Πώς μπορεί να λυθεί ένα πρόβλημα όπως η διάρροια; Η διαιτολόγος Sandra Mikhail περιγράφει λεπτομερώς τις εξετάσεις που πρέπει να γνωρίζετε για τις κοιλιακές ενοχλήσεις και τι μπορείτε να κάνετε για να ανακουφιστείτε γρήγορα από τα συμπτώματα.

Η διάρροια δεν λαμβάνει υπόψη της τον τόπο και τον χρόνο. Είχα μια από τις χειρότερες εμπειρίες της ζωής μου σε ένα τρένο στην Αίγυπτο, καθώς πήγαινα να δω τις πυραμίδες, αφού είχα φάει ένα σάντουιτς με τυρί. Η τουαλέτα ήταν μια τρύπα στο πάτωμα, και είχα τον σύντροφό μου να φυλάει την πόρτα και να με ρωτάει αν χρειάζομαι υποστήριξη για να "ισορροπήσω".
Ο τύπος διάρροιας που βίωσα είναι γνωστός ως οξεία διάρροια, που συνήθως ορίζεται ως τρεις ή περισσότερες χαλαρές ή υδαρείς κενώσεις την ημέρα, διάρκειας μικρότερης των τεσσάρων εβδομάδων. Αυτή τείνει να είναι η πιο συχνή μορφή και είναι κυρίως μολυσματικής φύσης, που σημαίνει ότι ενδεχομένως έχετε προσβληθεί από βακτηριακή, ιογενή ή παρασιτική λοίμωξη. Όλοι έχουμε ακούσει για τη "γρίπη του στομάχου", επίσης γνωστή ως ιογενής γαστρεντερίτιδα, και αυτή τείνει να είναι μία από τις πιο κοινές αιτίες.
Εάν η διάρροια επιμένει, υπάρχει πιθανότητα να έχετε να κάνετε με κάτι περισσότερο από μια οξεία κρίση χαλαρών κενώσεων. Χαρακτηρίζεται ως χρόνια αν διαρκεί περισσότερο από τέσσερις εβδομάδες, και η ανακάλυψη της αιτίας είναι πολύ πιο περίπλοκη. Πρέπει να αποκλειστεί μια μεγάλη λίστα υποκείμενων προβλημάτων και παθήσεων.
Ακολουθεί ένας οδηγός για τη διερεύνηση που πρέπει να κάνετε και τις πιθανές αιτίες που πρέπει να λάβετε υπόψη σας αν πάσχετε από χρόνια διάρροια, καθώς και τι μπορείτε να κάνετε για να ανακουφίσετε άμεσα αυτά τα προβλήματα της κοιλιάς.

Αποκάλυψη της αιτίας
Υπάρχουν διάφορα τεστ που συνιστώ γενικά ως σημείο εκκίνησης της έρευνας. Ανάλογα με τα αποτελέσματα, μπορεί να χρειαστεί να κάνετε κολονοσκόπηση (εξέταση όπου χρησιμοποιείται μία μικροκάμερα για να εξετάσει το εσωτερικό του ορθού και του παχέος εντέρου). Λάβετε υπόψη σας ότι, αν και ορισμένες καταστάσεις μπορεί να φαίνονται τρομακτικές όταν μαθαίνετε τι είναι, τις περισσότερες φορές η αιτία της χρόνιας διάρροιας είναι διαχειρίσιμη και δεν είναι απειλητική για τη ζωή.

Ορισμένες από τις πιθανές αιτίες περιλαμβάνουν:

- Κοιλιοκάκη.
- Φλεγμονώδης νόσος του εντέρου (IBD).
- Σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου (IBS).
- Υπερανάπτυξη βακτηρίων του λεπτού εντέρου (SIBO).
- Δυσαπορρόφηση χολικών οξέων.
- Τροφικές δυσανεξίες και αλλεργίες.
- Λοιμώξεις όπως το C. Difficile.
- Παγκρεατίτιδα
- Καρκίνοι του εντέρου.

Η διάρροια μπορεί επίσης να είναι παρενέργεια ορισμένων φαρμάκων, όπως:

- Αντιβιοτικά, ιδίως μακρολίδια (π.χ. ερυθρομυκίνη).
- Μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα (ΜΣΑΦ, π.χ. ιβουπροφαίνη).
- Προϊόντα που περιέχουν μαγνήσιο.
- Υπογλυκαιμικοί παράγοντες (π.χ. μετφορμίνη).

IBS ή SIBO;
Τα συμπτώματα του συνδρόμου ευερέθιστου εντέρου (Irritable bowel syndrome - IBS), τα οποία περιλαμβάνουν φούσκωμα, κοιλιακό πόνο ή δυσφορία, μετεωρισμό, διάρροια ή/και δυσκοιλιότητα, είναι παρόμοια με αυτά που βιώνουν τα άτομα με υπερανάπτυξη βακτηρίων του λεπτού εντέρου (Small intestinal bacterial overgrowth – SIBO).

Τι είναι η SIBO;
Η SIBO διαγιγνώσκεται όταν υπάρχει υπερβολικός αριθμός βακτηρίων στο λεπτό έντερο. Σε ένα υγιές πεπτικό σύστημα, ο αριθμός των βακτηρίων στο λεπτό έντερο είναι αρκετά χαμηλός, οπότε όταν ο αριθμός είναι υπερβολικός, είναι συχνά αποτέλεσμα ανατομικής ανωμαλίας ή πεπτικής ασθένειας.
Οι πιο συνηθισμένες συμβατικές αιτίες σχετίζονται με διαταραχές της κινητικότητας (δηλ. καταστάσεις που επιβραδύνουν την κίνηση της τροφής μέσω του λεπτού εντέρου)- δομικά προβλήματα που υπάρχουν κατά μήκος του λεπτού εντέρου, όπως συμφύσεις ή ασθένειες που μπορούν να επηρεάσουν την κινητικότητα της τροφής στο λεπτό έντερο, όπως η νόσος του Crohn και ο διαβήτης.
Το 4 έως 78% των ασθενών με IBS έχουν επίσης SIBO. Αυτό είναι ένα αρκετά μεγάλο χάσμα. Αυτό όμως οφείλεται στο γεγονός ότι η ιατρική κοινότητα δεν έχει καταλήξει ακόμη σε ένα τυποποιημένο τεστ για τη διάγνωση της SIBO.

