Υπάρχει σημαντική συζήτηση για το κατά πόσο επηρεάστηκε η ψυχική υγεία των παιδιών και των εφήβων από τις διαταραχές και τους περιορισμούς που επιβλήθηκαν κατά την διάρκεια της πανδημίας Covid-19. Συστηματική ανασκόπηση και μετα-ανάλυση 53 μελετών που έγιναν σε περισσότερα από 40.000 παιδιά και εφήβους έως 19 ετών σε δώδεκα χώρες διαπιστώνει αύξηση των συμπτωμάτων κατάθλιψης κατά τη διάρκεια της πανδημίας Covid-19.

Η αύξηση αυτή εντοπίζεται ιδίως μεταξύ των κοριτσιών, όσων προέρχονται από περιβάλλον με σχετικά υψηλότερο εισόδημα και όσων ζουν στη Βόρεια Αμερική και στην Ευρώπη. Η έρευνα, με επικεφαλής την ερευνήτρια Σέρι Μάντιγκαν από το Πανεπιστήμιο του Κάλγκαρι στον Καναδά, δημοσιεύτηκε στο περιοδικό «JAMA Pediatrics». Επίσης, διαπιστώθηκε ότι τα συμπτώματα άγχους σε παιδιά και εφήβους αυξήθηκαν ελαφρώς κατά τη διάρκεια της πανδημίας, αν και υπήρχαν κάποιες ενδείξεις ότι η αύξηση ήταν μεγαλύτερη σε όσα προέρχονται από περιβάλλον με σχετικά υψηλότερο εισόδημα. Οι μεγαλύτερες αλλαγές στα συμπτώματα κατάθλιψης και άγχους για τα παιδιά που προέρχονταν από υψηλότερα εισοδηματικά στρώματα θα μπορούσε να σχετίζεται, σύμφωνα με τους ερευνητές, με τη μεγαλύτερη πρόσβαση σε ψηφιακές συσκευές και τη γνωστή συσχέτισή τους με την κατάθλιψη. Είναι επίσης πιθανό αυτά τα παιδιά να είχαν περισσότερες διαταραχές της ρουτίνας τους, όπως ακύρωση εξωσχολικών δραστηριοτήτων. Τέλος, η μελέτη εντόπισε-όπως και άλλες μελέτες που σχετίζονται με την ψυχική υγεία- αύξηση των διατροφικών διαταραχών και των επισκέψεων σε τμήματα επειγόντων περιστατικών για απόπειρες αυτοκτονίας και αυτοκτονικό ιδεασμό κατά τη διάρκεια της πανδημίας.

Πηγή: doi: 10.1001/jamapediatrics.2023.0846

Ένα αρκετά συχνό πρόβλημα στις μέρες μας, στη διατήρηση ή μείωση του σωματικού βάρους, είναι η διαρκής πείνα ή το αίσθημα ανάγκης για γλυκό που οδηγεί συνήθως σε υπερκατανάλωση φαγητού ή/ και συχνή κατανάλωση γλυκών, ζάχαρης ή τροφίμων που έχουν γλυκαντικές ουσίες. 

Ποιος είναι ο ορισμός της πείνας;
Πείνα ονομάζεται η έντονη επιθυμία που δίνει σήμα στον οργανισμό ότι χρειάζεται τροφή. Το αίσθημα αυτό συνήθως εμφανίζεται εξαιτίας δύο παραγόντων. Πρώτος στη λίστα είναι το άδειο στομάχι που συστέλλεται και «γουργουρίζει» δηλώνοντας την έλλειψη τροφής. Το άδειο στομάχι πυροδοτεί την έκκριση της γκρελίνης, που είναι η ορμόνη της πείνας. Η γκρελίνη στέλνει σήμα στον εγκέφαλο και σηματοδοτεί την πείνα. Όσο πιο υψηλά είναι τα επίπεδά της, τόσο πιο έντονη είναι η ανάγκη για φαγητό. Ο άλλος παράγοντας είναι η έλλειψη κάποιων θρεπτικών συστατικών από την κυκλοφορία του αίματος. Η πείνα και η όρεξη καθορίζονται από τα επίπεδα γλυκόζης, αμινοξέων και λιπαρών οξέων στο αίμα. Όσο πιο χαμηλά είναι τα επίπεδά τους τόσο αυξάνεται το αίσθημα της πείνας προκειμένου να αναπληρώσει το σώμα την έλλειψη ενέργειας.
Αντίστοιχα, το σώμα θεωρεί ότι υπάρχει επάρκεια ενέργειας όταν τα επίπεδα των θρεπτικών συστατικών είναι υψηλά και έτσι μειώνει το αίσθημα της πείνας.

