Τα τελευταία αρκετά χρόνια γινόμαστε μάρτυρες μιας αυξανόμενης έντασης, θυμού, γενικευμένης αντιπαλότητας, καχυποψίας και έλλειψης διάθεσης κατανόησης και συνεργατικότητας στις ευρύτερες κοινωνικές διεργασίες, συζητήσεις και επαφές, που μοιραία εντείνεται, επεκτείνεται και απειλεί ακόμη και τις στενότερες και τις πιο οικείες ανθρώπινες σχέσεις. Ιδιαίτερα στους χώρους επικοινωνίας όπου συναντώνται άτομα με διαφορετικές αντιλήψεις και επιλογές, όπως είναι για παράδειγμα τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, το φαινόμενο φαίνεται να λαμβάνει μεγάλες και εξαιρετικά ανησυχητικές διαστάσεις. Είτε μέσω θυμού και μισαλλοδοξίας εκ μέρους ορισμένων ατόμων, είτε μέσω φανατισμού, είτε μέσω ελλιπούς πληροφόρησης πολλών, το μεγάλο δώρο της δυνατότητας επικοινωνίας και ανταλλαγής πληροφοριών, απόψεων, θέσεων και εμπειριών καθίσταται συχνά στην πράξη ένας βίαιος πόλεμος με στόχο την υπερίσχυση, τον εξευτελισμό και την κατατρόπωση του αντιπάλου. Πρόκειται για ένα φαινόμενο λυπηρό, που όλο και περισσότερο ‘κλείνει’ τις καρδιές και απομακρύνει από την κουλτούρα του σεβασμού, του έστω και για λόγους ‘κοινωνικής ευπρέπειας’ επιβαλλόμενου, γενικεύοντας ένα πνεύμα που διαποτίζει και απειλεί να συμπαρασύρει ακόμη και τους πιο συνεργατικούς και καλοπροαίρετους ανθρώπους.
Είναι ένα ‘τραχύ’ και δύσκολο θέμα σε μια δύσκολη ψυχικά και πνευματικά εποχή.
Τα ανθοϊάματα μπορούν ασφαλώς να κάνουν πολλά για να προστατέψουν τον ευαίσθητο ψυχικό μας χώρο από τέτοιες επιδράσεις και να συνδράμουν στη διατήρηση της συναισθηματικής μας ταυτότητας, των αξιών και της ψυχικής μας ακεραιότητας. Το ανθοΐαμα του Μπαχ HOLLY βεβαίως πρωταγωνιστεί σαν ανθοϊαματικός αρωγός αυτή την εποχή. Τα αισθήματα θυμού και οργής, αντιπαλότητας, καχυποψίας και δυσπιστίας, η αίσθηση ότι το άτομο περιβάλλεται από εχθρούς, εκούσιους ή ακούσιους, οι οποίοι απειλούν, φανερά ή συγκαλυμμένα, στοχευμένα ή λόγω άγνοιας, φανατισμού ή για οποιονδήποτε άλλο λόγο, να βλάψουν την υλική ή την ψυχική του υπόσταση, η πληθώρα των ψευδών πληροφοριών που διαδίδονται ταχύτατα και ανεξέλεγκτα, φαινόμενα βίας, ανθρώπινης απαξίωσης, ηλεκτρονικής ή άλλης εξαπάτησης, παραποιημένες ειδήσεις για λόγους εκμετάλλευσης, άμεσης ή μέσω δημιουργίας αρνητικών εντυπώσεων, κλπ., κάνουν τον άνθρωπο συχνά να μη ξέρει τι να πιστέψει και ποιον να εμπιστευτεί. Το ανθοΐαμα HOLLY θα μετριάσει και θα απαλύνει το θυμό και την οργή που προκαλεί στο άτομο η αίσθηση του ότι περιβάλλεται από κακόβουλους αντιπάλους και εχθρούς. Ο άνθρωπος θα νοιώσει πολύ καλύτερα, πιο ευχάριστα και γαλήνια και η αντίληψή του θα γίνει διαυγέστερη χωρίς ωστόσο να χάσει την ικανότητα να διακρίνει το τι συμβαίνει πραγματικά στη ζωή γύρω, με τις όποιες ‘κακοτοπιές’ της.
Το HOLLY βεβαίως θα επιδράσει ανάλογα και στα συναισθήματα αντιπαλότητας, καχυποψίας, εχθρότητας και δυσπιστίας στις στενές διαπροσωπικές σχέσεις. Αν τα αρνητικά αυτά συναισθήματα είναι δικαιολογημένα και αποτελούν συνέπειες της στάσης του άλλου/των άλλων, η βοήθεια του HOLLY θα είναι καθοριστική και επαρκής και το πρόβλημα θα αντιμετωπιστεί πρακτικά στο σύνολό του. Αν η καχυποψία και το αίσθημα αντιπαλότητας οφείλονται σε μια ‘ενδογενή’ τάση του ατόμου να παρεξηγεί και να παρερμηνεύει τη στάση των άλλων χωρίς λόγο, η επίδραση του ανθοϊάματος δεν είναι συνήθως αρκετή στο να αναστρέψει πλήρως την κατάσταση, θα βοηθήσει όμως και πάλι και θα ανακουφίσει το άτομο αρκετά.
Το ανθοΐαμα Μπαχ WILLOW αποτελεί έναν καλό συνεργάτη του HOLLY στις συνθήκες αυτές, επειδή μας απαλλάσσει από την πικρία και το θυμό που προκαλεί η αγανάκτηση και η αίσθηση ότι είμαστε θύματα των καταστάσεων. Το WILLOW αποδεικνύεται και αυτό ένας από τους ‘πρωταγωνιστές’ των ανθοϊαμάτων που απαιτούνται στις συνθήκες του παρόντος. Σταδιακά θα αναστρέψει την ‘κακή διάθεση’ και τον αρνητισμό που κάνει τα πάντα να φαίνονται ‘μαύρα’, ώστε να διαφυλάξουμε μέσα μας τη διάθεση να παραμείνουμε στη φωτεινή πλευρά της ζωής και να μη ‘βουλιάξουμε’ στη μιζέρια, στην αγανάκτηση και στον αρνητισμό.
Το WILD ROSE του Μπαχ θα μας στηρίξει αποφασιστικά αν νοιώθουμε τη διάθεση να ‘τα παρατήσουμε’ και να βυθιστούμε στην απάθεια, μη βλέποντας κατά βάθος το λόγο να θέλουμε να ζούμε σε συνθήκες που μας φαίνονται ανούσιες και αδιάφορες. Το WILD ROSE επαναφέρει τη φυσιολογική διάθεση για ζωή και για απόλαυσή της στον μεγαλύτερο δυνατό βαθμό που οι συνθήκες επιτρέπουν.
Το ανθοΐαμα GENTIAN του Μπαχ θα μας κάνει να νοιώθουμε πιο αισιόδοξοι για το ότι τα πράγματα μπορούν να ‘πάνε καλά τελικά’ και επίσης στο να ανακαλύπτουμε θετικά και ευχάριστα στοιχεία στην καθημερινότητά μας έτσι όπως είναι.
Το WALNUT του Μπαχ όπως και η σειρά των YARROWS της FES και του Pegasus μπορεί να χρειάζονται όταν νοιώθουμε ότι επηρεαζόμαστε αρνητικά από τις ιδέες και την ενέργεια του περιβάλλοντος. Πολύτιμο όπως πάντα το CERATO (Μπαχ), όταν κανείς αισθάνεται τελικά μπερδεμένος και σε σύγχυση, μη ξέροντας τι να πιστέψει και τι να σκεφθεί, αμφιβάλλοντας για την ικανότητά του να κρίνει σωστά.
Ανθοϊάματα όπως το BEECH (Μπαχ) θα απαλύνει τα αισθήματα απόρριψης προς τους άλλους λόγω του θυμού που μπορεί να μας προκαλεί η συμπεριφορά τους, ενώ η CALENDULA (FES) και το YELLOW STAR TULIP (FES) θα μας βοηθήσουν να εκφραζόμαστε με γλυκύτητα και ευγένεια και με ένα πνεύμα σεβασμού προς τον συνάνθρωπο, κάτι τόσο απαραίτητο στις συνθήκες αυτές.

