Η σχέση μεταξύ των βακτηρίων του εντέρου και της ανθρώπινης υγείας είναι γνωστή. Ωστόσο, το πώς διαφέρουν οι βακτηριακές κοινότητες στα διάφορα μέρη των μήλων και αν επηρεάζονται από τη μέθοδο καλλιέργειας, δεν έχει μελετηθεί επαρκώς. Αυτό είναι σημαντικό όχι μόνο για τα ίδια τα φυτά, αλλά και για τον μικροβιακό αποικισμό στον άνθρωπο. Μια μελέτη των Wassermann κ.ά. (2019) συνέκρινε το μικροβίωμα μήλων βιοδυναμικής και συμβατικής καλλιέργειας [1]. Αποδείχθηκε ότι, αν και ο αριθμός των βακτηρίων δεν επηρεάστηκε από τη μέθοδο καλλιέργειας, η ποικιλομορφία και η ομοιομορφία στην κατανομή των βακτηρίων ήταν πολύ αυξημένες στα βιοδυναμικά καλλιεργούμενα μήλα και περιείχαν λιγότερους παθογόνους οργανισμούς.

Τα βακτήρια διαδραματίζουν ουσιαστικό ρόλο στην υγεία του ανθρώπου και των φυτών. Η μικροβιακή ποικιλομορφία των λαχανικών, των φρούτων και των αρωματικών φυτών και η αλληλεπίδρασή τους με το περιβάλλον είναι ακόμη ελάχιστα μελετημένη. Για παράδειγμα, η ποικιλομορφία καθορίζεται, μεταξύ άλλων, από τον γονότυπο του φυτού, ποικίλλει μεταξύ υπόγειων και υπέργειων δομών και επηρεάζεται σημαντικά από την ποιότητα του εδάφους. Τα μήλα είναι ένα από τα πιο ευρέως καταναλισκόμενα φρούτα στον κόσμο. Μελέτες δείχνουν ότι η κατανάλωση μήλων μπορεί να αλλάξει τη σύνθεση της εντερικής βακτηριακής χλωρίδας στον άνθρωπο, οδηγώντας σε οφέλη για την υγεία. Ωστόσο, λίγα είναι ακόμη γνωστά για το πώς ακριβώς αποικίζουν το έντερο οι βακτηριακές κοινότητες από τα μήλα. Ένα ερευνητικό ερώτημα της μελέτης των Wassermann κ.ά. (2019) ήταν σε ποιο βαθμό το μικροβίωμα των μήλων επηρεάζεται από τη μέθοδο καλλιέργειας, βιοδυναμική έναντι συμβατικής, και αν η ποσότητα και η σύνθεση των βακτηρίων διαφέρει στους διάφορους ιστούς των φρούτων [1]. 

Διεξαγωγή της μελέτης

Για τη μελέτη χρησιμοποιήθηκε η ποικιλία μήλου «Arlet». Τα βιοδυναμικά (Demeter) και τα συμβατικά παραγόμενα μήλα καλλιεργήθηκαν στη Στυρία (Αυστρία). Σε αντίθεση με τα μήλα Demeter, τα συμβατικά μήλα αντιμετωπίστηκαν ως εξής μετά τη συγκομιδή: αποθηκεύτηκαν σε ελεγχόμενη ατμόσφαιρα για σύντομο χρονικό διάστημα αμέσως μετά τη συγκομιδή, πλύθηκαν και συσκευάστηκαν σε μεμβράνη PE προς πώληση. Στο εργαστήριο, οι ερευνητές επιθεώρησαν οπτικά όλα τα μήλα ως προς το σχήμα, το μέγεθος, το χρώμα, την ποιότητα, τη σφριγηλότητα και τη φρεσκάδα. Επέλεξαν τέσσερα μήλα από κάθε τύπο καλλιέργειας και εξήγαγαν μικροοργανισμούς από το στέλεχος, το άκρο του στελέχους, το άκρο του κάλυκα, τη φλούδα, τον πολτό του καρπού και τους σπόρους. Ομογενοποίησαν τα αντίστοιχα δείγματα ξεχωριστά. Στη συνέχεια ανέλυσαν το DNA των δειγμάτων, συνέκριναν τα αποτελέσματα με βάσεις δεδομένων και μέτρησαν τόσο τον αριθμό των γονιδιακών αντιγράφων ανά γραμμάριο όσο και τη μικροβιακή ποικιλομορφία και για τα δύο συστήματα καλλιέργειας, εξετάζοντας το πρότυπο αποικισμού των βακτηρίων χρησιμοποιώντας φθορίζοντα in situ υβριδισμό.

Αποτελέσματα

Συνολικά, η ποσότητα των βακτηρίων δεν διέφερε σημαντικά μεταξύ βιοδυναμικών και συμβατικών μήλων (4,85 x 107 έναντι 4,67 x 107 αντιγράφων γονιδίων rRNA ανά γραμμάριο). Ωστόσο, διέφερε έντονα και ως επί το πλείστον σημαντικά μεταξύ των ιστών που αναλύθηκαν. Το στέλεχος και ο σπόρος είχαν την υψηλότερη βακτηριακή αφθονία (περίπου 1,54 x 108 και 1,26 x 108 αντίγραφα γονιδίων ανά γραμμάριο αντίστοιχα), ενώ η φλούδα είχε τη χαμηλότερη (4,49 x 104). Όσον αφορά την ποικιλομορφία, αποδείχθηκε ότι τα μήλα Demeter είχαν σημαντικά πιο ποικιλόμορφη μικροβιακή χλωρίδα από τα συμβατικά μήλα. Η διαφορά ήταν ακόμη μεγαλύτερη όταν συγκρίναμε τους διαφορετικούς ιστούς των μήλων των δύο μεθόδων καλλιέργειας. Με εξαίρεση το άκρο του κάλυκα, όλα τα μέρη (βλαστός, άκρο βλαστού, φλούδα, πολτός καρπού, σπόροι) παρουσίασαν σημαντικά υψηλότερη ποικιλότητα στα μήλα Demeter. Ήταν μάλιστα υψηλότερη στον πολτό φρούτων και τη φλούδα.

