Λεκτίνες: Τοξίνες που παράγουν τα φυτά για να μην τα φάνε άλλοι οργανισμοί
Πιθανότατα δεν έχετε ακούσει ποτέ για τις λεκτίνες, αλλά σίγουρα είστε εξοικειωμένοι με τη γλουτένη, η οποία είναι μόνο μία λεκτίνη ανάμεσα σε χιλιάδες λεκτίνες. Οι λεκτίνες βρίσκονται σε σχεδόν όλα τα φυτά, καθώς και σε μερικά άλλα τρόφιμα.
Πολύ πριν οι άνθρωποι περπατήσουν στη γη, τα φυτά προστάτευαν τον εαυτό τους και τους απογόνους τους από τα πεινασμένα έντομα παράγοντας τοξίνες, συμπεριλαμβανομένων των λεκτινών, στους σπόρους και σε άλλα μέρη των φυτών.
Αποδεικνύεται ότι οι ίδιες φυτικές τοξίνες που μπορούν να σκοτώσουν ή να ακινητοποιήσουν ένα έντομο μπορούν επίσης να καταστρέψουν σιωπηλά την υγεία σας και να επηρεάσουν ύπουλα το βάρος σας.

Πώς έγινε γνωστή η θεωρία ότι η κατανάλωση τροφών πλούσιων σε λεκτίνες εγκυμονεί κινδύνους για την υγεία;
Ο κύριος λόγος είναι λόγω ενός βιβλίου που έχει γίνει best-seller, το The Plant Paradox, γραμμένο από τον Δρα Steven Gundry. Το βιβλίο, που κυκλοφόρησε το 2017, υποστηρίζει μια δίαιτα χωρίς λεκτίνες.
Ο συγγραφέας ισχυρίζεται ότι οι λεκτίνες επηρεάζουν δυσμενώς τη χλωρίδα του εντέρου σας  – τα βακτήρια που ζουν στο πεπτικό σας σύστημα – γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε μια ολόκληρη σειρά από ανεπιθύμητες ενέργειες. Ισχυρίζεται ότι πολλοί άνθρωποι υποφέρουν από δυσανεξία ή ευαισθησία στις λεκτίνες, συμπτώματα της οποίας μπορεί να περιλαμβάνουν αέρια, φούσκωμα, ναυτία, διάρροια, κόπωση, πόνους στις αρθρώσεις, ακόμη και αλλεργικές αντιδράσεις μετά την κατανάλωση τους.
Το Plant Paradox φτάνει στο σημείο να λέει ότι οι λεκτίνες είναι ο μεγαλύτερος διατροφικός κίνδυνος για την υγεία μας και μπορεί ακόμη και να μας σκοτώνουν. Υποστηρίζει ότι οι λεκτίνες μπορούν να πυροδοτούν ακόμα και αυτοάνοσα νοσήματα. Ο Gundry προειδοποιεί να μην τρώμε δημητριακά, όσπρια, ξηρούς καρπούς και ορισμένα φρούτα και λαχανικά, προτρέποντάς μας να αφαιρέσουμε τις λεκτίνες από τη διατροφή μας.
Ποια είναι τα οφέλη που υποτίθεται ότι προέρχονται από την κατανάλωση μιας δίαιτας χωρίς λεκτίνες; Οι κύριοι ισχυρισμοί περιλαμβάνουν βελτιωμένη πέψη, περισσότερη ενέργεια, λιγότερα αέρια και φούσκωμα μετά το φαγητό, καλύτερη διάθεση και εγκεφαλική δύναμη, ακόμη και βελτιωμένο έλεγχο του βάρους.
Στο άρθρο αυτό παρουσιάζουμε μελέτες που συνηγορούν υπέρ των απόψεων του Steven Gundry.

Οι λεκτίνες μπορούν να προκαλέσουν αυτοάνοσα νοσήματα
Οι λεκτίνες είναι πρωτεΐνες που δεσμεύουν τους υδατάνθρακες που υπάρχουν σε όλη τη φύση και δρουν ως συγκολλητίνες. [Η συγκολλητίνη είναι μια ουσία που αναγκάζει τα σωματίδια να πήξουν και να σχηματίσουν μια παχύρρευστη μάζα.] Περίπου το 30% της τροφής μας περιέχει λεκτίνες, μερικές από τις οποίες μπορεί να είναι αρκετά ανθεκτικές στην πέψη για να εισέλθουν στην κυκλοφορία (1). Λόγω των δεσμευτικών τους ιδιοτήτων, οι λεκτίνες μπορούν να προκαλέσουν ανεπάρκεια θρεπτικών συστατικών, να διαταράξουν την πέψη και να προκαλέσουν σοβαρή εντερική βλάβη όταν καταναλώνονται σε υπερβολική ποσότητα από άτομο με δυσλειτουργικά ένζυμα. Αυτές οι επιδράσεις ακολουθούνται από διαταραχή της ακεραιότητας του εντερικού φραγμού, που είναι η πύλη για διάφορες αυτοανοσίες (2-5). Μετά από επαναλαμβανόμενη κατανάλωση, πολλά τρόφιμα όχι μόνο αλληλεπιδρούν με την ευαίσθητη επένδυση του λεπτού εντέρου και οδηγούν σε διαρροή του εντέρου, αλλά μπορούν να διαπεράσουν τους φραγμούς και να εισέλθουν στην κυκλοφορία του αίματος μέσω των περιφερειακών λεμφαδένων (6-7). Μόλις εισέλθουν στο αίμα, λόγω της αλληλεπίδρασης με τις γλυκοπρωτεΐνες της κυτταρικής επιφάνειας, οι άπεπτες λεκτίνες μπορούν να συνδεθούν με διάφορα κύτταρα ιστών και αντιγόνα, όπως ιστό κολλαγόνου, ιστό θυρεοειδούς, ιστό παγκρέατος και νευρικό ιστό επινεφριδίων. Αυτή η δέσμευση μπορεί να προκαλέσει μια ανοσολογική επίθεση κατά των λεκτινών και του ιστού στον οποίο είναι συνδεδεμένες οι λεκτίνες (8-10). Η ανοσολογική επίθεση κατά των λεκτινών που συνδέονται με διάφορα αντιγόνα ιστών οδηγεί πρώτα σε αυτοάνοση αντιδραστικότητα, ακολουθούμενη από αυτοάνοση νόσο.
Στις περιπτώσεις αυτοανοσίας κυττάρων νησιδίων του παγκρέατος ή αυτοανοσίας του θυρεοειδούς, οι λεκτίνες διεγείρουν τα ανθρώπινα λευκοκυτταρικά αντιγόνα τάξης II (HLA) αυτών των κυττάρων, τα οποία κανονικά δεν τα εμφανίζουν. Τα κύτταρα των νησιδίων φέρουν έναν πολύ συγκεκριμένο προσδιοριστικό δισακχαρίτη που ονομάζεται Ν-ακετυλλακτοζαμίνη, με την οποία αγαπούν να συνδέονται οι λεκτίνες του σίτου, των φιστικιών, της σόγιας, της πατάτας και της ντομάτας. Αυτή η δέσμευση μπορεί να οδηγήσει σε κύτταρα νησιδίων που εκφράζουν τα HLA τάξης ΙΙ και ξένα αντιγόνα μαζί, δημιουργώντας μια κατάσταση στην οποία ένα άτομο είναι εύκολος στόχος για αυτοάνοση επίθεση. Επομένως, η δέσμευση κυτταροτοξικών αντισωμάτων στα κύτταρα των νησιδίων μαζί με λεκτίνες έχει ως αποτέλεσμα την καταστροφή των κυττάρων των β-νησιδίων (11). Ο μηχανισμός μπορεί να εξηγήσει γιατί το σιτάρι και η σόγια, εκτός από το γάλα, είναι γνωστό ότι είναι διαβητογόνα (12).
Μια άλλη ύποπτη ασθένεια λεκτινών είναι η ρευματοειδής αρθρίτιδα. Το φυσιολογικό μόριο IgG διαθέτει μια πλευρική αλυσίδα υδατανθράκων που τελειώνει με γαλακτόζη. Στη ρευματοειδή αρθρίτιδα, μεγάλο μέρος της γαλακτόζης λείπει, έτσι αντίθετα εκτίθεται το σάκχαρο Ν-ακετυλογλυκοζαμίνη. Για το λόγο αυτό, η συγκολλητίνη φύτρου σιταριού (WGA), η οποία είναι ειδική για τη Ν-ακετυλογλυκοζαμίνη, είναι ένας από τους πυροδοτητές της ρευματοειδούς αρθρίτιδας (13). Αυτό το γεγονός υποδηλώνει ότι η συμπλήρωση με ολιγομερή Ν-ακετυλογλυκοζαμίνης, όπως η χιτοτετραόζη που προέρχεται από τη χιτίνη που σχηματίζει τα κελύφη των καρκινοειδών, μπορεί να είναι μια αποτελεσματική θεραπεία για τη σχετιζόμενη με τη διατροφή ρευματοειδή αρθρίτιδα. Είναι ενδιαφέρον ότι το εμπόριο υγιεινών τροφών έχει ήδη αξιοποιήσει τη Ν-ακετυλογλυκοζαμίνη ως αντιαρθριτικό συμπλήρωμα (14). Έχει προταθεί ότι η εξάλειψη των διατροφικών στοιχείων, ιδιαίτερα οι λεκτίνες και άλλες διασταυρούμενες τροφές που επηρεάζουν δυσμενώς τη δομή και λειτουργία τόσο των εντεροκυττάρων όσο και των λεμφοκυττάρων μπορούν να μειώσουν το περιφερειακό αντιγονικό ερέθισμα και, ως εκ τούτου, να οδηγήσουν σε μείωση των συμπτωμάτων της νόσου σε ορισμένους ασθενείς με ρευματοειδή αρθρίτιδα (15).