Διάγνωση της SIBO
Οι περισσότερες περιπτώσεις διαγιγνώσκονται με έναν από τους δύο τύπους τεστ αναπνοής υδρογόνου: το τεστ αναπνοής λακτουλόζης (LBT) ή το τεστ αναπνοής γλυκόζης (GBT). Και τα δύο τεστ μετρούν τις συγκεντρώσεις υδρογόνου και μεθανίου στην αναπνοή.
Εάν ο γιατρός σας συνταγογραφήσει αυτό το τεστ, θα σας ζητηθεί να πιείτε ένα διάλυμα ζάχαρης και στη συνέχεια να δώσετε δείγματα της αναπνοής σας σε διάφορα χρονικά διαστήματα. Εάν ανιχνευθεί υδρογόνο ή/και μεθάνιο εντός 90 λεπτών, θα διαγνωστεί η SIBO.
Η χρονική διάρκεια είναι το κλειδί - γενικά θα χρειαστούν δύο ώρες για να φτάσει το διάλυμα ζάχαρης στο παχύ έντερο, οπότε οποιαδήποτε αύξηση αυτών των αερίων πριν από αυτό το χρονικό διάστημα υποδηλώνει ότι η ζάχαρη επηρεάστηκε από βακτήρια στο λεπτό έντερο.
Η μέθοδος αυτή έχει σημαντικούς διαγνωστικούς περιορισμούς: δεν έχει ευαισθησία και εξειδίκευση, πράγμα που σημαίνει ότι υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να προκύψει ψευδώς θετικό ή ψευδώς αρνητικό αποτέλεσμα.
Η καλύτερη μέθοδος διάγνωσης της SIBO είναι η δειγματοληψία υγρού από το λεπτό έντερο και η καλλιέργεια των βακτηρίων που βρίσκονται σε αυτό το υγρό για να εκτιμηθεί εάν υπάρχει πολύ μεγάλος αριθμός βακτηρίων. Επειδή πρόκειται για μια επεμβατική διαδικασία, χρησιμοποιείται σπάνια στην κλινική πράξη, εκτός εάν ο γαστρεντερολόγος το κρίνει απαραίτητο.

Ρίγανη για τη SIBO
Εάν έχετε διαγνωστεί με SIBO, η κύρια θεραπεία είναι ένας συγκεκριμένος τύπος αντιβιοτικού, που δεν απορροφάται από το στομάχι και επομένως μπορεί να φτάσει στο λεπτό έντερο, όπου μπορεί να εξαλείψει τα βακτήρια που βρίσκει εκεί. Το πιο συνηθισμένο είναι η ριφαξιμίνη, γνωστή και ως Xifaxan.
Αλλά μια εξαιρετική εναλλακτική λύση είναι το έλαιο ρίγανης, ένα φυσικό αντιβιοτικό με τα δραστικά συστατικά θυμόλη και καρβακρόλη. Η καρβακρόλη καταπολεμά ένα πλήθος βακτηριακών στελεχών, ενώ η θυμόλη δρα ως αντιφλεγμονώδης παράγοντας εκτός από την αντιβακτηριακή, αντιιική και αντιμυκητιακή της δράση.
Συζητήστε με τον γαστρεντερολόγο ή τον διαιτολόγο σας το ενδεχόμενο να ακολουθήσετε αυτή την προσέγγιση και το αν θα λειτουργούσε για εσάς. Το πρωτόκολλο που χρησιμοποιώ είναι μια κάψουλα 180-200 mg ελαίου ρίγανης, τρεις φορές την ημέρα με τα γεύματα για τρεις έως έξι εβδομάδες.

Αιτίες χρόνιας διάρροιας που σχετίζονται με τροφές
Πολλές φορές, η αιτία της χρόνιας διάρροιας σχετίζεται με τροφές και απλές διατροφικές αλλαγές μπορούν να οδηγήσουν σε μεγάλη βελτίωση. Αυτές οι πιθανές αιτίες περιλαμβάνουν το IBS, το οποίο μπορεί να βοηθηθεί με μια δίαιτα χαμηλής περιεκτικότητας σε FODMAP (μείωση της ποσότητας των ζυμώσιμων σακχάρων στη διατροφή σας)- τη δυσανεξία στη λακτόζη, η οποία μπορεί να επιλυθεί με μια δίαιτα χαμηλής περιεκτικότητας σε λακτόζη ή δίαιτα χωρίς λακτόζη- την κοιλιοκάκη (μη φυσιολογική αντίδραση του ανοσοποιητικού συστήματος στη γλουτένη)- η οποία μπορεί να ελεγχθεί με την εξάλειψη της γλουτένης από τη διατροφή- και τη δυσαπορρόφηση χολικών οξέων, η οποία μπορεί να βοηθηθεί με τον περιορισμό των λιπαρών στη διατροφή.

Αρχική διερεύνηση για τη χρόνια διάρροια
- Πλήρης αιματολογικός έλεγχος
- CRP (C-αντιδρώσα πρωτεΐνη, δείκτης φλεγμονής)
- Ουρία και ηλεκτρολύτες
- Κοιλιοκάκη
- Επίπεδα σιδήρου και φερριτίνης
- Βιταμίνη Β12
- Καλπροτεκτίνη κοπράνων (δείκτης φλεγμονής)
- Καλλιέργεια κοπράνων και παράσιτα
- Ελαστάση κοπράνων (για τον έλεγχο της παγκρεατικής λειτουργίας)

Θεραπεία της χρόνιας διάρροιας
Αν και η αντιμετώπιση της χρόνιας διάρροιας εξαρτάται από την αιτία, είτε αυτή σχετίζεται με τροφές είτε όχι, υπάρχουν τέσσερα απλά βήματα που είναι σημαντικά για όποιον πάσχει από διάρροια.