Εγώ γιατί πεινάω συνέχεια;
Το αέναο αίσθημα πείνας μπορεί να προέρχεται από διάφορους παράγοντες.
Αρχικά, η μειωμένη πρόσληψη πρωτεΐνης. Η πρωτεΐνη είναι ένα θρεπτικό συστατικό που βοηθά να επέλθει πιο γρήγορα ο κορεσμός και να διατηρηθεί το αίσθημα πληρότητας για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα από την κατανάλωση ενός γεύματος χωρίς ή με μειωμένη ποσότητα πρωτεΐνης.
Έπειτα, εκτός της πρωτεΐνης, τα λιπαρά τρόφιμα καθυστερούν τη γαστρική κένωση και διατηρούν το αίσθημα πληρότητας για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα. Παρόλα αυτά πρέπει να είμαστε ιδιαίτερα προσεκτικοί με τις επιλογές μας, καθώς είναι πολύ εύκολο να πέσουμε στην παγίδα και να επιλέξουμε τρόφιμα με κορεσμένα και τρανς λιπαρά που οδηγούν σε αναρίθμητα προβλήματα υγείας. Γι αυτό, επιλέγουμε τρόφιμα αυξημένα σε καλής ποιότητας λιπαρά (π.χ. ελαιόλαδο, ελιές, ξηρούς καρπούς, λιπαρά ψάρια).
Επίσης, μια διατροφή χαμηλή σε φυτικές ίνες μπορεί να δημιουργεί ένα μόνιμο αίσθημα πείνας. Οι φυτικές ίνες καθορίζουν επίσης την ταχύτητα του κορεσμού και του αισθήματος της πείνας. Τα συστατικά αυτά έχουν την ιδιότητα να διογκώνονται μετά την κατανάλωσή τους και να γεμίζουν πιο γρήγορα το στομάχι. Έτσι, ο κορεσμός επέρχεται πιο γρήγορα και διατηρείται για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα, καθώς καθυστερούν τη γαστρική κένωση και η πέψη γίνεται με πιο αργό ρυθμό.
Επιπλέον, η κατανάλωση νερού συμβάλει σημαντικά στη ρύθμιση της πείνας. Το νερό και ιδίως η κατανάλωσή του πριν το γεύμα οδηγεί πιο γρήγορα στο αίσθημα πληρότητας. Συχνό είναι το φαινόμενο της σύγχυσης μεταξύ δίψας και πείνας για αυτό φροντίζουμε να ενυδατώνουμε τον οργανισμό επαρκώς.
Άλλοι παράγοντες που επηρεάζουν την πείνα είναι η έλλειψη ύπνου, η κατανάλωση αλκοόλ, η λήψη φαρμάκων (αντικαταθλιπτικά, κορτικοστεροειδή, αντιεπιληπτικά κ.α)

Μήπως όμως είναι συναισθηματική πείνα;
Το αίσθημα της πείνας μπορεί να οφείλεται πέρα από βιολογικούς και σε ψυχολογικούς παράγοντες. Συναισθήματα όπως άγχος, πίεση, στεναχώρια ή και βαρεμάρα μπορεί να οδηγήσουν στην ανάγκη κατανάλωσης τροφής προκειμένου να περιοριστεί το εκάστοτε συναίσθημα.
Το στρες είναι ένας από τους πιο συνηθισμένους λόγους εμφάνισης συναισθηματικής πείνας. Η κορτιζόλη, που είναι η ορμόνη του στρες, αυξάνει το αίσθημα της πείνας. Συνήθως, τα άτομα με χρόνιο στρες καταλήγουν σε λανθασμένες διατροφικές επιλογές (comfort food) που είναι αυξημένες σε υδατάνθρακες, ζάχαρη και κορεσμένα λιπαρά.
Είναι ιδιαίτερα σημαντικό να ακούμε το σώμα μας και να προσπαθούμε να αναγνωρίσουμε το είδος της πείνας. Έπειτα, όσο πιο ισορροπημένη είναι η διατροφή, πλούσια σε πρωτεΐνη, καλά λιπαρά και φυτικές ίνες, τόσο πιο εύκολο θα είναι να καταπολεμήσετε το αίσθημα της συναισθηματικής πείνας.