Οι λεκτίνες προκαλούν φλεγμονώδεις παθήσεις
Ερευνητές ανέφεραν σε μελέτη που δημοσιεύθηκε το 2017 ότι «οι διατροφικές λεκτίνες φυτικής προέλευσης έχουν αναφερθεί ότι εμπλέκονται στην παθογένεση αρκετών φλεγμονωδών ασθενειών, συμπεριλαμβανομένων της φλεγμονώδους νόσου του εντέρου, του διαβήτη, της ρευματοειδούς αρθρίτιδας και της κοιλιοκάκης, αλλά λίγα είναι γνωστά για τους μοριακούς μηχανισμούς που είναι υποκείμενοι στη φλεγμονή που προκαλείται από λεκτίνες» και υποστήριξαν ότι οι λεκτίνες προάγουν τις φλεγμονώδεις παθήσεις ενεργοποιώντας το φλεγμονόσωμα NLRP3 (16).

Οι λεκτίνες μπορούν να προκαλέσουν «τροφική δηλητηρίαση»
Το 1988 ένα νοσοκομείο ξεκίνησε μια «ημέρα υγιεινής διατροφής» στην καντίνα του προσωπικού του το μεσημέρι. Ένα πιάτο περιείχε κόκκινα φασόλια και σερβιρίστηκαν 31 μερίδες. Στις 15:00 ένας από τους πελάτες, ένας γραμματέας χειρουργών, έκανε εμετό στο θέατρο. Τις επόμενες τέσσερις ώρες, 10 ακόμη πελάτες υπέστησαν έντονους εμετούς, ορισμένοι με διάρροια. Όλοι είχαν αναρρώσει την επόμενη μέρα. Κανένα παθογόνο δεν απομονώθηκε από το φαγητό, αλλά τα φασόλια περιείχαν ασυνήθιστα υψηλή συγκέντρωση της λεκτίνης φυτοαιμοσυγκολλητίνη (17).
Οι λεκτίνες είναι πρωτεΐνες που δεσμεύουν τους υδατάνθρακες που υπάρχουν στα περισσότερα φυτά, ειδικά στους σπόρους και τους κόνδυλους όπως τα δημητριακά, οι πατάτες και τα φασόλια. Τις τελευταίες δύο δεκαετίες συνειδητοποιήσαμε ότι πολλές λεκτίνες είναι (α) τοξικές, φλεγμονώδεις ή και τα δύο. β) ανθεκτικές στο μαγείρεμα και στα πεπτικά ένζυμα· και (γ) υπάρχουν σε μεγάλο μέρος της τροφής μας (18). Επομένως, δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι μερικές φορές προκαλούν «τροφική δηλητηρίαση». Αλλά το πραγματικά ανησυχητικό εύρημα ήρθε με την ανακάλυψη το 1989 ότι ορισμένες λεκτίνες τροφίμων περνούν το τοίχωμα του εντέρου και εναποτίθενται σε μακρινά όργανα (19-20), προκαλώντας έτσι ασθένειες.

Οι λεκτίνες μπορούν να προκαλέσουν νεφροπάθεια
Η λεκτίνη σιταριού συνδέεται με τα σπειραματικά τριχοειδικά τοιχώματα, τα μεσαγγειακά κύτταρα και τα σωληνάρια του ανθρώπινου νεφρού και (στα τρωκτικά) δεσμεύει την ανοσοσφαιρίνη Α (IgA) και προκαλεί μεσαγγειακές εναποθέσεις IgA. Αυτό υποδηλώνει ότι στους ανθρώπους η νεφροπάθεια IgA μπορεί να προκαλείται ή να επιδεινώνεται από τη λεκτίνη σιταριού. Πράγματι, μια δοκιμή αποφυγής γλουτένης σε παιδιά με αυτή τη νόσο ανέφερε μειωμένη πρωτεϊνουρία και μειωμένα επίπεδα ανοσοσυμπλεγμάτων (21).

Λεκτίνες και πεπτικά έλκη
Μεταξύ των επιπτώσεων που παρατηρούνται στο λεπτό έντερο τρωκτικών που τρέφονται με λεκτίνες είναι η απογύμνωση του βλεννογόνου για την έκθεση του γυμνού βλεννογόνου και η υπερανάπτυξη του βλεννογόνου από μη φυσιολογικά βακτήρια και πρωτόζωα (22). Οι λεκτίνες προκαλούν επίσης εκκένωση ισταμίνης από τα γαστρικά ιστιοκύτταρα (23), η οποία διεγείρει την έκκριση οξέος. Έτσι, οι τρεις κύριοι παθογόνοι παράγοντες για το πεπτικό έλκος – διέγερση με οξύ, αποτυχία του αμυντικού στρώματος του βλεννογόνου και ανώμαλος βακτηριακός πολλαπλασιασμός (ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού) συνδέονται θεωρητικά με τις λεκτίνες. Εάν αυτό αληθεύει, ο αποκλεισμός αυτών των επιδράσεων από ολιγοσακχαρίτες θα αντιπροσώπευε μια ελκυστική και πιο φυσιολογική θεραπεία για το πεπτικό έλκος από την καταστολή του οξέος του στομάχου (24).