Η Μαρίνα Αγγελή είναι ιατρός με ειδίκευση στην ψυχιατρική, εκπαίδευση στην Συστημική Ψυχοθεραπεία και πολυετή ενασχόληση με εναλλακτικές θεραπείες και κυρίως με τη μέθοδο των Ανθοϊαμάτων και τις θεραπευτικές εφαρμογές τους στην αντιμετώπιση ψυχολογικών προβλημάτων. Έχει γράψει πολλά άρθρα και εργασίες για τα Ανθοϊάματα καθώς και το βιβλίο 'Ανθοθεραπεία με τα Ιάματα Μπαχ'.

Υγιή τρόφιμα μπορούν να παραχθούν μόνο σε ζωντανό έδαφος. Η βιοδυναμική γεωργία έχει πολλά θετικά αποτελέσματα, ένα από τα οποία είναι ο σχηματισμός χούμου. Το μικροβίωμα του εδάφους είναι ποικιλόμορφο και τα ίδια τα προϊόντα περιέχουν μια ποικίλη βακτηριακή χλωρίδα που περιέχει ελάχιστα παθογόνα - σε αντίθεση με τα συμβατικά παραγόμενα προϊόντα (Wassermann et al. 2019). Όταν τρώμε τα προϊόντα, το μικροβίωμά τους διεγείρει το μικροβίωμα του ανθρώπινου εντέρου, το οποίο αποτελεί τη βάση για την ανθρώπινη ανοσία και υγεία. Με αυτόν τον τρόπο, τα τρόφιμα μπορούν να αποτελέσουν τη γέφυρα τόσο για την ανθρώπινη υγεία όσο και για τη γεωργία.

