Περίπου 10-15 χρόνια πριν, τα συμπληρώματα πρωτεΐνης καταναλώνονταν αποκλειστικά από τους bodybuilders και άλλα άτομα που ασχολούνταν με βαριά άσκηση. Σήμερα έχουν ευρεία αποδοχή σε όσους γυμνάζονται αλλά και στο ευρύ κοινό. Ένα μεγάλο τμήμα του γενικού πληθυσμού βασίζεται στα συμπληρώματα πρωτεΐνης για την αντικατάσταση γεύματος και τη μείωση του βάρους του (Bartels & Miller, 2003).

Με συντριπτική πλειοψηφία, μελέτες έχουν καταδείξει με συνέπεια τα οξέα πλεονεκτήματα της συμπλήρωσης πρωτεϊνών στον μεταβολισμό των μυών μετά την άσκηση, η οποία θεωρητικά μπορεί να διευκολύνει την ανάκτηση της μυϊκής λειτουργίας και της απόδοσης. (Stefan M. Pasiakos et al 2014)

Στην έρευνα με θέμα «Whey Protein Improves Marathon-Induced Injury and Exercise Performance in Elite Track Runners», ο Wen-Ching Huang και οι συνεργάτες του (2017), απέδειξαν ότι τα συμπληρώματα πρωτεΐνης μπορούν επίσης να χρησιμοποιηθούν στην αερόβια άσκηση για καλύτερη φυσιολογική προσαρμογή. Είναι ένα δυνητικό συμπλήρωμα θρεπτικών ουσιών με ποικίλα οφέλη για ερασιτέχνες δρομείς, την στιγμή που οι δρομικοί αγώνες (Μαραθώνιοι, Ημιμαραθώνιοι, 10 και 5 χιλιόμετρα) έχουν γίνει μια δημοφιλής άσκηση τα τελευταία χρόνια, λόγω του ότι οι άνθρωποι αναγνωρίζουν τις θετικές επιδράσεις της αερόβιας άσκησης και της άσκησης αντοχής στην προαγωγή της υγείας τους.

Στην αποκατάσταση των αθλητικών τραυματισμών, έρευνες αποδεικνύουν ότι οι τα συμπληρώματα πρωτεϊνών κατά την διάρκεια του προγράμματος κινησιοθεραπείας, μπορούν να συνεισφέρουν αποτελεσματικά στην επιτυχημένη διαχείριση της υποτροφίας του τετρακέφαλου μετά από αρθροσκόπηση στο γόνατο σε ποδοσφαιριστές. (Nikola Boyajiev et al. 2004)

Εντυπωσιακά είναι και τα αποτελέσματα σε ανθρώπους της λεγόμενης τρίτης ηλικίας. Πολλοί ηλικιωμένοι ασθενείς αποτυγχάνουν να ανακτήσουν το επίπεδο προ-νοσηλείας τους, ιδίως μετά από χειρουργεία ή τραυματισμούς. Η παραμονή στο κρεβάτι και η ακινητοποίηση συμβάλλουν στις ιατρογενείς διαταραχές, συμπεριλαμβανομένων των ελκών πίεσης, των βαθιών φλεβικών θρομβώσεων, της ακράτειας και συνήθως οδηγούν σε λειτουργική παρακμή και αναπηρία που οδηγούν σε περαιτέρω κλινική υποβάθμιση ή θάνατο. Η μείωση των διαιτητικών προσλήψεων συμβάλλει στην περαιτέρω λειτουργική παρακμή. Τα ελλείμματα στη μυϊκή δύναμη και η εξασθένηση της λειτουργικής απόδοσης επιδεινώνονται κατά τη διάρκεια της νοσηλείας και εμφανίζονται κατά την πρώτη εβδομάδα ακινητοποίησης που επηρεάζει το μέγεθος των μυών και τη νευρική λειτουργία. Μελέτες εξέτασαν τις θετικές επιπτώσεις των συμβατικών προγραμμάτων αποκατάστασης σε ορθοπεδικούς ασθενείς, συμπεριλαμβανομένης της περιπατητικής δυνατότητας, της μεταφοράς τους, της ισορροπίας και της αυτοεξυπηρέτησής τους σε σχέση με την διατροφή. Αποδείχθηκε ότι η φυσικοθεραπευτική παρέμβαση που συνδυάζεται με ισορροπημένη διατροφή και με αυξημένες πηγές πρωτεΐνης, ήταν αποτελεσματικότερη στην ανάκτηση της μυϊκής δύναμης.(C. Blanc - Bisson et al.2008)