Λεκτίνες και ιογενείς λοιμώξεις του ανώτερου αναπνευστικού συστήματος
Η δράση απομάκρυνσης της βλέννας από τις λεκτίνες (25) προσφέρει επίσης μια εξήγηση για το ανέκδοτο εύρημα πολλών αλλεργιολόγων ότι μια «δίαιτα της λίθινης εποχής», η οποία εξαλείφει τα περισσότερα αμυλούχα τρόφιμα και επομένως τις περισσότερες λεκτίνες, προστατεύει από κοινές ιογενείς λοιμώξεις του ανώτερου αναπνευστικού: χωρίς λεκτίνες στο λαιμό η ρινοφαρυγγική επένδυση βλέννας θα ήταν πιο αποτελεσματική ως φραγμός στους ιούς (26).

Πώς οι λεκτίνες βοηθούν τα φυτά να προστατεύουν τους εαυτούς τους και πώς βλάπτουν αυτούς που τα καταναλώνουν;
Οι λεκτίνες στους σπόρους, τους κόκκους, τον φλοιό και τα φύλλα των περισσότερων φυτών συνδέονται με υδατάνθρακες (σάκχαρα) και ιδιαίτερα με σύνθετα σάκχαρα που ονομάζονται πολυσακχαρίτες, στο σώμα του αρπακτικού αφού καταναλώσει το φυτό. Όπως οι έξυπνες βόμβες, οι λεκτίνες στοχεύουν και προσκολλώνται σε μόρια σακχάρου, κυρίως στην επιφάνεια των κυττάρων άλλων οργανισμών – ιδιαίτερα μυκήτων, εντόμων και άλλων ζώων. Συνδέονται επίσης με το σιαλικό οξύ, ένα μόριο σακχάρου που βρίσκεται στο έντερο, στον εγκέφαλο, μεταξύ των νευρικών απολήξεων, στις αρθρώσεις και σε όλα τα σωματικά υγρά, συμπεριλαμβανομένης της επένδυσης των αιμοφόρων αγγείων όλων των πλασμάτων. Οι λεκτίνες αναφέρονται μερικές φορές ως «κολλώδεις πρωτεΐνες» λόγω αυτής της διαδικασίας δέσμευσης, που σημαίνει ότι μπορούν να διακόψουν τα μηνύματα μεταξύ των κυττάρων ή να προκαλέσουν με άλλο τρόπο τοξικές ή φλεγμονώδεις αντιδράσεις. Για παράδειγμα, όταν οι λεκτίνες συνδέονται με το σιαλικό οξύ, ένα νεύρο δεν είναι σε θέση να επικοινωνήσει τις πληροφορίες του σε ένα άλλο νεύρο. Εάν έχετε βιώσει ποτέ ομίχλη εγκεφάλου, μπορεί να ευθύνονται οι λεκτίνες. Οι λεκτίνες διευκολύνουν επίσης την προσκόλληση και τη δέσμευση ιών και βακτηρίων στους επιδιωκόμενους στόχους τους. Μερικοί άνθρωποι – αυτοί που είναι πιο ευαίσθητοι στις λεκτίνες – υπόκεινται επομένως περισσότερο σε ιούς και βακτηριακές λοιμώξεις από άλλους.
Εκτός από τη δυνατότητα πρόκλησης προβλημάτων υγείας, οι λεκτίνες μπορούν επίσης να προάγουν την αύξηση βάρους. Ο λόγος που το σιτάρι έγινε το δημητριακό της επιλογής στα βόρεια κλίματα είναι χάρη στη μοναδικά μικρή λεκτίνη στο σιτάρι, γνωστή ως συγκολλητίνη φύτρων σιταριού (WGA), η οποία είναι υπεύθυνη για την τάση που έχει το σιτάρι για αύξηση βάρους. Το σιτάρι βοήθησε τους προγόνους σας να αποκτήσουν ή να διατηρήσουν βάρος στην αρχαιότητα, όταν η τροφή ήταν συχνά σπάνια. Έχετε σκεφτεί γιατί οι κτηνοτρόφοι ταΐζουν τις αγελάδες με καλαμπόκι και σόγια (τροφές υψηλές σε λεκτίνες); Οι λεκτίνες στο καλαμπόκι και στη σόγια είναι πολύ αποτελεσματικότερες από το γρασίδι στο να κάνουν τις αγελάδες παχύτερες.

Ποιες λεκτίνες είναι οι πιο προβληματικές για την υγεία των ανθρώπων;
Οι λεκτίνες που βρίσκονται στα φασόλια και σε άλλα όσπρια, στο σιτάρι και σε άλλα δημητριακά και σε ορισμένα άλλα φυτά είναι ιδιαίτερα προβληματικές για τον άνθρωπο. Πρώτον, δεν έχει περάσει αρκετός χρόνος για να επιτραπεί στο είδος μας να αναπτύξει ανοσολογική ανοχή σε αυτές τις ουσίες. Ούτε έχει περάσει αρκετός χρόνος ώστε το μικροβίωμα του ανθρώπινου εντέρου να καταστεί πλήρως ικανό να διασπά αυτές τις πρωτεΐνες. Το αποτέλεσμα είναι πολυάριθμα προβλήματα υγείας, με τη γαστρική δυσφορία ως την κορυφή του παγόβουνου. Τέτοια φυτά δεν είναι το μόνο μέρος όπου θα συναντήσετε λεκτίνες. Υπάρχουν επίσης σε ζωικά προϊόντα. Όταν οι αγελάδες και άλλα ζώα τρώνε ζωοτροφές με βάση τα δημητριακά ή τη σόγια, οι οποίες και οι δύο είναι γεμάτες λεκτίνες, αυτές οι πρωτεΐνες καταλήγουν στο γάλα ή το κρέας των ζώων. Το ίδιο συμβαίνει με το κρέας και τα αυγά των κοτόπουλων που εκτρέφονται με ζωοτροφές γεμάτες λεκτίνες. Οι λεκτίνες στα δημητριακά και τη σόγια με τα οποία τρέφονται τα συμβατικά εκτρεφόμενα ζώα καταλήγουν στη σάρκα, το γάλα ή τα αυγά αυτών των ζώων και τελικά στο έντερο σας, όπου μπορούν ακόμα να προκαλέσουν τη ζημιά τους.

Αλλαγή της διατροφής κατά τη γεωργική εποχή
Κατά τη νεολιθική περίοδο (7000 π.Χ.), η ανθρώπινη διατροφή μετατοπίστηκε από κυρίως φύλλα, κόνδυλους και κάποιο ζωικό λίπος και πρωτεΐνες σε κυρίως δημητριακά και όσπρια. Μέχρι τότε, το ανθρώπινο μικροβίωμα δεν είχε συναντήσει ποτέ λεκτίνες σε δημητριακά ή όσπρια, και ως εκ τούτου τα βακτήρια, τα μικρόβια και το ανοσοποιητικό σύστημα του ανθρώπινου εντέρου είχαν μηδενική εμπειρία στον χειρισμό τους. Γνωρίζουμε ότι όσο περισσότερο είστε εκτεθειμένοι σε ένα συστατικό, τόσο πιο ανεκτικοί γίνεστε μαζί του και δεν αντιδράτε έντονα σε αυτό. Αλλά σε αυτή την περίπτωση, το χρονικό πλαίσιο που είναι απαραίτητο για να ανεχτούμε ορισμένες λεκτίνες δεν είναι εβδομάδες ή μήνες. Μάλλον είναι χιλιετίες.