Θέλω γλυκό όμως μετά το φαγητό; Γιατί;
Η ανάγκη για κατανάλωση γλυκού μπορεί να προέρχεται από διάφορους παράγοντες.
Μετά από μία δύσκολη και κουραστική μέρα, τα χαμηλά επίπεδα σεροτονίνης είναι πιθανό να δημιουργούν την ανάγκη για κατανάλωση ζάχαρης. Η σεροτονίνη είναι μία ορμόνη που φτιάχνει τη διάθεση. Η πρόσληψη σακχάρων μπορεί να βοηθήσει στην αύξησή της και ενεργοποιεί και το αίσθημα της ευχαρίστησης. Έτσι, λόγω της ανάγκης για χαλάρωση και αποφόρτιση καταλήγει κάποιος να θέλει να φάει γλυκό μετά το φαγητό.
Ένα γεύμα υψηλό σε υδατάνθρακες ή γενικότερα ένα γεύμα υψηλού γλυκαιμικού δείκτη (με γλυκά, χυμούς, λευκό ψωμί, λευκά ζυμαρικά) έχει ως αποτέλεσμα την αύξηση των επιπέδων σακχάρου, την έκκριση ινσουλίνης από το πάγκρεας και την απότομη πτώση μετά το φαγητό. Προκειμένου ο οργανισμός να αντιμετωπίσει αυτή την υπογλυκαιμία, αναζητά τροφές όπως η ζάχαρη που θα αυξήσουν γρήγορα τη γλυκόζη του αίματος. Μεγαλύτερη ευαισθησία σε τέτοιου είδους διακυμάνσεις, δείχνουν τα άτομα με διαβήτη ή προδιαβήτη.
Η έλλειψη κορεσμού από το ίδιο το γεύμα μπορεί, επίσης, να δημιουργήσει ανάγκη για γλυκό. Αυτό προκύπτει επειδή το γεύμα δεν είναι επαρκές σε ποσότητα, θερμίδες ή θρεπτικά συστατικά. Η πολύωρη νηστεία μειώνει τη γλυκόζη στο αίμα και αυξάνει το αίσθημα της πείνας και της άμεσης ανάγκης για γλυκό, προκειμένου να επέλθει ευγλυκαιμία στον οργανισμό και να καλυφθεί ο οργανισμός ενεργειακά.

Και τι μπορεί να με βοηθήσει;
Και φτάνουμε στο πολυπόθητο ερώτημα. Τι μπορεί να σε βοηθήσει να μην πεινάς συνέχεια, να μην έχεις μεταγευματικές λιγούρες;
Η κατανάλωση φυτικών ινών, ώστε να αισθανόμαστε χορτάτοι για αρκετό χρονικό διάστημα. Καθυστερώντας την πέψη του φαγητού, αργεί να επανεμφανιστεί το αίσθημα της πείνας. Επιπλέον, εξισορροπούν τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα. Έτσι, δεν καταναλώνουμε περίσσεια τροφής και δεν αυξάνετε το σωματικό βάρος. Δημοφιλείς πηγές φυτικών ινών που έχουν συσχετιστεί με τον κορεσμό και την απώλεια βάρους είναι ο φλοιός ψύλλιου, η βρώμη, ο λιναρόσπορος, η πηκτίνη και φυσικά η γλυκομαννάνη που έχει αποδειχθεί ότι μειώνει και την όρεξη.
Εκτός όμως από την επίτευξη του κορεσμού, σημαντική είναι και η ευγλυκαιμία στον οργανισμό. Η ισορροπία του σακχάρου αίματος είναι απαραίτητη για να περιοριστεί η συχνότητα του αισθήματος της πείνας και για να μην καταναλώνει κάποιος αλόγιστα γλυκά, μετά την έντονη επιθυμία που του δημιουργείται. Μερικά βότανα και ουσίες που βοηθούν στην επίτευξη της ευγλυκαιμίας είναι η κανέλα, τα φύλλα μπανάνας, το gymnema sylvestre, το bitter melon και ο καρπός άρκευθου. Επίσης, η γλυκόριζα και η ουσία guggul έχει αποδειχθεί ότι βοηθούν στον έλεγχο του σωματικού βάρους και στην ενίσχυση του μεταβολισμού.

Βιβλιογραφία 
-Chambers, L., McCrickerd, K. and Yeomans, M. R. (2015) ‘Optimising foods for satiety’, Trends in Food Science and Technology. doi: 10.1016/j.tifs.2014.10.007.
-Drewnowski, A., Mennella, J., Johnson, S. (2012) ‘Sweetness and Food Preference’, The Journal of Nutrition. doi: 10.3945/jn.111.149575.
-Gendall, K. A., Joyce, P. R. and Abbott, R. M. (1999) ‘The effects of meal composition on subsequent craving and binge eating’, Addictive Behaviors. doi: 10.1016/S0306-4603(98)00046-X.
-Mela DJ. Determinants of food choice: relationships with obesity and weight control. Obes Res. 2001 Nov;9 Suppl 4:249S-255S.
-Rolls, B. J., Laster, L. J., & Summerfelt, A. (1991). Meal order reversal: effects of eating a sweet course first or last. Appetite, 16(2), 141–148. https://doi.org/10.1016/0195-6663(91)90039-u
-Silva, E. (2013, September 17). Why do I crave sweets after a meal? Naturade. https://www.naturade.com/why-do-i-crave-sweets-after-a-meal/
-Yanovski, S. (2003) ‘Sugar and Fat: Cravings and Aversions’, The Journal of Nutrition. doi: 10.109Mela DJ. Determinants of food choice: relationships with obesity and weight control. Obes Res. 2001 Nov;9 Suppl 4:249S-255S.
-Yamamoto T. Central mechanisms of roles of taste in reward and eating. Acta Physiol Hung. 2008 Jun;95(2):165-86.3/jn/133.3.835s.