Έχει συζητηθεί ότι η πρόσληψη συμπληρώματος πρωτεΐνης μπορεί να μειώνει τον κίνδυνο εγκεφαλικού επεισοδίου (Zhang et al., 2016). Ωστόσο, σε άλλη έρευνα προτάθηκε ότι η πρόσληψη φυτικών πρωτεϊνών μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο εγκεφαλικού επεισοδίου, οι μηχανισμοί των οποίων δεν είναι ακόμα πλήρως κατανοητοί. Ωστόσο, όλοι οι συμμετέχοντες στις μελέτες που συμπεριλήφθηκαν, συμμετείχαν επίσης στην πρόσληψη άλλων θρεπτικών φυτικών συστατικών για μείωση της χοληστερόλης και του λίπους ταυτόχρονα, τα οποία θα μπορούσαν να επηρεάσουν τα αποτελέσματα. (Wang et al., 2016)

Η δοσολογία στα συμπληρώματα πρωτεϊνών δεν είναι ένα μέγεθος που ταιριάζει σε όλους. Η διατροφή πρέπει να εξατομικεύεται με βάση τις απαιτήσεις θρεπτικών ουσιών που εξαρτώνται από το είδος του προγράμματος προπόνησης ή αποκατάστασης και των επιμέρους στόχων (Martin Huecker et al. 2019)

Η International Society for Sports Nutrition δημοσίευσε Κατευθυντήριες Οδηγίες το 2017 για την πρωτεΐνη και την άσκηση, συνιστώντας 1,4-2,0 g ανά 1kg σωματικού βάρους την ημέρα ως ασφαλές στόχο για τους περισσότερους αθλητές.

Θα πρέπει να θεωρηθεί ότι τα συμπληρώματα πρωτεΐνης του εμπορίου είναι μεταποιημένα υλικά και συχνά δεν περιέχουν άλλα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά που απαιτούνται για τη διατήρηση ενός υγιεινού τρόπου ζωής.

Προτείνεται ότι η απαιτούμενη πρόσληψη πρωτεΐνης θα πρέπει να λαμβάνεται από φυσικές πηγές τροφής και στη συμπλήρωση πρωτεΐνης θα πρέπει να προσφύγετε όταν δεν υπάρχουν επαρκείς πρωτεΐνες στη φυσιολογική δίαιτα.

Πέρα από το κόστος και την ευκολία εύρεσης των συμπληρωμάτων πρωτεΐνης συνιστάται να χρησιμοποιείτε πηγές που δεν έχουν υποστεί επεξεργασία με θερμότητα, οξέα / βάσεις ή χημικά, να ελέγξετε την καθαρότητα του προϊόντος και να αποφύγετε τοξικές ουσίες. (Martin Huecker et al. 2019)

Στην σημερινή εποχή η αποκατάσταση είναι δουλειά της διεπιστημονικής ομάδας. Ο φυσικοθεραπευτής ανάλογα με τους θεραπευτικούς στόχους και τα πρωτόκολλα που ακολουθεί, ενημερώνει τον/την διατροφολόγο συνεργάτη, ο οποίος είναι υπεύθυνος για το πρόγραμμα διατροφής του αθλητή ή του ασθενή. Ο διατροφολόγος καθορίζει την ανάλογη δίαιτα και την σχετική πρόσληψη των συμπληρωμάτων διατροφής.