Συμπέρασμα

Είναι ενδιαφέρον να σημειωθούν οι διαφορές στον μικροβιακό αποικισμό, τόσο όσον αφορά την ποσότητα όσο και την ποικιλότητα, στους διάφορους ιστούς των μήλων. Αυτό είναι απολύτως λογικό. Μεγάλη ποσότητα βακτηρίων βρέθηκε στα δείγματα των σπόρων, των στελεχών και των άκρων των στελεχών, ενώ η φλούδα και ο πολτός φρούτων ήταν λιγότερο αποικισμένα σε πυκνότητα. Ωστόσο, τα δύο τελευταία είχαν την υψηλότερη ποικιλομορφία. Οι διαφορές αυτές σχετίζονται με τις διαφορετικές λειτουργίες των διαφόρων ιστών. Η φλούδα και ο πολτός των καρπών προστατεύουν τους σπόρους και επιτρέπουν την ανάπτυξή τους. Η ποικιλομορφία είναι υψηλή σε αυτές τις περιοχές. Στους ίδιους τους σπόρους, από την άλλη πλευρά, η ποσότητα των βακτηρίων είναι υψηλή, η οποία με τη σειρά της είναι σημαντική για την αναπαραγωγή. Η μορφή της καλλιέργειας έχει επίσης επίδραση εδώ: αν υπάρχει πλούσιος μικροβιόκοσμος στις περιοχές των σπόρων του φυτού, το φυτό είναι σε θέση να αναπτυχθεί υγιώς.

Ένα φρεσκοκομμένο μήλο φιλοξενεί περίπου 100 εκατομμύρια αντίγραφα βακτηριακών γονιδίων. Ωστόσο, δεν είναι τόσο η ποσότητα όσο η ποικιλομορφία των μικροοργανισμών που είναι καθοριστική για την επίδραση στην υγεία. Εάν τα φυτά αναπτύσσονται σε υγιές έδαφος που καλλιεργείται χωρίς χημικά λιπάσματα, μπορεί να αναπτυχθεί μια πλούσια ποικιλία βακτηρίων όχι μόνο στο έδαφος αλλά και στα φυτά. Αυτό αποδεικνύεται από τα αποτελέσματα της παρούσας μελέτης. Περαιτέρω μελέτες έχουν δείξει ότι τα βακτήρια που σχετίζονται με τα φρούτα και τα λαχανικά μπορούν να ανιχνευθούν στο ανθρώπινο έντερο [2]. Εάν η ποικιλομορφία είναι υψηλή, τα παθογόνα βακτήρια καταστέλλονται. Οι ερευνητές υποψιάζονται επίσης μια σχέση μεταξύ των βακτηρίων που βρίσκονται στα μήλα Demeter και του χαμηλότερου κινδύνου αλλεργίας στα μήλα. Τα βακτήρια έχουν δομές που, παρόμοιες με τις πολυφαινόλες του μήλου, μπορούν να ελαχιστοποιήσουν τις αλλεργικές αντιδράσεις. Αντίθετα, τα συμβατικά μήλα είχαν πιθανά παθογόνα. Αυτές οι συσχετίσεις υπογραμμίζουν πόσο σημαντικός είναι ο άξονας εδάφους-φυτών-εντερικού μικροβιώματος [1]. Αν το εξετάσουμε περαιτέρω, γίνεται σαφές από το πλαίσιο ότι η υγεία μπορεί να επιτευχθεί μόνο αν όλα τα μέρη, από το έδαφος μέχρι το πιάτο, είναι υγιή. Πρόκειται επομένως για τη μία και μοναδική υγεία για τον άνθρωπο και τον πλανήτη.

Βιβλιογραφία

[1] Wassermann B, Müller H, Berg G (2019): «Ένα μήλο την ημέρα: Ποια βακτήρια τρώμε με βιολογικά και συμβατικά μήλα;» Front. Microbiol. 10:1629.doi: 10.3389/fmicb.2019.01629

[2] Wicaksono WA, Cernava T, Wassermann B, Abdelfattah A, Soto-Giron MJ, Toledo GV, Virtanen SM, Knip M, Hyöty H, Berg G (2023): «The edible plant microbiome: evidence for the occurrence of fruit and vegetable bacteria in the human gut» Gut Microbes, 15:2, 2258565.

