

U (μονάδα ενζύμου)

HUT (μονάδες αιμοσφαιρίνης, βάση τυροσίνης)

USP (Φαρμακοποιία Ηνωμένων Πολιτειών)

Το FU (ινωδολυτικές μονάδες) αναφέρεται στην ικανότητα της νατοκινάσης να διασπά το ινώδες, ένζυμο πήξης του αίματος

MCU (μονάδες πήξης γάλακτος) με βάση το πόσο γρήγορα το ένζυμο αφομοιώνει την πρωτεΐνη γάλακτος

GDU (μονάδες πέψης ζελατίνης) με βάση το πόσο γρήγορα το ένζυμο αφομοιώνει τη ζελατίνη

PU (μονάδες παπαΐνης)

SKB (πήρε το όνομά του από τους δημιουργούς του τεστ, Sandstedt, Kneen και Blish) μετρά τη δραστηριότητα των αμυλάσης για να διασπάσει υδατάνθρακες

DU (χρησιμοποιείται στην παρασκευή) ισοδύναμο με SKB

LU (μονάδες λιπάσης)

Μονάδες FIP (μέθοδοι δοκιμής του Fédération Internationale Pharmaceutique)

Τόσο η Cutler όσο και ο Nelson υποστηρίζουν ότι η ανάγνωση της ετικέτας είναι ζωτικής σημασίας:
• Αποφύγετε τα ενζυματικά προϊόντα που δεν απαριθμούν την ποσότητα μονάδων για κάθε ένζυμο και αντ’ αυτού απλώς αναφέρεται ότι αποτελούν «μείγμα» ενός ή περισσοτέρων ενζύμων.
• Στην ιδανική περίπτωση, επιλέξτε φυτικά ένζυμα, τα οποία είναι πολύ πιο ήπια στο σώμα από τα ζωικά ένζυμα. Ο Nelson αναφέρει: "Πολλά ζωικά ένζυμα προέρχονται από γέρικα νεκρά άλογα και αγελάδες, τα οποία όχι μόνο έχουν χαμηλότερες ποσότητες ενζύμων στο κρέας τους, αλλά έχουν επίσης μεγάλες ποσότητες αδρεναλίνης."
• Προσέχετε τα έκδοχα, ειδικά σε μείγματα ενζύμων. "Το στεατικό μαγνήσιο και η σορβιτόλη ενοχλούν μερικές φορές το στομάχι των ανθρώπων", λέει η Cutler. "Και οι χρωστικές, τα MSG / φυσικές γεύσεις, η σορβιτόλη και άλλα υλικά μπορούν πραγματικά να εμποδίσουν την αποτελεσματικότητα του προϊόντος."
• Χρησιμοποιήστε τα με προσοχή εάν παίρνετε αντιπηκτικά ή έχετε κάποια αιμορραγική διαταραχή, καθώς οι πρωτεολυτικές ενζυμικές φόρμουλες λειτουργούν ως φυσικά αντιπυκτικά του αίματος. Για τους περισσότερους άλλους ανθρώπους, η υπερβολική δόση ενζύμων συνήθως δεν προκαλεί ανησυχία.
• Εάν αρχίσετε να έχετε αιμορραγία από τη μύτη, διάρροια ή άλλα είδη συμπτωμάτων ή δυσφορία, μειώστε τη δοσολογία μέχρι να σταματήσουν τα συμπτώματα και να ηρεμίσει το πεπτικό σας σύστημα.

---

Πηγές

www.drellencutler.com

www.foodenzymeinstitute.com

Βιβλιογραφικές αναφορές 1 Appl Microbiol Biotechnol, 2005; 69: 126-32 2 Sci Rep, 2015; 5: 11601 3 J Bone Joint Surg Am, 2006; 88: 1208-14 4 Minerva Cardioangiol, 1996; 44: 515-24 5 Biomed Rep, 2016; 5: 283-8 6 Evid Based Complement Alternat Med, 2004; 1: 251-7 7 BioDrugs, 2001; 15: 779-89 8 Altern Med Rev, 2008; 13: 307-14 9 Integr Cancer Ther, 2008; 7: 311-6 10 Drugs, 2000; 59: 769-80