Βήμα 1. Ενυδάτωση
Η πρώτη γραμμή θεραπείας θα είναι πάντα η διόρθωση τυχόν απωλειών ηλεκτρολυτών και υγρών. Κάντε τα υγρά τον καλύτερο φίλο σας για τις επόμενες 24 ώρες. Ο στόχος είναι να πίνετε 2-2,5 λίτρα την ημέρα.
Είναι πάντα καλύτερο να έχετε στο φαρμακείο του σπιτιού σας κάποιο διάλυμα επανυδάτωσης από το στόμα. Συνήθως αγοράζονται σε φακελάκια ή δισκία και περιέχουν ένα μείγμα γλυκόζης, νατρίου και καλίου για την πρόληψη της αφυδάτωσης. Μπορείτε όμως εύκολα να φτιάξετε το δικό σας στο σπίτι. Πιείτε αυτό καθ' όλη τη διάρκεια της ημέρας.
Άλλες ευεργετικές επιλογές υγρών περιλαμβάνουν εμφιαλωμένο νερό, ζωμό, αραιωμένο χυμό και αθλητικά ποτά που περιέχουν άλατα όπως νάτριο και κάλιο. Ωστόσο, είναι καλύτερο να αποφεύγετε ροφήματα όπως τα αναψυκτικά, τα smoothies φρούτων και τα ροφήματα με βάση το γάλα, καθώς μπορούν να επιδεινώσουν τη διάρροια.
Προσέξτε αυτά τα σημάδια αφυδάτωσης: να διψάτε, να έχετε σκουρόχρωμα ούρα, να ουρείτε λιγότερο από το κανονικό, να αισθάνεστε εξαιρετικά κουρασμένοι και να ζαλίζεστε. Εάν έχετε οποιοδήποτε από αυτά τα συμπτώματα, θα πρέπει να πίνετε περισσότερο.

Διάλυμα ενυδάτωσης για να φτιάξετε στο σπίτι
Ακολουθούν οι συστάσεις του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας για ένα διάλυμα ενυδάτωσης 1 λίτρου, χρησιμοποιώντας οικιακά κουτάλια μέτρησης για τις ποσότητες:

Συστατικά:

- 1⁄2 κουταλάκι του γλυκού επιτραπέζιο αλάτι
- 1⁄2 κουταλάκι του γλυκού μαγειρική σόδα
- 2 κουταλιές της σούπας επιτραπέζια ζάχαρη
- 4 1/4 φλιτζάνια (1 L) νερό βρύσης (αν είναι ασφαλές για πόση) ή εμφιαλωμένο νερό

Οδηγίες παρασκευής:
1. Προσθέστε 2 φλιτζάνια (500 ml) νερό στο μπουκάλι/δοχείο σας.
2. Προσθέστε τα ξηρά συστατικά και ανακατέψτε ή ανακινήστε τα μέχρι να διαλυθούν.
3. Προσθέστε το υπόλοιπο νερό.

Βήμα 2. Καταναλώστε τροφές που είναι εύκολα ανεκτές
Αν η διάρροια και οι κράμπες στο στομάχι σας έχουν καταλαγιάσει, είστε πιθανώς έτοιμοι για πραγματικό φαγητό, αλλά φυσικά δεν θα σπεύσετε προς ένα κρεμώδες ριζότο μανιταριών ή μια σούπα θαλασσινών.
Ξεκινήστε με εύκολα ανεκτές τροφές που δεν είναι πολύ πλούσιες σε φυτικές ίνες- αυτό δεν σημαίνει, ωστόσο, ότι πρέπει να εξαλείψετε εντελώς τις φυτικές ίνες. Καθώς η διάρροιά σας υποχωρεί, ο στόχος είναι να μειώσετε προσωρινά την ποσότητα των αδιάλυτων φυτικών ινών που καταναλώνετε μέχρι να σχηματιστούν καλύτερα τα κόπρανά σας. Αυτό σημαίνει ότι μπορείτε να εξακολουθείτε να έχετε διαλυτές πηγές φυτικών ινών.
Έχουμε προχωρήσει πέρα από την ξεπερασμένη προσέγγιση των -μπανάνα, ρύζι, πολτός μήλου και φρυγανιά- η οποία στερείται επιστημονικής υποστήριξης, αλλά συστήνεται ευρέως από παιδίατρους και γιατρούς για την προσωρινή ανακούφιση της διάρροιας. (Δείτε τον πίνακα με τον βασικό οδηγό τροφών που είναι καλύτερα ανεκτές καθώς διαχειρίζεστε τη διάρροια).

Βήμα 3. Περιορίστε τις τροφές που επιδεινώνουν τα συμπτώματα
Ορισμένες τροφές είναι γνωστό ότι επιδεινώνουν τη διάρροια, επειδή μπορούν να προκαλέσουν περισσότερα αέρια, φούσκωμα και χαλαρά κόπρανα, προκαλώντας την πολύ γρήγορη μετακίνηση της τροφής στο έντερό σας. Όσο η διάρροια επιμένει, μπορεί να είναι χρήσιμο να αποφύγετε τα ακόλουθα:

• Καφεΐνη στον καφέ, το έντονα παρασκευασμένο μαύρο τσάι και το τσάι, την κόλα και τα ενεργειακά ποτά.
• Τρόφιμα με υψηλή περιεκτικότητα σε αδιάλυτες φυτικές ίνες, όπως ψωμί και δημητριακά ολικής άλεσης ή πολύσπορα, ζυμαρικά ολικής άλεσης, ξηροί καρποί ολικής άλεσης, μπρόκολο, λαχανάκια Βρυξελλών, μαύρα φασόλια, σέλινο και φακές.
• Μεγάλες ποσότητες φρουκτόζης, το σάκχαρο που βρίσκεται στο μέλι, τους χουρμάδες, τα αποξηραμένα φρούτα και το χυμό μήλου, ή πάρα πολλά φρούτα με τη μία.
• Τηγανητά ή λιπαρά τρόφιμα, όπως οτιδήποτε τηγανισμένο σε βούτυρο, τηγανητές πατάτες, πατατάκια και γλυκά.
• Αλκοόλες ζάχαρης που βρίσκονται σε διαιτητικά τρόφιμα, όπως τσίχλες χωρίς ζάχαρη, γλυκά και γαλακτοκομικά προϊόντα υψηλής περιεκτικότητας σε πρωτεΐνες.