Πολλές φορές έχω ακούσει την ερώτηση: “τι βότανο να πάρω για να αδυνατίσω;”. Υπάρχουν αρκετές απαντήσεις σε σχέση με το πώς θα μπορούσε να βοηθήσει η βοτανοθεραπεία και σε αυτό χρησιμεύει να γνωρίζουμε την αιτία που υπάρχουν αυτά τα παραπάνω κιλά που μπορεί να επηρεάζουν την αυτοπεποίθησή μας ή και την υγεία μας. Οι βασικότερες αιτίες της παχυσαρκίας σύμφωνα με έρευνες είναι: η γενετική προδιάθεση, οι επιρροές από το οικογενειακό και κοινωνικό περιβάλλον, η υπερφαγία (που θεωρείται διατροφική διαταραχή ή εθιστική συμπεριφορά και αντιμετωπίζεται με ειδική ψυχολογική υποστήριξη), η έλλειψη άσκησης (ειδικά σε σχέση με την ποσότητα φαγητού που καταναλώνεται) και η έλλειψη ύπνου (επειδή κατά τη διάρκεια του ύπνου παράγεται μια ορμόνη, η λεπτίνη, που συμβάλλει στη διαχείριση της ενέργειας και τη διατήρηση υγιούς βάρους). Υπάρχουν βέβαια και προβλήματα υγείας ή φάρμακα που μπορεί να προκαλέσουν παχυσαρκία είτε άμεσα, επηρεάζοντας τις ορμόνες και τη λειτουργία του μεταβολισμού, είτε έμμεσα, προκαλώντας τις συναισθηματικές συνθήκες που μπορεί να οδηγήσουν κάποιον στην υπερφαγία και στον καθιστικό τρόπο ζωής.

Η βοτανοθεραπεία μπορεί να στηρίξει τους θεραπευόμενους που έχουν ανάγκη να χάσουν βάρος με ολιστικό τρόπο, εστιάζοντας στο να αντιμετωπιστούν οι αιτίες που επηρεάζουν την υγεία. Η υπερβαρία και η παχυσαρκία θεωρούνται σύμπτωμα των αιτιών που αναφέραμε παραπάνω, συνεπώς μια συμπτωματική αντιμετώπιση ειδικά για την απώλεια βάρους με εστίαση στη γρήγορη απομάκρυνση των κιλών με “θαυματουργά” βότανα δεν θα εξυπηρετούσε το σκοπό της θεραπείας. Υπάρχουν ωστόσο πολλές προσεγγίσεις για την απώλεια βάρους που μπορούν να φανούν ωφέλιμες σε οποιονδήποτε θέλει να αποκτήσει υγιές για το σωματότυπό του βάρος.

Η συναισθηματική ισορροπία και η ψυχική υγεία είναι πολύ σημαντικοί παράγοντες για τη διατήρηση υγιούς βάρους, ενώ η έλλειψη αυτών μπορεί να οδηγήσουν στην υπερφαγία και στη νωθρότητα. Σε ένα πλάνο θεραπείας που συνδυάζει αλλαγές στον τρόπο ζωής και κατάλληλη ψυχολογική υποστήριξη, τα βότανα συμβάλλουν στη διαχείριση στρες στηρίζοντας το νευρικό σύστημα. Υπάρχουν βότανα με προσαρμογόνο δράση, που ενισχύουν τον οργανισμό και τον βοηθούν να ανταπεξέλθει καλύτερα στο στρες (αναλυτικά στον πίνακα). Πολλά βότανα που επιδρούν ως βελτιωτικά της διάθεσης και βότανα με χαλαρωτική δράση μπορούν να βοηθήσουν κάποιον να βρει κίνητρο ή να ενισχύσει την επιθυμία του για αυτοφροντίδα.

Για την απώλεια βάρους είναι επίσης χρήσιμα τα βότανα με αποτοξινωτική δράση. Στην κατηγορία αυτή ανήκουν βότανα με τις παρακάτω ιδιότητες:

Πικρά βότανα, τα οποία ενισχύουν τη διαδικασία της πέψης και της αποτοξίνωσης του ήπατος. Το ήπαρ συμμετέχει σχεδόν σε κάθε μεταβολική διαδικασία του σώματος. Όταν το ήπαρ επιβαρύνεται (με τοξικές ουσίες, φάρμακα, αλκοόλ κ.α) η καύση λίπους επιβραδύνεται και συσσωρεύεται λίπος στην περιοχή της κοιλιάς. Τα αποτοξινωτικά βότανα επιταχύνουν το μεταβολισμό ενισχύοντας τη λειτουργία του ήπατος.