Ο Ιπποκράτης, ο αρχαίος Έλληνας γιατρός, είχε ήδη διατυπώσει την άποψη ότι η τροφή πρέπει να αποτελεί το φάρμακο. Σε κάποιο βαθμό, αυτό ισχύει ακόμη και σήμερα, διότι αν η τροφή αναπτύσσεται σε ζωντανό έδαφος, είναι υγιής και μπορεί να προάγει την ανθρώπινη υγεία. Από αυτή την άποψη, αποτελεί φάρμακο. Ταυτόχρονα, το ζωντανό έδαφος είναι σημαντικό για ένα υγιές οικοσύστημα και για τον μετριασμό της κλιματικής κρίσης, και ως εκ τούτου αποτελεί επίσης φάρμακο.

«The world must make the soil good», είναι ο τίτλος στο Spektrum der Wissenschaft, ως μια συνεισφορά του επιστημονικού δημοσιογράφου Roland Knauer (2025). Εξηγεί ότι η συμβατική εντατική γεωργία έχει σημαντικές βλαβερές συνέπειες, επειδή μειώνει την ποιότητα των εδαφών και συνεπώς τη γονιμότητά τους. Περίπου το 40% της γεωργικής γης παγκοσμίως επηρεάζεται. Μακροπρόθεσμα, αυτό θα έθετε σε κίνδυνο την παραγωγή τροφίμων. Σύμφωνα με τον Οργανισμό Τροφίμων και Γεωργίας του ΟΗΕ (FAO), το ένα πέμπτο της ανθρωπότητας έχει ήδη επηρεαστεί. Ο αριθμός των ανθρώπων που πεινούν αυξάνεται σταθερά και ο δεύτερος στόχος του προγράμματος των Ηνωμένων Εθνών για τη βιώσιμη ανάπτυξη, «Zero Hunger» έως το 2030, απομακρύνεται όλο και περισσότερο (SDG2, https://sdgs.un.org/goals). Όμως μέχρι σήμερα, η συμβατική εντατική γεωργία εξάγεται σε χώρες με χαμηλό εισόδημα, με αποτέλεσμα να εκτοπίζεται η ποικιλόμορφη, μικρής κλίμακας γεωργία που συνήθως επικρατεί στις χώρες αυτές.

Δημιουργούνται εξαρτήσεις και υπονομεύεται η διατροφική επάρκεια. Οι εισαγόμενες μονοκαλλιέργειες επεξεργάζονται με συνθετικά λιπάσματα και φυτοφάρμακα, τα οποία αφήνουν κατάλοιπα. Αυτό μειώνει τη ζωή στο έδαφος και προωθεί την έκπλυση των θρεπτικών στοιχείων. Εάν η εστίαση είναι στην απόδοση και δίνεται πολύ λίγη προσοχή στη δέσμευση του οργανικού άνθρακα στο έδαφος, το έδαφος γίνεται σταδιακά φτωχότερο και παράγει χαμηλότερες αποδόσεις. Πρόκειται κυριολεκτικά για μια περίπτωση ερημοποίησης. Οι έντονες βροχοπτώσεις, αλλά και η έλλειψη ανάπτυξης φυτών, αυξάνουν τη διάβρωση. Τα ξηρά καλοκαίρια, οι περιοχές με ελαφριά εδάφη εμφανίζουν μερικές φορές τεράστια σύννεφα σκόνης. Το ανώτερο στρώμα του εδάφους παρασύρεται από τον άνεμο. Επειδή λείπει ο χούµος, µειώνεται η ικανότητα συγκράτησης νερού και, συνεπώς, η ανθεκτικότητα στο κλίµα.

Η βελτίωση του εδάφους σημαίνει την αναζωογόνησή του, τη δημιουργία οργανικής ύλης και την προώθηση του σχηματισμού χούμου. Η μαγική φόρμουλα εδώ είναι η « Κάλυψη του εδάφους ». Η ανάπτυξη των φυτών διεγείρει τη ζωή στο έδαφος και, μέσω της ρίζωσης, φέρνει φως, αέρα και νερό στο έδαφος. Ένα άλλο αποτέλεσμα είναι ότι η οργανική ύλη δεσμεύει το διοξείδιο του άνθρακα, ένα αέριο του φαινομένου του θερμοκηπίου. Ωστόσο, αν η εξάντληση του εδάφους αντισταθμίζεται με όλο και περισσότερα λιπάσματα και φυτοφάρμακα, και οι καλλιέργειες τροφίμων αναπτύσσονται συμβατικά, δεν θα μπορέσει να υπάρξει ούτε ένα υγιές χωράφι ούτε ένα υγιές γεύμα. Η βιοδυναμική γεωργία αποτελεί μέρος της λύσης στην κλιματική και διατροφική κρίση. Οι αγρότες επικεντρώνονται στη φροντίδα του εδάφους και στο πιάτο μας καταλήγουν ζωτικά και νόστιμα τρόφιμα.