Νέες τροφές με λεκτίνες από την Αμερική
Πριν από πέντε αιώνες, η τελευταία από τις σημαντικές αλλαγές στην έκθεση στις λεκτίνες – και ίσως η μεγαλύτερη διαταραχή όλων – συνέβη όταν οι Ευρωπαίοι έφτασαν στους Αμερικανούς. Οι εξερευνητές έφεραν τα τρόφιμα του Νέου Κόσμου πίσω στις πατρίδες τους εκθέτοντας τον υπόλοιπο κόσμο σε μια ολόκληρη σειρά από νέες λεκτίνες. Αυτές περιλαμβάνουν την οικογένεια nightshade (πατάτες, ντομάτες, πιπεριές και μελιτζάνες), τα περισσότερα από την οικογένεια των φασολιών (όσπρια, συμπεριλαμβανομένων των φιστικιών και των κάσιους), τα δημητριακά, τα ψευδο-δημητριακά όπως ο αμάρανθος και η κινόα, η οικογένεια των κολοκυθιών (κολοκύθες, κολοκυθάκια) και οι σπόροι chia και ορισμένοι άλλοι σπόροι. Όλα είναι φαγητά που μέχρι τότε κανένας Ευρωπαίος, Ασιάτης ή Αφρικανός δεν είχε δει, πολύ περισσότερο δεν είχε φάει. Τα μισά από τα τρόφιμα που σας είπαν να τρώτε για καλή υγεία είναι στην πραγματικότητα φυτά του Νέου Κόσμου στα οποία το μεγαλύτερο μέρος της ανθρωπότητας δεν είχε προηγούμενη έκθεση, πράγμα που σημαίνει ότι το σώμα σας, τα βακτήρια του εντέρου σας και το ανοσοποιητικό σας σύστημα δεν είναι προετοιμασμένα να τα ανεχθούν.

Η πιο επικίνδυνη λεκτίνη στο σιτάρι. Το πρόβλημα με τα σιτηρά ολικής αλέσεως
Η πιο επικίνδυνη λεκτίνη στο σιτάρι δεν είναι η γλουτένη, αλλά η συγκολλητίνη φύτρων σιταριού (WGA). Η WGA δεν σχετίζεται με τη γλουτένη. Αντίθετα, βρίσκεται στο πίτουρο. Αυτό σημαίνει ότι το λευκό ψωμί περιέχει γλουτένη, αλλά όχι WGA, ενώ το ψωμί ολικής αλέσεως περιέχει και τα δύο.
Η συγκολλητίνη φύτρων σιταριού είναι μια ιδιαίτερα μικρή πρωτεΐνη σε σύγκριση με τις περισσότερες άλλες λεκτίνες, οι οποίες είναι σχετικά μεγάλες. Έτσι, ακόμα κι αν ο φραγμός του βλεννογόνου του εντέρου δεν έχει τεθεί σε κίνδυνο, η WGA μπορεί να περάσει από τα τοιχώματα του εντέρου πιο εύκολα από ότι άλλες λεκτίνες.

Τρόφιμα με υψηλή περιεκτικότητα σε λεκτίνες
Μερικά από τα πιο πλούσια σε λεκτίνες τρόφιμα περιλαμβάνουν: όσπρια, ξηροί καρποί, δημητριακά, φρούτα και λαχανικά nightshades (ντομάτα, πατάτες, μελιτζάνες, πιπεριές).

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
1. Pakistan J Nutr. 2009;8(3):293-303.
2. Int Arch Allergy Appl Immunol. 1984;75(3):230-236.
3. J Appl Bacteriol. 1993;75(4):360-368.
4. PLoS One. 2007;2(8):e687.
5. J Comp Pathol. 1980;90(4):597-602.
6. Clin Chim Acta. 1991;203(2-3):153-165.
7. Immunol Invest. 1989;18(6):753-764.
8. Clin Exp Immunol. 1986;63(1):95-100.
9. Pediatr Allergy Immunol. 1995;6(2):98-102.
10. Br J Nutr. 2000;83(3):207-217.
11. J Exp Med. 1987;165(1):124-139.
12. Lancet. 1996;348(9027):613.
13. Arthritis Rheum. 1995;38(6):744-749.
14. Nutri Notes. 1997;2:1-6.
15. Br J Nutr. 2000;83(3):207-217.
16. J Immunol. 2017 Mar 1;198(5):2082-2092.
17. Communicable Disease Report. 1988;33:3-4.
18. Handbook of plant lectins: properties and biomedical applications. London: Wiley; 1998. pp. 31-50.
19. Biochem Soc Trans. 1989;17:481-482.
20. Lancet. 1998;352:1831-1832.
21. J Am Soc Nephrol. 1992;2(10 suppl):S173-S180.
22. Can J Microbiol. 1988;34:1009-1013.
23. Digestion. 1985;32:42-46.
24. BMJ. 1999 Apr 17;318(7190):1023-4.
25. Lancet. 1978;i:585-586.
26. BMJ. 1999 Apr 17;318(7190):1023-4.

Ο Μάριος Δημόπουλος γεννήθηκε το 1975 στον Πειραιά. Σπούδασε αρχικά φιλολογία με ειδικότητα στη γλωσσολογία στη Φιλοσοφική Σχολή του Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Στη συνέχεια λόγω του ενδιαφέροντός του στις φυσικές και εναλλακτικές θεραπείες σπούδασε στο εξωτερικό διατροφολογία και φυσικοπαθητική (naturopathy). Έχει ειδικευθεί στη χρήση διατροφικών συμπληρωμάτων και εστιάζει την έρευνά του στην πρόληψη των ασθενειών με σωστή διατροφή, με χορήγηση βιταμινών, μετάλλων και αντιοξειδωτικών ουσιών υπό μορφή διατροφικών συμπληρωμάτων και με χορήγηση φαρμακευτικών φυτών και βοτάνων. Είναι καθηγητής διατροφολογίας στη σχολή Natural Health Science (Ελλάδα), όπου διδάσκει για τα διατροφικά συμπληρώματα σε φαρμακοποιούς, διαιτολόγους, διατροφολόγους και εναλλακτικούς θεραπευτές. Ο Μάριος Δημόπουλος έχει γράψει 36 βιβλία για θέματα υγείας. Εδώ το πλήρες βιογραφικό του.

Αν θέλετε να ενισχύσετε την ανοσία, φροντίστε το έντερο
«Το 70% του ανοσοποιητικού συστήματος βρίσκεται στο έντερο», λέει ο David Heber, MD, PhD, ομότιμος καθηγητής ιατρικής στο UCLA Health. «Η διατροφή είναι ένας βασικός ρυθμιστής της λειτουργίας του ανοσοποιητικού».
Τα κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος στο έντερο αλληλεπιδρούν με το μικροβίωμα, την ποικιλόμορφη σειρά βακτηρίων και μυκήτων που ζουν στο γαστρεντερικό σωλήνα και επηρεάζονται άμεσα από τη διατροφή και τον τρόπο ζωής ενός ατόμου.
Τα τρόφιμα που τρώμε επηρεάζουν την ποικιλομορφία και τη σύνθεση των βακτηρίων στο έντερο, τα οποία με τη σειρά τους επηρεάζουν τα κύτταρα του ανοσοποιητικού.
«Το μικροβίωμα και το ανοσοποιητικό σύστημα είναι κρίσιμα αλληλένδετα», λέει ο Jonathan Jacobs, MD, PhD, καθηγητής πεπτικών ασθενειών στην Ιατρική Σχολή David Geffen στο UCLA. «Αυτό που υπάρχει στο έντερο καθορίζει την εκπαίδευση που λαμβάνουν τα κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος».
Η διατροφική ποικιλομορφία και η μικροβιακή ποικιλομορφία πάνε μαζί. Η τυπική δυτική δίαιτα, η οποία είναι υψηλή σε ζάχαρη, επεξεργασμένα τρόφιμα και κακής ποιότητας λίπη, έχει ως αποτέλεσμα λιγότερο διαφορετικά βακτήρια του εντέρου και προάγει τις φλεγμονές και τις χρόνιες διαταραχές (1).