Γκέλσης Ιωάννης
Φυσικοθεραπευτής, ΟΜΤ
Επιστημονικά Υπεύθυνος Κέντρου Φυσικοθεραπείας «Kinesiotherapy»
Επιστημονικός Συνεργάτης Α.Π.Θ.

Η υπερβολική κατανάλωση φαγητού, και όχι τόσο η έλλειψη άσκησης, είναι αυτό που έχει μακροπρόθεσμη επίδραση στην αύξηση βάρους, μια διαδικασία που μπορεί να ξεκινήσει στην παιδική ηλικία. Αυτό έρχεται σε αντίθεση με την τρέχουσα άποψη που προτρέπει τους νέους ιδίως να κινηθούν περισσότερο και να κάνουν λιγότερο καθιστική ζωή.

Αντίθετα, πρέπει να δοθεί έμφαση στη διατροφή, υποστηρίζουν ερευνητές του Πανεπιστημίου Baylor αφού μελέτησαν τη ζωή των παιδιών στο τροπικό δάσος του Αμαζονίου, τα οποία, κατά μέσο όρο, είναι 25% πιο ενεργά σωματικά από τα παιδιά στις βιομηχανικές χώρες.

Το σώμα φαίνεται να έχει την ικανότητα να προσαρμόζεται σε λιγότερη άσκηση, αλλά δεν μπορεί να προσαρμοστεί σε μια κακή διατροφή ή στην υπερβολική λήψη τροφής. Με άλλα λόγια, η ιδέα ότι μπορούμε να κάψουμε θερμίδες είναι απλοϊκή. Αντίθετα, το σώμα δεν συνεχίζει να καίει θερμίδες ατελείωτα, αλλά θα σταματήσει μετά από λίγο και θα τις αποθηκεύσει για άλλες μεταβολικές λειτουργίες.

Οι ερευνητές μελέτησαν 44 παιδιά Shuar, ηλικίας μεταξύ 5 και 12 ετών, που ζουν στον Ισημερινό και που εξαρτώνται από την αναζήτηση τροφής και την καλλιέργεια για το φαγητό τους. Κυνηγούν επίσης και ψάρια και παρόλο που είναι πολύ πιο δραστήριοι από τα αντίστοιχα παιδιά στη Δύση, η συνολική ημερήσια καύση θερμίδων είναι σχεδόν ίδια.

Η άσκηση είναι σημαντική, τονίζουν οι ερευνητές, ειδικά για τη διατήρηση της μυϊκής μάζας και της καρδιακής λειτουργίας - αλλά δεν έχει, από μόνη της, πολύ αντίκτυπο στο βάρος μας.

Πηγή: Science Advances, 2019; 5: eaax1065; doi: 10.1126/sciadv.aax1065

Η «κακή» χοληστερόλη LDL – στην οποία στοχεύουν τα φάρμακα στατίνης - είναι ωφέλιμη όσο μεγαλώνουμε. Στην πραγματικότητα, τα υψηλότερα επίπεδα LDL βοηθούν στη μακροζωία όταν περνάμε την ηλικία των 60 ετών, ανακάλυψε μια νέα μελέτη.

Οι άνω των 60 ετών που έχουν υψηλότερα επίπεδα χοληστερόλης LDL είναι λιγότερο πιθανό να αναπτύξουν θανατηφόρες ασθένειες όπως καρκίνο, αναπνευστικά και γαστρεντερικά προβλήματα και καρδιακές παθήσεις, αυτό δηλαδή που υποτίθεται ότι προκαλεί η υψηλή κακή χοληστερόλη.

Αυτό συμβαίνει επειδή η στατίνη, το φάρμακο για τη χοληστερόλη, παρανοεί εντελώς τη λειτουργία της LDL (χαμηλής πυκνότητας λιποπρωτεΐνη) χοληστερόλης. Αντί να είναι το λίπος που φράζει την αρτηρία, φαίνεται να αντιμετωπίζει μικροοργανισμούς που μπορούν να προκαλέσουν αυτές τις θανατηφόρες ασθένειες, λέει μια ομάδα 17 επιστημόνων από ένα πλήθος ιατρικών και ακαδημαϊκών ιδρυμάτων, συμπεριλαμβανομένης της Ιατρικής Σχολής του Χάρβαρντ.