Το κύριο θέμα της επιστήμης του Human Design (Σύστημα Ανθρώπινου Σχεδιασμού) είναι η λήψη αποφάσεων ως ο εαυτός μας. Κατά το Human Design κάθε άνθρωπος έχει το δικό του μοναδικό σχέδιο. Το σχέδιο (ή ο χάρτης) περιγράφει τις ιδιαιτερότητες του εαυτού μας και έναν αυθεντικό και αξιόπιστο τρόπο να παίρνουμε αποφάσεις. Για να υπολογιστεί το σχέδιο χρειάζονται η ημερομηνία, ο τόπος και η ακριβής ώρα γέννησης. Από το σχέδιο προκύπτουν, μεταξύ άλλων, ο ΤΥΠΟΣ ενός ατόμου, αλλά και η ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ και ΕΣΩΤΕΡΙΚΗ ΕΞΟΥΣΙΑ του, στις οποίες μπορεί να βασιστεί για να παίρνει αυθεντικές και αξιόπιστες αποφάσεις.

ΣΩΜΑ ΚΑΙ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΑ
Η θεμελιώδης αρχή του Ανθρώπινου Σχεδιασμού είναι ότι το ΣΩΜΑ (ή ΟΧΗΜΑ) έχει την δική του ξεχωριστή ευφυία που το καθιστά (το μόνο) ικανό και κατάλληλο να μας οδηγεί στις αποφάσεις μας. Το ολιστικό σχέδιο ενός ατόμου ενώνει την ασυνείδητη ευφυία του σώματος με την συνειδητή αντίληψη της προσωπικότητας. Η ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ και ΕΣΩΤΕΡΙΚΗ ΕΞΟΥΣΙΑ – τα εργαλεία για τη λήψη αποφάσεων – απορρέουν από αυτή την ενοποίηση και δίνουν έκφραση στην ευφυία του σώματος.

ΣΥΣΤΗΜΑ ΠΛΟΗΓΗΣΗΣ
Η ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ και ΕΣΩΤΕΡΙΚΗ ΕΞΟΥΣΙΑ είναι το έμφυτο σύστημα πλοήγησης που διαθέτει κάθε άνθρωπος έτσι ώστε να κινείται στην σωστή τροχιά και με τη μικρότερη δυνατή φθορά. Όταν προκύπτουν αποφάσεις από την εφαρμογή της ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗΣ και ΕΣΩΤΕΡΙΚΗΣ ΕΞΟΥΣΙΑΣ, αυτές οι αποφάσεις ευθυγραμμίζουν το άτομο με την τροχιά του. Ως αποτέλεσμα, οδηγείται εκεί όπου σύμφωνα με το ολιστικό σχέδιό του βιώνει καταστάσεις και συνέπειες που είναι σε θέση να αντιμετωπίσει με τον καλύτερο δυνατό τρόπο.

ΤΥΠΟΙ, ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ & ΕΣΩΤΕΡΙΚΗ ΕΞΟΥΣΙΑ
Στο Human Design υπάρχουν τέσσερις ΤΥΠΟΙ: Γεννήτορες, Μανιφέστορες, Προτζέκτορες και Ρεφλέκτορες. Κάθε ΤΥΠΟΣ έχει την δική του ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ. Η ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ περιγράφει τον τρόπο αλληλεπίδρασης ενός ανθρώπου με το περιβάλλον του, τον τρόπο που είναι σχεδιασμένος να συναντά τη ζωή. Η ΕΣΩΤΕΡΙΚΗ ΕΞΟΥΣΙΑ είναι ο τρόπος με τον οποίο ένας άνθρωπος είναι σχεδιασμένος να αποφασίζει εάν είναι σωστό να εμπλακεί σε αυτό που συναντά ή όχι.

ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ
Το σχέδιο του Παύλου δείχνει ότι είναι Γεννήτορας με ΕΣΩΤΕΡΙΚΗ ΕΞΟΥΣΙΑ τα Συναισθήματα (ή το Ηλιακό Πλέγμα). Ως Γεννήτορας η ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ του είναι να περιμένει έως ότου ανταποκριθεί σε κάποιο εξωτερικό ερέθισμα, που μπορεί να είναι για παράδειγμα μια ερώτηση που θα δεχτεί από το περιβάλλον του. Ας υποθέσουμε ότι ο Παύλος ζει και εργάζεται στο Βόλο. Ο εργοδότης του τον ρωτάει εάν θα ήθελε να αναλάβει μια νέα θέση εντός της εταιρείας, στο παράρτημα όμως που βρίσκεται στη Θεσσαλονίκη. Η ΕΣΩΤΕΡΙΚΗ ΕΞΟΥΣΙΑ του Παύλου είναι τα Συναισθήματά του, που σημαίνει ότι είναι απαραίτητο να πάρει το χρόνο του έως ότου νιώσει ηρεμία και συναισθηματική καθαρότητα ώστε να αισθανθεί εάν είναι σωστό να δεχτεί την πρόταση του εργοδότη του ή όχι.

ΟΤΑΝ ΑΠΟΦΑΣΙΖΕΙ ΤΟ ΜΥΑΛΟ
Ωστόσο, το να αποφασίζει ένα άτομο ακολουθώντας την ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ και ΕΣΩΤΕΡΙΚΗ ΕΞΟΥΣΙΑ του, έρχεται σε αντίθεση με τον διαδεδομένο τρόπο να παίρνουμε αποφάσεις, όπου πάνω από όλα «αποφασίζει το μυαλό». Το μυαλό κρίνει, συγκρίνει, σταθμίζει, ζυγίζει, μετράει τα υπέρ και τα κατά, τα θετικά και τα αρνητικά, καταλήγοντας πως η Α ή Β απόφαση έχει μάλλον περισσότερες πιθανότητες να οδηγήσει στο επιθυμητό αποτέλεσμα. Το μυαλό αναζητά επιλογές και συχνά βρίσκεται σε δίλημμα. Όταν βλέπει ότι το αποτέλεσμα και οι συνέπειες μιας απόφασης είναι κάθε άλλο παρά οι επιθυμητές, τότε μετανιώνει, ψάχνει για αιτίες και υπαίτιους ή κατηγορεί τον εαυτό του. «Την επόμενη θα κάνω διαφορετική επιλογή», λέει. Το μυαλό δεν μπορεί να έχει απόλυτη βεβαιότητα γιατί βλέπει πάντα τουλάχιστον δύο πλευρές. Το μυαλό αναρωτιέται, απορεί, αμφιβάλει, αμφισβητεί: «Μπορεί να είναι έτσι, μπορεί και όχι ή μπορεί να είναι εν μέρει έτσι, αν λάβω υπόψη και κάποιους παράγοντες ακόμη …». Σημείο αναφοράς του μυαλού είναι αυτά που θεωρεί δεδομένα, γνωστά, καθιερωμένα. Αυτά που θεωρεί πως γνωρίζει για τον εαυτό του. Τις επιθυμίες του, τα θέλω και τους φόβους του. Αυτά που θεωρεί πιθανά και απίθανα. Ποτέ όμως δεν μπορεί να έχει απόλυτη γνώση.

ΠΑΡΑΚΑΜΨΗ
Αυτό που συμβαίνει όταν λαμβάνονται αποφάσεις εφαρμόζοντας την ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ και ΕΣΩΤΕΡΙΚΗ ΕΞΟΥΣΙΑ είναι ότι παρακάμπτονται οι αβεβαιότητες και τα διλήμματα του μυαλού. Εφαρμόζοντας την ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ και ΕΣΩΤΕΡΙΚΗ ΕΞΟΥΣΙΑ, σημασία δεν έχουν ούτε εξωτερικοί παράγοντες, ούτε η περιορισμένη συνειδητή αντίληψη της προσωπικότητάς μας. Δηλαδή όλα αυτά που το μυαλό νομίζει πως γνωρίζει για την ζωή και την ιδιοσυγκρασία μας. Η ευθύνη των αποφάσεων μεταφέρεται «προς τα μέσα». «Εξουσιοδοτείται» το ΣΩΜΑ να λαμβάνει αποφάσεις σύμφωνα με το δικό του χαρακτηριστικό τρόπο που προκύπτει από το ολιστικό σχέδιο του ατόμου.

ΚΑΘΟΡΙΣΜΕΝΟ & ΑΝΟΙΧΤΟ
Κοιτώντας το σχέδιο ενός ατόμου – και πάλι το παράδειγμα του Παύλου – βλέπουμε ότι υπάρχουν διάφορες έγχρωμες περιοχές και λευκές. Οτιδήποτε είναι έγχρωμο συνιστά τη συνεχή, διαρκή και μόνιμη ροή ενέργειας που χαρακτηρίζει έναν άνθρωπο. Μας δείχνει τον καθορισμό ενός ατόμου. Είναι όλα αυτά τα απολύτως αξιόπιστα, αυθεντικά και σταθερά χαρακτηριστικά που περιγράφουν τη φύση ενός ανθρώπου.
Οτιδήποτε λευκό ή ανοιχτό, είναι περιοχές υποδοχέων, είναι όλα αυτά τα πεδία όπου δέχεται επιρροή ένας άνθρωπος. Οι ανοιχτές περιοχές δέχονται ροή ενέργειας. Δέχονται επιρροή που είναι όμως παροδική, διακεκομμένη, περιστασιακή. Εδώ πρόκειται για τη ροή ενέργειας του περιβάλλοντος και όχι για την συνεχή και μόνιμη ενέργεια του ατόμου.

