Τα ωμέγα λιπαρά οξέα έχουν κερδίσει μεγάλο ενδιαφέρον, με τα ωμέγα 3 να θεωρούνται οι «ήρωες» της διατροφής και τα ωμέγα 6 να αντιμετωπίζονται συχνά σαν οι «κακοί». Όμως η πραγματικότητα είναι πολύ πιο σύνθετη και, κυρίως, πιο ενδιαφέρουσα.
Αρχικά, τόσο τα ωμέγα-3 όσο και τα ωμέγα-6 είναι απαραίτητα για τον οργανισμό μας. Δεν μπορούμε να τα παράγουμε μόνοι μας και γι’ αυτό πρέπει να τα λάβουμε μέσω της τροφής. Η δυτική διατροφή δίνει υπερβολική έμφαση στα ωμέγα-6, διαταράσσοντας την ιδανική ισορροπία με τα ωμέγα-3. Έτσι, δημιουργείται η εντύπωση ότι τα ωμέγα 6 είναι «κακά» και δημιουργούν φλεγμονές, ενώ στην πραγματικότητα το πρόβλημα είναι αλλού: το γεγονός ότι τα λαμβάνουμε από κακής ποιότητας πηγές.
Φλεγμονές: ο ρόλος των ωμέγα λιπαρών
Η φλεγμονή είναι μια φυσιολογική και απαραίτητη άμυνα του οργανισμού μας, ώστε να καταπολεμήσουμε μικρόβια ή να επουλώσουμε τραύματα. Τα ωμέγα-3 και τα ωμέγα-6 είναι συνεργάτες και ανταγωνιστές ταυτόχρονα και συνεργάζονται για να ρυθμίσουν αυτόν τον μηχανισμό. Όταν υπάρχει ισορροπία, ο οργανισμός λειτουργεί σωστά, όταν όμως χάνεται εκατέρωθεν, η φλεγμονή τείνει να ξεφεύγει ή να φρενάρει.
Τα οφέλη των ωμέγα 3 και 6
Τα ωμέγα 3 είναι γνωστά για την υποστήριξη της καρδιαγγειακής υγείας, της λειτουργίας του ήπατος και του μεταβολισμού, της υγείας των ματιών και του δέρματος, ενώ συμβάλλουν στη γνωστική ανάπτυξη.
Τα ωμέγα 6, αν και λιγότερο «διαφημισμένα», έχουν εξίσου σημαντικό ρόλο: συμβάλλουν στη ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης και της πήξης, στην υγεία των οστών, στη λειτουργία του ανοσοποιητικού, στην ποιότητα δέρματος, νυχιών και μαλλιών, στον υγιή μεταβολισμό και ακόμη στη ρύθμιση της γονιδιακής έκφρασης. Με λίγα λόγια, χρειαζόμαστε και τα δύο.
Τοξικά και κατεστραμμένα ωμέγα 6
Τα περισσότερα ωμέγα 6 που καταναλώνουμε σήμερα προέρχονται από επεξεργασμένα φυτικά έλαια (σπορέλαια, έτοιμες σάλτσες, τηγανητά, πατατάκια, σνακς, κράκερ, μπισκότα, φόρμουλες για μωρά κ.ά.). Κατά την επεξεργασία τους σε υψηλές θερμοκρασίες, καταστρέφονται τα ευεργετικά τους συστατικά και παράγονται επιβλαβείς ενώσεις, όπως trans λιπαρά και ελεύθερες ρίζες. Παράλληλα, αφαιρούνται βιταμίνες, αντιοξειδωτικά και πολυφαινόλες, μετατρέποντας τα λάδια αυτά σε «λάδια ζόμπι» – άγευστα, άοσμα, φτωχά σε θρεπτική αξία και γεμάτα βλαβερές ουσίες για ελκυστικότητα, εμπορικότητα και κερδοφορία.
Επιπρόσθετα, η έκθεση σε θερμότητα των οικονομικών φυτικών ελαίων που χρησιμοποιούνται για το τηγάνισμα, μετά από την ήδη επιβαρυντική βιομηχανική επεξεργασία που έχουν υποστεί, καταστρέφει ολοκληρωτικά τα λιπαρά οξέα.
Έτσι, ενώ νομίζουμε ότι προσλαμβάνουμε επαρκή ποσότητα ωμέγα 6, στην πραγματικότητα παίρνουμε κατεστραμμένα λιπαρά που όχι μόνο δεν ωφελούν, αλλά επιβαρύνουν την υγεία μας. Το ίδιο μπορεί να συμβεί και με τα ωμέγα 3, αν προέρχονται από επεξεργασμένες ή οξειδωμένες πηγές.
Πώς να τα λάβουμε σωστά
Η λύση δεν είναι να απορρίψουμε τα ωμέγα 6, αλλά να επιλέγουμε τις σωστές μορφές τους. Τα ανεπεξέργαστα έλαια (π.χ. βιολογικό έλαιο λιναρόσπορου, καρύδια, σησαμέλαιο ψυχρής έκθλιψης), οι ξηροί καρποί και οι σπόροι που διατηρούνται σε ψυγείο και απουσία φωτός, αποτελούν πολύ καλύτερες επιλογές από τα βιομηχανικά σπορέλαια. Παράλληλα, η κατανάλωση λιπαρών ψαριών, αυγών ελευθέρας βοσκής και λαχανικών πλούσιων σε ωμέγα 3, συμβάλλει στην αποκατάσταση της ισορροπίας.
Συμπέρασμα
Τα ωμέγα 6 δεν είναι ο εχθρός. Είναι απαραίτητα, όπως και τα ωμέγα 3. Ο πραγματικός κίνδυνος προέρχεται από την υπερβολική κατανάλωση επεξεργασμένων και κατεστραμμένων πηγών τους. Αν επιλέξουμε ανεπεξέργαστα τρόφιμα και διατηρήσουμε ισορροπία, τότε τα ωμέγα λιπαρά μπορούν να γίνουν πολύτιμοι σύμμαχοι της υγείας μας.