Αξιολόγησαν τα επίπεδα θνησιμότητας και αυτά της LDL χοληστερόλης σε 68.096 άτομα ηλικίας άνω των 60 ετών, και ανακάλυψαν ότι το 80 τοις εκατό αυτών που ζούσαν περισσότερο είχαν επίσης τα υψηλότερα επίπεδα χοληστερόλης LDL. Αντίθετα, εκείνοι με τα χαμηλότερα επίπεδα ήταν πολύ πιο πιθανό να πεθάνουν πρόωρα.

Υπάρχει συσχέτιση μεταξύ των συνολικών επιπέδων χοληστερόλης και των καρδιακών παθήσεων στους νεότερους ανθρώπους, παραδέχονται οι ερευνητές, αλλά η ισορροπία γέρνει προς το αντίθετο όταν κάποιος φτάσει στην ηλικία των 60 ετών, την ίδια στιγμή που η πολιτική δημόσιας υγείας υπαγορεύει ότι οι στατίνες πρέπει να λαμβάνονται ως ρουτίνα προστασίας από καρδιακές παθήσεις.

Πηγή: BMJ Open, 2016; 6: e010401

Οτιδήποτε καταναλώνεις, το φαγητό που τρως, τα βότανα που απολαμβάνεις στο τσάι σου, τα φάρμακα που παίρνεις, επιδρούν απάνω σου και επηρεάζουν τον τρόπο με τον οποίο λειτουργείς, σκέφτεσαι και νιώθεις. Αυτές οι ουσίες και συστατικά στη διατροφή σου είναι απλώς “χημικά μόρια” και η δράση τους είναι αυτή που μπορεί να επιθυμείς ή να θέλεις να αποφύγεις. Το σώμα και οι λειτουργίες του είναι τόσο περίπλοκες και λόγω του ότι οι ουσίες που καταναλώνουμε μέσω της τροφή μας αλληλεπιδρούν σε πολλά και διαφορετικά συστήματα, είναι δύσκολο να χαρακτηριστεί μια ουσία που γενικά χρησιμοποιούμε ως καλή ή κακή.

Τα αποτελέσματα και οι δράσεις, σε γενικές γραμμές, εξαρτώνται από την ποσότητα της ουσίας που καταναλώνεις. Συνήθως, μεγαλύτερες δόσεις παράγουν εντονότερα αποτελέσματα, αν και σε κάποιες περιπτώσεις μπορούν να παράξουν εντελώς αντίθετα αποτελέσματα οι υψηλές από τις χαμηλές δόσεις.

Η δράση μιας ουσίας επηρεάζεται από τα γονίδια σου, την επιγονιδιακή πληροφορία και το περιβάλλον, το πόσο εξοικειωμένο είναι το σώμα σου με το συγκεκριμένο συστατικό και ακόμα τις πεποιθήσεις και τις προσδοκίες που έχεις για την ουσία αυτή.

Καφεΐνη

Η καφεΐνη είναι πιθανώς η πιο συχνά χρησιμοποιούμενη ψυχοενεργή ουσία στον κόσμο. Αν και βρίσκεται σε παραπάνω από 60 είδη φυτών, πάνω από το 50% της παγκόσμιας κατανάλωσής της προέρχεται από τον σπόρο του καφέ και από τα φύλλα του φυτού του τσαγιού. Περιέχεται και σε πολλά άλλα κοινά ποτά, όπως στο τσάι μάτε, στη γκουαρανά, στα λεγόμενα energy drinks και στα αναψυκτικά τύπου κόλα.