Χολαγωγά, τα οποία ενισχύουν την παραγωγή και την έκκριση χολής. Η χολή περιέχει οξέα, τα οποία όχι μόνο διασπούν τα λίπη, αλλά και μεταλλάσσουν το λιπώδη ιστό. Υπάρχουν 3 είδη λίπους, το λευκό, το οποίο αποθηκεύει ενέργεια, το καφέ, το οποίο έχει διαθέσιμη ενέργεια προς καύση, και το μπεζ, που μοιάζει στη λειτουργία του με το καφέ λίπος. Η χολή, λοιπόν, μετατρέπει το λευκό λίπος σε μπεζ, που, όπως και το καφέ λίπος, ενεργοποιεί τη μεταβολική διαδικασία της θερμογένεσης, δηλαδή μετατρέπει το λίπος που προκαλεί πάχος σε λίπος που τροφοδοτεί τον οργανισμό με ενέργεια.

Λεμφαγωγά, δηλαδή βότανα που ενισχύουν την κυκλοφορία της λέμφου. Η λέμφος απορροφά λίπη και λιποδιαλυτές βιταμίνες από το λεπτό έντερο και τα μεταφέρει στο υπόλοιπο σώμα, μέσω του αίματος για να αξιοποιηθούν ή για να αποβληθούν. Όταν υπάρχει συμφόρηση στο λεμφικό σύστημα τα λίπη εναποτίθενται σε ιστούς και μακροπρόθεσμα παρατηρείται αύξηση βάρους ή δυσκολία στην απώλεια βάρους.

Τα διουρητικά βότανα, παρότι βοηθούν στη διαδικασία της αποτοξίνωσης, δεν προτείνεται να λαμβάνονται με σκοπό την απώλεια βάρους. Μπορεί να ανακουφίσουν προσωρινά από την αίσθηση “πρηξίματος” και να βοηθήσουν στην αποβολή υγρών, ωστόσο η απώλεια υγρών δε συνιστά απώλεια λίπους, που είναι το ζητούμενο στο αδυνάτισμα. Η κατακράτηση υγρών μπορεί να σχετίζεται με προβλήματα των νεφρών, του ήπατος και του καρδιαγγειακού συστήματος, με ορμονικές διαταραχές και με χρόνιες φλεγμονές, οπότε είναι σημαντικότερο να διερευνηθεί και να αντιμετωπιστεί η πιθανή αιτία.

Το ίδιο ισχύει φυσικά και για τα καθαρτικά βότανα, που δεν είναι ασφαλής ούτε αποτελεσματική μέθοδος απώλειας βάρους, ειδικά αν περιέχουν ανθρακινόνες, όπως η Σένα (από την οποία προέρχονται τα φύλλα Αλεξανδρείας και η σιναμική) που μακροπρόθεσμα μπορεί να προκαλέσει εξάρτηση και να οδηγήσουν σε ατονία του σφιγκτήρα. Η μακροπρόθεσμη λήψη καθαρτικών μπορεί να έχει επιπλέον βλαβερές επιπτώσεις, όπως αφυδάτωση και απώλεια ηλεκτρολυτών. Ωστόσο, όταν υπάρχει δυσκοιλιότητα ή προβλήματα με το έντερο, τα βότανα με ήπια καθαρτική δράση (υπακτικά), όπως το ψύλλιο και ο λιναρόσπορος, μπορούν να φανούν πολύτιμα και στην απώλεια βάρους.

Στην παγκόσμια αγορά κυκλοφορούν πολλά “αδυνατιστικά” συμπληρώματα διατροφής. Μερικά από αυτά περιέχουν φυτά με αποτοξινωτικές δράσεις, όπως αυτά που αναφέραμε παραπάνω. Κάποια περιέχουν φυτά που έχουν λιποδιαλυτική δράση ή που φαίνεται να ενεργοποιούν τον μεταβολισμό. Λιποδιαλύτες θεωρούνται τα περισσότερα εσπεριδοειδή, ειδικά το γκρέιπφρουτ, το λεμόνι, το περγαμόντο και το νεράντζι. Ένα ποτήρι χυμός εσπεριδοειδών τη μέρα ή η φλούδα από ένα ολόκληρο φρούτο αρκεί για να λάβει κάποιος τα οφέλη τους.