Κυκλοφόρησε το 1ο ανοιξιάτικο τεύχος του περιοδικού Holistic Life με νέα, πάντα επίκαιρη, θεματολογία και νέες  έρευνες από το χώρο της φυσικής (ολιστικής) ιατρικής, των εναλλακτικών και συμπληρωματικών θεραπειών & της διατροφής!
Η θεματολογία αυτού του τεύχους σε τίτλους: 
- Η μουσική μπορεί να "αγγίξει" την καρδιά, ακόμη και μέσα στη μήτρα (Νέα έρευνα)
- Τα ηχητικά κύματα διαλύουν καρκίνους (Νέα έρευνα)
- Η ιλαρά είναι μια ασθένεια υποσιτισμού που το MMR δεν μπορεί να σταματήσει (Νέα έρευνα)
- Νέες προειδοποιήσεις για αυτοκτονίες εξαιτίας αντικαταθλιπτικών με αφορμή το θάνατο μέλους της βασιλικής οικογένειας (Νέα έρευνα)
- Η ιδέα του S. Hahnemann για τη ζωτική δύναμη: Η ιδέα του S.Hahnemann για τη ζωτική δύναμη: μυθοπλασία, κατασκευή ή πραγματικότητα; (Renate Künne & Diplom-Physikerin)
- Συμπληρώματα διατροφής που βοηθούν στην αντιμετώπιση της ινομυαλγίας (Μάριος Δημόπουλος)
- Ashwagandha ή Rhodiola;Τι να επιλέξω; (Βάλλυ Καλοζούμη)
- Η επιστήμη της Μυκοθεραπείας - Hericium και Ολιστική Ιατρική (Oti Hellas)
- 7 βότανα για την υποστήριξη της πέψης (Κριστίν Χέρμπερτ)
- Επούλωση & ανάπλασηΕπούλωση & ανάπλασημε Μαστίχα Χίου (Πέτρος Κασαρτζιάν)
- Αντιμετωπίστε την τριχόπτωση (Ζωγράφω Ι. Τσιούμα)
- Θεραπείες με τη βοήθεια τηςΘεραπείες με τη βοήθεια τηςφύσης για τη φλεγμονή των ούλων (Μηνάς Ρηγάτος)
- Εξατομικευμένη αγωγή απώλειας βάρουςΕξατομικευμένη αγωγή απώλειας βάρουςκαι ρύθμισης του μεταβολισμού (Κασσάνδρα Μουγιάκου)
- Μυϊκή δυστροφία Duchenne (Μιχαήλ Νταϊλάκης)
- Τα πολυακόρεστα λιπαρά οξέαΤα πολυακόρεστα λιπαρά οξέακαι η σημασία τους για την υγεία (Botanica)
- Προβλήματα πέψης και χρόνιες παθήσεις (Κασσάνδρα Μουγιάκου)
- Ολιστική προσέγγιση για απώλειαΟλιστική προσέγγιση για απώλειαβάρους & η διατήρησή του (Μαρσέλ Πάικ)
- Εγκεφαλικές λειτουργίες & Φυσική Αγγειακή θεραπεία (Ανδρούλλα Σπίριτου Κοντίδου)
- Βακτήρια από το χωράφι στο έντερο! (Jasmin Peschke και Lea Sprügel)
- Οι 4 Χυμοί του σώματος (Βασίλης Μαυρομμάτης)

Ξεφυλλίστε το τεύχος 126

 Μέχρι το επόμενο τεύχος να θυμάστε να αναζητάτε πάντα εναλλακτικές λύσεις σε προβλήματα που φαίνονται αδιέξοδα. 

www.holisticlife.gr | Facebook: holisticlifegr | Holistic life TV

Άνοιγμα PDF

Η A. ήρθε σε μένα στις αρχές Νοεμβρίου και μου δήλωσε: «Δεν πρόκειται να επιβιώσω την περίοδο των γιορτών!». Όταν της ζήτησα να μου εξηγήσει, είπε ότι ήταν ήδη εξαντλημένη από την προσπάθεια να βρίσκεται σε ένα εκατομμύριο μέρη ταυτόχρονα.

Έπρεπε να προετοιμαστεί για τις γιορτές, και με μια τεράστια εκτεταμένη οικογένεια και δύο δικά της μικρά παιδιά, είχε πολλά να κάνει: να ψωνίσει δώρα, να διακοσμήσει για την ετήσια συγκέντρωσή τους, να ψήσει και να ετοιμάσει όλα τα αγαπημένα εορταστικά φαγητά και να πάει τα παιδιά της να δουν τον Άγιο Βασίλη στο εμπορικό κέντρο.
Συν τοις άλλοις, είχε μία σημαντική εργασία που έπρεπε να ολοκληρωθεί μέχρι την 1η Ιανουαρίου και έπρεπε να προετοιμαστεί για τον χειμερινό καιρό. Τότε ήρθε η τελευταία σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι - κρυολόγησε και το κρύωμα δεν έλεγε να φύγει.
Αυτό ήταν που την έφερε σε μένα. Είπε ότι απλά δεν μπορούσε να είναι άρρωστη για τους επόμενους δύο μήνες.
Της είπα ότι δεν ήταν τυχαίο που αρρώστησε τώρα, όταν είχε ήδη τόσα πολλά να ανησυχεί. Αυτό συμβαίνει επειδή το στρες και η λειτουργία των επινεφριδίων έχουν τεράστιο αντίκτυπο στο ανοσοποιητικό σύστημα.