Αποφύγετε τη ζάχαρη. Η ζάχαρη καταστέλλει το ανοσοποιητικό σύστημα
Η ζάχαρη είναι γνωστό ότι είναι ιδιαίτερα βλαβερή για τον οργανισμό. Αυτό που πολλοί δεν ξέρουν είναι ότι η ζάχαρη καταστέλλει το ανοσοποιητικό σύστημα και μας κάνει ευάλωτους σε κάθε λογής ιούς.
«Η υπερβολική κατανάλωση ζάχαρης μπορεί να επηρεάσει τα κύτταρα του ανοσοποιητικού σας συστήματος που στοχεύουν βακτήρια. Η ζάχαρη επηρεάζει τον τρόπο με τον οποίο τα λευκά αιμοσφαίρια προσβάλλουν βακτήρια», εξηγεί ο γιατρός Niket Sonpal. «Οι ανεπάρκειες σε θρεπτικά συστατικά μπορούν να αυξήσουν το επίπεδο κινδύνου σας όταν αποτρέπετε τη μόλυνση και τα είδη διατροφής με υψηλά επίπεδα επεξεργασμένης ζάχαρης είναι συνήθως διατροφικά άδεια. Η ζάχαρη προκαλεί φλεγμονή χαμηλού βαθμού στο σώμα και επίσης αυξάνει τη μάζα. Αυτό μπορεί να συμβάλει σε ασθένειες που είναι χρόνιας φύσης, όπως καρδιαγγειακές παθήσεις και διαβήτη».
«Η έρευνα δείχνει ότι η κατανάλωση 75 έως 100 γραμμαρίων διαλύματος ζάχαρης μπορεί να εμποδίσει τις ανοσοποιητικές λειτουργίες του σώματος», είπε ο Sonpal. «Πρέπει να σημειώσω ότι 75 γραμμάρια ακούγονται πολλά, και είναι δύσκολο να σκεφτείτε ότι μπορείτε να καταναλώσετε 75 γραμμάρια ζάχαρης, αλλά στην πραγματικότητα αυτό ισοδυναμεί με δύο κουτιά αναψυκτικών». Πρόσθεσε ότι η καταστολή του ανοσοποιητικού συστήματος ξεκινά μόλις 30 λεπτά μετά την κατανάλωση ζάχαρης και μπορεί να διαρκέσει έως και πέντε ώρες.
Ας εξετάσουμε αναλυτικότερα αυτή την έρευνα που αναφέρει ο Sonpal. Όσον αφορά το κατά πόσον η ζάχαρη επηρεάζει άμεσα την ανοσοαπόκριση, υπάρχουν ενδείξεις ότι παίζει ρόλο: η συχνά αναφερόμενη μελέτη ουδετερόφιλης φαγοκυττάρωσης του 1973 από το Πανεπιστήμιο Loma Linda (2).