ΤΟ ΜΥΑΛΟ & ΤΟ ΑΝΟΙΧΤΟ
Από τη στιγμή που γεννιόμαστε και με τη πάροδο του χρόνου αντιλαμβανόμαστε τις ανοιχτές περιοχές ως κάτι ασταθές και αβέβαιο στο οποίο κάποιες φορές έχουμε πρόσβαση και άλλες φορές δεν έχουμε πρόσβαση. Όταν αγνοούμε το αξιόπιστο και σταθερά καθορισμένο του εαυτού μας και άρα την ύπαρξη της ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗΣ και ΕΣΩΤΕΡΙΚΗΣ ΕΞΟΥΣΙΑΣ μας, το μυαλό ταυτίζεται με ότι είναι ανοιχτό στο σχέδιό μας. Το μυαλό αντιλαμβάνεται την εναλλαγή πρόσβασης-μη πρόσβασης ως πρόβλημα, ως έλλειψη, και αναπτύσσει στρατηγικές για να αναπληρώνει αυτό που θεωρεί ότι λείπει. Παίρνει αποφάσεις με κριτήριο να οδηγηθεί στην αναπλήρωση ή εξισορρόπηση της έλλειψης.
Ας δούμε πάλι το σχέδιο του Παύλου ως παράδειγμα. Ο Παύλος έχει ανοιχτό το κέντρο της Καρδιάς (ή κέντρο της Δύναμης της Θέλησης) – το λευκό τρίγωνο στο σχέδιο. Στην περίπτωση της Καρδιάς η στρατηγική που αναπτύσσει το μυαλό για να αναπληρώσει αυτό που θεωρεί ότι λείπει, είναι να προσπαθεί να αποδεικνύει την αξία του και σε αυτή τη προσπάθεια να δίνει υποσχέσεις που δεν μπορεί να κρατήσει. Τι σημαίνει τώρα αυτό για την απόφαση που καλείται να πάρει ο Παύλος σχετικά με τη θέση εργασίας στη Θεσσαλονίκη; Το μυαλό θα του λέει: «Πρέπει να δεχτώ αυτή τη πρόταση. Να αποδείξω σε όλους ότι είμαι και ικανός και πρόθυμος. Να επιτέλους μια ευκαιρία να αποδείξω πως μπορώ να επικεντρωθώ σε μια δουλειά, πως έχω σθένος και επιμονή. Να η ευκαιρία να αποδείξω πως μπορώ να χτίσω γερές επαγγελματικές σχέσεις. Να τους δείξω πως ξέρω να ρισκάρω και είμαι πολύτιμος και αφοσιωμένος συνεργάτης.» Ο μονόλογος του μυαλού μέσω του ανοιχτού κέντρου της Καρδιάς εμποδίζει τον Παύλο να λειτουργήσει ως ο εαυτός του, δηλαδή να περιμένει μέχρι να νιώσει συναισθηματική καθαρότητα. Μέχρι να νιώσει ότι συναισθηματικά έχει μια πλήρη εικόνα και να αισθάνεται ήρεμος και ασφαλής με την απόφαση που προκύπτει. Αντί να εμπιστευτεί τα Συναισθήματά του θα πάρει την απόφαση κρίνοντας με το μυαλό αν πηγαίνοντας στη Θεσσαλονίκη μπορέσει να αποδείξει το κύρος και την αξία του. Το κέντρο της Καρδιάς είναι εντωμεταξύ μόνο ένα από τα συνολικά πέντε ανοιχτά κέντρα στο σχέδιο του Παύλου. Κάθε ανοιχτό κέντρο έχει τις δικές του στρατηγικές που αποπροσανατολίζουν έναν άνθρωπο από τον εαυτό του, από το σταθερά καθορισμένο και αυθεντικό μέσα του. Στο Human Design όταν ένας άνθρωπος λειτουργεί με γνώμονα το μυαλό και τις στρατηγικές των ανοιχτών κέντρων, λέμε ότι λειτουργεί ως ο μη-εαυτός του.