Λειτουργία των επινεφριδίων και ασθένεια
Οι έρευνες δείχνουν ότι στρεσογόνοι παράγοντες όπως το έντονο εργασιακό στρες, το διαζύγιο ή οι δυσκολίες στις σχέσεις και το πένθος, οδηγούν σε μειωμένη λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος και αυξημένη ευπάθεια σε ιούς και λοιμώξεις. Και όταν το στρες είναι χρόνιο και η λειτουργία των επινεφριδίων διαταράσσεται, το πρόβλημα μπορεί να γίνει ακόμη χειρότερο.
Κάθε χειμώνα, βλέπω μια πληθώρα πόρων αφιερωμένων στο πώς μπορούμε να υποστηρίξουμε την ανοσολογική λειτουργία και να αποκρούσουμε τους ιούς. Αλλά ένα πράγμα που δεν βλέπω να αναφέρεται ποτέ αρκετά είναι το πώς να υποστηρίζουμε την υγεία των επινεφριδίων.
Η κόπωση (δυσλειτουργία) των επινεφριδίων είναι, κατά την εμπειρία μου, ένας από τους πιο συνηθισμένους λόγους αποδυνάμωσης του ανοσοποιητικού συστήματος.
Ένα πρόβλημα του ανοσοποιητικού συστήματος που σχετίζεται με την κόπωση των επινεφριδίων μπορεί να σημαίνει πιο συχνές ιώσεις και λοιμώξεις και δυσκολότερη ανάκαμψη από αυτές. Μπορεί επίσης να οδηγήσει σε αυξημένη πιθανότητα εμφάνισης κάποιων χρόνιων ασθενειών.
Επιπλέον, αν η κόπωση των επινεφριδίων παρεμβαίνει στη λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος, είναι βέβαιο ότι και άλλοι τομείς της υγείας σας, συμπεριλαμβανομένης της ορμονικής ισορροπίας, της ρύθμισης της διάθεσης και του μεταβολισμού, είναι εκτός ελέγχου.

Κορτιζόλη: ο παίκτης-κλειδί
Γνωρίζουμε ότι τα επινεφρίδια είναι υπεύθυνα για την παραγωγή ορμονών που σχετίζονται με την αντίδραση στο στρες. Ένας από τους βασικούς παράγοντες είναι η κορτιζόλη, που συχνά αναφέρεται ως «ορμόνη του στρες».
Τα επίπεδα κορτιζόλης όταν είναι πολύ υψηλά ή πολύ χαμηλά αποτελούν σημαντική ένδειξη ότι υπάρχει δυσλειτουργία των επινεφριδίων. Και όταν τα επίπεδα κορτιζόλης είναι εκτός ισορροπίας και η λειτουργία των επινεφριδίων είναι διαταραγμένη, υποφέρει και το ανοσοποιητικό σύστημα.
Δεδομένου ότι συχνά αποκαλούμε την κορτιζόλη «ορμόνη του στρες», μπορεί εύκολα να σκεφτούμε ότι δεν επηρεάζει άλλους τομείς της υγείας μας. Όμως αυτό δεν είναι αλήθεια.
Η κορτιζόλη είναι ζωτικής σημασίας για τη ρύθμιση του ανοσοποιητικού συστήματος. Ας ρίξουμε μια βασική ματιά στο πώς λειτουργεί το ανοσοποιητικό σύστημα.
Όταν ο οργανισμός ανιχνεύει έναν εισβολέα -το λεγόμενο παθογόνο- το ανοσοποιητικό σύστημα ενεργοποιείται για να του επιτεθεί και να μας προστατεύσει από αυτό. Αυτό συνεπάγεται τη δημιουργία φλεγμονής, εν μέρει για να σηματοδοτήσει ότι η άμυνα και η επισκευή είναι απαραίτητες. Η φλεγμονώδης αντίδραση οδηγεί σε αυτά τα κοινά συμπτώματα του κρυολογήματος, όπως η βουλωμένη μύτη ή η καταρροή, ο πονόλαιμος ή ο πυρετός.
Λόγω των πολλών συνδέσεών της με χρόνιες ασθένειες, συχνά θεωρούμε τη φλεγμονή ως κάτι κακό. Στην πραγματικότητα, είναι απαραίτητο στοιχείο μιας υγιούς ανοσολογικής απόκρισης. Όμως δεν μπορεί να αφεθεί ανεξέλεγκτη - κάτι πρέπει να τη ρυθμίζει για να μην γίνει υπερβολική, υπερδραστήρια ή χρόνια.
Αυτή είναι μία από τις εργασίες της κορτιζόλης. Όταν έχετε υγιή λειτουργία των επινεφριδίων, ισορροπημένα επίπεδα κορτιζόλης και ένα υγιές ανοσοποιητικό σύστημα, η κορτιζόλη συμβάλλει στη μείωση της φλεγμονής και στη διατήρηση των επιπέδων υπό έλεγχο κατά τη διάρκεια μιας ανοσολογικής αντίδρασης χωρίς να την εξαλείφει εντελώς.
Τα πολύ χαμηλά επίπεδα κορτιζόλης οδηγούν σε υπολειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος και σε ανεπαρκή φλεγμονή για την προστασία μας από ιούς, λοιμώξεις και άλλα παθογόνα. Όταν είναι πολύ υψηλά, οδηγούν σε ένα υπερδραστήριο ανοσοποιητικό σύστημα και σε υπερβολική φλεγμονή (η οποία μπορεί να οδηγήσει σε προβλήματα όπως τα αυτοάνοσα και οι αλλεργίες). Φυσικά, καμία από τις δύο καταστάσεις δεν είναι καλή.
Συνήθως, στα πρώιμα στάδια της κόπωσης των επινεφριδίων, το σύστημα αντίδρασης στο στρες είναι πολύ απασχολημένο (όπως ακριβώς και εμείς). Τα επινεφρίδιά μας εργάζονται υπερωρίες για να καταπολεμήσουν ένα μεγάλο φορτίο στρεσογόνων παραγόντων, από το συναισθηματικό έως το σωματικό και το περιβαλλοντικό στρες, και αυτό περιλαμβάνει την παραγωγή υπερβολικής κορτιζόλης.
Όταν τα επίπεδα κορτιζόλης είναι πολύ υψηλά, η φλεγμονή μειώνεται υπερβολικά και το ανοσοποιητικό σύστημα καταστέλλεται σε σημείο που δεν λειτουργεί πραγματικά σωστά.
Βασικά, όταν αντιμετωπίζουμε άγχος, η κορτιζόλη και η υπόλοιπη ορμονική μας ομάδα σκέφτονται: Κάτι πραγματικά σοβαρό συμβαίνει και χρειαζόμαστε όλες μας τις δυνάμεις. Ας μετακινήσουμε μερικούς από τους πόρους μας μακριά από το ανοσοποιητικό σύστημα (και το πεπτικό σύστημα και το αναπαραγωγικό σύστημα) για λίγο, ενώ θα φροντίσουμε αυτό το πρόβλημα.
Αυτό μπορεί να φαίνεται λογικό, αλλά όταν το υψηλό στρες γίνεται χρόνιο και οι στρεσογόνοι παράγοντες είναι διαρκώς παρόντες αντί να αντιμετωπίζονται και να εξαφανίζονται, οι ορμόνες του στρες δεν έχουν την ευκαιρία να επαναφέρουν τα πάντα στο φυσιολογικό. Με όλους τους σύγχρονους στρεσογόνους παράγοντες που αντιμετωπίζουμε, είναι σύνηθες τα επίπεδα κορτιζόλης να παραμένουν υψηλά, πράγμα που σημαίνει ότι η λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος παραμένει χαμηλή.
Αυτό μας κάνει πιο ευάλωτους στα κρυολογήματα, τη γρίπη και τις βακτηριακές λοιμώξεις. Βοηθά επίσης να εξηγηθεί γιατί συχνά αρρωσταίνουμε στις «χειρότερες» στιγμές: το ίδιο το στρες μας κάνει πιο ευάλωτους στις ασθένειες.
Τα υψηλά επίπεδα κορτιζόλης μπορούν επίσης να μας δυσκολέψουν να ανακάμψουμε από ιούς και λοιμώξεις. Ακριβώς όπως η A., οι ασθενείς μου συχνά μου λένε ότι τα κρυολογήματά τους φαίνεται να παραμένουν για πάντα.