Πάρτε συμπληρώματα βιταμίνης D. Η αιτία που παθαίνουμε γρίπη τον χειμώνα είναι τα χαμηλά επίπεδα της βιταμίνης D!
Ο Δρ John Cannell, ψυχίατρος της Καλιφόρνιας, είναι ο κύριος συγγραφέας μιας θεωρίας ορόσημο που υποθέτει ότι οι επιδημίες της γρίπης είναι στενά συνδεδεμένες με την πτώση των επιπέδων βιταμίνης D (3).
Οι περισσότεροι από τους ασθενείς του Δρος Cannell είναι αφρο-αμερικανοί, των οποίων η χρώση του δέρματος παρεμποδίζει την παραγωγή φυσικής βιταμίνης D από το ηλιακό φως. Το γεγονός αυτό, σε συνδυασμό με τον περιορισμό τους, οδήγησε τον Δρα Cannell να υποψιαστεί ότι τα επίπεδα του βιταμίνης D στο αίμα των ασθενών του είναι ασυνήθιστα χαμηλό. Οι δοκιμές επιβεβαίωσαν ότι αυτό είναι πραγματικότητα. Αφού εκπαίδευσε τους ασθενείς του σχετικά με τα οφέλη της βιταμίνης D, ο Δρ Cannell συνταγογράφησε συμπληρώματα με 2000 IU βιταμίνης D3 να τα λαμβάνουν καθημερινά. Ανέφερε ότι θα έδινε στους άνδρες ακόμη υψηλότερες δόσεις, αλλά η δόση των 2000 IU αντιπροσωπεύει το σημερινό «ανώτατο όριο» πρόσληψης βιταμίνης D που συνιστάται από το κυβερνητικό τμήμα τροφίμων και διατροφής του Ινστιτούτου Ιατρικής των ΗΠΑ (Food and Nutrition Board of the Institute of Medicine). Δέον να σημειωθεί ότι σήμερα οι ειδικοί στο θέμα της βιταμίνης D συνιστούν ακόμα μεγαλύτερες δόσεις (5000 IU-10.000 IU) ειδικά για τα άτομα που έχουν έλλειψη βιταμίνης D.
Στα τέλη του χειμώνα του 2005 ξέσπασε γρίπη στο νοσοκομείο. Ο ένας θάλαμος μετά τον άλλο βρισκόταν σε καραντίνα, καθώς οι ασθενείς εκδήλωσαν ρίγη, πυρετό, βήχα και σοβαρούς πόνους στο σώμα που χαρακτηρίζουν το στέλεχος του ιού της γρίπης Α. «Στην αρχή μολύνθηκε ο θάλαμος κάτω από τον δικό μου», ανέφερε ο Δρ Cannell, «και στη συνέχεια οι θάλαμοι στα δεξιά μου, αριστερά μου και απέναντι από την αίθουσα». Ωστόσο, προς έκπληξή του, οι ασθενείς του παρέμειναν ανεπηρέαστοι. «Οι ασθενείς μου είχαν έρθει σε επαφή με ασθενείς από μολυσμένους θαλάμους πριν από την απομόνωση», σημειώνει. «Ήμουν βέβαιος ότι οι ασθενείς μου είχαν εκτεθεί στον ιό της γρίπης». Η διαρκής υγεία των ασθενών του εν μέσω μιας τοπικής επιδημίας επηρέασε τις σκέψεις του Δρος Cannell σχετικά με τη σχέση μεταξύ της βιταμίνης D και της ανοσίας στην γρίπη.
Οι επιστήμονες τώρα γνωρίζουν ότι η λοίμωξη από γρίπη παρακινεί τα λευκά αιμοσφαίρια γνωστά ως μακροφάγα να απελευθερώσουν χημικές ουσίες του ανοσοποιητικού συστήματος που ονομάζονται κυτταροκίνες και χημειοκίνες, οι οποίες προάγουν τη φλεγμονή. Επιπλέον, οι επιστήμονες γνωρίζουν τώρα ότι ο ιός που ήταν υπεύθυνος για την καταστροφική παγκόσμια πανδημία γρίπης του 1918 ήταν ιδιαίτερα αποτελεσματικός στη διέγερση της απελευθέρωσης κυτταροκινών από τα μακροφάγα (4). Στην πραγματικότητα, η σοβαρότητα της προκύπτουσας ασθένειας πιστεύεται ότι είναι ανάλογη με την ικανότητα του ιού της γρίπης να προκαλεί παραγωγή κυτταροκινών. Για παράδειγμα, στη γρίπη των πτηνών αυτή η ανταπόκριση μπορεί να είναι πάρα πολύ μεγάλη, με αποτέλεσμα τον θάνατο (5-6). Ο Δρ Cannell γνώριζε επίσης ότι οι έρευνες πρόσφατα έχουν δείξει ότι η βιταμίνη D ρυθμίζει την παραγωγή χημειοκινών και κυτταροκινών από τα μακροφάγα, εμποδίζοντας έτσι την υπερβολική αντίδραση σε μολυσματικά ερεθίσματα και την πρόκληση σοβαρών εκδηλώσεων ιογενών λοιμώξεων (7-8).
Τα τελευταία χρόνια, αρκετοί ανεξάρτητοι ερευνητές έχουν δείξει ότι η βιταμίνη D ενισχύει σημαντικά τη γενετική έκφραση των αντιμικροβιακών πεπτιδίων σε ανθρώπινα μονοκύτταρα (πρόδρομα μακροφάγων), ουδετερόφιλα και άλλα κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος (9-10). Αυτές οι αντιμικροβιακές πρωτεΐνες συμβάλλουν στην καταστροφή των μολυσματικών μικροβίων. Με την ευρέος φάσματος δραστηριότητά τους, είναι σε θέση να σκοτώσουν τα πάντα, από βακτήρια μέχρι ιούς. Έχουν αποδειχθεί ότι είναι ένα σημαντικό μέρος της άμυνας του αναπνευστικού συστήματος ενάντια στους εισβολείς, και επίσης είναι πολλά υποσχόμενες στην καταπολέμηση του ιού της γρίπης (11-13).
Για τον Δρ Cannell, αυτές οι ενδείξεις οδήγησαν σε ένα αναπόφευκτο συμπέρασμα: η βιταμίνη D – η οποία παράγεται όταν το δέρμα εκτίθεται σε θερινό ηλιακό φως και η οποία, αντίθετα, μειώνεται κατά το χειμώνα – παίζει κρίσιμο ρόλο στην ευπάθεια μας στην μόλυνση από τη γρίπη. Ο Δρ. Cannell συμβουλεύτηκε διάφορους κορυφαίους ερευνητές της βιταμίνης D, οι οποίοι συμφώνησαν με τα συμπεράσματά του. Περιλαμβάνουν ερευνητές από σημαντικά ιδρύματα όπως τα Εθνικό Ινστιτούτο Υγείας των ΗΠΑ και η Σχολή Δημόσιας Υγείας του Χάρβαρντ. Ένας από αυτούς τους επιστήμονες, ο Δρ Michael F. Holick, μελετά τη βιταμίνη D για τέσσερεις δεκαετίες.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
1. Cohen S. If you want to boost immunity, look to the gut. UCLA Health. https://www.uclahealth.org/news/want-to-boost-immunity-look-to-the-gut
2. Sanchez A, Reeser JL, Lau HS, et al., Role of sugars in human neutrophilic phagocytosis, The American Journal of Clinical Nutrition, 26, 11, 1973, 1180–1184.
3. Cannell JJ, Vieth R, Umhau JC, et al. Epidemic influenza and vitamin D. Epidemiol Infect. 2006 Dec;134(6):1129-40.
4. Kobasa D, Takada A, Shinya K, et al. Enhanced virulence of influenza A viruses with the haemagglutinin of the 1918 pandemic virus. Nature. 2004 Oct 7;431(7009):703-7.
5. Chan MC, Cheung CY, Chui WH, et al. Proinflammatory cytokine responses induced by influenza A (H5N1) viruses in primary human alveolar and bronchial epithelial cells. Respir Res. 2005;6135.
6. Beigel JH, Farrar J, Han AM, et al. Avian influenza A (H5N1) infection in humans. N Engl J Med. 2005 Sep 29;353(13):1374-85.
7. Hewison M, Zehnder D, Chakraverty R, Adams JS. Vitamin D and barrier function: a novel role for extra-renal 1 alpha-hydroxylase. Mol Cell Endocrinol. 2004 Feb 27;215(1-2):31-8.
8. Helming L, Bose J, Ehrchen J, et al. 1alpha,25-Dihydroxyvitamin D3 is a potent suppressor of interferon gamma-mediated macrophage activation. Blood. 2005 Dec 15;106(13):4351-8.
9. Wang TT, Nestel FP, Bourdeau V, et al. Cutting edge: 1,25-dihydroxyvitamin D3 is a direct inducer of antimicrobial peptide gene expression. J Immunol. 2004 Sep 1;173(5):2909-12.
10. Liu PT, Stenger S, Li H, et al. Toll-like receptor triggering of a vitamin D-mediated human antimicrobial response. Science. 2006 Mar 24;311(5768):1770-3.
11. Reddy KV, Yedery RD, Aranha C. Antimicrobial peptides: premises and promises. Int J Antimicrob Agents. 2004 Dec;24(6):536-47.
12. Hiemstra PS, Fernie-King BA, McMichael J, Lachmann PJ, Sallenave JM. Antimicrobial peptides: mediators of innate immunity as templates for the development of novel anti-infective and immune therapeutics. Curr Pharm Des. 2004;10(23):2891-905.
13. Laube DM, Yim S, Ryan LK, Kisich KO, Diamond G. Antimicrobial peptides in the airway. Curr Top Microbiol Immunol. 2006;306:153-82.

Ο Μάριος Δημόπουλος γεννήθηκε το 1975 στον Πειραιά. Σπούδασε αρχικά φιλολογία με ειδικότητα στη γλωσσολογία στη Φιλοσοφική Σχολή του Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Στη συνέχεια λόγω του ενδιαφέροντός του στις φυσικές και εναλλακτικές θεραπείες σπούδασε στο εξωτερικό διατροφολογία και φυσικοπαθητική (naturopathy). Έχει ειδικευθεί στη χρήση διατροφικών συμπληρωμάτων και εστιάζει την έρευνά του στην πρόληψη των ασθενειών με σωστή διατροφή, με χορήγηση βιταμινών, μετάλλων και αντιοξειδωτικών ουσιών υπό μορφή διατροφικών συμπληρωμάτων και με χορήγηση φαρμακευτικών φυτών και βοτάνων. Είναι καθηγητής διατροφολογίας στη σχολή Natural Health Science (Ελλάδα), όπου διδάσκει για τα διατροφικά συμπληρώματα σε φαρμακοποιούς, διαιτολόγους, διατροφολόγους και εναλλακτικούς θεραπευτές. Ο Μάριος Δημόπουλος έχει γράψει 36 βιβλία για θέματα υγείας. Εδώ το πλήρες βιογραφικό του.

Είναι γνωστό ότι τα επεξεργασμένα τρόφιμα είναι βλαβερά - και μια νέα έρευνα πρόσθεσε στα κακά νέα την ανακάλυψη ότι μπορούν επίσης να προκαλέσουν καρκίνο του λάρυγγα και του στόματος.
Κάθε επιπλέον μερίδα επεξεργασμένων τροφίμων αυξάνει τον κίνδυνο καρκίνου του εγκεφάλου και του λάρυγγα κατά 23% και του οισοφάγου κατά 24%, λένε ερευνητές από το Πανεπιστήμιο του Μπρίστολ. Παρακολούθησαν την υγεία και τη διατροφή περισσότερων από 140.000 ανθρώπων για 14 χρόνια. Τα ευρήματά τους απηχούν προηγούμενες έρευνες που συνέδεαν τα επεξεργασμένα τρόφιμα με περισσότερους από 34 τύπους καρκίνου.