Πολλά βότανα που ενεργοποιούν τον μεταβολισμό και επιταχύνουν την καύση λίπους και την καύση θερμίδων έχουν διεγερτική δράση στο κεντρικό νευρικό σύστημα. Αρκετά από αυτά περιέχουν καφεΐνη, η οποία παράλληλα μειώνει την όρεξη. Αυτός είναι ο λόγος που στα περισσότερα συμπληρώματα αδυνατίσματος περιέχονται εκχυλίσματα από καφεϊνούχα φυτά, όπως ο καφές, το πράσινο, το λευκό, το μαύρο τσάι, το γκουαράνα και το μάτε. Διεγερτικό του μεταβολισμού είναι και η καυτερή πιπεριά, που είναι επίσης διεγερτικό του κεντρικού νευρικού συστήματος. Η καθημερινή χρήση διεγερτικών μπορεί να εξαντλήσει το νευρικό σύστημα και να έχει τελικά αρνητική επίδραση στην απώλεια βάρους. Η υπερδιέγερση του νευρικού συστήματος συνδέεται μεταξύ άλλων με την αύξηση της επιθυμίας για ζάχαρη, την αϋπνία και την αγχώδη διαταραχή, παράγοντες που σίγουρα δε συμβάλλουν στη διατήρηση ενός επιτυχημένου προγράμματος διατροφής, που είναι και ο πιο αποτελεσματικός τρόπος απώλειας βάρους. Πολλά μπαχαρικά και θερμά τονωτικά της πέψης, όπως η κανέλα, το τζίντζερ, το τσιμένι, ο κουρκουμάς, το μαύρο πιπέρι, η ρίγανη, το κύμινο και το κάρδαμο έχουν ενεργά συστατικά που επιταχύνουν την καύση λίπους και βοηθούν στο αδυνάτισμα, οπότε θα μπορούσαν να συμπεριληφθούν σε ένα πρόγραμμα διατροφής και υγείας.

Επειδή η βιομηχανία των συμπληρωμάτων διατροφής έχει επενδύσει μεγάλα ποσά στην έρευνα θαυματουργών, αποτελεσματικών φυτών, έχουμε την τύχη να γνωρίζουμε τα οφέλη πολλών εξωτικών φυτών, που πέρα από τις υπόλοιπες θεραπευτικές τους ιδιότητες, βοηθούν και στην απώλεια βάρους.

Όποιες κι αν είναι οι αιτίες που θέλετε να χάσετε βάρος, τα βότανα μπορούν να βοηθήσουν σε ένα ευρύτερο πλαίσιο, που περιλαμβάνει διατροφή και άσκηση. Η μυστική συνταγή είναι: “αργά και σταθερά”, μακροπρόθεσμα αντί για βραχυπρόθεσμα, να δεχθείτε βοήθεια και ψυχολογική υποστήριξη και να στοχεύσετε στην υγεία και στην ευεξία.

Η Κωνσταντίνα Λίτσα σπούδασε Βοτανοθεραπεία στη Σχολή Επιστημών Υγείας του Πανεπιστημίου Napier στο Εδιμβούργο,στη Σκωτία. Έπειτα έκανε μεταπτυχιακές σπουδές στη "Συμβουλευτική Ψυχολογία στη Δημόσια Υγεία" και εκπαιδεύτηκε στη Συμβουλευτική (Solution Focused Counseling και Προσωποκεντρική Συμβουλευτική). Από το 2007 εργάστηκε ως Φυτοθεραπεύτρια στη Βρετανία, στον δημόσιο και στον ιδιωτικό τομέα, καθώς και σε κοινοτικά προγράμματα σχεδιασμένα για ευάλωτες ομάδες, με στόχο τη βελτίωση της ποιότητας ζωής τους. Για 3 χρόνια ήταν μέλος της ομάδας Αγωγής Υγείας του Δήμου του Εδιμβούργου, όπου εργαζόταν με εφήβους σε Γυμνάσια και έλαβε μέρος σε Βρετανικά προγράμματα εκπαίδευσης που αφορούσαν στην ανάπτυξη αυτοπεποίθησης και περιβαλλοντολογικής συνείδησης σε σχολεία. Συμμετείχε για 7 χρόνια στην ομάδα Herbal Scotland, όπου προσέφερε Πρώτες Βοήθειες με Βότανα σε Διεθνή Φεστιβάλ. Από τον Αύγουστο του 2011, ζει στην Ελλάδα, όπου εργάζεται ως Βοτανοθεραπεύτρια και προωθεί τις αρχές της Αειφόρου Καλλιέργειας (Permaculture).Έχει συνεργαστεί με πολλές τοπικές ομάδες και παραδίδει σεμινάρια αυτάρκειας και πρακτικά εργαστήρια με στόχο την εκπαίδευση για την αυτοδιαχείριση της υγείας και την περιβαλλοντική ευαισθητοποίηση.