Τι γίνεται με τη χαμηλή κορτιζόλη;
Καθώς η δυσλειτουργία των επινεφριδίων εξελίσσεται, ορισμένα πράγματα αρχίζουν να αλλάζουν. Ενώ μπορεί κάποτε να παραγόταν υπερβολικά πολλή κορτιζόλη για να καταπολεμήσει τα υψηλά επίπεδα στρες, τα επινεφρίδια και το υπόλοιπο σύστημα αντίδρασης στο στρες μπορεί τώρα να έχουν εξαντληθεί και να μην μπορούν να παράγουν καν την ποσότητα που χρειάζεται.
Γνωρίζουμε ότι τα υψηλά επίπεδα κορτιζόλης καταστέλλουν το ανοσοποιητικό σύστημα. Επομένως, τα χαμηλά επίπεδα κορτιζόλης δεν θα μπορούσαν να ενισχύσουν την ανοσοποιητική λειτουργία;
Η απάντηση είναι... κατά κάποιο τρόπο. Αλλά εδώ είναι το πρόβλημα: Όταν τα επίπεδα κορτιζόλης πέφτουν πολύ χαμηλά, στην πραγματικότητα αφαιρούμε τον φύλακα που παρακολουθεί τη φλεγμονή κατά τη διάρκεια μιας ανοσολογικής απόκρισης. Βασικά, το ανοσοποιητικό σύστημα και η φλεγμονή αφήνονται να αλωνίζουν.
Όταν τίποτα δεν παρακολουθεί το ανοσοποιητικό σύστημα και αφήνεται στην τύχη του, μπορεί να προκύψουν νέα προβλήματα. Τότε είναι που η φλεγμονή γίνεται και πάλι «εχθρός».
Η φλεγμονή μπορεί να γίνει προβληματική και χρόνια, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε διάφορες ασθένειες, όπως ινομυαλγία, σύνδρομο χρόνιας κόπωσης, διαταραχές της διάθεσης, παχυσαρκία, αυτοάνοσα νοσήματα (όταν το ανοσοποιητικό σύστημα επιτίθεται στα ίδια τα υγιή κύτταρα και τους ιστούς του σώματος) και στην ανάπτυξη αλλεργιών.