Πηγή: European Journal of Nutrition, 2023; doi: 10.1007/s00394-023-03270-1

Η κρίση πανικού είναι ένα αιφνίδιο επεισόδιο φόβου και άγχους που συνοδεύεται από σοβαρές σωματικές αντιδράσεις. Ο φόβος αυτός δεν απορρέει από κάποιον πραγματικό κίνδυνο ή προφανή αιτία. Ο πάσχων νιώθει ότι ξαφνικά χάνει τον έλεγχο της σκέψης και του σώματός του, ότι βιώνει κάποια καρδιακή προσβολή ή ακόμη και ότι πεθαίνει. Πολλοί άνθρωποι βιώνουν τουλάχιστον μία φορά στη ζωή τους κρίση πανικού. Όταν όμως το πρόβλημα συνεχίζεται και οι κρίσεις πανικού επιμένουν για μεγάλο διάστημα, τότε ίσως πρόκειται για διαταραχή πανικού.

Η Δρ Τζένη Γκούντμαν εξηγεί πώς εξαφάνισε τις αινιγματικές κρίσεις πανικού ενός ασθενούς διορθώνοντας τον χαμηλό δείκτη σακχάρου στο αίμα και την έλλειψη μετάλλων:

Ο Α., 43 ετών, παντρεμένος και πατέρας ενός παιδιού, ήταν ευτυχισμένος και έκανε μια δουλειά που του άρεσε. Ξαφνικά άρχισε να βιώνει κρίσεις πανικού "από το πουθενά". Μπορούσαν να συμβούν οπουδήποτε - στο σούπερ μάρκετ, στο τρένο για τη δουλειά, ακόμη και στον κήπο του σπιτιού του - μέρα ή νύχτα. Είχε επισκεφθεί ψυχοθεραπευτή, αλλά δεν είχε βοηθηθεί ιδιαίτερα.
"Ήταν πολύ καλή, αλλά δεν μπορέσαμε να βρούμε κάτι για το οποίο ήμουν σοβαρά δυστυχισμένος ή αγχωμένος", είπε.
Τότε ο Α. δοκίμασε τη Γνωστική Συμπεριφορική Θεραπεία (ΓΣΘ). Σίγουρα τον είχε βοηθήσει να διαχειριστεί το έντονο άγχος που τον έπιανε σε αυτές τις περιπτώσεις, άγχος που φαινόταν να μην αφορά τίποτα συγκεκριμένο. Ο ψυχολόγος της ΓΣΘ είχε διδάξει στον Α. κάποιες τεχνικές αναπνοής και "αυτο-ομιλίας" που τον βοήθησαν να ηρεμεί κάπως μέσα από αυτά τα επεισόδια και να αντιλαμβάνεται πότε επρόκειτο να συμβεί μια κρίση πανικού, ώστε να μπορεί να εφαρμόσει αμέσως τις τεχνικές αναπνοής. Αλλά αυτό δεν είχε κάνει τις κρίσεις πανικού λιγότερο συχνές. Δεν είχε λύσει το πρόβλημα.
Έτσι, ο Α. ήρθε να με δει, ως έσχατη λύση και επειδή, όπως είπε, "στην πραγματικότητα δεν αισθάνομαι ότι είναι κάτι ψυχολογικό. Νιώθω ότι είναι βιολογικό".

Ανακαλύπτοντας την αιτία
Κατά τα άλλα, ο Α. φαινόταν καλά, και δεν υπήρχε τίποτα αξιοσημείωτο στο προηγούμενο ιατρικό ιστορικό του. Τότε μου έδειξε το ημερολόγιο διατροφής μιας εβδομάδας.
Κάθε μέρα εκτός από την Κυριακή, το πρωινό του ήταν ένα φλιτζάνι σκέτος καφές. Κάθε μέρα εκτός από το Σάββατο και την Κυριακή, το μεσημεριανό γεύμα ήταν επίσης ένα φλιτζάνι σκέτου καφέ. Τις περισσότερες ημέρες έτρωγε ένα κομμάτι κέικ, σοκολάτα, ντόνατ ή κρουασάν γύρω στις 3:00 μ.μ. με σκέτο καφέ. Στη συνέχεια, το δείπνο το βράδυ ήταν ένα κανονικό γεύμα.
"Αλλά αυτό λειτουργεί για μένα", είπε. "Απλά δεν πεινάω πραγματικά μέχρι τα μέσα του απογεύματος".
Δεν αισθανόταν πείνα, αλλά σκέφτηκα ότι πιθανόν να πάθαινε υπογλυκαιμία - δηλαδή το σάκχαρο στο αίμα του έπεφτε πολύ χαμηλά. Όταν το σάκχαρο στο αίμα πέφτει πολύ χαμηλά, όπως μπορεί να συμβεί σε μερικούς ανθρώπους αν δεν έχουν φάει όλη μέρα, μπορεί να προκαλέσει αίσθημα πανικού, όπως στην περίπτωση του Α. Δεν αποτελεί έκπληξη, πραγματικά, επειδή το σώμα νομίζει ότι πρόκειται να πεθάνει από ασιτία.
Άλλοι άνθρωποι γίνονται τρομερά ευερέθιστοι ή ακόμη και θυμωμένοι όταν πέφτει το σάκχαρο στο αίμα τους. Αυτό που καθορίζει τα συμπτώματα δεν είναι τόσο το πόσο χαμηλά πέφτει, αλλά το πόσο γρήγορα πέφτει. Δεν μιλάμε εδώ για επίπεδα σακχάρου στο αίμα τόσο χαμηλά ώστε να είναι επικίνδυνα (όπως μπορεί να συμβεί σε έναν διαβητικό τύπου 1 που έχει κάνει ένεση ινσουλίνης χωρίς να έχει φάει αρκετή τροφή), αλλά σε μερικούς ανθρώπους ο οργανισμός το βιώνει ως σήμα κινδύνου - εξ ου και οι φαινομενικά ανεξήγητες κρίσεις πανικού.
Λοιπόν, αυτή ήταν η υπόθεσή μου, και τώρα έπρεπε να τη δοκιμάσουμε. Ρώτησα τον Α. αν θα ήταν διατεθειμένος να δοκιμάσει να τρώει τρία γεύματα την ημέρα για μερικές εβδομάδες και να δει αν οι κρίσεις πανικού θα εξαφανίζονταν.
Είπε ότι δεν είχε πρόβλημα με αυτό καταρχήν, αλλά ότι ήταν από τους ανθρώπους που δεν μπορούσαν να φάνε πρωινό. Θα έκανε εμετό αν προσπαθούσε να φάει κάτι στερεό πριν από τις 11:00 π.μ. Έτσι, καταλήξαμε σε έναν συμβιβασμό σύμφωνα με τον οποίο θα έπαιρνε ένα συσκευασμένο πρωινό στη δουλειά και θα το έτρωγε στις 11:00 π.μ. Στη συνέχεια, θα έτρωγε στις 15:00 ένα κανονικό γεύμα αντί για το συνηθισμένο σνακ με υπερβολική ζάχαρη. Και το δείπνο ως συνήθως.