Βήμα 4. Συμπληρώστε με σύνεση
Όταν πρόκειται για την ανακούφιση της διάρροιας με συμπληρώματα, μπορεί να βρείτε ότι ο φλοιός ψύλλιου και τα προβιοτικά στελέχη που αναφέρονται παρακάτω είναι χρήσιμα.
Ο φλοιός ψυλλίου χρησιμοποιείται συχνά για την αντιμετώπιση της δυσκοιλιότητας, αλλά μπορείτε επίσης να τον χρησιμοποιήσετε για τη διαχείριση της διάρροιας χάρη στην ικανότητα συγκράτησης νερού στο έντερό σας που διογκώνει τα υδαρή, χαλαρά κόπρανα.
Προτεινόμενη δοσολογία: 1^η ημέρα, ξεκινήστε με 1⁄2 κουταλάκι του γλυκού σε ένα ποτήρι νερό (250 ml), και στη συνέχεια ξεπλύνετε το με ένα άλλο ποτήρι. 2^η ημέρα, αυξήστε την ποσότητα σε 1 κουταλάκι του γλυκού σε ένα ποτήρι νερό και ξεπλύνετε το με ένα άλλο ποτήρι.

Το Lactobacillus rhamnosus είναι ένα προβιοτικό στέλεχος που χρησιμοποιείται για τη θεραπεία και την πρόληψη της διάρροιας που σχετίζεται με αντιβιοτικά και της διάρροιας των ταξιδιωτών.
Προτεινόμενη δοσολογία: Μπορείτε να λαμβάνετε αυτό το στέλεχος δύο ώρες μετά το πρωινό και το δείπνο σε 5-6 δισεκατομμύρια CFU, δύο φορές την ημέρα για τη διάρκεια της αντιβιοτικής σας αγωγής και για μία εβδομάδα μετά.

Το Saccharomyces boulardii είναι μια προβιοτική ζύμη που έχει επίσης χρησιμοποιηθεί για την πρόληψη τόσο της διάρροιας που σχετίζεται με αντιβιοτικά όσο και της διάρροιας των ταξιδιωτών.
Προτεινόμενη δοσολογία: Ακολουθήστε τις οδηγίες που αναγράφονται στην ετικέτα.

Το Enteroccocus faecium SF68 είναι ένα στέλεχος που συναντάται συνήθως στην Ευρώπη και το οποίο έχω χρησιμοποιήσει με τους πελάτες μου τόσο για την πρόληψη όσο και για τη θεραπεία οποιουδήποτε μολυσματικού τύπου διάρροιας.
Προτεινόμενη δοσολογία: Για την πρόληψη της διάρροιας, πάρτε δύο κάψουλες ημερησίως για δύο εβδομάδες. Για θεραπεία, πάρτε τρεις κάψουλες ημερησίως για την πρώτη εβδομάδα, και στη συνέχεια μειώστε σε δύο κάψουλες από τη δεύτερη εβδομάδα.

Συνταγές, φιλικές για την κοιλιά!
Μετά από μια περίπτωση διάρροιας, η όρεξή σας μπορεί να μην είναι η καλύτερη δυνατή και η εστίαση θα πρέπει να είναι στην ενυδάτωση και τη σταδιακή αύξηση της δύναμης και της ενέργειάς σας μέσω του φαγητού καθώς η όρεξή σας επιστρέφει. Οι παρακάτω προτάσεις συνταγών είναι καλύτερο να διατηρηθούν για όταν είστε έτοιμοι να εισαγάγετε φαγητό, διατηρώντας τις αδιάλυτες φυτικές ίνες στο ελάχιστο.

Πουτίγκα ρυζιού
Συστατικά (για 4 άτομα)
- 4 1/4 φλιτζάνια (1 λίτρο) γάλα φυτικής προέλευσης (σόγιας ή βρώμης)
- 1/2 φλιτζάνι (100 γρ.) λευκό ρύζι
- 1 κουταλιά της σούπας ζάχαρη (ή 1/4 κουταλάκι του γλυκού στέβια)
- 1 ξυλάκι κανέλας
- 2 κουταλιές της σούπας βανίλια

Οποιοδήποτε φρούτο μπορείτε να ανεχτείτε

Εκτέλεση
1. Ρίχνετε το γάλα σε μια μεσαίου μεγέθους κατσαρόλα και το αφήνετε να σιγοβράσει έντονα, λίγο κάτω από τον βρασμό, στη συνέχεια μειώνετε τη φωτιά, προσθέτετε το ρύζι και σιγοβράζετε σε χαμηλή φωτιά για να συνεχίσει το μαγείρεμα.
2. Προσθέστε τη ζάχαρη και το ξυλάκι κανέλας και ανακατεύετε συχνά για 35-40 λεπτά, μέχρι το ρύζι να μαλακώσει.
3. Σβήνετε τη φωτιά και ανακατεύετε μέσα τη βανίλια. Το μείγμα θα πρέπει να μοιάζει με τη σύσταση ρευστού πόριτζ, αλλά θα συνεχίσει να πήζει καθώς κρυώνει.
4. Αφαιρέστε το ξυλάκι κανέλας και μεταφέρετε την πουτίγκα σε ένα μεγάλο πιάτο σερβιρίσματος. Αφήστε την πουτίγκα να κρυώσει σε θερμοκρασία δωματίου και, στη συνέχεια, βάλτε τη στο ψυγείο μέχρι να είστε έτοιμοι να τη σερβίρετε.