Λόγω της ευρύτατης χρήσης της η επιστημονική κοινότητα έχει ενδιαφερθεί για το ρόλο της καφεΐνης και τις πιθανές αρνητικές ή και θετικές της αλληλεπιδράσεις στην υγεία του ανθρώπου. Η καφεΐνη δραστηριοποιεί το νευρικό σύστημα και ο τρόπος με τον οποίο επηρεάζει διαφορετικούς οργανισμούς είναι εξαρτώμενος από το πώς μεταβολίζεται, από την αλληλεπίδραση με άλλες ουσίες και τροφές, από πιθανά φάρμακα που χρησιμοποιούνται, από την επάρκεια βιταμινών, μετάλλων, ιχνοστοιχείων, από διάφορες ορμόνες κι από άλλους εξωγενείς και ενδογενείς παράγοντες.

Τα αρνητικά

Η υπερβολική κατανάλωση καφεΐνης μπορεί να δημιουργήσει αισθήσεις άγχους, τρεμούλες, ιδρώτες, αδυναμία συγκέντρωσης, αποσταθεροποίηση της ενέργειάς σου, κρύα άκρα, συχνοουρία, δυσκολία στον ύπνο ή και αϋπνία και γαστρεντερικές ενοχλήσεις. Η υπερβολική κατανάλωση καφεΐνης, κυρίως με την απουσία ικανοποιητικής ποσότητας τροφής, μιμείται και δραστηριοποιεί ορμόνες στρες και μπορεί να οδηγήσει σε εξάντληση των επινεφριδίων. Σε προϋπάρχουσες καρδιακές δυσλειτουργίες και παθήσεις η καφεΐνη μπορεί να είναι πολύ επικίνδυνη, κυρίως σε παιδιά που μπορεί να μην έχουν διαγνωστεί.

Η καφεΐνη επίσης μπορεί να γίνει εθιστική και κάποιοι άνθρωποι βιώνουν συμπτώματα στέρησης αν χάσουν την καθημερινή τους δόση. Και γι’ αυτό, η υπερδοσολογία και τα στερητικά συμπτώματα της, συμπεριλαμβάνονται στην τελευταία έκδοση του DMS-5.

Λόγω της εν δυνάμει τοξικότητας της καφεΐνης, ο καφές έχει χαρακτηριστεί, εσφαλμένα, ως κακή ουσία και η κατανάλωσή του έχει θεωρηθεί από ουδέτερη ως αρνητική συνήθεια και σχεδόν ποτέ ως θετική. Μερικές σχολές του λεγόμενου εναλλακτικού χώρου έχουν δαιμονοποιήσει τον καφέ και την καφεΐνη και απαγορεύουν την κατανάλωση τους.

Το αστείο

Σε άρθρα που κυκλοφορούν στο διαδίκτυο και σε μερικά “εναλλακτικά” περιοδικά που καταδικάζουν την καφεΐνη προτείνουν ως εναλλακτικό ρόφημα το πράσινο τσάι γιατί περιέχει τεΐνη που την θεωρούν οk. Μάλλον δεν έχουν ανοίξει βιβλίο από τις αρχές του 19ου αιώνα που δεν ήξεραν ακόμα ότι το κύριο αλκαλοειδές που περιέχεται στα φύλλα του τσαγιού και που το είχαν ονομάσει τεΐνη, δεν είναι άλλο από την καφεΐνη. Το ίδιο ισχύει για την γκουαρανίνη, την ματεΐνη, την μεθυλθεοβρωμίνη, την 1,3,7-τριμεθυλξανθίνη και κάποια άλλα μόρια. ΟΛΑ αυτά είναι άλλα ονόματα της καφεΐνης. Απλώς γραμμάριο προς γραμμάριο κάποια από αυτά τα φυτά μπορεί να περιέχουν μέχρι και 400% παραπάνω καφεΐνη από τον καφέ…