Έλλειψη μετάλλων
Στη δεύτερη επίσκεψη, πέντε εβδομάδες αργότερα, ο Α. ανέφερε ότι οι κρίσεις πανικού του είχαν μειωθεί από περίπου τρεις την εβδομάδα σε μία την εβδομάδα. Τα αποτελέσματα των εξετάσεών του μου έδειξαν τι ήταν αυτό που έπρεπε να διορθωθεί. Είχε πολύ χαμηλή περιεκτικότητα και στα τέσσερα μέταλλα που βοηθούν στη σταθερότητα του σακχάρου στο αίμα, δηλαδή στα ιχνοστοιχεία χρώμιο και μαγγάνιο, καθώς και στον ψευδάργυρο και το μαγνήσιο. Επίσης σε τρεις από τις βιταμίνες Β, ομοίως σημαντικές για τη ρύθμιση του σακχάρου στο αίμα.
Αυτά τα θρεπτικά συστατικά ήταν πιθανώς σε χαμηλά επίπεδα λόγω των περίεργων διατροφικών (ή μάλλον μη διατροφικών) συνηθειών του Α. Αλλά μόλις εξαντλούνταν από τις συνεχείς απαιτήσεις της προσπάθειας να διατηρηθούν τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα σε ένα σώμα που δεν τρέφεται σωστά, η έλλειψή τους με τη σειρά της θα έκαναν ακόμη πιο δύσκολο να διατηρηθούν σταθερά τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα, και ούτω καθεξής, σε έναν φαύλο κύκλο.
Έτσι, έδωσα στον Α. συμπληρώματα αυτών των θρεπτικών συστατικών που λείπουν: διγλυκινικό μαγνήσιο, σύμπλεγμα βιταμινών Β, χρώμιο, μαγγάνιο και ψευδάργυρο.
Όταν τον ξαναείδα τρεις μήνες αργότερα, οι κρίσεις πανικού του είχαν μειωθεί σταδιακά, και τον προηγούμενο μήνα δεν είχε πάθει καμία απολύτως. Μέσα σε άλλους τρεις μήνες, μπορούσε να σταματήσει όλα τα συμπληρώματα, καθώς είχε ομαλοποιήσει τα επίπεδά του και μπορούσε πλέον να τα διατηρήσει τρώγοντας τρία γεύματα την ημέρα.

Το φαινόμενο υπογλυκαιμίας
Η περίπτωση του Α. είναι ασυνήθιστα απλή. Για τους περισσότερους ασθενείς που έχω δει, η λύση δεν είναι τόσο απλή- αλλά υπάρχουν πολλά να μάθουμε από αυτήν: τα υπογλυκαιμικά επεισόδια δεν ήταν απαραίτητα αμέσως μετά την απώλεια ενός γεύματος, αλλά μπορούσαν να εμφανιστούν πολλές ώρες αργότερα.
Για να το καταλάβουμε αυτό, πρέπει να γνωρίζουμε ότι το πάγκρεας παράγει στην πραγματικότητα δύο ορμόνες για την εξισορρόπηση του σακχάρου στο αίμα μας: την ινσουλίνη, η οποία μειώνει το επίπεδο του σακχάρου στο αίμα όταν αυτό ανεβαίνει πολύ ψηλά, και τη γλυκαγόνη, η οποία ανεβάζει το επίπεδο του σακχάρου στο αίμα όταν αυτό πέφτει πολύ χαμηλά, αυξάνοντας τη διάσπαση του γλυκογόνου προς γλυκόζη. Θα πρέπει να λειτουργούν παράλληλα, ένα εξαιρετικό παράδειγμα ομοιόστασης.
Τρώγοντας ελάχιστα όλη μέρα, ο Α. βασιζόταν σε μεγάλο βαθμό στη γλυκαγόνη του μόνο και μόνο για να διατηρήσει το επίπεδο σακχάρου στο αίμα του φυσιολογικό. Κάποια στιγμή θα είχε εξαντλήσει το ημερήσιο απόθεμα γλυκαγόνης καθώς η ικανότητα του παγκρέατος να την παράγει δεν είναι άπειρη. Σε εκείνο το σημείο, η ινσουλίνη του δεν θα μπορούσε να αντισταθεί - τίποτα δεν θα την εξισορροπούσε - και το επίπεδο σακχάρου στο αίμα του θα κατέρρεε.
Μερικοί άνθρωποι μπορούν να μείνουν χωρίς τροφή για πολύ περισσότερο χρόνο από άλλους γιατί το πάγκρεας του καθενός είναι διαφορετικό. Αλλά ο Α. έκανε τα πράγματα χειρότερα με το να τρώει, όταν τελικά έτρωγε γύρω στις 3:00 μ.μ., ζάχαρη. Αυτό ανεβάζει το σάκχαρο στο αίμα απότομα προς τα πάνω, γεγονός που προκαλεί την απελευθέρωση ινσουλίνης, η οποία στέλνει το σάκχαρο στο αίμα προς τα κάτω, γεγονός που απαιτεί περισσότερη παραγωγή της φτωχής, καταπονημένης γλυκαγόνης. Και ούτω καθεξής.
Η τάση για υπογλυκαιμία είναι μια αναγνωρισμένη ιατρική κατάσταση σε ορισμένες ευρωπαϊκές χώρες, αλλά όχι στο Ηνωμένο Βασίλειο, για κάποιο λόγο. Το ίδιο ισχύει και για τη χαμηλή αρτηριακή πίεση. Και οι δύο αυτές καταστάσεις είναι πιο συχνές στις γυναίκες- ο Α. είναι ασυνήθιστη περίπτωση, αν και όχι μοναδική.
Ποιος είναι ο ρόλος του καφέ σε όλα αυτά; Οι παρατηρητικοί ανάμεσά σας μπορεί να έχουν προσέξει ότι δεν σταμάτησα τον Α. από το να πίνει καφέ, κάτι που ίσως προκαλεί έκπληξη. Επιτρέψτε μου να εξηγήσω. Σε ορισμένους ανθρώπους, η υπερβολική κατανάλωση καφέ μπορεί πράγματι να συμβάλει σε κρίσεις πανικού, αυξάνοντας τα επίπεδα αδρεναλίνης.
Αλλά στην περίπτωση του Α., υποπτευόμουν ότι το πρόβλημα δεν ήταν ο καφές καθαυτός, αλλά το γεγονός ότι τον χρησιμοποιούσε ως υποκατάστατο του φαγητού. Όταν άρχισε να τρώει σωστά και ομαλοποιήσαμε τα σχετικά θρεπτικά συστατικά, οι κρίσεις πανικού του, που στην πραγματικότητα ήταν υπογλυκαιμικά επεισόδια, εξαφανίστηκαν, παρόλο που συνέχισε να πίνει έναν σκέτο καφέ με κάθε γεύμα.
Έτσι, δεν υπήρχε λόγος να του αφαιρέσουμε αυτό που ήταν γι' αυτόν μια από τις απολαύσεις της ζωής. Αν η σωστή διατροφή και η προσωρινή συμπληρωματική χορήγηση δεν είχαν κάνει τη δουλειά τους, τότε θα έπρεπε πράγματι να εξετάσουμε τον αποκλεισμό της καφεΐνης.
Η περίπτωση του Α. είναι ένα ακόμη παράδειγμα του γιατί είναι τόσο σημαντικό να φτάσουμε στη ρίζα των προβλημάτων υγείας. Η γνώση της αιτίας μπορεί να δώσει τη λύση.

Η Δρ Τζένι Γκούντμαν αποφοίτησε από την Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου του Λιντς το 1982 και είναι μέλος της Βρετανικής Εταιρείας Οικολογικής Ιατρικής. Ειδικεύεται στη Διατροφική και Περιβαλλοντική Ιατρική τα τελευταία 20 χρόνια. Έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την προ-σύλληψη (γονιμότητα και δημιουργία υγιών μωρών) και για τη συνεργασία με παιδιά.  Η Δρ Τζένι Γκούντμαν έχει δώσει πολλές διαλέξεις, σε άλλους γιατρούς, σε επαγγελματίες της εναλλακτικής ιατρικής και στο ευρύ κοινό. Διηύθυνε επί 10 χρόνια μια ομάδα συζήτησης περιστατικών, όπου ιατροί και φυσικοπαθητικοί / διατροφολόγοι ανταλλάσσουν γνώσεις και κλινική εμπειρία.