Εξαφάνιση του προβλήματος
Η κόπωση των επινεφριδίων είναι ένα από τα πιο συνηθισμένα προβλήματα που βλέπω στο ιατρείο μου, και συχνά συνοδεύεται από συμπτώματα και ανησυχίες που σχετίζονται με την ελαττωματική λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος. Ορισμένοι ασθενείς νιώθουν ότι απλώς αρρωσταίνουν συνεχώς, πολλοί έχουν ασθένειες όπως η A. που παραμένουν χωρίς να εξαλείφονται ή έχουν λοιμώξεις που επανέρχονται συνεχώς.
Βλέπω επίσης πολλές αυτοάνοσες καταστάσεις, τροφικές αλλεργίες ή ευαισθησίες που δεν υπήρχαν νωρίτερα, καθώς και πεπτικές ανησυχίες, όπως το διαρρέον έντερο και η δυσβίωση (ανισορροπία στα βακτήρια του εντέρου). Όλα αυτά τα προβλήματα σχετίζονται με ζητήματα του ανοσοποιητικού συστήματος που προκαλούνται σε μεγάλο βαθμό από τη δυσλειτουργία των επινεφριδίων.
Αυτό που με ενοχλεί είναι να ακούω για το πόσοι από αυτούς τους ασθενείς έχουν υποβληθεί σε θεραπεία για αυτά τα προβλήματα χωρίς καμία επίλυση. Οι γιατροί συνταγογραφούν το ένα φάρμακο μετά το άλλο -ή μοιράζουν αντιβιοτικά σαν να είναι καραμέλες- γεγονός που απλώς δημιουργεί περισσότερο άγχος και φλεγμονή και δεν φτάνει στη ρίζα του προβλήματος.
Όταν βλέπουμε σημάδια δυσλειτουργίας του ανοσοποιητικού συστήματος οποιουδήποτε είδους, θα πρέπει να αρχίσουμε να σκεφτόμαστε και να υποστηρίζουμε τη λειτουργία των επινεφριδίων. Η υποστήριξη των επινεφριδίων θα πρέπει επίσης να περιλαμβάνεται όταν μιλάμε για πρωτόκολλα ενίσχυσης του ανοσοποιητικού συστήματος κατά τη διάρκεια των ψυχρότερων μηνών.

Φυσικές λύσεις
Οι παρακάτω προτάσεις αποτελούν μια καλή αρχή για την υποστήριξη των επινεφριδίων και του ανοσοποιητικού συστήματος.

Προσαρμογόνα βότανα. Η συμπλήρωση με προσαρμογόνα μπορεί να βοηθήσει στην υποστήριξη του ανοσοποιητικού συστήματος και της λειτουργίας των επινεφριδίων. Τα προσαρμογόνα είναι μια κατηγορία βοτάνων που έχει βρεθεί ότι βοηθούν στη ρύθμιση της απόκρισης στο στρες και στη διαχείριση των επιπέδων κορτιζόλης. Τα παρακάτω προσαρμογόνα μπορεί να βοηθήσουν στην αντιμετώπιση της κόπωσης των επινεφριδίων.

Ο ελευθερόκοκκος βοηθά στη μείωση του στρες, στη βελτίωση της γνωστικής λειτουργίας, στην ενίσχυση του ανοσοποιητικού συστήματος, στην αύξηση των επιπέδων ενέργειας και στη μείωση της φλεγμονής.
Προτεινόμενη δοσολογία: 200-400 mg ημερησίως.

Το αμερικανικό τζίνσενγκ χρησιμοποιείται εδώ και χιλιάδες χρόνια για να βοηθήσει τον οργανισμό να αντέξει το ψυχικό και σωματικό στρες.
Προτεινόμενη δοσολογία: 50-100 mg ημερησίως.

Η ασβαγκάντα είναι ένα χαλαρωτικό προσαρμογόνο που μειώνει την κορτιζόλη, βελτιώνει τη λειτουργία του εγκεφάλου και καταπολεμά το άγχος.
Προτεινόμενη δοσολογία: 200-400 mg ημερησίως.

Η ροντιόλα είναι ένα ισχυρό βότανο που είναι γνωστό για τα ενεργειακά του αποτελέσματα. Βοηθά όταν υπάρχει σωματική και πνευματική κόπωση.
Προτεινόμενη δοσολογία: 200-400 mg ημερησίως.

Βιταμίνες και μέταλλα. Η βιταμίνη C είναι απαραίτητη τόσο για τη λειτουργία των επινεφριδίων όσο και για τη λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος και τα επίπεδά της στο σώμα έχει αποδειχθεί ότι μειώνονται κατά τη διάρκεια του στρες. Οι βιταμίνες του συμπλέγματος Β είναι επίσης ζωτικής σημασίας. Η βιταμίνη Β5 (παντοθενικό οξύ) αποκαλείται συχνά «βιταμίνη κατά του στρες» για τον κρίσιμο ρόλο της στην παραγωγή ορμονών του στρες στα επινεφρίδια, και η Β10 (παρα-αμινοβενζοϊκό οξύ ή PABA) βοηθά στη ρύθμιση των επιπέδων κορτιζόλης.
Μια ολοκληρωμένη πολυβιταμίνη περιλαμβάνει επίσης μέταλλα και μπορεί να βοηθήσει το σώμα σας, συμπεριλαμβανομένων των επινεφριδίων, να λειτουργήσει με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Όπως συμβαίνει με όλα τα συμπληρώματα, είναι έξυπνο να συμβουλευτείτε έναν ειδικό και να καθορίσετε ποιο συγκεκριμένο πρωτόκολλο είναι καλύτερο για εσάς.
Προτεινόμενες δοσολογίες: Επιλέξτε ένα υψηλής ποιότητας συμπλήρωμα συμπλέγματος βιταμινών Β και ένα πολυβιταμινούχο συμπλήρωμα και ακολουθήστε τις οδηγίες της ετικέτας.