Η δόση κάνει την διαφορά

“Μόνο η δόση κάνει ένα πράγμα να μην είναι δηλητήριο” σοφά είχε πει ο Παράκελσος, γιατί ακόμη και το νερό σε κατάλληλη δόση είναι τοξικό. Και η έρευνα έχει δείξει ότι η καφεΐνη σε δόσεις (σε ενήλικες άντρες) μέχρι και 400mg την ημέρα δε σχετίζεται με αρνητικά αποτελέσματα όποιας τοξικότητας, ούτε επηρεάζει αρνητικά το καρδιαγγειακό σύστημα, τα οστά, ούτε σχετίζεται αρνητικά με την ανάπτυξη καρκίνων και επίσης δεν επηρεάζει αρνητικά την ανδρική γονιμότητα. Αυτή η ποσότητα περιέχεται σε περίπου πέντε φλιτζάνια γαλλικό καφέ. Σε γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας κατανάλωση μέχρι 300mg καφεΐνης θεωρείται ασφαλής.

Τα θετικά

Παρακάτω θα ασχοληθώ σχεδόν αποκλειστικά με τον καφέ.

Ο καφές περιέχει πολλά βιολογικά ενεργά συστατικά, εκτός από καφεΐνη και είναι πλούσιος σε αντιοξειδωτικές ουσίες.

Η καφεΐνη φαίνεται να επιδρά θετικά στον εγκέφαλο. Αυξάνει την εγρήγορση, βελτιώνει την αίσθηση ευεξίας, βοηθάει στην συγκέντρωση και την εστίαση, βελτιώνει τη διάθεση και μειώνει κάποια χαρακτηριστικά της κατάθλιψης. Η χρήση του καφέ μπορεί να αυξήσει την αίσθηση της ηρεμίας, κι ακόμα και να σταθεροποιήσει την ενέργειά σου.

Το εντυπωσιακό είναι ότι η χρόνια κατανάλωση καφέ/ καφεΐνης έχει συσχετιστεί με την πρόληψη της μείωσης των διανοητικών ικανοτήτων, με την μείωση του ρίσκου εγκεφαλικών επεισοδίων και φαίνεται να προστατεύει από τη νόσο του Πάρκινσον και τη νόσο του Αλτσχάιμερ.

Σε μια έρευνα του πανεπιστημίου του Χάρβαρντ εμφανίζεται μείωση 43% του ρίσκου θάνατο από καρδιά σε αυτούς που πίνουν καφέ.

Πρόσφατες έρευνες απέδειξαν τον προστατευτικό ρόλο της καφεΐνης σε κάποιες μορφές καρκίνου του εγκεφάλου και μετα-αναλύσεις ερευνών υποστηρίζουν την υπόθεση ότι η κατανάλωση καφέ σχετίζεται με μειωμένο κίνδυνο καρκίνου του στήθους σε γυναίκες μετά την εμμηνόπαυση.

Κάποιοι είχαν υποθέσει ότι τα άλλα συστατικά στον καφέ ή στο τσάι είναι τα ωφέλιμα και όχι καφεΐνη, αλλά η έρευνα έχει δείξει ότι η δραστικότητα σε κάποιες περιοχές της υγείας μειώνεται δραστικά ή εξαφανίζεται με την απομάκρυνση της καφεΐνης.

Συμπέρασμα

Τι συμπεράσματα λοιπόν μπορείς να βγάλεις από τις παραπάνω πληροφορίες; Είναι ο καφές φίλος ή εχθρός σου;

Ο καφές είναι απλώς καφές…

Η κατάλληλη ή η ακατάλληλη χρήση μιας ουσίας την κάνει φίλο ή εχθρό.

Η κατανάλωση καφέ αυξάνει την μεταβολική σου ικανότητα, το οποίο είναι πολύ καλό ΕΑΝ έχεις και άλλα πράγματα τα οποία υποστηρίζουν αυτή την μεταβολική αύξηση, κυρίως ικανοποιητική ποσότητα γλυκόζης στο αίμα σου. Το πιο κοινό αρνητικό σύμπτωμα είναι οι αισθήσεις άγχους και εσωτερικού τρέμουλου το οποίο προκαλεί η υπογλυκαιμία που μπορεί να προκαλέσει η καφεΐνη.