Κριθαράκι με λεμόνι και αρακά
Συστατικά (για 4 άτομα)

- 1 κουταλιά της σούπας έξτρα παρθένο ελαιόλαδο
- 1 φλιτζάνι (200 γρ.) κριθαράκι
- 1 κουταλιά της σούπας αποξηραμένο θυμάρι
- 1 μικρή σκελίδα σκόρδο, ψιλοκομμένη
- 2 φλιτζάνια (500 ml) ζωμό λαχανικών
- 1/2 φλιτζάνι (125 ml) κρέμα βρώμης ή σόγιας
- Χυμός και ξύσμα από 1 μικρό λεμόνι
- 1 1/2 φλιτζάνια (200 γρ.) κατεψυγμένο αρακά, αποψυγμένο κάτω από ζεστό νερό

Εκτέλεση
1. Σε ένα τηγάνι ζεσταίνετε το ελαιόλαδο, προσθέτετε το κριθαράκι και το ανακατεύετε για περίπου 1 λεπτό μέχρι να καβουρδιστεί ελαφρώς.
2. Προσθέστε το θυμάρι και το σκόρδο και ανακατέψτε μέχρι να αρωματιστούν και να ενωθούν καλά.
3. Προσθέστε τον ζωμό, μία κουτάλα τη φορά, ανακατεύοντας μέχρι να τον προσθέσετε όλο. Φέρτε σε βρασμό και στη συνέχεια σιγοβράστε σε χαμηλή θερμοκρασία, σκεπασμένο, για 10 λεπτά, μέχρι το κριθαράκι να απορροφήσει τα υγρά.
4. Αφαιρέστε το καπάκι και προσθέστε την κρέμα, το χυμό και το ξύσμα λεμονιού και τον αρακά. Ανακατεύετε μέχρι ο αρακάς να μαγειρευτεί αλλά να παραμείνει ακόμα καταπράσινος. (Σημείωση: προσπαθήστε να μην παραμαγειρέψετε τον αρακά).
5. Αλατοπιπερώνετε και, ως προαιρετική προσθήκη, τρίβετε από πάνω λίγη παρμεζάνα και σερβίρετε.

Εύκολα ανεκτά τρόφιμα

Ψωμί, σιτηρά και δημητριακά

- Κριθάρι
- Ζυμαρικά χωρίς γλουτένη
- Βρώμη (μαγειρεμένη)
- Κανονικά ζυμαρικά
- Νουντλς από ρύζι
- Σιμιγδάλι
- Ψωμί με προζύμι
- Ψωμί από σπέλτα
 - Λευκό ψωμί
- Λευκό αλεύρι
- Λευκό ρύζι

Λαχανικά
(προσωρινά επιλέξτε καλά μαγειρεμένα αντί για ωμά)
- Σπαράγγια
- Καρότα
- Αγγούρι
- Μανιτάρια
- Πατάτες (χωρίς φλούδα)
- Κολοκύθα (χωρίς φλούδα)
- Τοματοπολτός και πουρές ντομάτας
- Κολοκυθάκια

Φρούτα

(όχι περισσότερες από δύο μερίδες την ημέρα)
- Αβοκάντο
- Μπανάνες
- Βατόμουρα
- Μάνγκο
- Πορτοκάλια
- Αχλάδια
- Πεπόνι
- Καρπούζι χωρίς σπόρους
- Φράουλες

Ζωικά και εναλλακτικές λύσεις

(αποφύγετε το σκληρό, αλεσμένο κρέας)
- Ρεβίθια (1⁄4 φλιτζάνι, σε κονσέρβα, θα πρέπει να είναι καλά ανεκτά)
- Αβγά
- Άπαχο μοσχαρίσιο κρέας
- Πουλερικά
- Τόφου

Γαλακτοκομικά και εναλλακτικά
(επιλέξτε προσωρινά επιλογές χωρίς λακτόζη)
- Φυσικό ελληνικό γιαούρτι
- Γάλα βρώμης
- Γάλα σόγιας και φυσικά γιαούρτια σόγιας
- Ξηροί καρποί και σπόροι
- Απαλό βούτυρο ξηρών καρπών (π.χ. βούτυρο αμυγδάλου)
- Σπόροι Τσία
- Αλεσμένοι λιναρόσποροι

Απόσπασμα από το  The Gut Chronicles  της Sandra Mikhail 
Οι συμβουλές που δημοσιεύονται σε αυτό το άρθρο, σε καμία περίπτωση δεν μπορούν να αντικαταστήσουν τη γνώμη του ιατρού σας. Συμβουλευτείτε τον ιατρό σας πριν από την εφαρμογή ή χρήση οποιασδήποτε διατροφικής συνταγής, αγωγής, συμπλήρωμα διατροφής ή βοτάνου.

Είτε το συνειδητοποιούμε είτε όχι, πληττόμαστε σχεδόν καθημερινά πλέον από γεγονότα και βιώματα που μας διαταράσσουν και δημιουργούν ανησυχία, σύγχυση ή και φόβο μέσα μας και γύρω μας. Ανάμεικτα με αυτά, προσλαμβάνουμε επίσης εικόνες και μηνύματα που μιλούν για πρόοδο –κυρίως μέσω της τεχνολογίας- , εξέλιξη, ξεγνοιασιά και αισιοδοξία. Αυτά τα αλληλοσυγκρουόμενα μηνύματα που φαινομενικά ομογενοποιούνται σε μια ενιαία, ‘συνηθισμένη’ πραγματικότητα, έχουν μια συγκεχυμένη και μάλλον όχι θετική ούτε καθησυχαστική επίπτωση στους περισσότερους ανθρώπους.

Το κλίμα, όποιοι και αν είναι οι λόγοι για τους οποίους συμβαίνει αυτό, μεταβάλλεται προς μια κατεύθυνση απρόβλεπτη και ως φαίνεται, γεμάτη κινδύνους. Αυτό το βλέπει, το νοιώθει και το αντιλαμβάνεται ο καθένας πλέον. Η Φύση, η μάνα-αγκαλιά που συντηρούσε και περιέβαλλε πάντα σαν δεδομένη φυσική σταθερά την ανθρώπινη ύπαρξη και δράση –στις όποιες, καλές ή κακές, θεσπέσιες ή φρικαλέες στιγμές της- τώρα αρχίζει να αποδεικνύεται όλο και πιο απρόβλεπτη, ευεπηρέαστη και τελικά απροστάτευτη. Η τεχνολογία ανατρέπει με ταχύ ρυθμό όλα όσα γνωρίζαμε μέχρι πρόσφατα ως δεδομένα και ανακαλύπτουμε τον εαυτό μας όλο και περισσότερο εξαρτημένο από αυτήν με τρόπους που δεν μπορούμε όχι μόνον να ελέγξουμε αλλά ούτε καν να αντιληφθούμε. Πόλεμοι ανακοινώνονται ή προετοιμάζονται, νέα άγνωστα όπλα χρησιμοποιούνται. Νέοι κίνδυνοι για την υγεία και νέες, εξαιρετικά παρεμβατικές και με άγνωστες πιθανές συνέπειες ιατρικές μέθοδοι αντιμετώπισής τους προτείνονται ή και επιβάλλονται. Το περιβάλλον, είτε το νοιώθουμε συνειδητά είτε όχι, μεταβάλλεται και τα σώματά μας βιώνουν επακριβώς τις αλλαγές αυτές, ανεξάρτητα του τι διακρίνει και συνειδητοποιεί ο νους μας. Και θα μπορούσαμε βέβαια να απαριθμήσουμε πολλά ακόμη.