Το στομάχι θεωρείται ο προμηθευτής ενέργειας για τις λειτουργίες του σώματος. Μοιάζει με ασκό, ο οποίος δέχεται την τροφή που εισέρχεται σε αυτόν, από τον οισοφάγο, μέσω του καρδιακού στομίου. Κατόπιν η τροφή, περνάει στο λεπτό έντερο μέσω του πυλωρικού στομίου. 
Στις λειτουργίες του στομάχου έγκειται η αποθήκευση και ανάμειξη της τροφής, η διάσπαση της τροφής (μηχανικά και χημικά), η έκκριση γαστρικών ορμονών και ενζύμων, η παραγωγή βλέννης και γαστρικού οξέος, η απορρόφηση θρεπτικών ουσιών όπως το μαγνήσιο, το ασβέστιο, ο σίδηρος, ο ψευδάργυρος, το φολλικό οξύ, η έκκριση του «ενδογενή παράγοντα» απαραίτητου για την απορρόφηση της βιταμίνης Β12. Επίσης, το γαστρικό υγρό, που αποτελείται κυρίως από υδροχλωρικό οξύ, προστατεύει τον οργανισμό από λοιμώξεις, αφού σκοτώνει τους παθογόνους μικροοργανισμούς. Το στομάχι είναι λοιπόν το όργανο πρώτης γραμμής για το ανοσοποιητικό σύστημα. Γενικά, το πεπτικό σύστημα συσχετίζεται άμεσα με όλες τις χρόνιες παθήσεις.

Εάν το στομάχι δεν εκκρίνει αρκετό υδροχλωρικό οξύ, διάφοροι παθογόνοι μικροοργανισμοί μπορούν να αναπτυχθούν στα τοιχώματα του γαστρεντερικού συστήματος, όπως το ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού, εντεροβακτήρια, στρεπτόκοκκοι, σαλμονέλλα, κάντιντα, το βακτήριο της χολέρας. Οι λοιμώξεις μπορούν να προκαλέσουν γαστρίτιδα, γαστρεντερίτιδα ακόμα και πνευμονία.
Το στομάχι διασπά τις πρωτεΐνες και το λίπος, ενώ το λεπτό έντερο απορροφά τους υδατάνθρακες, τα αμινοξέα, τα λίπη, το νερό, βιταμίνες και ιχνοστοιχεία. Εάν οι διάφορες θρεπτικές ουσίες δεν απορροφώνται σωστά, τότε η έλλειψή τους θα προκαλέσει διάφορες διαταραχές, από κόπωση έως νευρολογικά προβλήματα.

Η απορρόφηση λοιπών των θρεπτικών συστατικών ξεκινάει στο λεπτό έντερο. Στο πάνω μέρος του, το δωδεκαδάκτυλο, εκκρίνονται τα παγκρεατικά ένζυμα και η χολή. Εδώ γίνεται η διάσπαση των σακχάρων, λιπών και αμύλου.
Εάν η τροφή δεν έχει διασπαστεί σωστά και οι πρωτεΐνες περνούν στο έντερο ως πρωτεϊνούχα μόρια κι όχι αμινοξέα (μικρότερα τμήματα), αυτό μπορεί να προκαλέσει βλάβες στο εντερικό επιθήλιο και οι ουσίες αυτές να περάσουν στην κυκλοφορία του αίματος. Αυτό αφορά κυρίως τις λεκτίνες, οι οποίες είναι γλυκοπρωτεΐνες, ενώσεις πρωτεϊνών και σακχάρων, οι οποίες βρίσκονται στην επιφάνεια των κυτταρικών μεμβρανών.
Οι λεκτίνες περιλαμβάνονται στα κύτταρα των φυτών και των ζώων, και αναπόφευκτα βρίσκονται και στις τροφές μας. Η πιο γνωστή λεκτίνη είναι η γλουτένη, που βρίσκεται στους σπόρους πολλών δημητριακών.
Υπάρχουν 119 διαφορετικές λεκτίνες στα τρόφιμα. Εκτιμάται ότι περίπου το 30% των τροφών περιέχουν λεκτίνη, ενώ περίπου το 5% των προσλαμβανόμενων λεκτινών θα εισέλθουν στην κυκλοφορία του αίματος.