Όταν πίνεις καφέ, η γλυκόζη στο αίμα σου χρησιμοποιείται και αν δεν έχεις αρκετή διαθέσιμη ενέργεια, το σώμα σου χτυπάει καμπανάκια μέσω ορμονών στρες με σκοπό να ξανανέβουν τα επίπεδα ζαχάρου στο αίμα σου.

Το να χρησιμοποιείς λοιπόν μόνο καφέ σκέτο ή με λίγο ζάχαρη ή κάτι άλλο που περιέχει καφεΐνη πρωί-πρωί χωρίς να φας πρωινό ή/και κάποια στιγμή αργότερα για να “τραβήξει η μέρα” σου λίγο περισσότερο, αντί να φας κάτι ισορροπημένο και θρεπτικό, βασίζεσαι μόνο στους μηχανισμούς στρες του οργανισμού σου, υπερδραστηριοποιείς το σύστημα σου και αυτό θα σε οδηγήσει σε σύντομη κατάρρευση, την οποία κατά πάσα πιθανότητα θα προσπαθήσεις να την ελέγξεις πίνοντας ακόμα κάτι καφεϊνούχο…

Τα οφέλη της καφεΐνης φαίνεται να βελτιστοποιούνται όταν πίνεις καφέ μαζί με το φαγητό σου. Οι πρωτεΐνες, οι υδατάνθρακες και το λίπος του φαγητού σου λειτουργούν ως μηχανισμός χρονοκαθυστέρησης της απορρόφησης καφεΐνης.

Ο τρόπος με τον οποίον το σώμα σου μεταβολίζει καφεΐνη μπορεί να διαφέρει πάρα πολύ από κάποιο άλλο άτομο ακόμα και μέσα στην οικογένειά σου. Αν θέλεις να χρησιμοποιήσεις καφέ χρειάζεται να βρεις την κατάλληλη ποσότητα και μετά από ποιο χρόνο μπορεί να επηρεάσει τον ύπνο σου. Δεν υπάρχουν γενικοί κανόνες όπου πολλοί άνθρωποι με τον ίδιο ακριβώς τρόπο μπορούν να τους ακολουθήσουν.

Η υπερβολική σου αντίδραση στον καφέ μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως βαρόμετρο για τα επίπεδα του στρες σου, για την ικανότητα του συκωτιού σου να αποθηκεύει γλυκογόνο, για την ανάγκη σου για ξεκούραση. Άτομα με υποθυρεοειδισμό τείνουν να είναι πιο ευάλωτα στις αρνητικές επιπτώσεις της καφεΐνης λόγω της σχέσης των ορμονών του θυρεοειδούς με το συκώτι.

Σε μια διατροφή η οποία είναι πλούσια σε θρεπτικά συστατικά, με μειωμένες τις ουσίες οι οποίες εμποδίζουν την απορρόφησή τους, με μια στάση ζωής όπου η κίνηση, η επαφή με το σώμα σου, με τη φύση, τον ήλιο και τα στοιχεία ενθαρρύνεται, η χρήση καφέ και καφεΐνης γενικότερα μπορεί να γίνει και χρήσιμη και ωφέλιμη!

Ο Ευθύμης Λαζάρου έχει διδάξει βιοχημεία, διατροφή, εφαρμοσμένες μεθόδους φυσικής θεραπευτικής και οστεοπαθητικής στο BCOM (Un. Westminster) και έχει διατελέσει επιμελητής της πανεπιστημιακής κλινικής του BCOΜ. Δημιουργός της Ροϊκότητας, μιας μεθόδου ψυχοσωματικής ανάπτυξης. Διδάσκει σε διάφορα μέρη στο κόσμο και η βασική αρχή της δουλειάς του είναι η ενότητα του ψυχοδιανοητικού, σωματικού και πνευματικού εαυτού και η δυνατότητα της αυθεντικής έκφρασης του κάθε ατόμου.