Μεταξύ των συμμετεχόντων σε ψυχιατρικές και νευρολογικές μελέτες, δεν έχει εξεταστεί ποτέ αρκετά η πιθανή σχέση μεταξύ κεντρικού νευρικού συστήματος και μικροοργανισμών. Και αυτό, παρά τις πληροφορίες δεκαετιών, που περιλαμβάνουν μια πιθανή σχέση μεταξύ του μικροβιώματος του εντέρου και των συμπεριφορών και των ασθενειών του εγκεφάλου. Όμως έρευνα που παρουσιάστηκε το 2018 στην ετήσια συνάντηση της Αμερικανικής Ένωσης για την Προώθηση της Επιστήμης (Αmerican Association for the Advancement of Science -AAAS) μπορεί να βοηθήσει να αλλάξει αυτό.
Η Janet Jansson, διευθύντρια βιολογικών επιστημών στο Εθνικό Εργαστήριο Βορειοδυτικού Ειρηνικού και οι συνεργάτες της ανακάλυψαν ότι η μεταμόσχευση του Lactobacillus (ένα προβιοτικό βακτήριο που πιστεύεται ότι είναι ευεργετικό για τη γενική υγεία) σε ποντίκια χωρίς καθόλου μικροβίωμα, βελτίωσε τη λειτουργία της μνήμης τους. Σε σύγκριση με παρόμοια ποντίκια που είχαν εκτραφεί χωρίς μικρόβια, αυτά τα ζώα έδειξαν σημάδια ότι είχαν αναπτύξει "πολύ καλύτερη μνήμη". Επιπλέον, τα ποντίκια με ενισχυμένη μνήμη φάνηκαν επίσης να υποβάλλονται σε θετικές μεταβολικές αλλαγές που προκλήθηκαν από το Lactobacillus.
"Βρίσκουμε ισχυρές ενδείξεις συσχετίσεων μεταξύ του εγκεφάλου και του μικροβιώματος. Τώρα προσπαθούμε να ανακαλύψουμε τους υπεύθυνους βιοχημικούς και γενετικούς παράγοντες. Έχουμε μερικά συναρπαστικά προκαταρκτικά ευρήματα, αλλά δεν έχουν ακόμη δημοσιευθεί", δήλωσε η Jansson στους Financial Times
Η υγεία του εντέρου και ο νους
Το έργο της Jansson υποστηρίζει προηγούμενη ανασκόπηση της βιβλιογραφίας από το 2014. Η πολύ-πολιτισμική διεθνής ομάδα πίσω από αυτή ανέφερε πολυάριθμες μελέτες όπου ζώα χωρίς μικροβίωμα έδειξαν ενισχυμένες συμπεριφορές σε απόκριση σε εξωτερικά ερεθίσματα. Η εργασία που προηγήθηκε όλων των άλλων, μια μελέτη του 2004 από την Ιαπωνία, έδειξε ότι αποκαθιστώντας την έλλειψη μικροβιώματος στις κοιλιές ποντικών, με ένα συγκεκριμένο είδος βακτηρίων (Bifidobacterium), μετριάστηκε σε μεγάλο βαθμό η «υπερβολική απόκριση του άξονα υποθαλάμου-υπόφυσης-επινεφριδίων στον περιορισμό του άγχους». Έκτοτε, διάφορες άλλες έρευνες έχουν βρει ότι εκθέτοντας ποντίκια απαλλαγμένα από μικρόβια σε νέα και δυσάρεστα περιβάλλοντα, προκάλεσαν την εμφάνιση συμπεριφορών ενδεικτικών άγχους και στρες. Εντούτοις, η εισαγωγή βακτηρίων ή προβιοτικών εντέρου σε αυτά τα ζώα μείωσε ή και αντέστρεψε αυτές τις συμπεριφορές.
Οι ερευνητές σημείωσαν ότι μελέτες με ζωικά μοντέλα έχουν δείξει ότι τα Lactobacillus και Bifidobacterium επηρεάζουν θετικά τις συμπεριφορές που σχετίζονται με το άγχος και την κατάθλιψη. Αυτά συμπεριελάμβαναν συγκεκριμένα τα Bifidobacterium longum που ρυθμίζουν συμπεριφορές όμοιες με άγχος σε μοντέλα τρωκτικών και tο συνδυασμό Lactobacillus rhamnosus και Lactobacillus helveticus που αναστρέφει προβλήματα μνήμης που προκαλούνται από άγχος σε ποντικούς μολυσμένους με Citrobacter rodentium.
Όσον αφορά τις επιδράσεις του μικροβιώματος του εντέρου στους ανθρώπινους εγκεφάλους, υπήρξαν κάποιες μικρής κλίμακας μελέτες που υποδεικνύουν μια σύνδεση αλλά δεν την καθορίζουν πλήρως. Μια μελέτη του 2009 που επικεντρώθηκε σε ασθενείς που πάσχουν από σύνδρομο χρόνιας κόπωσης παρατήρησε ότι η λήψη ενός προβιοτικού που περιέχει Lactobacillus θα μπορούσε να μειώσει το άγχος αλλά όχι την κατάθλιψη. Μια προηγούμενη μελέτη του 2007 που χρησιμοποίησε ένα παρόμοιο προβιοτικό βρήκε ότι αυτό το προβιοτικό δεν είχε σημαντική επιρροή στη συνολική διάθεση των συμμετεχόντων. Ωστόσο, υπήρξε μια μικρή αλλαγή στη διάθεση μεταξύ των υποκειμένων της μελέτης που βρίσκονταν στο χαμηλότερο επίπεδο ψυχικής κατάστασης. Αν και αυτές οι μελέτες υπονοούν τα προβιοτικά που ωφελούν τη διάθεση και συμπεριφορά στον άνθρωπο, θα ήταν αναγκαίες περισσότερες κλινικές δοκιμές σε μεγαλύτερους πληθυσμούς.
Μία πιο ξεκάθαρη σύνδεση είναι αυτή που έχει καθιερωθεί μεταξύ του μικροβιώματος του εντέρου και της διαταραχής του φάσματος του αυτισμού. "Μεταβολές στην επικοινωνία μεταξύ του μικροβιώματος του εντέρου και του εγκεφάλου, συμπεριλαμβανομένων μεταβολών στη σύνθεση και τα μεταβολικά προϊόντα του μικροβιώματος του εντέρου, έχουν εμπλακεί στη σύνθετη παθοφυσιολογία της διαταραχής του φάσματος του αυτισμού", ανέφεραν οι ερευνητές, σημειώνοντας ότι ποντίκια χωρίς μικροβίωμα έχει παρατηρηθεί ότι δείχνουν χαμηλότερη κοινωνικότητα και ελλείψεις στις ικανότητες κοινωνικής νοημοσύνης τους. Ενώ είναι απίθανο όλες οι περιπτώσεις διαταραχής του φάσματος του αυτισμού να αποδοθούν στην κακή υγεία του εντέρου, ωστόσο παραμένει μια ενδιαφέρουσα πιθανότητα.
Πηγές: NCBI.NLM.NIH, AAAS.Confex, Financial Times