Αντιφλεγμονώδης δίαιτα. Η κατανάλωση μιας υγιεινής, ισορροπημένης διατροφής με πλήρη, φρέσκα, αντιφλεγμονώδη τρόφιμα είναι πολύ σημαντική. Ακολουθούν μερικές γρήγορες συμβουλές για υγιεινή διατροφή:

- Αποφύγετε τα επεξεργασμένα τρόφιμα και τη ζάχαρη και προτιμήστε φυσικά, βιολογικά φρούτα, λαχανικά και κρέας.

- Τρώτε σε τακτά χρονικά διαστήματα για να διατηρείτε σταθερά τα επίπεδα ινσουλίνης και γλυκόζης.

- Μειώστε την κατανάλωση λευκού αλευριού, ζάχαρης και επεξεργασμένων υδατανθράκων.

- Επιλέξτε δημητριακά ολικής αλέσεως αντί για επεξεργασμένα, τα οποία είναι απογυμνωμένα από ζωτικά θρεπτικά συστατικά.

- Παρατηρήστε πώς ορισμένα τρόφιμα -ιδιαίτερα τα γαλακτοκομικά και η γλουτένη- σας κάνουν να αισθάνεστε. Πολλοί είναι ευαίσθητοι στα κοινά αλλεργιογόνα, ακόμη και αν δεν υπάρχει πλήρης αλλεργία.

Στοχευμένη μείωση του στρες. Αν και πολλά βότανα, θρεπτικά συστατικά και άλλα συμπληρώματα μπορούν να είναι χρήσιμα για τη λειτουργία των επινεφριδίων και του ανοσοποιητικού συστήματος, δεν αρκούν για να αποφύγετε την κόπωση των επινεφριδίων. Απαιτείται να ερευνήσετε τους στρεσογόνους παράγοντες και να βρείτε τρόπους να μειώσετε τα επίπεδα του στρες, ώστε να μπορέσετε να θεραπευτείτε.
Το άγχος υπάρχει παντού, αλλά δεν χρειάζεται να αποδεχόμαστε απλώς τις συνέπειες και να ζούμε με αυτό. Δεν θα έπρεπε να είναι «φυσιολογικό» να είστε τόσο στρεσαρισμένοι που το σώμα σας, το ορμονικό σας σύστημα και το ανοσοποιητικό σας σύστημα δεν μπορούν να λειτουργήσουν σωστά. Σκεφτείτε το αυτό ως μια συνταγή για αυτοφροντίδα. Δείτε παρακάτω εννέα απλούς τρόπους για να μειώσετε το στρες.
Συνιστώ ανεπιφύλακτα να συνεργαστείτε με έναν ειδικό θεραπευτή λειτουργικής ιατρικής, ο οποίος θα σας βοηθήσει να φτάσετε στη ρίζα της δυσλειτουργίας των επινεφριδίων, των ορμονικών ανισορροπιών και της δυσλειτουργίας του ανοσοποιητικού σας συστήματος και θα υποστηρίξει την πραγματική θεραπεία αντί να σας προσφέρει μια «λύση» που απλώς καλύπτει το πρόβλημα.

Η σωστή εστίαση
Η Α. δοκίμασε τις συμβουλές μου -συμπεριλαμβανομένου ότι χρειάστηκε λίγο χρόνο για να σκεφτεί τι ήταν πραγματικά σημαντικό κατά τη διάρκεια των διακοπών. Συνειδητοποίησε ότι έπρεπε να μειώσει το χρόνο για τη διακόσμηση και το ψήσιμο, να αρνηθεί μια ή δύο προσκλήσεις και να επικεντρωθεί στην οικογένειά της.
Έκανε μια συνειδητή προσπάθεια να τρώει καλύτερα (το να αποφεύγει πολλές από αυτές τις γιορτινές «λιχουδιές» είχε πραγματικό αποτέλεσμα γι' αυτήν). Πρόσθεσε επίσης μια υψηλής ποιότητας πολυβιταμίνη και κάποια στοχευμένα συμπληρώματα.
Όταν ήρθε να με δει το νέο έτος, έμοιαζε με ένα εντελώς διαφορετικό άτομο. Όχι μόνο είχε επιβιώσει από τις γιορτές, αλλά είχε βελτιώσει την υγεία και την ευεξία της.
Με αυτή τη βαθύτερη κατανόηση του τρόπου με τον οποίο το ανοσοποιητικό σύστημα, τα επινεφρίδια και ορμόνες όπως η κορτιζόλη είναι αλληλένδετα, μπορείτε κι εσείς να το κάνετε. Και, όπως η A, θα ξέρετε ποιους τομείς του στρες πρέπει να προσέξετε, ώστε να μπορέσετε να προχωρήσετε μπροστά, να αποφύγετε τις ασθένειες, να θεραπεύσετε τα επινεφρίδιά σας και να απολαύσετε πραγματικά τη ζωή σας.