Όταν οι τροφικές λεκτίνες έρθουν σε επαφή με το ανθρώπινο αίμα, αυτό προκαλεί αντίδραση του ανοσοποιητικού συστήματος, με αποτέλεσμα να αναγνωρίζει κάθε ξένη πρωτεΐνη στο αίμα ως αντιγόνο. Άλλες πάλι λεκτίνες προκαλούν τη συγκόλληση των ερυθρών κυττάρων και των αιμοπεταλίων (πήξη του αίματος).
Προϊόντα πλούσια σε λεκτίνες είναι τα δημητριακά, τα φασόλια, η σόγια, το αγελαδινό γάλα, τα λαχανικά και ζαρζαβατικά, όπως πατάτες και ντομάτες, οι ξηροί καρποί και τα θαλασσινά.
Όταν οι λεκτίνες των τροφών διεισδύσουν στην κυκλοφορία του αίματος αυτές μπορούν να μεταφερθούν οπουδήποτε (π.χ. στον θυρεοειδή αδένα, το πάγκρεας, τις αρθρώσεις, κλπ.). Κάθε μια από τις λεκτίνες φέρει συγκεκριμένη γενετική πληροφορία που σαν ειδικό κλειδί δηλώνει συγγένεια ως προς συγκεκριμένα κύτταρα ιστών. Η συγχώνευση αυτών των "ελεύθερων" λεκτινών με λεκτίνες στην επιφάνεια των κυττάρων (αντιγόνα ιστοσυμβατότητας) δημιουργεί ψευδείς πληροφορίες για το ανοσοποιητικό σύστημα που αναγνωρίζει αυτά τα κύτταρα σαν αντιγόνα και τους επιτίθεται με τα λευκοκύτταρα. Προκαλείται έτσι η λεγόμενη αυτο-άνοση αντίδραση.

Οι λεκτίνες εμπλέκονται, μεταξύ άλλων, στην δημιουργία αλλεργιών / δυσανεξιών, φλεγμονωδών και αυτοάνοσων νόσων. Για παράδειγμα, συνδέονται με την κοιλιοκάκη, αλλά και με την αύξηση βάρους και την έλλειψη ενέργειας. Η λεκτίνη του σιταριού (γλουτένη) συνδέεται ιδιαίτερα με τη ρευματοειδή αρθρίτιδα καθώς και με νευροπάθειες.
Παραταύτα, πολλοί άνθρωποι δεν έχουν σαφή αίσθηση επιβάρυνσης από την κατανάλωση κάποιων τροφών και για αυτό, στην συμπληρωματική ιατρική, αναφερόμαστε σε αυτές ως κρυφές αλλεργίες. Όταν, όμως, αποκλείσουν από τη διατροφή τους τα γαλακτοκομικά ή τα σιτηρά, αισθάνονται αύξηση της ενέργειάς τους και χάνουν βάρος.

Βιοφυσική αντιμετώπιση
Με την συσκευή BICOM γίνεται έλεγχος της λειτουργίας του στομάχου ως προς την πέψη των πρωτεϊνών, την έκκριση του υδροχλωρικού οξέος, την επιβάρυνση από παθογόνους μικροοργανισμούς (ελικοβακτηρίδιο, κάντιντα κ.α.), αξιολόγηση της χλωρίδας του εντέρου καθώς και της αντίδρασης του σώματος ως προς τις διάφορες λεκτίνες (γαλακτοκομικά, δημητριακά, αυγά, ψάρια, κρέατα, όσπρια, ξηροί καρποί, στρυχνοειδή φυτά όπως τομάτα, πατάτα, μελιτζάνα) και άλλες ουσίες (σαλικυλικό οξύ, ισταμίνη, σορβικό οξύ, κιτρικό οξύ, κ.α.) που περιέχονται στις τροφές.
Επίσης, ελέγχεται η επίδραση του στρες και των βιωμάτων του εκάστοτε ανθρώπου, τα οποία επιβαρύνουν τη λειτουργία του γαστρεντερικού συστήματος. 
Η αντιμετώπιση έγκειται στην εξισορρόπηση ενεργειακών μπλοκαρισμάτων στον μεσημβρινό (κανάλι ροής ενέργειας) του στομάχου, στο ενεργειακό κέντρο του ηλιακού πλέγματος, στην εξουδετέρωση της φλεγμονώδους επίδρασης τροφών και παθογόνων μικροοργανισμών. Επίσης, ελέγχονται και εξισορροπούνται τυχόν συσχετίσεις μεταξύ του στομάχου και των ενδοκρινών αδένων (θυρεοειδής, επινεφρίδια) ή/και με το αυτόνομο νευρικό σύστημα.
Με φυσικό τρόπο, και χωρίς παρενέργειες, οι διαταραχές υποχωρούν (βάρος στο στομάχι, καούρα, φούσκωμα, κολίτιδα, έλλειψη ενέργειας, διαταραχές της εντερικής λειτουργίας, πονοκέφαλος, κακή συγκέντρωση, πόνοι σε μύες και αρθρώσεις κ.α.) καθώς η ικανότητα του οργανισμού για αυτο-ρύθμιση αποκαθίσταται.