ΠΟΙΟ ΡΟΛΟ ΤΟΥ ΜΥΑΛΟΥ ΕΠΙΛΕΓΟΥΜΕ
Δεν είναι πρόθεσή μου η δαιμονοποίηση του μυαλού ούτε και της επιρροής του περιβάλλοντος. Αντιθέτως, η επιρροή που δεχόμαστε είναι και αναπόφευκτη και ευπρόσδεκτη όταν αποτελεί τροφή και σχολείο για την εξέλιξή μας. Όταν λειτουργεί σαν ανοιχτό παράθυρο προς τον έξω κόσμο για να αντιληφθούμε, να ερμηνεύσουμε και να επικοινωνήσουμε όλα αυτά που υπάρχουν πέραν του εαυτού μας. Όταν το μυαλό ασκεί αυτό που ξέρει να κάνει καλύτερα, δηλαδή να παρατηρεί, να σταθμίζει, να μετράει και να μοιράζεται αυτά που κατανοεί όταν του ζητηθούν. Όταν το μυαλό δεν γίνεται τυφλό εργαλείο της επιρροής του περιβάλλοντος, παρά έχει το ρόλο του προσεκτικού παρατηρητή και χαλαρού επιβάτη που απολαμβάνει τη διαδρομή από τη θέση του στο πίσω κάθισμα του οχήματος. Όταν αφήνει το ΣΩΜΑ μέσω της ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗΣ και ΕΣΩΤΕΡΙΚΗΣ ΕΞΟΥΣΙΑΣ να παίρνει αποφάσεις και να κατευθύνει την πορεία του ταξιδιού. Το μυαλό λοιπόν δεν είναι ούτε ο κακός ούτε ο εχθρός της υπόθεσης, είναι αυτός που φορτώνεται κατά λάθος όλο το βάρος και την ευθύνη για μια δουλειά που δεν είναι σε θέση να φέρει εις πέρας.

Η ΑΡΧΗ ΜΙΑΣ ΝΕΑΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ
Όταν ξεκινάμε να πειραματιζόμαστε με τη ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ και ΕΣΩΤΕΡΙΚΗ ΕΞΟΥΣΙΑ μας το μυαλό μαθαίνει και επανεκπαιδεύεται σταδιακά ως προς το νέο του ρόλο, το ρόλο του παρατηρητή. Πράγμα πολύ απλό, αλλά καθόλου εύκολο. Μετά από δεκαετίες όπου το μυαλό λειτουργεί μέσω της επιρροής του περιβάλλοντος ως ο έχων εξουσία να αποφασίζει και να κυβερνά τη ζωή μας, είναι ευνόητο πως η επανεκπαίδευσή του χρειάζεται χρόνο και υπομονή. Ο αναπροσδιορισμός του μυαλού απαιτεί πρώτα από όλα ανυπακοή στις προσταγές του, μια στάση κατά την οποία αντιλαμβάνομαι και παρατηρώ μεν αυτά που λέει αλλά δεν τα ακολουθώ, δεν τα κάνω πράξη. Η σύμφωνα με το σχέδιό μας ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ είναι αυτή που μας βοηθάει εδώ να μείνουμε προσηλωμένοι στον αυθεντικό εαυτό μας και να μην αποπροσανατολιζόμαστε από τα λεγόμενα του μυαλού. Μαθαίνουμε σταδιακά να διακρίνουμε τη βλαβερή επιρροή του μυαλού από το βίωμα του εαυτού μας όταν κινούμαστε σύμφωνα με τη ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ και ΕΣΩΤΕΡΙΚΗ ΕΞΟΥΣΙΑ μας. Με αυτή την έννοια η επανεκπαίδευση σημαίνει απεξάρτηση και χειραφέτηση του εαυτού μας από την βλαβερή επιρροή του μυαλού. Κάνουμε μια νέα αρχή – ένα ολικό RESTART – και μπαίνουμε σε μια διαδικασία έντονης εξέλιξης και σταδιακών μεταμορφώσεων.

H Αλεξάνδρα Γουλιμή, Ph.D. είναι πιστοποιημένη επαγγελματίας του Human Design της Διεθνούς Σχολής Ανθρώπινου Σχεδιασμού (IHDS) και αρθρογράφος του Human Design BG5 Business Institute. Προσφέρει Online το Living Your Design Workshop όπου οι μετέχοντες μαθαίνουν το σχέδιό τους και πώς να το εφαρμόζουν στην καθημερινότητά τους. Είναι πτυχιούχος και διδάκτωρ Κοινωνικών Επιστημών και Επικοινωνίας των Πανεπιστημίων Μονάχου και Έσσεν Γερμανίας. Έχει πολυετή εμπειρία στο χώρο του Ανθρώπινου Δυναμικού. Η Αλεξάνδρα Γουλιμή ζει το σχέδιό της από το 2009. Ο τύπος της είναι Μανιφεστορική Γεννήτρια και ο δημόσιος ρόλος της (προφίλ) είναι 3/5 Πρωτοπόρος/Αγγελιοφόρος. Ζει στην Πάτρα.