Μέσα σε ένα τέτοιο πλαίσιο, δεν θα πρέπει να περιμένουμε από τον εαυτό μας να παραμένει ανεπηρέαστος και ‘ήρεμος’ ούτε φυσικά να του καταλογίζουμε ‘έλλειψη ψυχραιμίας και αισιοδοξίας’ και να τον κατηγορούμε γι’ αυτό. Όσο και αν η πίστη, η αισιοδοξία και η θετική σκέψη είναι απαραίτητες, άλλο τόσο είναι αληθινό το ότι οι ευαίσθητες όψεις του ψυχισμού μας χρειάζονται κατανόηση, φροντίδα και στήριξη, όχι για να ‘εξαλείψουν’ τις επιπτώσεις της πραγματικότητας –ούτε γίνεται ούτε και θα ήταν καν επιθυμητή μια τέτοια ‘αναισθητοποίηση’ - αλλά για να μας προστατεύουν και να μας γαληνεύουν προκειμένου να αντεπεξέλθουμε στις συνθήκες της ζωής. Είναι πολύ βασικό το να δημιουργήσουμε μια σχέση κατανόησης, σεβασμού και εμπιστοσύνης με τον υποσυνείδητο εαυτό μας, με το ευάλωτο κομμάτι μας, που δέχεται, υφίσταται, υπομένει και αφομοιώνει τα βιώματά μας. Αποτελεί την εσωτερική μας πραγματικότητα, ένα πολύ βασικό στοιχείο της αλήθειας μας και μια απαραίτητη πυξίδα στο δρόμο για την ψυχική και σωματική μας ευεξία, γνώση και ποιότητα ζωής. Είναι όχι απλά καλό αλλά και απαραίτητο να αφουγκραζόμαστε το ψυχικό επίπεδο, να προσπαθούμε να ανταποκρινόμαστε στις ανάγκες του, να απαλύνουμε τους πόνους του και να του επιτρέπουμε να μας αποκαλύπτει το δρόμο μέσα από τον οποίο ούτως ή άλλως πορεύεται η αυθεντική προσωπική μας εμπειρία.

Ως προς τα ανθοϊάματα, ανάμεσα σε εκείνα που καλούνται να υποστηρίξουν τις ευρείες ανάγκες για μια γενικής φύσης ψυχραιμία και γαλήνη σε συνθήκες αναστάτωσης, είναι κατ’ αρχήν αυτά που περιέχονται στη γνωστή σύσταση Rescue Remedy του Dr. Bach, στο γνωστό σύνθετο ανθοΐαμα για καταστάσεις πρώτης ανάγκης: Rock Rose για τον τρόμο, Star of Bethlehem για το σοκ, Cherry Plum για την υπερένταση που φτάνει στα όρια απώλειας του ελέγχου, Clematis για την ικανότητα να παραμένουμε παρόντες και σε επαφή με την πραγματικότητα όταν ζούμε καταστάσεις που βιώνουμε σαν απειλή, Impatiens για να έχουμε την γαλήνη και την ψυχραιμία που δίνει η υπομονή και η ικανότητα διαχείρισης του χρόνου.

Στον συνδυασμό Yarrow Environmental Solution (YES) της FES, σε μια βάση θαλασσινού άλατος και βάμματος των φυτών Αχιλλέα (Achillea millefolium, Yarrow) και Εχινάτσια (Echinacea purpurea), περιέχονται τα ανθοϊάματα από τα λουλούδια της Αχιλλέας (Achillea Millefolium) - λευκά (Yarrow), ροζ (Pink Yarrow) και κίτρινα (Golden Yarrow) - για την προστασία και ενίσχυση των διαφορετικών επιπέδων του ανθρώπινου ενεργειακού πεδίου, της Εχινάτσιας (Echinacea purpurea) για την αποκατάσταση και την ενίσχυση της εσωτερικής του συνοχής, και της Άρνικας (Arnica mollis) για την επούλωση των ψυχικών τραυμάτων και πληγών.

Ας αναφερθούμε επίσης στον γνωστό, δυνατό συνδυασμό ιαμάτων ‘πρώτης ανάγκης’ Emergency Essence από την συλλογή Australian Bush Flower Essences, στον εξαιρετικό συνδυασμό Immediate Relief των Living Tree Orchids, στο Crisis Rescue (το Bach Rescue Remedy εμπλουτισμένο με Arnica και Echinacea της FES) ίαμα πρώτης ανάγκης της ‘Ανθρώπου Φύσις’ κ.α.

Είναι ίσως χρήσιμο για τους περισσότερους το να χρησιμοποιούν, ίσως και συστηματικά στη διάρκεια της ημέρας ή τουλάχιστον το βράδυ πριν τον ύπνο, αυτούς ή ανάλογους συνδυασμούς για ηρεμία και διατήρηση ενός αισθήματος ασφάλειας μέσα στην ψυχικά ή και υλικά διαταραγμένη πραγματικότητα που ζούμε.

Ας σκεφθούμε ακόμη τα ανθοϊάματα της FES California Valerian, για όλες τις περιπτώσεις που η αγωνία για το παρόν και το μέλλον αφορά στα προσωπικά μας προβλήματα επιβίωσης και στην δυνατότητά μας να αντεπεξέλθουμε σ’ αυτά, και Scotch Broom αν η αγωνία σχετίζεται με την τύχη του κόσμου και του πλανήτη.

Η Μαρίνα Αγγελή είναι ιατρός με ειδίκευση στην ψυχιατρική, εκπαίδευση στην Συστημική Ψυχοθεραπεία και πολυετή ενασχόληση με εναλλακτικές θεραπείες και κυρίως με τη μέθοδο των Ανθοϊαμάτων και τις θεραπευτικές εφαρμογές τους στην αντιμετώπιση ψυχολογικών προβλημάτων. Έχει γράψει πολλά άρθρα και εργασίες για τα Ανθοϊάματα καθώς και το βιβλίο 'Ανθοθεραπεία με τα Ιάματα Μπαχ'. 