 9 τρόποι αντιμετώπισης του στρες

Δοκιμάστε αρωματοθεραπεία
Η χρήση αιθέριων ελαίων για την τόνωση της ευεξίας μπορεί να βοηθήσει στην ανακούφιση από το στρες. Η αρωματοθεραπεία με λεβάντα έχει βρεθεί ότι μειώνει τα επίπεδα κορτιζόλης που μετριούνται στο σάλιο.¹ Και σε συνδυασμό με μασάζ, έχει αναφερθεί ότι είναι ευεργετική για το εργασιακό στρες και την επαγγελματική εξουθένωση.²

Βγείτε έξω
Το να περνάτε χρόνο σε εξωτερικούς χώρους, ιδίως σε χώρους πρασίνου, φαίνεται ότι ανακουφίζει από το στρες.³ Αν συνδυάσετε και άσκηση, αυτό μπορεί να αποφέρει ακόμη μεγαλύτερα οφέλη.
Οι έρευνες δείχνουν ότι η άσκηση που γίνεται στη φύση μπορεί να συνδέεται με καλύτερη ψυχική ευεξία από ό,τι η άσκηση που γίνεται σε εσωτερικούς χώρους, με άμεσες θετικές επιδράσεις.⁴ Πηγαίνετε, λοιπόν, μια βόλτα στο πάρκο, στο βουνό ή το δάσος της περιοχής σας όσο περισσότερο μπορείτε ή ασχοληθείτε με την κηπουρική για να διατηρήσετε τα επίπεδα άγχους υπό έλεγχο.

Δώστε προτεραιότητα στην αυτοφροντίδα
Αφιερώστε πραγματικά χρόνο για να σκεφτείτε τι θέλετε και τι χρειάζεστε. Πείτε όχι σε πράγματα που δεν θέλετε να κάνετε και βάλτε χρόνο στο πρόγραμμά σας για αυτά που θέλετε να κάνετε. Κρατήστε ένα ημερολόγιο ευγνωμοσύνης και αναγνωρίστε ότι έχετε την ίδια σημασία με οποιονδήποτε άλλον.

Ελαφρύνετε το φορτίο
Κάντε μια λίστα με τους στρεσογόνους παράγοντες που αντιμετωπίζετε αυτή τη στιγμή. Μπορείτε να κάνετε μικρές αλλαγές για να ανακουφίσετε κάποιον από αυτούς; Για παράδειγμα, αν οι πρωινοί καβγάδες με το έφηβο παιδί σας σας εξαντλούν, αγοράστε του ένα ξυπνητήρι και ενημερώστε το ότι πρέπει να διαχειρίζεται μόνος του τα πρωινά του.

Δοκιμάστε τεχνικές άσκησης νου-σώματος
Η γιόγκα, το τάι τσι και το τσι γκόνγκ είναι επιστημονικά τεκμηριωμένοι τρόποι για τη μείωση του στρες και του άγχους.⁵ Αναζητήστε στο διαδίκτυο κάποιο μάθημα κοντά σας.

Διαλογισμός
Ο διαλογισμός είναι ένας άλλος τρόπος για να μειώσετε το άγχος και την εξουθένωση.⁶ Μπορεί επίσης να μειώσει την ανησυχία και την κατάθλιψη και να βελτιώσει την ποιότητα του ύπνου.⁷

Γελάστε καθημερινά
To γέλιο είναι ένα εξαιρετικό φάρμακο. Ο Norman Cousins, ο οποίος το αντιλήφθηκε πρώτος, ξεπέρασε την «ανίατη» ασθένεια του συνδετικού ιστού του παρακολουθώντας ταινίες των Marx Brothers και την τηλεοπτική εκπομπή Candid Camera, όπως περιγράφει λεπτομερώς στο βιβλίο του Anatomy of an Illness as Perceived by the Patient (Ανατομία μιας ασθένειας όπως την αντιλαμβάνεται ο ασθενής) το 1979.

Σκεφτείτε να κάνετε βελονισμό
Αυτή η παραδο φδακή κινεζική τεχνική μπορεί να μειώσει το στρες, την κατάθλιψη και το άγχος.⁸ Επιλέξτε έναν πιστοποιημένο βελονιστή.

Αντιμετωπίστε το τραύμα
Το να αγνοείτε προηγούμενα τραύματα και πληγές από την παιδική ηλικία σημαίνει ότι αφήνετε το σώμα σας να συνεχίσει να διατηρεί αυτό το άγχος. Μιλήστε με έναν σύμβουλο ή έναν έμπιστο φίλο, βρείτε μια ομάδα υποστήριξης ή δοκιμάστε άλλες μεθόδους για να απελευθερώσετε παλιά συναισθηματικά φορτία.
Είναι ενδιαφέρον ότι πρόσφατα διαπιστώθηκε ότι μία και μόνο διαδικτυακή ομαδική συνεδρία EFT μείωσε το στρες, το άγχος και τα επίπεδα επαγγελματικής εξουθένωσης σε νοσηλευτές σε μονάδες Covid-19.⁹

Βιβλιογραφικές αναφορές

1. Arch Oral Biol, 2008; 53: 964–8; Contemp Clin Trials Commun, 2020; 17: 100547
2. Evid Based Complement Alternat Med, 2020; 2020: 8830083
3. Health Place, 2018; 51: 136–50; PLoS One, 2017; 12: e0172200
4. Environ Sci Technol, 2011; 45: 1761–72; Environ Sci Technol, 2010; 44: 3947–55
5. Psychoneuroendocrinology, 2017: 86: 152–168; Psychiatr Clin North Am, 2013; 36: 109–19; J Altern Complement Med, 2008; 14: 939–45; BMC Complement Altern Med, 2013; 13: 113
6. J Holist Nurs, 2021; 39(4): 356–368
7. Front Psychiatry, 2023; 14: 1124344
8. Neurosci Lett, 2010; 484: 47–50
9. Explore (NY), 2021; 17(2): 109–114.