Μια νέα επιστημονική μελέτη αποκαλύπτει πώς η ρεφλεξολογία επηρεάζει περιοχές του εγκεφάλου και ανοίγει νέους δρόμους για τη θεραπεία και την αποκατάσταση.

Πόσο βαθιά μπορεί να φτάσει ένα απαλό άγγιγμα στο πέλμα του ποδιού; Για τους θεραπευτές της ρεφλεξολογίας, η απάντηση είναι: πολύ πιο πέρα απ’ ό,τι φανταζόμασταν μέχρι σήμερα. Και πλέον, η επιστήμη έρχεται να το επιβεβαιώσει.
Μια πρωτοποριακή έρευνα που παρουσιάστηκε στο παγκόσμιο συνέδριο της Διεθνούς Εταιρείας Μαγνητικής Τομογραφίας στην Ιατρική το 2024, έβαλε τη ρεφλεξολογία κυριολεκτικά «μέσα στον εγκέφαλο», χρησιμοποιώντας εξελιγμένες τεχνικές μαγνητικής τομογραφίας για να παρακολουθήσει σε πραγματικό χρόνο τι συμβαίνει όταν ασκείται πίεση σε συγκεκριμένα σημεία των ποδιών.

Τι ανακάλυψαν οι επιστήμονες
Η έρευνα, με τίτλο “Neural Pathways of Applied Reflexology”, έδειξε ότι η ρεφλεξολογία δεν επηρεάζει μόνο τοπικά τους ιστούς των ποδιών. Οι περιοχές του εγκεφάλου που σχετίζονται με την επεξεργασία των αισθήσεων, την κίνηση, την αντίληψη του πόνου και ακόμη και τη συνειδητότητα ενεργοποιήθηκαν δυναμικά κατά τη διάρκεια της εφαρμογής.
Και το πιο εντυπωσιακό; Οι αντιδράσεις αυτές δεν περιορίστηκαν μόνο σε υγιή άτομα. Ασθενείς που είχαν υποστεί εγκεφαλικό επεισόδιο εμφάνισαν ενισχυμένη ενεργοποίηση περιοχών του εγκεφάλου που σχετίζονται με την αποκατάσταση και τη νευροπλαστικότητα, δηλαδή την ικανότητα του εγκεφάλου να «επανεκπαιδεύεται» και να αναπλάθεται.

Τα πέλματα ως χάρτης του σώματος (και του νου)
Η ρεφλεξολογία στηρίζεται στην ιδέα ότι ολόκληρο το σώμα αντιπροσωπεύεται σε μικρογραφία στα πέλματα. Με σωστά στοχευμένες πιέσεις, ο θεραπευτής μπορεί να επιδράσει σε αντίστοιχα όργανα ή περιοχές του οργανισμού. Μέχρι τώρα, αυτό ήταν αποδεκτό κυρίως σε επίπεδο εμπειρίας. Πλέον, η σύγχρονη τεχνολογία απεικόνισης το κάνει ορατό.
Οι επιστήμονες χρησιμοποίησαν υψηλής ακρίβειας fMRI για να παρακολουθήσουν τον εγκέφαλο τη στιγμή που εφαρμόζονταν η ρεφλεξολογία. Είδαν να «φωτίζονται» περιοχές που δεν σχετίζονται μόνο με τα πόδια, αλλά με ολόκληρο το σωματοαισθητικό σύστημα – ενισχύοντας την υπόθεση ότι πρόκειται για μια μορφή «νευρωνικού διαλόγου» ανάμεσα στα άκρα και το κέντρο.

Τι σημαίνει αυτό για τη φυσική θεραπεία
Τα αποτελέσματα της μελέτης προσφέρουν κάτι πολύτιμο: έναν επιστημονικό σύνδεσμο ανάμεσα στην αρχαία τέχνη της ρεφλεξολογίας και τη σύγχρονη νευροεπιστήμη. Αν και χρειάζονται περισσότερες μελέτες για να ενισχυθούν αυτά τα ευρήματα, το μήνυμα είναι ξεκάθαρο: οι φυσικές θεραπείες όπως η ρεφλεξολογία έχουν βαθύτερη επίδραση απ’ ό,τι συχνά τους αναγνωρίζεται.
Σε έναν κόσμο που αναζητά λύσεις πιο φυσικές, πιο ανθρώπινες, και λιγότερο φαρμακευτικές, η επιστήμη φαίνεται να κάνει ένα βήμα πιο κοντά στην κατανόηση του ρόλου που μπορεί να διαδραματίσει το άγγιγμα στην ίαση.

Πηγή: Neural Pathways of Applied Reflexology using Real-Time Task-Based and Resting-State fMRI in Healthy Controls and Patients with Stroke, ISMRM 2024.

Διαθέσιμο στο: https://archive.ismrm.org/2024/2310.html

Holistic Life: Τεύχος 127 (Μάιος - Ιούνιος 2025)