Στο άρθρο αυτό θα παρουσιάσουμε μελέτες που δείχνουν πως διάφορα συμπληρώματα διατροφής και βότανα είναι αποτελεσματικά για την αντιμετώπιση της υπέρτασης.

Συνένζυμο Q10
Μια δοκιμή που περιλάμβανε 109 συμπτωματικούς υπερτασικούς ασθενείς που λάμβαναν συμπλήρωμα CoQ10 (75–360mg/ημέρα) ανέφερε σημαντική μείωση στη μέση συστολική (από 159 σε 147mmHg) και διαστολική (από 94 σε 85mmHg) αρτηριακή πίεση. Μετά από 4,4 μήνες κατά μέσο όρο, το 37% των ασθενών μπόρεσε να διακόψει ένα αντιυπερτασικό φάρμακο, το 11% διέκοψε δύο φάρμακα και το 4% διέκοψε τρία φάρμακα. Μόνο το 3% απαιτούσε την προσθήκη ενός αντιυπερτασικού φαρμάκου και κανένα δεν χρειάστηκε την προσθήκη περισσότερων από ένα φαρμάκων. Είναι σημαντικό ότι το 25% όλων των ασθενών ήταν σε θέση να ελέγξουν την αρτηριακή τους πίεση μόνο με συμπλήρωμα CoQ10 (1). Σε ασθενείς που δίδονταν 60mg/ημέρα CoQ10 για 12 εβδομάδες μειώθηκε η συστολική τους πίεση 18mmHg, κάτι που δείχνει ότι «το CoQ10 μπορεί να προσφέρεται με ασφάλεια σε υπερτασικούς ασθενείς ως μια εναλλακτική θεραπευτική επιλογή» (2). Μια μελέτη σε ασθενείς με υπέρταση και στεφανιαία αρτηριακή νόσο που λάμβαναν 60mg CoQ10 δυο φορές την ημέρα αποκάλυψε ότι «το συνένζυμο Q10 μείωσε την αρτηριακή πίεση πιθανώς μειώνοντας το οξειδωτικό στρες και την απόκριση ινσουλίνης σε ασθενείς που λάμβαναν αντιυπερτασικά φάρμακα» (3). Μια σε βάθος ανασκόπηση εξέτασε τυχαιοποιημένες ελεγχόμενες δοκιμές που χρησιμοποίησαν συμπληρώματα CoQ10, για τουλάχιστον τρεις εβδομάδες, για τη θεραπεία της πρωτοπαθούς υπέρτασης. Η θεραπεία με CoQ10 είχε ως αποτέλεσμα τη μέση μείωση της συστολικής αρτηριακής πίεσης 11mmHg και τη μέση μείωση της διαστολικής αρτηριακής πίεσης 7mmHg (4). Μια μετα-ανάλυση 12 κλινικών δοκιμών κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η συμπλήρωση CoQ10 σε υπερτασικούς ασθενείς μπορεί να μειώσει τη συστολική αρτηριακή πίεση έως και 17mmHg και τη διαστολική αρτηριακή πίεση έως και 10mmHg χωρίς σημαντικές παρενέργειες. Αυτή η μετα-ανάλυση σημείωσε ότι σε πολλές από τις μελέτες που συμπεριλήφθηκαν, οι ασθενείς ήταν σε θέση να διακόψουν τη φαρμακευτική αγωγή (5).

Μαγνήσιο
Σε μια μετα-ανάλυση επτά μελετών στις οποίες συμμετείχαν ασθενείς με συστολική αρτηριακή πίεση άνω των 155mmHg που είχαν λάβει αντιϋπερτασική φαρμακευτική αγωγή για τουλάχιστον έξι μήνες, η λήψη μαγνησίου έδειξε ότι μειώνει σημαντικά την συστολική και διαστολική αρτηριακή πίεση κατά μέσο όρο 18,7mmHg και 10,9mmHg αντίστοιχα (6).
Σε μια κλινική δοκιμή συμμετείχαν 48 ασθενείς με ήπια χωρίς επιπλοκή υπέρταση και τυχαιοποιήθηκαν σε 600mg/ημέρα από του στόματος πιδολικού μαγνησίου και συστάσεις για τρόπο ζωής ή συστάσεις τρόπου ζωής ως ομάδα ελέγχου για 12 εβδομάδες. Οι μέσες συστολικές πιέσεις 24 ωρών μειώθηκαν κατά 5,6±2,7mmHg και οι διαστολικές πιέσεις μειώθηκαν κατά 2,8±1,8mmHg σε σύγκριση με τα άτομα της ομάδας ελέγχου (7).
Σε 82 διαβητικούς υπερτασικούς ενήλικες με τεκμηριωμένη υπομαγνησιαιμία που λάμβαναν καπτοπρίλη (αναστολέας του μετατρεπτικού ενζύμου της αγγειοτασίνης) αλλά όχι διουρητικά, η συμπλήρωση με 2,5 g χλωριούχου μαγνησίου σε διάστημα 4 μηνών μείωσε τη συστολική πίεση κατά 20,4±15,9mmHg σε σύγκριση με 4,7±12,7mmHg με εικονικό φάρμακο. Η παρέμβαση με μαγνήσιο μείωσε τη διαστολική πίεση κατά 8,7±16,3mmHg έναντι 1,2±12,6mmHg στην ομάδα του εικονικού φαρμάκου (8).

Κουερσετίνη
Μια δοκιμή σε 93 υπέρβαρους ή παχύσαρκους ανθρώπους έδειξε ότι 150mg κουερσετίνης ημερησίως για έξι εβδομάδες μείωσε τη συστολική αρτηριακή πίεση κατά 2,6mmHg (9). Σε μια ξεχωριστή τυχαιοποιημένη ελεγχόμενη δοκιμή, 49 άντρες κατανάλωναν 150mg κουερσετίνης ή εικονικό φάρμακο κάθε μέρα για οκτώ εβδομάδες. Τα άτομα που λάμβαναν κουερσετίνη εμφάνισαν μείωση 5,7mmHg στην 4ωρη μεταγευματική αρτηριακή πίεση, ενώ η αρτηριακή πίεση των αποδεκτών του εικονικού φαρμάκου δεν άλλαξε σημαντικά (10). Μια τυχαιοποιημένη ελεγχόμενη δοκιμή του 2015 διαπίστωσε ότι σε υπερτασικούς ασθενείς έξι εβδομάδες θεραπείας με 162mg κουερσετίνης καθημερινά μείωσαν την 24ωρη περιπατητική αρτηριακή πίεση κατά 3,6mmHg σε σύγκριση με το εικονικό φάρμακο (11). Άλλες δοκιμές που χρησιμοποίησαν διαφορετικές δόσεις κουερσετίνης και διάρκεια θεραπείας έδειξαν επίσης ότι αυτό το φλαβονοειδές μειώνει αποτελεσματικά την αρτηριακή πίεση (12-13).

Μελατονίνη
Η μη ελεγχόμενη νυχτερινή υπέρταση είναι ένα σοβαρό πρόβλημα. Η αύξηση της αρτηριακής πίεσης τη νύχτα συμβάλλει σε καρδιαγγειακή νόσο και θνησιμότητα και είναι ιδιαίτερα διαδεδομένη σε άτομα με υπνική άπνοια. Σε μία μετα-ανάλυση των δεδομένων από επτά μελέτες, 2-3mg μελατονίνης ελεγχόμενης απελευθέρωσης κατά την κατάκλιση μείωσαν τη νυχτερινή συστολική αρτηριακή πίεση κατά 6mmHg και τη νυχτερινή διαστολική πίεση κατά 3,5mmHg (14).

Ιχθυέλαιο
Μια ανασκόπηση σε 36 διαφορετικές δοκιμές που χρησιμοποίησαν συμπληρώματα ιχθυελαίου για τη θεραπεία της υπέρτασης διαπίστωσε ότι το ιχθυέλαιο μειώνει τόσο τη συστολική όσο και τη διαστολική αρτηριακή πίεση. Η μέση δόση ιχθυελαίου που χρησιμοποιήθηκε σε αυτές τις δοκιμές ήταν 3,7 γραμμάρια ανά ημέρα (15). Μια ανάλυση 70 τυχαιοποιημένων ελεγχόμενων δοκιμών διαπίστωσε ότι τα συμπληρώματα ιχθυελαίου μείωσαν τόσο την συστολική όσο και τη διαστολική αρτηριακή πίεση, με τα ισχυρότερα αποτελέσματα σε εκείνους με μη θεραπευμένη υπέρταση. Απαιτήθηκαν ποσά άνω των 2000mg για τη μείωση της διαστολικής αρτηριακής πίεσης (16).

Σκόρδο
Δύο ξεχωριστές μετα-αναλύσεις κατέδειξαν σημαντικές επιδράσεις του σκόρδου στη μείωση της αρτηριακής πίεσης σε άτομα με υπέρταση. Η πρώτη μετα-ανάλυση έδειξε μέση μείωση στην υπερτασική υποομάδα κατά 8,4±2,8mmHg για συστολική πίεση και 7,3±1,5mmHg για διαστολική πίεση (17). Στη δεύτερη μετα-ανάλυση για τους υπερτασικούς συμμετέχοντες, οι παρεμβάσεις με σκόρδο μείωσαν τη συστολική πίεση κατά μέσο όρο 16,3mmHg και τη διαστολική πίεση κατά μέσο όρο 9,3mmHg σε σύγκριση με το εικονικό φάρμακο (18).

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
1. Mol Aspects Med. 1994;15 Suppl:S265-72.
2. South Med J. 2001 Nov;94(11):1112-7.
3. J Hum Hypertens. 1999 Mar;13(3):203-8.
4. Cochrane Database Syst Rev. 2009 Oct 7;(4):CD007435.
5. J Hum Hypertens. 2007 Apr;21(4):297-306.
6. Magnes Res. 2013 Jul-Sep;26(3):93-9.
7. Am J Hypertens. 2009 Oct;22(10):1070-5.
8. J Hum Hypertens. 2009 Apr;23(4):245-51.
9. Br J Nutr. 2009 Oct;102(7):1065-74.
10. Nutr Metab Cardiovasc Dis. 2013 May;23(5):403-9.
11. Br J Nutr. 2015 Oct 28;114(8):1263-77.
12. J Nutr. 2007 Nov;137(11):2405-11.
13. Int J Prev Med. 2013 Jul;4(7):777-85.
14. Vasc Health Risk Manag. 2011;7:577-84.
15. J Hypertens. 2002 Aug;20(8):1493-9.
16. Am J Hypertens. 2014 Jul;27(7):885-96.
17. BMC Cardiovasc Disord. 2008 Jun 16;8:13.
18. Ann Pharmacother. 2008 Dec;42(12):1766-71.

Ο Μάριος Δημόπουλος γεννήθηκε το 1975 στον Πειραιά. Σπούδασε αρχικά φιλολογία με ειδικότητα στη γλωσσολογία στη Φιλοσοφική Σχολή του Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Στη συνέχεια λόγω του ενδιαφέροντός του στις φυσικές και εναλλακτικές θεραπείες σπούδασε στο εξωτερικό διατροφολογία και φυσικοπαθητική (naturopathy). Έχει ειδικευθεί στη χρήση διατροφικών συμπληρωμάτων και εστιάζει την έρευνά του στην πρόληψη των ασθενειών με σωστή διατροφή, με χορήγηση βιταμινών, μετάλλων και αντιοξειδωτικών ουσιών υπό μορφή διατροφικών συμπληρωμάτων και με χορήγηση φαρμακευτικών φυτών και βοτάνων. Είναι καθηγητής διατροφολογίας στη σχολή Natural Health Science (Ελλάδα), όπου διδάσκει για τα διατροφικά συμπληρώματα σε φαρμακοποιούς, διαιτολόγους, διατροφολόγους και εναλλακτικούς θεραπευτές. Ο Μάριος Δημόπουλος έχει γράψει 36 βιβλία για θέματα υγείας. Εδώ το πλήρες βιογραφικό του.

Άνοιγμα PDF